VARA roept medewerkers
Haagse Bluf tot de orde
C
Ayckbourn vervalt tot kluchtwerk
Harold Pinter in een nieuwe dimensie
NVJ: bedrijfsleven én
omroepen samen
in abonnee-televisie
Ierland-Nederland op tv
Edison-gala
op VARA-tv
Stoffige Hoffmann'
'Imperium'
speelt
'Tango'
met vaart
Bezig baasje Boeijen boeit
MAANDAG 10 OKTOBER 1983
UTRECHT (ANP) Het bestuur
van de FNV-joumalistenbond
NVJ vindt dat abonnee-tv de eer
ste drie a vier jaar als een geza
menlijk experiment van com
merciële bedrijven en belang
stellende omroeporganisaties
zou moeten beginnen.
In die tijd zal de hele media-sector
moeten worden doorgelicht, via
een sector-structuuronderzoek,
met het oog op de behoefte van
de consumenten en het geld dat
er bij hen beschikbaar is voor in
formatie en verstrooiing via
krant, omroep, video en dergelij
ke.
Het parlement zal daarna pas een
definitief besluit moeten nemen
over de vraag wie met abonnee-
tv aan de slag mogen.
Volgens het NVJ-bestuur is het
voor het Nederlandse bedrijfsle
ven technisch en financieel niet
zo eenvoudig om de exploitatie
van abonnee-tv van de grond te
tillen. In de proeftijd kunnen
produktiefaciliteiten, technische
kennis, het vergaren van film
rechten en dergelijke voor een
deel door de omroep worden ge
leverd.
De NVJ vindt ook dat de omroe
pen moeten bekijken of het niet
beter is om de nu gescheiden
geldstromen voor radio en televi
sie samen te voegen. Daardoor
ontstaan misschien mogelijkhe
den om bestaande programma's
te verbeteren en meer geld be
schikbaar te krijgen voor de uit
breiding van zendtijd.
De verenigingsraad van de NVJ,
het 'parlement' van de bond, zal
zich eind deze maand over de be
stuursvoorstellen uitspreken.
Radio - tv
Henk van Hoorn
HILVERSUM (ANP) - Het
bestuur van de VARA
heeft producer Jan Tromp
en eindredacteur Henk
van Hoorn van het tv-pro-
gramma Haagse Bluf ge-
HILVERSUM (GPD) - De NOS-televisie zal woensdagavond aanstaan
de een rechtstreekse reportage verzorgen van de voetbalwedstrijd
Ierland-Nederland. De uitzending op Nederland 2 duurt van 19.22 tot
21.15 uur.
Zaterdag 15 OKtooer verzorgt ae NOS tenslotte via Nederland 2
rechtstreekse reportage van de slotkilometers van de Ronde
Lombardije. Deze uitzending begint om 15.00 uur.
sommeerd vandaag ver
antwoording af te leggen
over hun optreden van af
gelopen vrijdag.
Na de uitzending van deze parle
mentaire rubriek maakte dit
tweetal bekend, dat 'groepslei
der' Jan Nagel na overleg met te
levisiedirecteur Koopmans een
stuk uit het programma had la
ten wegknippen.
In dit stuk werd Tweede-Kamerlid
Marcel van Dam op de korrel ge
nomen vanwege diens medewer
king aan de VARA-actualiteiten-
rubriek Achter het Nieuws.
Volgens VARA-woord voerder Bob
in 't Hout was dit stukje niet ge
schrapt omdat zijn omroep bang
is voor satire, maar omdat de te
levisie-directie dit stukje be
schouwde als een 'publicitaire
voortzetting van betrokkenen
van het conflict bij Achter het
Nieuws onder het mom van sati-
Zoals bekend zouden Jan Tromp
en Henk van Hoorn per 1 januari
van komend jaar vertrekken bij
de VARA. Na de uitzending van
vrijdagavond zeiden zij echter
met onmiddellijke ingang te zul
len stoppen met hun medewer
king.
