Doden bij
gevechten
Tripoli
in
c
'oVCV-
Tanaka's rol
nog lang niet
uitgespeeld
Fransen uit Libië weg
VS willen niet kiezen tussen
veiligheid en mensenrechten
Russen gaan door
met onderhandelen
Shamir wil
Weizman
in kabinet
DONDERDAG 13 OKTOBER 1983
Buitenland
PARIJS (Reuter/AFP/UPI) - De
eersten van de 37 Fransen die
zondag Libië niet uit mochten
zijn gisteren uit Tripoli naar Pa
rijs vertrokken. Daarmee kwam
een eind aan wat leek een ernstig
incident tussen Frankrijk en Li
bië te gaan worden. Bemiddeling
door een aantal ambassades en
vooral door de Griekse premier
Andreas Papandreou zorgde er
voor dat de zaak met een sisser
afliep.
Aanvankelijk circuleerde een be
richt dat de Libische leider, kolo
nel Gaddafi, voor alle in zijn land
verblijvende Fransen een uitreis-
verbod had uitgevaardigd. Maar
een officiële Franse woordvoer
der zei gisteren dat daarvan nim-
Ernstig incident voorkomen
mer sprake is geweest en dat het
bericht op louter verzinsels be
rustte.
De ambassade van Libië in Parijs
noemde een nieuwe regeling van
de identiteitscontrole op de
luchthaven van Tripoli de oor
zaak van het feit dat de Fransen
zondag niet onmiddellijk kon
den vertrekken.
In diplomatieke kringen hecht
men echter meer geloof aan een
andere oorzaak, namelijk de ar
restatie van de Libiër Rashid
Said Mohammed Abdullah. Deze
wordt door de Italiaanse justitie
gezocht wegens terreurdaden.
Onder meer zou hij in juni 1980
in Milaan een Libische zaken
man hebben doodgeschoten.
Van Abdullah wordt gezegd dat
hij leider is van de door kolonel
Gaddafi in het leven geroepen
"Islamitische tribunalen". Deze
moeten in opdracht van de Libi
sche leider in het buitenland ver
blijvende Libiërs "terechtstel
len" die zijn bewind vijandig ge
zind zijn.
Mohammed Abdullah verscheen
gisteren voor een kamer van het
Gerechtshof in Parijs, dat over
het Italiaanse verzoek om uitle
vering moet beslissen. Hij ont
kende de moord in Milaan en zei
dat hij op dat tijdstip in Libië
was.
De man verklaarde dat hij tegen
stander van elke vorm van terro
risme was, maar hij verdedigde
de "uitschakeling" van Libische
ballingen die tegen het bewind
van Gaddafi zijn. "Als een Libiër
in het buitenland wordt gedood,
dan ebben alle Libiërs besloten
dat zulks moet gebeuren", zei hij
tegen de rechter.
Deze bepaalde dat Abdullah han
gende een verder onderzoek tot
26 oktober in voorarrest gehou
den moest worden.
BEIROET (Reuter/AFP/UPI) - In de Noordlibanese ha
venstad Tripoli zijn gisteren hevige gevechten uitgebro
ken die een hoge tol aan mensenlevens eisten en die de
voorbereidingen voor de nationale verzoeningsconferen
tie die op 20 oktober moet plaatsvinden op losse schroe
ven zetten.
In het heuvelgebied bij Beiroet
raakte het leger slaags met Dru-
zenstrijders waarbij zes militai
ren gewond raakten. De strijd
luwdè na een half uurtje, maar
vormde toch een van de ernstig
ste schendingen van het twee
weken oude bestand dat voor dit
gebied geldt.
De gevechten in Tripoli leidden
volgens radio-Beiroet tot zeker
47 doden. Ze waren dinsdagmor
gen in het havengebied begon
nen maar breidden zich gisteren
uit tot het stadscentrum. De strij
dende partijen waren leden van
de pro-Syrische communistische
partij (POL) en strijders van de
beweging van islamitische een
heid van sjeik Said Chabaan.
