c
y
De ups en downs van Luxor
Flat aan Wassenaarseweg
voor jongeren in aanbouw
Bioscoopdirecteur Uges blikt terug op 75 jaar
HORECAF EN KOREN, de Leidse horeca doorgelicht
Leiden
DONDERDAG 13 OKTOBER 1983
"Een zeer schoon moment in het
leven van den heer B.C. Hart
man was het, toen op 26 janua
ri 1908 door Burgemeester en
Wethouders van Leiden beslo
ten werd aan hem een vergun
ning te verleenen tot het ex
ploiteren van een Bioscoop
theater in de Buiten-sociëteit
Amicitia met ingang van 15 Oc
tober dat jaar".
Zaterdag is het dus op de kop af
75 jaar geleden dat in Luxor -
aanvankelijk was de naam Im
perial - werd begonnen met
het geven van filmvoorstellin
gen. Een heuglijke dag, maar
het wordt niet gevierd. "Eco
nomisch gezien is het nu niet
bepaald een tijd voor festivitei
ten. Het is momenteel niet
makkelijk in het bioscoopbe
drijf', zegt de huidige direc
teur, R. Uges desgevraagd.
"Toen op 15 October 1908 de
poorten van genoemd theater
opengingen bleek alras dat de
ouderen onder het publiek van
deze trilbeweging niets moes
ten hebben en deze aardigheid
voor de kinderen overlieten".
Wat dat betreft is er in de 75 jaar
maar heel weinig veranderd,
ook al is de trilbeweging in
middels verholpen. Uges heeft
de papieren er bij gehaald. "De
groep waar wij het momenteel
van moeten hebben, varieert
van 18 tot 27 jaar. Vooral op
vrijdag en zaterdag merk je
dat. Dat zijn echt de dagen dat
ze uit gaan".
De twee (cursieve) citaten zijn af
komstig uit een jubileumboek
je. Een boekje uit het jaar 1933
toen Hartman 25 jaar als bio
scoopexploitant actief was. In
middels had hij het Leidse Lu-
xor-theater al verruild voor een
Haarlems Luxor-theater.
Vollenhoven
In 1924 was R. Uges senior, de
vader van de huidige eigenaar,
in het bezit gekomen van de
bioscoop. Toen was de socië
teit overigens al ruimschoots
verleden tijd. Hartman legde
na een jaar beslag op een niet
meer in gebruik zijnde
schouwburg. Dat was 'Vollen-
hoven' aan de Rijnsburgersin-
gel. Variété plus film bleek een
gelukkige combinatie. Het lm-
perial-theater stroomde vol.
Zeker als een artiest als Lou
Bandy op het programma
stond.
Het ging goed met Hartman. Zo
goed dat hij de voorkant van
het pand (aan de Stationsweg)
kon kopen. De oude schouw
burg die daarvoor trouwens al
dienst had gedaan als zeep- en
schoenenfabriek, werd ge
sloopt. Imperial-theater, met
nu de ingang aan de Stations
weg, werd het eerste theater
dat puur als bioscoop dienst
deed.
Kort daarna kwam dus de fami
lie Uges in het spel. Junior
over senior: "Mijn vader was
oorspronkelijk fotograaf, maar
in 1908 begon hij bioscoop
voorstellingen te geven. Dat
was in Groningen. In 1919
kocht hij een theater in Den
Haag, maar vier jaar later had
hij er eigenlijk al weer genoeg
van". Niet voor lang, want een
jaar later kwam de familie
Uges in Leiden terecht. In Lu
xor wel te verstaan.
In het koopcontract was een
clausule opgenomen. Verko
per Hartman mocht tien jaar
lang geen bioscoop binnen
Leidse grenzen runnen. Uges
jr.: "En precies op de dag dat
die tien jaar verstreken waren,
was Hartman weer terug". Hij
begon het Lido-theater aan de
Steenstraat. Later verkocht hij
dat aan Van Praag en die is nog
altijd eigenaar.
Oorlog
Junior over junior: "Ja, je kunt
inderdaad wel zeggen dat ik
het met de paplepel kreeg in
gegoten. Ik ben opgegroeid in
het bioscoopbedrijf'. Dat
bleek ook al snel. In 1930 werd
hy de trotse eigenaar van een
bioscoop in Rotterdam en in
1937 nam Uges jr. het theater
aan de Stationsweg van zijn va
der over.
Uges voor zijn bioscoop: "Je kunt wel zeggen dat ik het met de paplepel kreeg ingegoten".
