'De mensen
verdronken
vroeger hun
verdriet'
C.J. Zwarts onderscheiden
Staatssecretaris belandt in bosjes
PAGINA 4
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1
Terugblik op 200 jaar
gereformeerde armenzorg
LEIDEN - Als blijk van waarde
ring voor veertig jaar trouwe
dienst bij de overheid is CJ.
Zwarts, directeur van het me-
disch-faculteitsbureau, officier
in de orde van Oranje Nassau ge
worden. Gistermiddag speldde
de voorzitter van het College van
Bestuur van de universiteit, K.J.
Cath, hem de bij de orde behoren
de versierselen op.
Naast zijn directeurschap vervult
Zwarts vele onbetaalde bestuurs
functies in de Leidse samenle
ving. Zo is hij bestuurslid van de
bejaardenhuizen 'De Dillenburg'
en 'Leythenrode', en van de psy
chiatrische inrichting 'Ende
geest'. Ook heeft hij zitting in het
bestuur van het Integraal Kan
kercentrum V/est en van het kin
derpsychiatrisch ziekenhuis 'Cu
rium'. Hij woont in Leiderdorp.
Zwarts' medaille trok gisteren kort
na het opspelden jeugdige be
langstelling, zoals uit de foto
blijkt. (Foto: Holvast)
Aanhouding
wegens
afpersing
DEN HAAG (ANP) - De Haagse
politie heeft een 30-jarige Surina
mer uit die plaats aangehouden,
omdat hij medeplichtig zou zijn
aan de poging orft van de Heine-
ken bierbrouwerij geld af te per
sen. Het is de vierde aanhouding
in deze zaak.
Eind augustus werd een 41-jarige
arts aangehouden. Hij had de
bierbrouwerij bedreigd met het
vergiftigen van bier en eiste
twintig miljoen dollar en een half
miljoen gulden. Met dat geld wil
de hij acties op touw zetten tegen
de Surinaamse machthebber
Boutérse.
Vorige week werden in Den Haag
op verdenking van medeplich
tigheid twee broers aangehou
den; die inmiddels zijn voorge
leid aan de officier van justitie.
LEIDEN - Het Instituut Burger
raadslieden is voorlopig voor
het publiek gesloten. De bur
gerraadslieden hebben het te
druk. "Het werk heeft zich zo
opgestapeld, dat het op dit mo
ment niet verantwoord is nieu
we zaken te nemen, terwijl ou
de zaken niet afgehandeld
zyn", melden zij.
Deze periode zullen de lopende
zaken zoveel mogelijk worden
afgédaan. Op dinsdag 4 okto
ber beginnen de spreekuren
weer. Mensen die voor na 3 ok
tober een afspraak willen ma
ken kunnen in de periode tot
en met 30 september 's och
tends van negen tot half een
bellen.
*LEIDEN - Staatssecretaris Van
Zeil van economische zaken is
gistermorgen met zijn auto in de
bosjes beland naast de afrit Zoe-
terwoude-Rijndijk van rijksweg
4 (Amsterdam - Den Haag). De
staatssecretaris en zijn chauffeur
kwamen met de schrik vrij.
De bewindsman was met een gezel
schap van het ministerie van eco
nomische zaken in twee auto's
van Amsterdam op weg naar
Heineken in Zoeterwoude. De
chauffeur van de auto van'de
staatssecretaris heeft op de afrit
waarschijnljk te lang in het
achteruitkijkspiegeltje gekeken
om te controleren of de tweede
auto hem wel volgde. Hierbij zag
hij de scherpe bocht naar rechts
over het hoofd en reed rechtdoor
de bosjes in.
De bewindsman en zijn chauffeur,
een 39-jarige beroepschauffeur
van het ministerie, hebben de reis
in de tweede auto vervolgd. Vol
gens woordvoerder Graveland
van de Leidse politie is het twee
tal er zeer genadig van afgeko
men omdat 'doorschietende' au
to's gewoonlijk tegen een boom
tot stilstand komen die op de
plaats van clit ongeval rijkelijk
aanwezig Zijn. (Foto: Holvast)
Mevrouw Blok: "Het waren
LEIDEN - Eind december 1783.
Een processie van achttien
vrouwen trok door de stad,
richting Middelweg. Ze waren
totaal verarmd en zaten onge
twijfeld onder de luizen, want
toen ze in het arme oude man
nen- en vrouwenhuis aankwa
men moesten ze uit de kleren,
of waren het vodden? Hoe dan
ook, ze werden duchtig gerei
nigd. In een zaal waar een
brandende kachel stond; ge
lukkig maar.
