Leven van Oppenheimer
nauwkeurig nagespeeld
C
RADIO
TELEVISIE
Tv-serie over Vader van de atoombom'
Plaatsing eerste pijler
Oosterschelde op tv
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1983
Radio - tv
SUN CITY Elton John mid
den) en Rod Stewart (rechts)
hebben elkaar in Sun City in
Zuid-Afrika ontmoet. Rod Ste
wart gaf er een concert en Elton
John bereidde er een optreden
in oktober voor. De ontmoeting
in het Superbowl-theater resul
teerde in een gezamenlijk optre
den met de gitarist Jim Cregan
(links). Rod Stewart en Elton
John hebben overigens het plan
om volgend jaar gezamenlijk
op tournee te gaan.
(Foto AP)
HILVERSUM (GPD) - De in 1967
overleden natuurkundige Julius
Robert Oppenheimer staat be
kend als 'de vader van de atoom
bom'. En inderdaad stond Op-
perheimer aan de leiding van een
groep Amerikaanse geleerden
die tijdens de Tweede Wereld
oorlog onder supervisie van het
leger de eerste atoombom produ
ceerde. Toch blijkt al in het eer
ste deel van de vierdelige BBC-
dramaserie over zijn leven, die
de TROS de komende twee we
ken uitzendt, dat de eigenlijke
ontdekking die tot de produktie
van de atoombom leidde is ge
daan door twee Duitse geleer
den.
Een artikel van de twee Duitse we
tenschappers in een natuurkun
dig tijdschrift komt in 1938 on
der ogen van de dan 34-jarige
Berkeley-professor Oppenhei
mer. Samen met de groep bril
jante studenten die hem omringt
ziet Oppenheimer meteen de
consequenties van de ontdek
king: een bom met een vernieti
gende kracht die eindeloos veel
groter is dan die van de tot dan
toe bekende springstoffen. Met
de dreigende oorlog in Europa
en het anti-fascistische milieu
waarin hij verkeert op de achter
grond, ontwikkelt zich bij Op
penheimer de bereidheid om aan
de produktie van een dergelijk
wapen te gaan werken.
De tegenstrijdigheid tussen zijn
humanistisch-pacifistische in
borst en het werken aan een der
gelijk wapen kon alleen in die
speciale omstandigheden over
stegen worden en zo wordt de
zachtaardige geleerde directeur
van het Manhattan-project, de
naam voor het werk van een
groep geleerden die vanaf 1943 in
het geheim in Los Alamos aan de
atoombom werken.
Ook het eerste gebruik van de bom
op Hiroshima, om de Japanners
tot overgave te dwingen, kan Op
penheimer voor zijn geweten als
anti-fascist nog rechtvaardigen.
Tegen een bom op de keizerlijke
stad Kioto verzet hij zich echter
met succes en wanneer zijn colle
ga Teller in de jaren '50 werkt
aan de ontwikkeling van de wa
terstofbom vindt deze in Oppen-
Sam Waterston als Robert Oppenheimer
(Foto GPD)
heimer een verklaard tegenstan
der. Oppenheimer is evenals an
dere medewerkers van het Man
hattan-project pleitbezorger ge
worden van de afschaffing van
kernwapens.
Oppenheimers linkse sympathieën
en de contacten met de Ameri
kaanse communistische partij
die van het begin van het Man
hattan-project af aan voor de FBI
aanleiding zijn geweest om zijn
gangen na te gaan, leidde in de
beruchte McCarthy-periode van
communistenjacht ook tot een
aanklacht tegen de fysicus. Hij
wordt er van beschuldigd atoom
geheimen aan de Sowjet-Unie te
hebben doorgespeeld. Maar hoe
wel Oppenheimer een openlijk
voorstander is van uitwisseling
van wetenschappelijke gegevens
tussen Oost en West, wordt zijn
schuld niet bewezen. Deson
danks raakt hij wetenschappe
lijk wel in een isolement, dat pas
in 1963 doorbroken zal worden
wanneer president Johnson hem
eert met de Enrico Fermi-prijs.
De levensloop van Oppenheimer is
door de BBC in beeld gebracht
met de traditionele vakbe
kwaamheid en nauwkeurigheid.