Aan de vooravond van vijf moei
lijke jaren. Al in 1940 sloeg het
noodlot toen zijn Rotterdamse
bioscoop door Duitse bom
menwerpers werd vernield.
Een noodtheater (samen met
Tuschinski) kwam er voor in
de plaats en Uges verwierf bo
vendien het Apollo-theater in
Den Haag. Wat Luxor betreft:
"Dat ging met pijn en moeite.
Het was vreselijk moeilijk
films te krijgen. Bovendien
wemelden ze allemaal natuur
lijk van de Duitse propagan
da".
Met de bevrijding brak een gou
den periode aan voor het bio
scoopbedrijf. "Dat heb je heel
sterk in deze branche", heeft
Uges gemerkt. "Ups en downs.
Dan gaat het goed, dan gaat het
weer slecht. Toen waren de
mensen echt filmhongeng en
in die vijf jaar was er natuurlijk
een hoop op de plank komen te
liggen in Amerika".
Van up werd het dus daarna
weer een beetje down. Het
wonder televisie hield de men
sen aanvankelijk in huis. In die
jaren ook verkocht Uges Scala,
zijn bioscoop in Rotterdam.
Vorig jaar deed hij afstand van
het Haagse Apollo en als inwo
ner van Den Haag deed hem
dat wel een beetje pijn. "Maar
dat kon echt niet meer. Dat
was in de Spuistraat en daar
kun je geen bioscoop meer
houden. Dat is langzamerhand
gewoon vergaan door de crimi
naliteit. Jammer, want dat had
nu ook zyn 75-jarig bestaan
kunnen vieren".
Zo rest Uges uiteindelijk alleen
nog maar Luxor. Want ook bij
Camera aan de Hogewoerd dat
hij sinds 1972 samen met film
gigant Meerburg beheerde,
gaat sinds vorig jaar het rolluik
niet meer omhoog. Ambitieuze
plannen voor een filmcomplex
strandden volgens Uges op re
gelzucht van de gemeente.
"Dat heeft me heel wat gekost
aan architecten. En nu is daar
nog steeds niets veranderd".
Dolby-stereo
Luxor werd in die jaren wel
tweemaal onder handen geno
men. In 1963 werd de entree
vernieuwd. Drie jaar geleden
werd het theater van binnen
drastisch gemoderniseerd en
mag zich sindsdien in het bezit
weten van dolby-stereo. "Dat
opknappen moest gewoon. Dat
zijn van die dingen die je eens
in de zoveel jaren moet doen",
zegt Uges.
Daarenboven kan Luxor sinds
deze week driedimensionale
films draaien. Daar moest een
speciaal doek voor komen,
speciale lenzen voor de camera
en natuurlijk die rare brilletjes
waarmee de kijker het effect
ten volle kan ondergaan. Een
investering van tienduizend
gulden. Veel geld. "En het is
maar zeer de vraag of het een
langdurig succes wordt. In
denk het niet. In Amerika
schijnt het ook al weer voorbij
te zijn".
Waarmee we dus weer terecht
komen bij de ups en downs, de
hoogte- en dieptepunten. Want
deze periode is dus ook weer
een beetje down. Zo moet Lu
xor het in vergelijking met de
jaren daarvoor met minder
personeel doen. "Dat is ook zo
vreselijk duur tegenwoordig,
personeel. Met al die sociale
lasten die er bij komen. Maar
wat ook speelt is dat de service
tegenwoordig ook minder is in
de bioscoop. Vroeger had je
wel drie ouvreuses rondlopen
met van die lantaarntjes. Dat
heb je nu nergens meer. Men
sen verwachten dat trouwens
ook niet meer".
Wat zijn eigen toekomst betreft.
Met zijn 77 jaar is het niet te
verwachten dat hij nog erg
lang de scepter bij Luxor zal
zwaaien. "Mijn vrouw zegt al
tijd: nog twee dagen. Dat is na
tuurlijk onzin. Maar het is
waar, ik moet inderdaad eens
op zoek naar een opvolger". Er
is weer een junior voor han
den. Maar of die er trek in
heeft...?
LEIDEN - Aan de Wassenaarse
weg verrijst een flat voor
werkende jongeren en studen
ten. De Stichting Studentenhuis
vesting hoopt dat het gebouw
volgend jaar september be
woond kan worden; vóór het
nieuwe studiejaar begint. Kosten
van dit project: ruim vijf miljoen
gulden.