Na het reinigen kregen ze een
kopje koffie. Warm, zo meldt
de geschiedenis. O ja, laten we
niet vergeten dat er ook een
stukje Leidse bul werd gege
ten, een soort koek. Later op
de dag trakteerden de regenten
van het oudeliedenhuis de
vrouwen op een maaltijd. Ze
aten gebraden rundvlees, giau-
we erwten en zoete appelen.
En er was witte wijn. Of die
wijn nou door het eten zat of
werd gedronken, daarover be-
van eenvoudige komaf'.
«Foto Holvast)
staat onduidelijkheid. De mid
dag werd doorgebracht met
het zingen van psalmen en lie
deren. "Geprezen zij de heer,
hij geeft u het leven weer!" Je
kunt je hoofd er onder verwed
den dat die zin in één van de
liederen voorkwam.
door
Wim Brands
Feest
Deze week is het tweehonderd
jaar geleden dat het eerste Ge
reformeerd minne of arme ou
de mannen- en vrouwenhuis in
gebruik werd genomen. In 't
Huis op de Waard aan de Kaar
senmakersstraat wordt dat ge
vierd met lezingen en het on-
vermijdelijke spel: bingo!
Wat stelde de bejaardenzorg in
de achttiende eeuw voor? La
ten we ons maar eens bezig
houden met die vraag. Veel be
jaarden werden vanzelfspre
kend verzorgd door hun kinde
ren, dat wil zeggen: die kinde
ren probeerden hun ouders te
verzorgen zo goed en zo kwaad
als het ging. Dat zal wel niet al
tijd zijn gelukt, want erg rijk
waren de meeste mensen niet.
Want we moeten niet vergeten
dat na 1670 het verval van de
stad Leiden was begonnen.
Het ging niet goed met de la
kenhandel, resultaat: armoede.
Veel mensen kwamen zonder
werk te zitten.
Nu had je in die tijd ook al wel
doeners. Zij financierden bij
voorbeeld de hofies waar de ar
men onderdak konden vinden.
Mooi die liefdadigheid, maar
het waren wel druppels op een
gloeiende plaat. Het merendeel
van het volk bleef in kommer
en kwel leven.
Inborst
Welbeschouwd was het bedrag
dat Leidens burgemeester mr.
Nicolaas van der Velde naliet
voor het stichten van een oude
liedenhuis - veertigduizend
gulden - natuurlijk ook zo'n
druppel, maar het gebaar ge
tuigde in elk geval van een goe
de inborst.
De burgemeester had overigens
ook politieke motieven om dat
bedrag na te laten, want hij wil
de dat bijzondere regenten het
bewind voerden. En dus niet
de meesters van de huisarmen
of de diaconie van de Her
vormde Gemeente. Op 29 de
cember 1783 konden de eerste
armen worden gehuisvest in
het oudeliedenhuis aan de
Middelweg. Het waren de acht
tien voornoemde vrouwen.
In de vorige eeuw verhuisden de
armen - hun aantal was inmid
dels gegroeid - naar de Heren
gracht. Op 1 juni 1818 gingen
Het huidige bejaardencentrum
straat.
de bejaarden met een overdek
te schuit naar hun nieuwe te
huis. Er verandërde nogal wat;
zo kwamen er bijvoorbeeld
slaapzalen in plaats van kamer
tjes voor twee personen met
bedsteden.
Aan het begin van deze eeuw
was die situatie nog onveran
derd. Mevrouw Blok vertelt:
"Ik weet vrij veel over die tijd,
omdat mijn ouders allebei re
genten zijn geweest. Mijn va
der, de hoogleraar strafrecht
prof. A.J. Blok, van 1910 tot
1927 en mijn moeder van '34
tot '55. Ik herinner me nog dat
er in de tijd van mijn moeder
eens een echtpaar kwam. U
moet weten, meestal kwamen
er enkelingen in het oudelie
denhuis. Maar goed, nu zaten
ze met een echtpaar. En mijn
moeder vond het toch wel zie
lig dat die mensen gescheiden
moesten slapen. Daarom scha
kelde ze een architect in, die de
opdracht kreeg het naaikamer-
tje te verbouwen".
de Waard, op de hoek van de
Modem
Een modern experiment in die
dagen. Hoe het afliep? "Op een
goede dag kwamen er een paar
van die oude vrouwtjes naar
m'n moeder en die zeiden: me
vrouw Blok, laat die mensen
toch gescheiden slapen, want
ze hebben voortdurend ruzie.
Hij wil pijproken en zij vindt
dat niet goed, zo vlak voor sla
pen. En zo moesten ook zij uit
eindelijk gescheiden slapen".