De beweging is nauw verbonden
met de Fatah-guerrillabeweging
van Jasser Arafat en heeft de
laatste tijd winst geboekt bij haar
pogingen haar macht tegenover
zowel regeringsaanhangers als
linkse groepen te vergroten. De
strijd zou verder ook te maken
hebben met de Syrische verster
kingen bij de Palestijnse kam
pen bij de stad waar PLO-leider
Jasser Arafat zich met 8.000 ver
trouwelingen bevindt.
De radio liet in het midden hoe de
POL-leden omkwamen, maar
een gezaghebbende communisti
sche bron sprak van een
"werkelijk bloedbad" in een kan
toor van de partij in de haven
wijk Al Mina.
Inmiddels is bekend geworden dat
de voorbereidende besprekingen
voor de nationale verzoenings
conferentie vandaag zoals was
voorgenomen zullen beginnen.
Radio-Beiroet zei dat twee van
de uitgenodigde oppositiepartij
en, de progressieve socialistische
partij van Druzenleider Walid
Joemblatt en de sji'itische para
militaire Amal-militie, hun aan
vankelijke bezwaren overboord
hadden gezet.
In PSP-kringen werd vernomen
dat Joemblatt vanuit Parijs zijn
fiat had gegeven nadat hij eerder
de plaats van samenkomst af
wees. Am al wilde de bijeen
komst boycotten omdat het leger
het bestand schendde door de ar
restatie te bevelen van sji'itische
officieren. Dit probleem is nu
kennelijk van de baan maar
waardoor Am al zijn bezwaren in
slikte, werd niet duidelijk.
De voorbereidingscommissie
komt bijeen in het ministerie van
gezondheid op de scheiding tus
sen christelijk oost-Beiroet en
het mohammedaanse west-Bei-
roet, de zogeheten groene lijn, en
zal onder meer een agenda op
stellen voor de verzoeningscon
ferentie.
Henry Kissinger, voorzitter van president Reagans speciale commissie voor Midden-Amerika, kon het in El
Salvador uitstekend vinden met de interim-president van dat land, Alvaro Magana Borga.
(Foto ANP/UPI)
SAN SALVADOR (UPI) - De
voormalige Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Hen
ry Kissinger heeft de Salvado-
riaanse interim-president, Alva
ro Magana, er op gewezen dat
"de Verenigde Staten niet willen
kiezen tussen veiligheid en men
senrechten".
Kissinger, die als voorzitter van
een bijzondere commissie voor
Midden-Amerika met de andere
commissieleden een rondreis
maakt door het gebied, zei gister
avond in een twee uur durend
onderhoud met Magana dat Was
hington geen verdere schending
van mensenrechten in El Salva
dor zal tolereren. Enkele uren
voor de commissie arriveerde
werd er in San Salvador door een
rechts doodseskader een bom
aanslag gepleegd op een drukke
rij, die volgens het "geheime an
ti-communistische leger" werd
Glenn pleit
voor uitstel
plaatsing
kruisraketten
WASHINGTON (Rtr) - John
Glenn, een van de kandida
ten voor de Amerikaanse pre
sidentsverkiezingen in 1984,
heeft ervoor gepleit de statio
nering van kruisraketten in
Europa uit te stellen, in een
laatste poging om tot een ont
wapeningsakkoord op het ge
bied van de middellange-af-
standsraketten te komen met
de Sowjet-Unie. De senator
uit Ohio heeft dit gisteren ge
zegd tijdens een lezing voor
de nationale persclub van de
VS.