Een uitstekende hoofdrol van
Sam Waterston wordt geflan
keerd door evengoede bijrollen,
een enkele uitzondering daarge
laten. Ook de historische juist
heid van het beeld laat niets te
wensen over. Voorzover het sce
nario van Peter Prince is geba
seerd op feiten klopt het uiter
aard ook. In een interview dat de
VPRO vorig jaar, ter gelegenheid
van uitzending van de serie op
Duitsland met hem publiceerde,
verklaart Prince echter dat er
veel onduidelijkheden en tegen
strijdigheden in de figuur van
Oppenheimer zijn blijven zitten,
ondanks de grondige voorberei
ding van het scenario. Anders
dan in een boek, waarin verschil
lende interpretaties naast elkaar
kunnen worden gezet, moet een
scenarioschrijver op een zeker
moment de knoop doorhakken
en zijn eigen hoofdfiguur creë
ren. Daarbij kan hij hopen, aldus
Prince, de werkelijkheid zo dicht
mogelijk te benaderen, maar het
blijft een interpretatie.
Met die kanttekening geeft de serie
over Oppenheimer een verhelde
rend beeld van een briljante ge
leerde die ondanks zijn humanis
tische opvattingen aan de wieg
stond van de ergste vernieti
gingswapens die de mensheid
ooit voortbracht en gebruikte.
Een eigen persoonlijkheid en de
invloeden die zijn omgeving
daarop uitoefende worden daar
bij op een geloofwaardige ma
nier neergezet (Nederland 1,
20.28 uur).
HILVERSUM 1
18.06 Atletiek (NOS).
18.09 Radiojournaal. 18.25 AVRO-
Toppers van toen. 19.02 Pim Jacobs
Platenscala. 20.03 Metropole-Or-
kest. 21.02 De ondergang. 21.37
Lichte muziek. 22.02 AVROs Sport-
panorama Eretribune. NOS: 23.02
Mededelingen. 23.07 Met het oog op
morgen. VARA: 00.02 Elpee 1\iin.
02.02 Groot Licht. 05.02-07.00 Truck.
HILVERSUM 11
18.10 De Woeste Hoogte (6). 18.30
Humanistisch Verbond (HV). 19.00
TROS Klantenservice. 20.30 Onder
de mensen. 21.00 Om het boek. TE
LE AC 21.30 Div. curs. TROS. 22.40
Finale. 23.55-24.00 Nieuws.
HILVERSUM III
NOS: 18.04 De
Avondspits VARA: 19.02 Overlast.
21.02-24.00 Moondogs.
HILVERSUM IV
WOENSDAG
HILVERSUM 1
NOS: Nieuws op elk heel uur.
VOO: 7.02 Ook goeiemorgen. 9.03
Muziek terwijl u werkt. 10.30 Vero
nica Nieuwsradio. 10.33 Kletskop.
12.03 Will wil wel. NOS: 14.03 De ju
kebox 15.03 Toeters en bellen. EO:
17.02 Ronduit-Extra. 17.55 Medede
lingen.
HILVERSUM II
KNMI: 5.45 Het weer etc. VARA:
7.10 Gymnastiek. 7.20 VARA-
woensdag op 2. 8.40 De Vooruit
gang NOS: 9.05 Gymnastiek. 9.15
Werkbank. 9.24 Waterstanden. TE-
LEAC: 9.33 Cursus. VARA: 10.03
Voorbeelden van lokale radio. 10.23
Vrouwenagenda. 10.33 Hoor haar!
11.33 VARA-woensdag op 2. 12.16
Overheidsvoorlichting. 12.26 Land
en tuinbouw (NOS). 12.36 Dingen
van de dag. 13.10 Kinderen een
kwartje? 14.00 De Schuurpapier.
NOS: 14.33 Oorlogsvoorbereiding
HILVERSUM III
NOS: Nieuws op elk heel uur.
KRO: 7.02 Manneke Pop. 8.34 Para
plu. 10.34 Weg met de genera
tiekloof. 12.34 Vraag en antwoord.
13.30 Weeshuis van de hits. 14.34 K-
Rock. 16.34 Nieuws-box.
HILVERSUM IV
NOS: Nieuws om 7.00. 8.00 en 13.00
NCRV: 7.02 Het Levende Woord.
7.10 Preludium. 8.05 Platennieuws.
8.45 Musica Sacra. 9.15 Onder de
hoogtezon. 10.00 McGibbon Ensem
ble. 10.30 Colin Davis. 12.10 Mozart
(13). 12.40 Peter Eros. AVRO: 13.05
Orgelwerken. 13.30 Beethoven.