Volgens mevrouw Blok waren
de voorzieningen in het oude
liedenhuis goed. "Ach ja, de
stichting was vrij rijk en de
mensèn hoefden weinig te be
talen. Logisch natuurlijk, want
het waren lieden van eenvou
dige komaf. Orgeldraaiers en-
zo. Het eten was niet slecht en
ik herinner me ook nog dat ze
allemaal vier stuivers zakgeld
per week kregen. Toch een
leuk bedrag, want voor dat
geld kon je in die tijd wel wat
lardgracht en de Kaarsemakers-
(Archieffbto)
meer kopen dan tegenwoor
dig".
"Alles verliep in pais en vree. Op
drie oktober wilde er weieens
zo'n mannetje dronken bin
nenkomen, maar vooruit: dat
mocht op zo'n dag wel. Als hij
maar niet vaker liederlijk bin
nenkwam. Trouwens, weet u
dat er een paar eeuwen gele
den betrekkelijk veel mensen
waren die wel een glaasje lust
ten. Niet vreemd natuurlijk als
je weet hoe groot de armoede
was. Ze verdronken hun ver
driet".
Mevrouw Blok is van mening dat
't Hiiis op de Waard een prima
bejaardentehuis is. Zou zij, ook
al aardig op leeftijd, nu zelf ook
in 't Huis op de Waard willen
zitten?
"Weet u, ik blijf het liefst zo lang
mogelijk op mezelf. Maar je
hebt het niet slecht hoor, in dat
bejaardentehuis. Je kunt daar
ook goed je eigen gang gaan.
En voel je je beroerd, even bel
len en ze staan aan je bed".
Vredeslessen
Het Leids Platform Kruisraket
ten Nee! organiseert samen
met de Abop donderdag een
avond over vredesonderwijs.
Lucy van Mens, ex-onderwij
zeres in het huishoud- en nij
verheidsonderwijs zal een in
leiding houden over haar erva
ring met het werken met pro
jecten over vredesvraagstuk
ken. Waarna andere ervaringen
kunnen worden uitgewisseld.
Ook wordt de vraag aan de or
de gesteld hoe leerlingen aan
kijken tegen de demonstratie
van 29 oktober. Er is verder
een tentoonstelling te zien van
lesmateriaal over vrede en be
wapening. De plaats van han
deling is het gebouw van de
Louise de Colignyschool, Su-
matrastraat 201, aanvang acht
Kinderkledingbeurs
Buurthuis Cornelis Joppensz. or
ganiseert woensdagmiddag
een kinderkledingbeurs, van
twee tot half vier. Het gaat om
winterkleding en schoeisel
voor kinderen tot twaalf jaar.
Vanavond, van zeven tot half
acht, kunnen er nog kleren bij
het buurthuis aan de Du Rieu-
straat worden ingeleverd.
Slagbal
Op het sportterrein aan de Zoe-
terwoudse Singel wordt
woensdagmiddag een slagbal-
toernooi voor lagere scholen
gehouden. De wedstrijden be
ginnen om één uur; het toer
nooi is rond half zeven afgelo
pen.
Tekenfilms
De kinderfilmmiddag bij K&O
woensdag bestaat uit een uit
gebreide serie tekenfilms, met
stripfiguren als Tom en Jerry,
Heckle en Jeckle, de Super-
muis en vele anderen. Aan
vang half drie.
Borstvoeding
De maandelijke bijeenkomst
voor (a.s.) moeders over borst
voeding is donderdagavond bij
Jet Fritschij, Phia Berghout
laan 19 in Oegstgeest, om acht
uur. Onderwerp: bevalling en.
kraamtijd.
Hengelsport (1)
Hengelsportvereniging De Gul
den Voorn viste een wedstrijd
in de Heimanswetering te Al
phen aan den Rijn. Uitslag: 1
H. van Alphen jr. 2950 gram-22
stuks, 2 H. van Alphen sr. 2020-
18, 3 F. Smit 2000-22, 4 W. Lar-
dee 960-10, 5 F. v.d. Meer 880-
13, 6 M. Hoogkamer 870-10, 7
H. Teske 690-5,8 G. Kleijn 670-
15, 9 G. Harland 640-9, 10 B.
Velthuijzen 500-9.
Hengelsport (2)
Hengelsportvereniging Zaalberg
viste haar competitiewedstrijd
in de Leidse stadswateren. Uit
slag: 1 G. v.d. Vaart 2220 gram-
16 stuks, 2 H. van Bemmel
1200-13, 3 W. Hillebrand 1080-
17, 4 J. van Zeist 760-12, 5 J.
van Went jr. 680-12, 6 W. Roest
420-6, 7 H. v.d. Linden 200-4, 8
R. van Zeist 0-0.
Hengelsport (3)
DW hield een viswedstrijd met
de volgene uiutslag als resul
taat: 1 W. Smit 6300 gram-74
stuks, 2 A. Rijgersburg 3625-46,
3 P. Moonen 3350-35, 4 K. La-
terveer 3000-41, 5 A. Laterveer
3000-33, 6 P. Levering 2250-25,
7 P. Blok 2200-19,8 L. Waltman
2175-23,9 H. Laterveer 2000-24,
10 J. Hakker 500-7.
Duivensport (1)
P.V. Leiderdorp. Navlucht uit
Moeskroen, met 288 duiven.