Het gebeurde was voor woordvoer
der Bob in 't Hout aanleiding om
gisteren 'als eerst verantwoorde
lijke voor het persbeleid' een ver
klaring uit te geven.
Daarin staat dat de VARA het niet
langer tolereert, dat individuele
medewerkers de organisatie in
opspraak brengen. Het bestuur
staat achter die verklaring, aldus
Bob in 't Hout.
HILVERSUM (GPD) - De VA
RA zal volgend jaar het gala
rond de uitreiking van de
Edisons Populair recht
streeks op radio en televisie
uitzenden.
De namen van de winnaars van
deze Edisons worden in ja
nuari 1984 bekendgemaakt
en het gala volgt op 1 mei.
De Edisons Populair zijn prij
zen die de collectieve platen
maatschappijen toekennen
aan artiesten voor door hen
gemaakte platen of geluids
bandjes.
Jan Blaaser
onderscheiden
AMSTERDAM (ANP) - De acteur
Jan Blaaser is onderscheiden
met de Gouden Speld van ver
dienste van de stad Amsterdam.
Blaaser kreeg deze onderschei
ding omdat hij 45 jaar artiest is.
Wethouder Schaefer reikte hem
het onderscheidingsteken vrij
dagavond uit tijdens een speciale
voorstelling in theater Carré.
Kunst
'Prettige feestdagen' bij Haagse Comedie
"Prettige feestdagen" van Alan AycK-
bourn door de Haagse Comedie, re
gie: Jules Royaards. Gezien op 8 ok
tober in de Koninklijke Schouwburg
in Den Haag. Voorstelling in Leiden
op 26 oktober.
DEN HAAG - Alan Ayckbourn
geldt als de hedendaagse mees
ter van de situatiekomedie en
zijn inventiviteit staat garant
voor lachsalvo's die de toeschou
wers minimaal twee keer per
avond de tranen in de ogen kun
nen brengen. Ook in "Prettige
feestdagen" gebeurt dat en de
climax waarmee het deel vóór de
pauze afsluit, ontwikkelt zich
met een onstuitbaar mechanis
me van een finale uit een komi
sche opera.
Aan komische en zelfs kluchtige si
tuaties ontbreekt het elders in
het stuk evenmin en regisseur
Jules Royaards zorgt ervoor dat
er geen kans op een lachertje on
benut blijft. Daarnaast is het
Ayckbourn er ook om te doen te
laten zien hoe relaties tussen
mensen stuklopen op onbegrip,
zwakheid of egoïsme, en ook dat
elementkomt in "Prettige feest
dagen" aan de orde.
Drie echtparen, een reactionaire
oude oom, een blauwkous en een
egocentrisch schrijvertje draaien
drie kerstdagen lang om elkaar
heen, maar Ayckbourn heeft
geen drie minuten nodig om te
laten zien dat aan elk van de hu
welijken een heleboel mis is en
dat de drie overige personages
zich evenmin kunnen verheugen
in een modaal geluksgevoel. En
om ook technisch de nodige vir
tuositeit te kunnen ontplooien
schreef de auteur bovendien een
toneel voor met vier verschillen
de speelvlakken die gelijktijdig
benut moeten kunnen worden.
Kortom, "Prettige feestdagen" is
een navrante komedie geworden
waarin virtuositeit overheerst,
dus wat zou er mis kunnen gaan
in deze uitvoering door de Haag
se Comedie met een fraai decor
van Harry Wich, knappe muzika
le arrangementen van Jurriaan
Andriessen en een spelersploeg
aangevoerd door Anne-Wil Blan-
kers, Lies Franken en Wim van
Rooij? Ogenschijnlijk niet veel,
en wie zich alleen maar een
avondje wil amuseren, zal
achteraf geen spijt hebben.
Een komedie op het bekende
Ayckbourn-niveau is "Prettige
feestdagen" echter allerminst.
Het overgrote deel van de dialo
gen mist elke fijnzinnigheid en
om de machinerie draaiende te
houden moët de auteur meer dan
eens zijn toevlucht nemen tot
kluchtwerk dat beter op zijn
plaats was in het Theater van de
Lach.