Toen in de jaren 1964-1965 het
complex Poddekenpoel op een
terrein aan het Flanorpad en de
Wassenaarseweg werd gereali
seerd was er rekening mee ge
houden dat het belendende ter
rein te zijner tijd ter beschikking
- zou komen en dat hierop een vijf
de flat zou kunnen worden ge
bouwd.
Nadat het consultatiebureau voor
T.B.C.-bestrijding, dat op het
voornoemde terrein was gehuis
vest, in 1980 verhuisde naar
Oegstgeest, kon de Stichting
Studentenhuisvesting beginnen
met het maken van plannen. De
architect Schutte werd ingescha
keld.
Er zullen aan de Wassenaarseweg
85 wooneenheden worden ge
bouwd, vertelt de directeur van
de Stichting Studentenhuisves
ting, Van Rooijen. Hij vervolgt:
"Elke kamer wordt ruim 21 vier
kante meter groot. De huur be
draagt ruim tweehonderd gulden
per maand. Daarbij wil ik dan
wel de aantekening maken dat
het de kale huur is".
Het betreft hier overigens weer een
samenwerkingsproject tussen de
Stichting Studentenhuisvesting
en de Stichting huisvesting
Werkende Jongeren. "We
werken dus op fifty-fifty basis.
We hebben trouwens ook reke
ning gehouden met de toekomst
waarde van het gebouw".
Op de vraag wat hij daarmee pre
cies bedoelt, antwoordt de direc
teur: "Nu hebben we volle
wachtlijsten, dat is bekend. Maar
je weet niet hoeveel studenten en
werkende jongeren er in de toe
komst nog kamers zoeken. Er
kan een daling komen. Vandaar
dat we de eenheden zo hebben
ingedeeld dat ze desnoods kun
nen worden bewoond door ge-
"Hoe je je dat voor moet stellen?
Nou kijk, de appartementen zijn
zo gerangschikt dat groepen van
twee en drie personen tezamen
over een keuken en een douche
beschikken. Er kunnen dus ook
zo gezinnen in, als het moet. Die
flexibiliteit bestaat".
In september werd er begonnen
met de bouw van de flat, over
een jaar hoopt de stichting de
vlag in top te kunnen hijsen. Een
te optimistische planning? "Nee,
ik denk het niet", meent Van
Rooijen. "We zijn wel realistisch.
Aan de andere kant: je weet na
tuurlijk nooit wat er nog kan ge-
De stichting verwacht trouwens
dat binnen korte tijd een aantal
projecten goedgekeurd zal wor
den, dat wil zeggen: denkt nog
dit jaar op diverse plaatsen te
kunnen beginnen met bouwen.
Van Rooijen somt op: "Laat ik al
lereerst de Kaiserstraat noemen,
daar komen 47 woningen voor
echtparen. Aan de Hooigracht/
Middelstegracht komen 24 wo
ningen voor echtparen. En in
Oegstgeest willen we gaan bou
wen voor ruim tweehonderd jon
geren. Dan hopen we nog vijf
panden in de stad te kunnen res
taureren en verbouwen".
De woningnood onder studenten
en werkende jongeren zullen
dank zij deze projecten niet wor
den opgelost, want daarvoor zijn
de wachtlijsten te lang: de wo
ningnood is voorlopig nog niet
verdwenen. Van Rooijen daar
over: "Hoe het komt...ik weet het
niet, maar feit is dat Leiden dit
jaar erg in trek is bij studenten".
Tekening van de vijfde flat die in de nabijheid van het Flanorpad in aanbouw is. Links het zij-aanzicht van het gebouw.
Afdelingsbestuurders van Hore
ca Nederland zijn er van over
tuigd dat het conservatieve
plaatselijke horecabeleid de
klanten deze aantrekkelijke I
stad uitjaagt. Is dat werkelijk
zo? Wat heeft Leiden, door het
CDA-raadslid Joop Walen
kamp ooit smalend "het Stap
horst van het westen" ge
noemd, dan zoal te bieden?
We besloten de Leidse horeca
eens door te lichten en de ge
schoten röntgenfoto's op deze
plek af te drukken.
Kijkjes in de verschillende keu
kens van de Leidse horeca;
een horeca-serie waarbij het
aan de lezer is om het kaf van
het koren te scheiden.