HILVERSUM (ANP) - De NOS-
televisie brengt morgen in de
journaaluitzendingen en in het
avondprogramma op Nederland
2 rechtstreekse beelden van de
plaatsing van de eerste pijler van
de stormvloedkering in de Oos
terschelde. Als alles meezit zal de
eerste van de 66 pijlers tussen
23.00 en 24.00 uur worden ge
plaatst. De NOS hoopt hiervan
rechtstreekse beelden te kunnen
laten zien.
Het speciaal gebouwde hefschip
Ostrea zal morgen de eerste pij
ler van het werkeiland Neeltje
Jans naar de zandplaat De Ham
men, onder Schouwen-Duive-
land, varen. Een NOS-camera-
ploeg registreert de operatie. In
de journaaluitzendingen en tij
dens het avondprogramma op
Nederland 2 zijn rechtstreekse
beelden te verwachten.
Verder zendt de NOS morgen via
Nederland 2 (22.45-23.25 uur) een
documentaire uit over de storm
vloedkering onder de titel "De
pijlerdam in de Oosterschelde:
een uniek werkstuk".
SPORT EXTRA
De NOS besteedt vanavond in drie
afleveringen van Studio Sport
Extra aandacht aan het Wereld
kampioenschap Atletiek dat in
Helsinki wordt gehouden: Van
17.00 tot 17.30 (Ned. 2) een recht
streeks verslag van de finales 800
meter voor dames en heren; Van
18.30 tot 19.15 uur (Ned. 1) recht
streeks verslag hoogspringen
voor dames en de 10.000 meter;
en van 22.45 tot 23.00 (Ned. 2) een
samenvatting.
DE ZABBALINES
Bij de EO vanavond een reportage
over de Zabbalines: de vuil
nisophalers van Cairo (Ned 2,
20.10 uur). In de Egyptische
hoofdstad wordt het vuil op een
heel andere manier opgehaald en
verwerkt dan in de meeste we
reldsteden het geval is. Aan de
rand van Cairo zijn een soort
„vuilnisdorpjes" gebouwd, zelf
gebouwde huisjes rond of op de
vuilnisbelt. Tussen het afval wo-
plaatsje terug. Sindsdien houdt
hij zich volledig bezig met de
schilderkunst. Mehlings werk
behoort tot geen enkele kunst
stroming. Zijn werk lijkt opgete
kend uit het impulsieve onderbe
wustzijn.
Voorts in deze reportage een ge
sprek met een arts die onder de
vuilnismensen werkt en de pre
dikant van het kerkje op de vuil
nisbelt.
ARMIN MEHLING
Deze maand zendt de NOS een
aantal documentaires uit over
schilderkunst, waarvan van
avond om 21.49 uur via Neder
land 2 de eerste aflevering geti
teld „Armin Mehling - Beelden
van een overlevende" van Jeroen
Visser te zien is.
In 1940 werd Armin Mehling als
zestienjarige door de Duitse
luchtmacht opgeroepen om zijn KRILL
dienstplicht te vervullen. Hij
kreeg al snel moeilijkheden met
de Duitse legertucht en er werd
hem arrest opgelegd. In 1942
werd zijn straf tijdelijk opgehe
ven en moest hij als jachtvlieger
naar het Oostfront, waar hij in to
taal zeven keer werd neergescho
ten.
Na de oorlog ging Mehling filosofie
en kunstgeschiedenis studeren,
maar belandde uiteindelijk in de
farmacie, waarin hij in 1951 af
studeerde. Hij begon een apo
theek in München en gebruikte
de nachten om te schilderen en
te tekenen.
In 1976 verkocht hij de apotheek
en trok zich in een klein landelijk
Onder de titel „Krill, voedsel van
de toekomst" brengt de EO een
documentaire op het scherm
over krill, een garnaalachtig dier
tje dat in grote hoeveelheden
wordt gegeten door walvissen,
zeehonden, vogels en vissen en
misschien in de toekomst ook
door mensen.