Met drie problematische huwelij
ken, een alcoholiste, drie misluk
kelingen en nog een aantal klei
nere psychische oneffenheden
binnen één stuk, kan men lang
wachten op iets dat "normaal"
en "logisch" overkomt en het
hoeft bij de kritische toeschou
wer dan ook geen verbazing te
wekken, als de auteur zelfs zijn
toevlucht neemt tot heuse pop-
PAUL KORENHOF
Spelmoment uit 'Tango' bij 'Imperium'.
LEIDEN - 'Tango' van Slawomir Mro-
zek door toneelgroep Imperium. Ge
zien op 8 oktober in het Micro-thea
ter aan de Oude Vest. Aldaar nog te
zien elke vrijdag- en zaterdagavond
tot en met 26 november.
LEIDEN - Omdat oma, oud-oom
Eugene en huisgenoot Eduard in
een rommelige kamer hun tijd
verkwisten met een of ander
kaartspel, stuurt zoon Arthur
oma voor straf de vrieskist in,
laat hij Eugene met een bood
schappentas op het hoofd zitten
en probeert hij Eduard de kamer
uit te zetten. Zoon Arthur pro
beert aldus orde op zaken te stel
len.
Zo begint de komedie 'Tango' van
de Poolse schrijver Mrozek. Het
is een komedie zonder gelukkig
slot, waarin met humor die hier
niet alleen een bevrijdend maar
soms ook benauwend effect
heeft, een omgekeerd generatie
conflict geschetst wordt. Zoon
Arthur (student in wel drie stu
dierichtingen) hecht aan die con
venties en tradities, die pa en ma
nu juist in de jaren zestig hebben
willen doorbreken.
Hoewel dit stuk niet in de jaren
tachtig is geschreven, lijkt het
toch, dat Imperium hirmee een
actuele keuze heeft gedaan. Hoe
vaak wordt er immers niet de
vraag gesteld, in hoeverre er van
een zekere verrechtsing bij de
huidige jeugd sprake is. Erik Pul
heeft als zoon Arthur de ernstig
ste rol van het stuk. Pas in de
scène, waarin Arthur zijn
machtswellust toont, kan hij zijn
rol goed profileren. Kathleen
Ferrier en Kees Visser maken te
recht dankbaar gebruik van de
mogelijkheden, die hun rol van
alternatief, non-conformistisch
echtpaar hun biedt.
Datzelfde geldt voor de oma-rol
van Tiny van Loenen. Jackie La-
bordus speelt de niet in al dat
ideologisch getheoretiseer geïn-
teresserde bruid van Arthur, die
"de wereld herscheppen" wil en
daarvoor een "bruiloft nodig
heeft". Teije van Vliet speelt op
Kees van Kooten-achtige wijze
en dus heel treffend oud-oom
Eugene. Wanneer huisgenoot
Eduard (een rol van Ronald
Schenk) de zoon des huizes ge
dood heeft, neemt hij de macht
over, waarop Eugene heel droog
maar niet minder wrang op
merkt: we zijn van de regen in de
drup gekomen. Tot slot dansen
beide heren een macabere tango.
Het decor is zeer functioneel en
biedt op een gegeven ogenblik
een anti-climax. Deze was door
de gekozen zaalopstelling niet
voor iedereen zichtbaar; men
streeft hier echter naar een ver
betering. Door de heldere regie
opvatting van gastregisseur Niek
Pancras speelt 'Imperium' dit
stuk met veel vaart, waarbij zeer
zorgvuldig wordt vermeden, dat
de absurde humor in oubollig
heid zou kunnen ontaarden.
'Tango' blijkt dus een veelbelo
vend begin van een nieuw to
neelseizoen bij 'Imperium'.
WIJNAND ZEILSTRA.
"Hoffmanns Erzahlungen" van Jac
ques Offenbach door de Ned. Operas
tichting. Dirigent: Anton Kersjes.
Gezien op 9 oktober in het Circus
theater in Scheveningen. Voorstel
lingen in Amsterdam op 12,16,17,19,
21, 24, 26, 30 en 31 oktober.