Glenn zei dat de vanaf de grond
te lanceren kruisraketten
buitengewoon gevaarlijk zijn
omdat zij zijn te verbergen
voor de huidige opsporings-
apparatuur. "Een wapenwed
loop op het gebied van kruis
raketten zal zeer negatieve
gevolgen hebben voor de wa
penbeheersing", aldus
Glenn. De VS moeten, vol
gens Glenn, een tijdelijk mo
ratorium op de plaatsing van
kruisraketten afkondigen om
de Sowjet-Unie nog een laat
ste kans te geven een even
wichtig akkoord te aanvaar
den, of te verwerpen.
GENÈVE (Reuter) De leider van
de Russische delegatie bij de
ontwapeningsonderhandelingen
in Genève heeft gisteren ver
klaard dat het overleg wordt
voortgezet. Hij liet zich echter
niet uit over de vraag hoe lang
Moskou wil doorgaan met de lo
pende onderhandelingsronde.
Ambassadeur Joeli Kvitsinsky ar
riveerde gisteren bij de Ameri
kaanse VN-missie in Genève
voor een bijeenkomst met de
Amerikaanse onderhandelings
delegatie. Op de vraag van jour
nalisten of de onderhandelingen
doorgaan of dat Moskou een op
schorting wil, antwoordde hij:
"Wij gaan door". Op verdere vra-
igen wilde hij niet ingaan.
Dinsdag verschenen er berichten
in de Westerse pers, dat Moskou
zou hebben gedreigd het INF-
overleg af te breken met het oog
op de naderende plaatsing van
de eerste nieuwe NAVO-raketten
in West-Europa. Volgens functio
narissen in Washington zou de
Sowj et-delegatie bij de bespre
kingen van gisteren meedelen
hoe lang de huidige onderhande
lingsronde volgens haar zou
moeten duren. De functionaris
sen weerspraken berichten als
zou Moskou een onmiddellijke
opschorting willen van het over
leg.
Maar in West-Duitsland zei Leonid
Zamyatin, een naaste adviseur
van Sowjet-leider Joeri Andro
pov, dat Moskou de besprekin
gen zou afbreken als de NAVO
voortging met plaatsing van ra
ketten. Op een persconferentie
in Hamburg zei hij: "Wij willen
niet deelnemen aan onderhande
lingen die leiden tot een situatie
waarin krachtige nieuwe raket
ten en kernkoppen in Europa ge
stationeerd zullen worden".
Zamyatin, die deelnam aan een
symposium, zei dat de Sowjet-
Unie over een echte verminde
ring van de raketten en draagsys-
temen wil onderhandelen. Maar
op de vraag of dit een beëindi
ging van de besprekingen bete
kent als de nieuwe Amerikaanse
raketten werden geplaatst, ant
woordde hij: "Dat hebt u goed
begrepen".
Zamyatin zei dat het stationeren
van de nieuwe raketten een ge
vaarlijke ontwikkeling zou zijn
en waarschuwde dat dit in de ko
mende paar maanden een ver
slechtering van het Europese po
litieke klimaat te zien zou geven.
ADVERTENTIE
IRA doodde
per ongeluk
katholieke
zakenman
BELFAST (AFP) - Het verboden
Ierse Republikeinse Leger (IRA)
heeft gisteren verklaard een ka
tholieke zakenman "per vergis
sing" te hebben doodgeschoten.
Men dacht te doen te hebben met
een lid van de ordetroepen. Het
IRA bood zijn verontschuldigin
gen aan aan de familie van het
slachtoffer, de 39-jarige Sean
McShane.
.uvc^
teéciv
vee1"
oo^*
\veve
gebruikt door een van de vier
guerrillagroepen die de regering
in San Salvadro bestrijden. De
drukkerij werd beschadigd maar
er waren geen slachtoffers.
"Het zijn precies die gebieden (vei
ligheid en mensenrechten) die
op de confrontatielijn staan tus
sen totalitarisme en democratie",
zo zei Kissinger. "Het is absoluut
noodzakelijk dat de beginselen
van democratie en mensenrech
ten worden beschermd en uitge
breid", aldus Kissinger op een
persconferentie na het onder
houd met Magana.