Uitslag: 1W. Jacobi; 2,5,7,8 D.
van Seggelen; 3 P. Sloos; 4 J.
van Alphen; 6 J. van Laar; 9
comb. Reijka; 10 E. Broug.
Duivensport (2)
De Reisduif. Wedvlucht met ou
de en jonge duiven uit Moes
kroen. 1, 2, 10 P. Mooten; 3, 7
W. Kop; 4 F. Penseel; 5 Fokker/
Van Ley den; 6 Strik/V.d. Hart;
8 W. v.d. Hoogt; 9 G. v.d. Tang.
Duivensport (3)
comb. B.S.; 4, 5, 7, 9, 10 P.
d'Haens; 6 comb. Groenewerf;
8 A. Witteveen. Generaal kam
pioenen: 1 A. v.d. Dop, 2 P.
d'Haens, 3 A. Witteveen, 4 G.
van Leeuwen, 5 comb. B.S.
Duivensport (4)
De Rijnklievers. Wedvlucht voor
315 oude en jonge duiven uit
Moeskroen. 1 S. van Goozen; 2,
3 J. van Ley den; 4, 7, 8 J. Kok;
5 J. v.d. Wal; 6 C. Kop; 9, 10 J.
Zevenhoven.
Duivensport (5)
PC. Wedvlucht uit Moeskroen. 1
t/m 9 N. de Groot en zn.; 10
comb. Köster/Akerboom.
Duivensport (6)
De Blauwkras. Wedvlucht uit
Moeskroen met 162 duiven. 1,
2, 3 P. Landesbergen; 4 J.
Diersman; 5, 7, 8, 10 P. Gijs
man en zn.; 6, 9 R. Verhoogt.
Duivensport (7)
Columba. Wedvlucht uit Moes
kroen. 1 t/m 10 C. v.d. Nieu-
wendijk.
Duivensport (8)
Het Oosten. Laatste wedvlucht
i uit Moeskroen.
1, 4, 6, 7, 8, 9 W. v.d.
Nieuwendijk; 2, 3, 5 L. v.d.
Nieuwendijk; 10 G. Hendrikse.
Stoomtreinen
Een film van stoomtreinen in
Hongarije, Turkije en India
wordt woensdagavond ver
toond in Wienerwald aan de
Steenstraat. Het avondvullen
de programma wordt georgani
seerd door de afdeling Rijn
land van de Nederlandse Ver
eniging van Belangstellenden
in het Spoor- en Tramwegwe
zen err gepresenteerd door de
maker van de film, Ton Pruis-
sen uit Delft. Aanvang acht
uur.
Jazz funk
In café Scarabee (Pieterskerk-
choorsteeg) wordt vanavond
een jam session gehouden.
Jazz funk valt daarbij te beluis
teren. De aanvang is ongeveer
negen uur. Donderdagavond
treedt de Scarabee Jazz Band
op. Ook ditmaal is de muziek
afkomstig uit de hoek van de
jazz en fünk. En ook de aan
vang is weer rond de klok van
negen.
Natuurhistorie
F. Siemensma houdt donderdag
avond bij de afdeling Leiden
van de Koninklijke Nederland
se Natuurhistorische Vereni
ging een lezing met dia's over
'De microwereld van het zoete
water'. Begrippen als ééncel-
lig, voortplanting, voortbewe
ging, voeding en de relatie tus
sen de organismen komen aan
de orde. De lezing wordt gege
ven in het Rijksherbarium,
Schelpenkade 6, en begint om
negen uur.
Montichiari
In de pastorie van de Lodewijks-
kerk, Steenschuur 19, wordt
woensdagmiddag een lezing
gehouden over het genade-oord
Montichiari. Volgens de overle
vering verschijnt Maria daar
sinds 1947 als Maria Rosa Mys-
tica. De lezing begint om half
drie en wordt om twee uur
voorafgegaan door een heilige
mis, opgedragen door pastoor
Vreeburg. In de periode van 3-9
oktober gaat er een bedevaart
naar Montichiari.
Rauwkost
In De Helianth, Herenstraat 5c,
houdt Sjoukje Rijpstra van
avond een lezing over de bete
kenis van rauwkost voor de
voeding van de mens. Er mo
gen vragen worden gesteld.
Aanvang kwart over acht