SCHEVENINGEN - In Nederland
schijnt alles inderdaad later te
gebeuren dan elders. De hele we
reld weet al honderd jaar dat
"Les Contes d'Hoffmann" van
Jacques Offenbach een Franse
opéra-comique is en zelfs in de
grote Duitse theaters wordt dit
werk steeds vaker in het Frans
uitgevoerd. Bovendien gaat men
er ook steeds meer toe over om
niet meer de traditionele bewer
king van Ernest Guiraud te spe
len, maar een partituur die in
overeenstemming is met de be
doelingen van Offenbach zelf.
De versie die de Nederlandse Ope
rastichting nu voor de derde en
naar men mij verzekerde ook de
laatste maal op het repertoire
heeft genomen, biedt echter een
geheel tegenovergestelde bena
dering. Niet alleen wordt er om
wat voor reden dan ook in het
Duits gezongen, maar de door re
gisseur Ulrich Brecht hier gepre
senteerde versie is een door hem
en Gerd Albrecht vervaardigde
bewerking van een andere Duit
se bewerking van de bewerking
van Guiraud. Arme Offenbach.
In de herinstudering van Jaap
Mosterd rolde de ietwat stoffige
enscenering glad maar pro
bleemloos over de planken en
ook de klanken die Anton Kers
jes aan het USO ontlokte adem
den een sfeer van degelijkheid.
In de titelrol liet de jonge Roe
meense tenor Alexandru Ionita
een slank en fraai gehanteerd
stemgeluid horen, maar de Ame
rikaanse bariton Julian Patrick
bezat niet altijd de allure en het
stemgeluid om van zijn viervou
dige tegenspeler een geloofwaar
dige incarnatie van het kwaad te
maken.
Claudia Cummings, voelde zich
vocaal kennelijk het beste thuis
bij Olympia en Antonia; de cour
tisane Giulietta gaf zij visueel
aantrekkelijk gestalte, maar een
overheersend vibrato verstoorde
de illusie enigszins. De overige
rollen waren redelijk tot goed be
zet, maar stemkwaliteit en into
natieproblemen van mezzo-so
praan Hélène Versloot (Niklaus)
deden niet betreuren dat zij in
deze bewerking van haar dubbel-
Alexandru Ionita en Claudia Cummings in 'Hoffmanns Vertellingen'.
functie als Muze beroofd was.
Met uitzondering van een knullig
balletje in de Giulietta-akte alles
bij elkaar een heel acceptabele
voorstelling, die bij het enthou
siast toegestroomde publiek
blijkbaar in goede aarde viel.
PAUL KORENHOF
Prijs van
de kritiek
voor F Act
BEST (ANP) - De jaarlijkse
"Prijs van de Kritiek" van de
Kring van Nederlandse Thea
tercritici is dit jaar toegekend
aan F Act. F Act vormt een
onderdeel van de Stichting
Toneelraad Rotterdam en
biedt elk toneelseizoen aan
komende regisseurs de kans
om een kleine-zaalproduktie
te regisseren en daarvoor ac
teurs en ontwerpers aan te
trekken. F Act is geen toneel
gezelschap en telt slechts vijf
vaste medewerkers onder
wie artistiek leider Ben
Hurkmans.
Volgens de Kring^van Neder
landse Theatercritici heeft
het produktieteam F Act
sinds zijn ontstaan in 1975 in
belangrijke mate bijgedragen
aan de ontwikkeling van het,
regietalent in Nederland.
Jonge regisseurs onder wie
Vlamingen hebben na het
voltooien van hun opleiding'
de kans gekregen met profes
sionele acteurs, ontwerpers
en technici te debuteren en
zich verder te ontwikkelen.
Nieuwe theaterideeën, ont
staan rond 1970, kregen aan
vankelijk weinig gelegenheid
zich bij de bestaande reper
toiregezelschappen te mani
festeren. De regie-opleiding
is in Nederland laat van de
grond gekomen en tussen op
leiding en praktijk gaapte
een groot gat, waarin de be
staande gezelschappen on
voldoende voorzagen.