De leider van de Democratische
meerderheid in het Amerikaanse
Huis van Afgevaardigden, James
C. Wright, zei dat de stafchef van
het leger, generaal Rafael Flores
Lima, tegen de commissie had
gezegd dat meer militaire hulp
„zeer nuttig" zou zijn en „het
beëindigen van de militaire fase
zou kunnen bespoedigen".
Wright vertelde voorts dat de mili
tairen belangstelling hadden ge
toond voor het bereiken van een
politieke oplossing met het
linkse verzet, maar "als dat niet
mogelijk is, dan is een militaire
oplossing het enige alternatief,
nietwaar?".
De commissie-Kissinger, die is sa
mengesteld uit verscheidene
JERUZALEM (GPD) - De Israëli
sche premier Shamir is van plan
op korte termijn al veranderin
gen aan te brengen in zijn nieu
we regering. Er worden pogin
gen gedaan oud-minister van de
fensie Weizman terug te halen.
Hij zou ofwel minister van finan
ciën, ofwel minister van buiten
landse zaken moeten worden.
Leiders van de Likoed-partij heb
ben met instemming van Shamir
de afgelopen dagen Weizman ge
polst, die niet negatief heeft ge
reageerd. Binnen de regering en
de Likoed is men algemeen van
mening dat minister van finan
ciën Arridor als gevolg van het
economsiche debacle niet te
handhaven is. Arridor is naar
verluidt bereid op te stappen als
hij daarvoor in de plaats buiten
landse zaken krijgt, een post die
vrij is nu Shamir premier is ge
worden. Dat zou de post van fi
nanciën beschikbaar maken
voor Weizman.
Weizman zelf geeft echter de voor
keur aan buitenlandse zaken.
Weizman geldt als een gematigd
man, die bereid is veel conces
sies te doen, ook ten aanzien van
de bezette gebieden. De ultra
rechtse Techia-partij heeft dan
ook al direct laten weten uit de
coalitie te stappen als Weizman
meedoet. Ook de haviken binnen
het kabinet zoals Sharon en mi
nister van defensie Arens voelen
niets voor Weizman.
vooraanstaande Democratische
en Republikeinse Amerikanen,
had 's middags een ontmoeting
met de voorzitter van de nationa
le assemblee, Roberto D'Aubuis-
son, en leden van zijn ultra
rechtse Nationalistische Repu
blikeinse Alliantie Partij.
Tijdens het onderhoud kwam
D'Aubuisson oog in oog met de
voorzitter van de machtige Ame
rikaanse vakbondsfederatie
AFL-CIO, Lane Kirkland, die lid
is van de commissie. D'Aubuis
son had de AFL-CIO er kortgele
den van beschuldigd de linkse
guerrillero's in El Salvador fi
nancieel te steunen. Kirkland
wilde niet ingaan op vragen van
verslaggevers over deze kwestie.
Europarlement
boos over
uitstel
van betalingen
STRAATSBURG (ANP) - "Dit is
de slechtst mogelijke manier om
om te springen met mensen en
geld. Paniek en bezorgdheid bij
boeren is het resultaat van de po
litieke manoeuvres van de com
missie". Dit was gisteren de reac
tie van het Europees Parlement
op de dinsdagavond genomen
beslissing van de Europese Com
missie, het dagelijks bestuur van
de EG, voorschotten op premies
en terugbetalingen aan boeren
tien dagen op te schorten.
De Europees commissaris verant
woordelijk voor financiën, de
Brit Christopher Tugendhat, is
gisteren naar Straatsburg geko
men om de leden van het Euro
pees Parlement verslag te doen
van de beslissing van de com
missie. De Nederlandse christen
democraat Sjouke Jonker eiste
een verklaring over de geruchten
dat de Europese kas leeg is en
dat de commissie heeft besloten
de exportsubsidies voor land-
bouwprodukten stop te zetten.