Vandaag deel twaalf over de
Hoekse en Kabeljauwse twis
ten binnen de afdeling Leiden
van Horeca Nederland. Over
de halsstarrige voorzitter
Wim Visscher die ondanks de
felle kritiek van een aantal
collega's nog altijd fier in het
bestuurlijke zadel zit en
meent dat de oppositie zich
belachelijk maakt. En over
oppositieleider Willem Anko-
né, in de stad beter bekend als
Ome Henne, die vindt dat
Wim Visscher weliswaar een
aardige kerel is om een biertje
mee te drinken, maar dat hij
als horecabestuurder nadruk
kelijk heeft gefaald en dus op
moet stappen.
De Leidse horecabond knokt al
jaren voor verruiming van de
sluitingstijden. Maar onder het
bewind van de 'zuinige' WD-
er Adriaan Vis was er geen
kiertje verruiming af te dwin
gen. Na het vertrek van Vis
naar Den Haag kwam er een
WD-burgemeester die wél li
berale gedachten over slui
tingstijden bleek te koesteren.
In de zomer van twee jaar gelé
den werd de eerste 'verrui-
mingsproef van burgemeester
Goekoop gehouden. Drie ca
fe's mochten ruim drie maan-
den lang op vrijdag en zaterdag
tot drie uur 's nachts in plaats
van tot twee uur openblijven.
Op dit moment zit er een tweede
proef aan te komen met vijf
tien caféhouders die de tap in
het weekeinde een uurtje later
mogen dichtdraaien. Het hore-
cabestuur heeft zijn medewer
king aan de proef toegezegd tot
grote woede van vele leden.
Die vinden dat Wim Visscher en
de zijnen voorbij gaan aan het
door de ledenvergadering in
genomen standpunt: gelijke
monniken, gelijke kappen. Ie
dereen verruiming of helemaal
niemand.
Bovendien verwijten sommige
'opstandelingen' eerste voor
zitter Wim Visscher en tweede
man Nico Reyneveld dat zij
met de proeven hun eigen por
temonnees willen spekken.
Zowel Visschers café Van Mei
zen (Nieuwe Beestenmarkt) als
Reynevelds Taverne (Kore-
vaarstraat) waren uitverkoren
voor de eerste proef en mogen
straks ook aan de tweede
proefronde meedoen.
Niet alleen tussen de leden en
het bestuur raakten de gemoe
deren verhit ook achter de be
stuurstafel ontstond verdeeld
heid. Verdeeldheid die in ruzie
ontaardde en vervolgens tot
het opstappen van secretaris
Leo Kamphues (Koets-o-
Theek) leidde.
Kamphues besloot zich bij de op
positie aan te sluiten. Samen
met vooral Willem Ankoné (de
Hut van Ome Henne) werkt hij
nu aan een nieuw horecabe-
stuur.
Vergadering
Op verzoek van Wim Visscher
had het hoofdbestuur van Ho
reca Nederland gistermiddag
een vergadering uitgeschreven
in de Bierdeghel in de Veste-
straat. Alle voortekenen wezen
Oppositieleider Ankoné: "Vis
scher heeft gewoon maling aar
de mening van de leden".
(foto Holvast)
op een vergadering vol vuur
werk. Alle opgekropte frustra
ties zouden tot explosie ko
men, zo luidden de verwach
tingen.
Maar de vergadering werd een
flop. Er kwam slechts een
handjevol op het vermeende
spektakelstuk af. Na een tam
me vergadering achter geslo
ten deuren, haalde Wim Vis
scher opgelucht adem.
Hij vindt dat de oppositie zich
voor de derde keer in successie
belachelijk heeft gemaakt.
"Eerst hebben ze tot twee keer
toe bij het stadhuis tegen de
nieuwe verruimingsproef ge
protesteerd. Beide keren werd
het een flop. Vanmiddag kwa
men ze slechts met z'n drieën
opdagen: Willem Ankoné, Leo
Kamphues en Peter van der
Hoorn (Uyl van Hoogland en
Branderij, red.). Later kwaam
Bernard Stücsen van Scarabee
er nog bij, maar die is niet eens
lid. Nico Reyneveld en ik heb
ben gezegd dat ze zomaar op
onze plaatsen konden gaan zit
ten, maar dat wilden ze niet.
En dat is zwak hè. Wel een gro
te mond hebben, maar geen
bestuursverantwoordelijkheid
willen aanvaarden. Er is zelfs
geen enkele motie van wan
trouwen ingediend".
De oppositie is dus overstag ge
gaan?