Het "allergelukkigste" initia
tief van de Toneelraad Rot
terdam heeft onder de kundi
ge aanvoering van dramaturg
Ben Hurkmans voor menige
jonge regisseur de weg be
reid naar een plaats in het to-
neelbestel, aldus de kring.
De prijs - een plastiek van de
kunstenaar Lucien den
Arend wordt op 19 oktober
in Amsterdam uitgereikt.
"De Huisbewaarder" van Harold Pin
ter door Toneelgroep De Appel, re
gie Lodewijk de Boer. Gezien op 7
oktober in het Appeltheater in Sche
veningen (bovenzaal).
SCHEVENINGEN - Hoewel "De
Huisbewaarder" al enige tijd tot
de klassieken van het moderne
toneel gerekend moet worden, is
het begrijpelijk dat menig gezel
schap aarzelt om het stuk op het
repertoire te nemen.
Aantrekkelijk is het echter alles
zins: met drie acteurs en een sta
pel lompen en oude metalen is
de voorstelling rond.
Het probleem met "De Huisbe
waarder" is echter dat er twee le
gendarische series voorstellin
gen gegeven zijn met Guus Her
mus, die daarmee een voor velen
onuitwisbaar stempel op de
hoofdrol heeft gedrukt. Het lijkt
er op dat Lodewijk de Boer daar
om bij De Appel in eerste instan
tie een eigen opgelegde interpre
tatie heeft willen vermijden en
de acteurs tot op grote hoogte de
kans gaf hun eigen gang te gaan,
wat onvermijdelijk grote conse
quenties had voor de titelrol.
Waar Hermus een complete trans
formatie onderging en van de
verlopen, racistische Davies met
zijn gesniffel en zijn baardstop
pels alleen al in technisch op
zicht een creatie maakte, bleef
Peter van der Linden meer
trouw aan zichzelf. Het platte
taalgebruik werd niet overdre
ven aangezet en zijn uiterlijke
aanpassing beperkte zich voor
namelijk tot louche bakkebaar
den en een onafscheidelijk pet.
Zijn kleding was niet overdreven
vodderig en de befaamde vinger-
loze handschoenen vielen zelfs
nauwelijks op, waardoor eigen
lijk toch een karakteristiek detail
aan kracht inboette.
Voor het stuk had dit twee belang
rijke gevolgen. Enerzijds kwam
de nadruk nu meer te liggen op
de tekst zelf, een eindeloze aan
eenschakeling van clichés, dood
doeners en herhalingen. En an
derzijds kreeg Davies nu iets van
de bonhomie van Van der Lin
den, waardoor hij minder boos
aardig overkwam en soms zelfs
zielig op momenten waar Her
mus een in het nauw gedreven
roofdier leek.
Ook Mick (Rein Edzard) leek in de
ze voorstelling minder boosaar
dig. Hij had iets vlaks over zich,
alsof de bezoeken aan het krot
van zijn broer louter plichtmatig
waren. Robert Prager groeide
echter boven zichzelf uit als de
"ex-krankzinnige" Aston. Wat
aanvankelijk nog een heel knap
pe typering lijkt, ontwikkelt zich
na enige tijd tot een creatie die
de grenzen van spel en realiteit
doet vervagen.
Van Henk van Ulsen herinner ik
me dat de vertelling van zijn "ge
nezingsproces", waarbij geeste
lijk gestoorden tot slachtoffers
van de wetenschap worden ge
maakt, vooral een diepe ontroe
ring achterliet. Het ingehouden
spel (en dat is zwak uitgedrukt)
en de perfectionistische aan
dacht voor details maakte dezelf
de scènes bij Prager ronduit
angstaanjagend en droeg in grote
mate bij tot een verschuiving in
het krachtveld binnen dit stuk.
PAUL KORENHüf
i der Linden in 'De Huis-
Vioolsonates
LEIDEN De Poolse violist
Robert Szreder geeft van
avond het eerste concert in
de K&O-serie 'Vioolsonates
door de eeuwen heen' en niet
op een andere datum zoals
eerder in deze kolommen
abusievelijk werd vermeld.