Tugendhat sprak deze geruchten
tegen.
Het opschorten van subsidies voor
olijven, koolzaad, zonnebloemo
lie, soja, erwten, bonen, melk,
wijn, suiker, veevoer, tabak en
katoen is noodzakelijk, omdat
het nog in de EG-schatkist aan
wezige geld de commissie niet in
staat stelt aan wettige betalings
verplichtingen te voldoen, aldus
Tugendhat. Hij voegde er aan toe
dat wanneer het parlement ak
koord gaat met de aanvullende
begroting voor 1983 (het parle
ment deed dit gisteravond) weer
voldoende geld aanwezig zal zijn
om de commissie in staat te stel
len binnen de begroting te blij
ven. Hij herinnerde eraan dat de
commissie al vaak gewaar
schuwd heeft dat de grenzen van
de financiële middelen van de
gemeenschap in zicht zijn en dat
een hervorming van het land
bouwbeleid dringend noodzake
lijk is.
De anders zo voorspelbare Ja
panse politiek gaat een onzeke
re periode tegemoet. De ver
oordeling van oud-premier Ta-
naka in het Lockheed-schan-
daal stelt de huidige regering
voor een ernstig dilemma dat
premier Nakasone waarschijn
lijk alleen nog kan oplossen
door vervroegde verkiezingen
uit te schrijven.
Premier Nakasone - nu bijna een
jaar aan de macht - kan Tanaka
niet afvallen omdat hij de par
lementaire steun van de Tana-
ka-habatsu (kliek) nodig heeft
om aan de macht te blijven.
Aan de andere kant kan de eer
ste minister evenmin de ver
oordeling van Tanaka negeren.
De oppositiepartijen hebben al
aangekondigd geen gelegen
heid onbenut te laten om het
aftreden van Tanaka aan de or
de te stellen en alles te doen
om het normale functioneren
van het parlement onmogelijk
te maken.
door
Ruud Kreutzer
De belangrijkste opgave voor de
leiders van de regerende Libe
raal-Democratische Partij
(LDP) is het handhaven van de
interne eenheid. De LDP be
schikt over een absolute meer
derheid in het parlement, maar
is intern verdeeld over de rol
van Tanaka.
Een aantal politici, meestal beho
rende tot de kleinere habatsu
die niet zijn vertegenwoordigd
in de regering, hebben open
lijk het aftreden van Tanaka
geëist. In het uiterste geval
zouden zij met de oppositie
mee kunnen stemmen voor
een overigens niet bindende
motie die Tanaka oproept zijn
zetel in het Lagerhuis op te ge
ven. In dat geval zou een split
sing van de sinds 1955 onafge
broken aan de macht zijnde
LDP kunnen volgen. Dat zou
echter voor de minderheid bin
nen de liberaal-democratische
gelederen gelijk het afscheid
zijn van mogelijke regerings
verantwoordelijkheid.
De eerstkomende weken zal pre
mier Nakasone waarschijnlijk
willen afwachten hoe de stem
ming onder de bevolking zich
ontwikkelt. Blijkt nu dat de an-
ti-Tanaka-gevoelens beperkt
blijven tot de kringen van de
oppositie, dan kan de premier
veilig nieuwe verkiezingen uit
schrijven. Waarschijnlijk zal
hij eerst nog proberen een be
lastingverlaging aangenomen
te krijgen door het parlement,
waarna hij begin december het
Oud-premier Tanaka.
lagerhuis kan ontbinden en
voor eind van het jaar nieuwe
verkiezingen uitschrijven.