Door het teruglopen van het wal-
vissenbestand is er in de Antarc
tische wateren een overschot aan
krill ontstaan. Op het ogenblik
worden er door diverse landen
onderzoekingen gedaan om krill
als voedsel voor mensen op de
markt te brengen. De problemen
Vormt dit garnaalachtige diertje het voedsel
zijn echter nog legio: het opspo
ren van de krillzwermen; het vin
den van een commercieel haal
bare vangstmethode en voorts
het probleem dat door geluid en
beweging van het schip de krill-
zwerm uiteen valt en wegzinkt.
(Ned 2, 20.48 uur).
NEDERLAND 1
18.30 Studio Sport Extra. Wereldkam
pioenschappen atletiek Helsinki.
TROS
19.15 Europa kwis. Spelprogramma.
Afl. 4: België.
TROS
20.28 Oppenheimer. Brits feuilleton. Afl.
1.
22.05 Tros Aktua. Actualiteiten.
22.40 Falcon Crest. Amerikaanse serie.
23.20 Tros Sport Extra. Hockey-inter-
land Nederland-Frankrijk.
NOS
23.50 Journaal
23.55 Nieuws voor slechthorenden
WOENSDAG
NOS
09.30 Nieuws voor slechthorenden
13.00 Nieuws voor slechthorenden
TROS
15.30 Die fascinerende vogels. Natuur
film.
16.15 Hoe maak je een musical? Docu
mentaire.
16.50 Pop video show. Popprogramma.
NEDERLAND 2
18.15 Nieuws voor slechthorenden
18.40 Sesamstraat
19.00 Journaal
EO
19.12 De strijd om het bestaan. Natuur
film.
20.10 Leven van andermans vuil. Docu
mentaire.
20.25 Graag gehoord. Koorzangpro
gramma.
20.48 Krill; voedsel van de toekomst?.
Documentaire.
NOS
21.40 Armin Mehling. Gefilmd portret.
22.05 Omnibus bericht
22.30 Journaal
22.45 Studio Sport Extra. Wereldkam
pioenschappen atletiek.
23.00 Nieuws voor slechthorenden
WOENSDAG
NOS
13.00 Nieuws voor slechthorenden
16.45 -17.15 Studio Sport-Extra. Atle
tiek.
18.00 Appie. Kleuterserie.
18.05 Sesamstraat
18.20 Lefty. Jeugdfilm uit de reeks „Dis
neyland".
Carol Johnston is een eenarmige turn
ster. Een paar weken voor de nationa
le kampioenschappen voor school-
ploegen komt ze ten val bij een oefe
ning aan de brug. Ze moet in het gips
maar blijft dagelijks oefenen en
werken om toch aan de top te blijven.
19.05 Maedlei-la-Breche. Film van Jaco
Van Dormael over enkele dagen vrolij
ke chaos in een kinderleven.
19.25 Tijdrover. Home made: Bier uit ei
gen vat.
19.35 Kijk uit!. Verkeerstips. „Vakantie
met alles erop en eraan".
19.40 Lotto-winnaars, mededelingen en
programma-overzicht
19.45 Journaal
20.10 Kunst-zaken
20.15 Benny Hill Show. Humor en kol
der met Benny Hill.
20.45 Op zoek naar Adam. Serie over de
menselijke paleontologie. Afl. 9: „Een
nieuwe tijd". Bezoek aan plaatsen
waar de Neanderthaler leefde.
21.35 Centraal Station. Politieserie van
Hans Keuls, met Cor Witschge en Ro-
main de Coninck. Afl. 9 „De Barones".
Barones Vredenbergh is in de gevan
genissen bekend vanwege haar liefda
dig werk. Zij leert daar ook enkele lie
den kennen die zij kan gebruiken om
haar vergokte fortuin terug te „verdie
nen".
22.25 Journaal
22.45 Wereldkampioenschappen atle
tiek te Helsinki. Samenvattende re
portage.
Aansluitend Coda: „Schon Rohtraut van
Robert Schumann.
WOENSDAG
15.55 Wereldkampioenschappen atlfr
tiek in Helsinki. Rechtstreekse repor-
18.15 Mordillo. Variaties op het thema
sport.
18.30 Atletiek. WK te Helsinki met o.a.
de finale hoogspringen voor dames, fi
nale 10.000 m heren, hamerslingeren
en zevenkamp.
19.50 WWF
20.00 Journaal
20.15 ARD-Sport Extra. W.K. atletiek in
Helsinki. Samenvatting.