Frank Boeijen Groep: Henk Wanders
drums, Wil Theunissen gitaar, Nels
Busch bas, Jos Haagmans toetsen,
Frank Boeijen zang en gitaar en
Maarten Peters achtergrond-zang.
Gehoord op 8 oktober .in jongeren
centrum Het Kasteel in Alphen aan
den Rijn.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Een
bezig baasje dat boeit. Nijmege-
naar Frank Boeijen is een inte
ressante verschijning in de Ne
derpop. De 25-jarige liedjes
schrijver maakt frisse popmu
ziek die hij over het algemeen
garneert met realistische en tege
lijk romantische teksten. Of is
het andersom? Schrijft Boeijen
gevoelige verhaaltjes die hij in
vrolijke muziek verpakt? Een
kwestie van de kip en het ei,
maar belangrijker dan de vraag
wat er eerder was, de tekst of de
muziek, is de constatering dat de
Nederpop in Boeijen een moder-
'ne troubadour heeft die pure
kwaliteit levert,
in een goed gevuld, maar lang niet
vol Kasteel zong Boeijen zater
dagavond zijn minnezangen. Dat
de tekstuele inhoud daarvan
meestal onverstaanbaar door
kwam was jammer, te meer daar
Boeijen op deze avond rugdek
king kreeg van de uitstekende
achtergrond-zanger Maarten Pe
ters die incidenteel aan de groep
wordt toegevoegd.
Dat Boeijen kón zingen was be
kend, maar het stembereik van
de van oorsprong Brabantse mu
zikant is de laatste twee jaar der
mate toegenomen dat hij inmid
dels met kop en schouders bo
ven collega's als Henk West-
broek (Het Goede Doel), Henny
Vrienten (Doe Maar) en Erik Me-
sie (Toontje Lager) uitsteekt.
Want met deze 'grootheden' op het
gebied van de Nederlandstalige
popmuziek moet Frank Boeijen
worden vergeleken sinds 'Linda'
hem een landelijke doorbraak
bezorgde.
Behalve zangtechnisch onder
scheidt Boeijen zich ook wat de
muziekkeuze betreft van de
meeste van zijn collega's. Met na
me Doe Maar en Toontje Lager
hanteren bijna consequent vere
delde polonaisemuziek. Daaren
tegen laat Boeijen zich echter
door meer muziekstijlen dan lou
ter ska en reggae beinvloeden.
Hij gebruikt namelijk ook funk.
blues en zelfs hardrock-elemen-
ten.
Hoewel de veelzijdigheid van de
Frank Boeijen Groep soms wat
geforceerd overkomt (bijvoor
beeld door het hanteren van
voorspelbare rock- en funk-ef-
fecten), verhoogt het de arbeids
vreugde van Boeijens begelei
ders. Er is voor ieder wat wils en
iedereen krijgt de mogelijkheid
om zijn ster in een bepaald num
mer te laten schitteren.
De Groep is dan ook meer dan een
begeleidingsband van blikvan
ger Frank Boeijen. Het is een
hecht collectief waarin iedereen
volop de mogelijkheid krijgt zich
te ontplooien. Met name drum
mer Henk Wanders en gitarist
Wil Theunissen doen dat op een
overtuigende manier. De eerste
door strak en stuwend drum-
werk af te wisselen met flitsende
roffels en de tweede door melo
dieus achtergrondspel bij vlagen
te onderbreken voor een gieren
de solo.
Meer nog dan op de plaat boeit de
Boeijen Groep op het podium.
Het aanvankelijke stugge Al-
phense publiek moest zaterdag
avond evenwel genoegen nemen
met een kort optreden omdat de
'huis-deejay' van het Kasteel na
het verstrijken van de 'normale
speeltijd' onmiddellijk zijn eigen
microfoon open zette en daar
mee de Frank Boeijen Groep ten
onrechte van een 'verlenging' af-
hleld JAAP VISSER