Visscher: "Dat wil ik niet zeggen,
maar in elk geval hebben we
de tegenstanders van de proef
duidelijk kunnen maken dat
het hen niet schaadt wanneer
ze aan proef meewerken. Wij
hebben ons altijd op het stan-
punt gesteld dat we strijden
voor verruiming van sluitings-,
tijden voor iedereen. En een
uitbreiding van drie naar vijf
tien cafés die aan een proef
mogen meedoen, zien wij als
een stap in de goede richting.
Dat er vanmiddag maar een
paar leden zijn komen opda
gen, is aan de ene kant triest,
omdat we graag willen dat zo
veel mogelijk leden met ons
meedenken. Maar aan de ande
re kant vindt ik dat die geringe
opkomst duidelijk maakt dat
de meeste leden het allemaal
wel goed vinden".
Gekonkel
Willem Ankoné, geconfronteerd
met deze uitspraken: "Wij wil
len best bestuurlijke verant
woordelijkheid dragen, maar
we vonden het niet verant
woord om met zo weinig leden
het bestuur weg te stemmen.
Dat zou betekenen dat je jezelf
achter de bestuurstafel neerzet
zonder dat je door een achter
ban bent gekozen. Vandaar dat
wij hebben besloten om te
wachten tot een nieuwe leden
vergadering. Wanneer er dan
wél leden verschijnen, komt er
gewoon een heel nieuw be
stuur".
Bernard Stücsen ("Ik heb me
aangemeld als lid van de bond,
maar nooit meer iets ge-
Voorzitter Visscher: "De opposi
tie maakt zich belachelijk".
(foto Holvast)
hoord"): "Het is natuurlijk pu
re onzin om aan die geringe op
komst de conclusie te verbin
den dat de leden het allemaal
wel goed vinden. De leden zijn
gewoon doodziek van al het ge
zeur en gekonkel van het be
stuur".
Willem Ankoné: "Inderdaad. Ik
hem Wim Visscher ook gezegd
dat hij met al z'n gedraai heeft
veroorzaakt dat de leden geen
vertrouwen meer in de bond
hebben. Een reden te meer
voor de samenstelling van een
nieuw bestuur".
Had het horecabestuur de groot
ste trammelant niet kunnen
voorkomen door bedenktijd te
vragen toen burgemeester
Goekoop vroeg of de bond wil
de meewerken aan zijn nieuwe
proef. De kwestie had toch
eerst aan de leden kunnen wor
den voorgelegd?
Visscher: "Daar was geen tijd
voor. Wij werden op het stad
huis voor het blok gezet. Het
was slikken of stikken. Wan
neer wij niet onmiddellijk 'ja'
zouden zeggen, dan hoefden
we de eerste tien jaar nergens
meer op te rekenen. Misschien
hebben we in de hele procedu-
door
JAAP VISSER
re een paar schoonheidsfoutjes
gemaakt, maar ik sta nog altijd
achter de beslissing die we
hebben genomen. Van twee
slechte dingen hebben we de
minst slechte gekozen. En nu
het hoofdbestuur het hetzelfde
standpunt heeft ingenomen,
voel ik me in die opvatting ge
sterkt".
Blunders
Van bestuurlijke schoonheids
foutjes is volgens Ankoné geen
sprake: "Visscher heeft regel
rechte blunders begaan. Hij is
falikant voorbijgegaan aan een
standpunt dat de ledenverga
dering heeft ingenomen. Er is
indertijd duidelijk gesteld: ie
dereen of niemand verruiming,
ook in het geval van een nieu
we proef. Visscher heeft dus
gewoon maling aan de mening
van z'n leden gehad. Als je
zoiets in de politiek flikt dan
kun je meteen oprotten. Als
mens heb ik niets tegen Willem
Visscher, integendeel. Maar als
voorzitter van de horecabond
moet hij gewoon weg".
En dat gaat de plaatselijke
bondsbaas ook. Een tijdje gele
den kondigde hij aan Leiden
om zakelijke redenen de rug te
zullen toekeren. Visscher: "Ik
denk dat er nog dit jaar een
nieuwe ledenvergadering
komt. Dan zal mijn zetel waar
schijnlijk inderdaad beschik-i
baar zijn. Evenals die van se
cretaris en commissaris. Wie
mijn opvolger wordt? Nico
Reyneveld is tweede voorzit
ter, dus die zal wel doorschui-
Een paleisrevolutie verwacht
Visscher niet: "Vanmiddag is
toch wel gebleken dat het aan
tal tegenstanders uit een heel
klein groepje bestaat".
Inderdaad, maar het aantal me
destanders misschien uit een
nóg kleiner groepje.