21.00 Report. Baden-Baden.
21.45 Quincy. Amerikaanse politieserie
met Jack Klugman en Robert Ito:
Lawrence Bridges is een vooraan
staand politicus in Los Angeles. Het
wekt dan ook heel wat opschudding
als hij dood wordt aangetroffen.
Schijnbaar is hij van een trap gevallen.
Quincy vindt de zaak hoogst interes
sant en onderbreekt zijn vakantie.
22.30 Journaal
23.00 Heut abend. ARD-Talkshow van
Joachim Fuchsberger met Marianne
Hoppe, actrice en dochter van een
grootgrondbezitter.
23.45 Journaal
WOENSDAG
10.00 Journaal
10.23 Überall ist Wunderland. Program
ma n.a.v. de honderdste geboortedag
van de dichter Joachim Rihgelnatz.
11.20 Unser Kosmos. Documentaire se
rie over het heelal.
12.10 Report
12.55 Persoverzicht
13.00 Journaal
13.15 Teletekst
14.40 Teletekst
14.55 Unsere kleine Farm. Amerikaanse
serie.
15.45 ARD-Sport Extra. Wereldkam
pioenschappen atletiek in Helsinki.
DUITSLAND 2
18.25 Rate mal mit Rosenthal. Spelpro
gramma.
18.57 Programma-overzicht
19.00 Journaal
19.30 Oscar hat die Hosen voll. „Le
grand restaurant". Franse komische
film (1966) van Jacques Besnard met
Louis de Funès, Bernard Blier en Ma
ria Rosa Rodriguez: De president van
een Zuidamerikaanse staat wordt ont
voerd uit een eersteklas Parijs restau
rant. De eigenaar van de zaak, Mon
sieur Septime, raakt tegen wil en dank
bij de ontvoering betrokken en moet
het losgeld gaan overhandigen.
21.00 Journaal
21.20 De Tien. Sociale werkelijkheid in
Europa. Twee reportages. 1: „Die liebe
Not mit dem Uberfluss". Miljoenen
mensen in de wereld lijden honger en
toch slaagt de Europese Gemeenschap
erin de boter-, melk-, tomaten- en
wijnbergen te laten aangroeien. Hoe
komt dit?. 2: „Zukunft mit Zufall".
Hoe zullen wij binnen twintig of dertig
jaar leven, of hoe zal de Europese Ge
meenschap ingespeeld hebben op de
technische vooruitgang?
22.05 Unser Kosmos. Documentaire se
rie over het heelal: De geboorte, het
leven en de explosie van een ster.
22.45 Der vierzehnte Gesang. TV-spel
met Mechthild Reinders en Irene Mar-
witz: Een afgelegen huis, ergens aan
de rand van een grote stad; niemand
weet of het al dan niet bewoond is;
Een camera tast het het huis af; eerst
van grote afstand; steeds dichterbij;
om uiteindelijk het huis binnen te
dringen.
23.20 Journaal
WOENSDAG
10.00 -13.15 Programma-overname
Duitsland 1
15.15 Programma-overzicht
15.17 Journaal
15.20 Captain Future. Science-fiction
sprookje uit het jaar 2500.
15.45 Der Konig von Narnia (1). Twee
delige tekenfilm.
16.30 Vakantiekalender
16.50 Mork vom Ork. Amerikaanse ko
mische serie.
17.15 Enorm in Form. Aerobic dansen
voor het hele gezin.
17.30 Journaal
17.45 Tele-IUustrierte. Actualiteiten,
tips, sport en amusement.
DUITSLAND 3
18.00 Macro. Tekenfilmserie
18.30 Sesamstraat
19.00 Aktuelle Stunde
20.00 Journaal
20.15 Halle gestern und heute. Docu
mentaire over de Oostduitse universi
teitsstad Halle.
21.00 Formel Eins. De ARD-hitparade.
21.45 Design. Documentaire serie over
vormgeving. In deze aflevering aan
dacht voor Richard Sapper die aller
hande gebruiksvoorwerpen ontwerpt:
tv-toestellen, radios, lampen, etc.
22.40 Vor 40 Jahren. Duits weekjournaal
van 11 augustus 1943. Dit nieuwsbulle
tin stond in het teken van de eerste ge
meenschappelijke bombardementen
van Groot-Brittannië en de V.S. op
Duitsland.
23.10 Journaal
23.15-23.40 Soap. Amerikaanse komi
sche serie.