Premier Nakasone wil tevens tot
elke prijs vermijden dat de op
positie roet in het eten zal gooi
en wanneer volgende maand
een aantal belangrijke wereld
leiders op bezoek is. De Ameri
kaanse president Reagan,
bondskanselier Helmuth Kohl
en de Chinese partijleider Hu
Yaobang zullen alle drie de
Diet (het parlement) toespre
ken en voor Nakasone zou het
een blamage zijn wanneer
daarbij wanordelijkheden zou
den plaatsvinden. Hetzij door
een boycot van de oppositie,
hetzij door demonstraties bui
ten het parlementsgebouw.
Een van de meest wonderlijke
kanten van het verschijnsel-
Tanaka is dat zijn positie, sinds
het proces tegen hem bijna ze
ven jaar geleden begon, alleen
maar sterker is geworden. Zijn
fractie binnen de LDP groeide
van 75 tot 119 zetels uit, en hij
heeft een beslissende stem ge
had bij de keuze van de laatste
drie premiers. Bij nieuwe ver
kiezingen zou Tanaka zeer
waarschijnlijk herkozen wor
den door zijn district in de pro
vincie Niigata. Zijn lokale aan
hangers wijzen op de vele in
vesteringen in openbare
werken die door toedoen van
Tanaka werden uitgevoerd. De
overheidsbestedingen in Tana
ka's kiesdistrict liggen ver bo
ven het landelijke gemiddelde.
Voor het dorpje Shiodani, met
slechts 70 inwoners, werd on
langs een 500 meter lange tun
nel gegraven die 14 miljoen
gulden kostte: twee ton per in
woner. Het gehucht zal voor
taan in de winter niet meer van
de buitenwereld zijn afgeslo
ten. Het is slechts een voor
beeld van de vele projecten die
de volksvertegenwoordiger
voor die streek Kakuei Tanaka
erdoor heeft gekregen in de
Tokiose regeringsbureaucra
tie. Zonder veel omhaal verde
digt Tanaka zich tegen kritiek
op dit bevoordelen van zijn
kiezers: „Ik denk niet dat een
politicus die zijn eigen kiezers
niet kan verrijken, een bijdra
ge kan leveren aan Japan als
geheel of aan de wereld".
De naam Tanaka is synoniem ge
worden voor het bedrijven van
belangenpolitiek omdat daar
bij kiezers en financiële spon
sors ruimschoots worden be
loond voor hun diensten. De
invloed van de verschillende
fracties binnen de LDP wordt
goeddeels bepaald door de fi
nanciële middelen die zij we
ten te vergaren. Tanaka heeft
in dat spel hoog gescoord, zij
het dat hij in de Lockheed-af
faire waarschijnlijk een stapje
te ver is gegaan.
Ook na het vonnis van de Tokio
se districtsrechtbank gisteren
is de rol van Tanaka verre van
uitgespeeld. De leden van zijn
eigen fractie blijven loyaal en
een regering zonder zijn zegen
is ondenkbaar.
Velt®5
PEKING (Rtr) - Het gemeentebe
stuur van Peking heeft bepaald
dat vanaf eind oktober geen hon
den meer gehouden mogen wor
den in de Chinese hoofdstad en
honden die men nu houdt moe
ten worden afgemaakt.
Met ingang van 1 november, aldus
het Volksdagblad van Peking, is
het hebben van een hond zonder
Honden in Peking verboden
officiële vergunning voor het he
le grondgebied van de hoofdstad
verboden. Volgens betrouwbare
kringen zal de officiële vergun
ning uitermatemoeilijk te ver
krijgen zijn.
In het besluit van de gemeente
staat dat door de toeneming van
het aantal honden een probleem
voor de gezondheid en het milieu
is ontstaan en de maatschappelij
ke orde ongunstig is beïnvloed.
Het houden van honden werd in de
periode van de culturele revolu
tie veroordeeld als een bour-
geoisgewoonte en zoveel jaren
later ziet men nog maar heel wei
nig honden op straat in Peking.
Maar er zouden nogal wat men
sen zijn die kleine honden hou
den en er alleen 's avonds mee op
straat komen.
