LEIDSCH DAGBLAD Elektroshock niet verbieden 'Washington achter coup in Guatemala' „Kolonel Valk niet schuldig aan coup" 800.000 Kerk doet te weinig tegen schending van mensenrechten Gezondheidsraad: therapie kan niet worden gemist werklozen Willy Staehle zwaar gewond bij botsing parachutes DSM is uit de rode cijfers 'Tinchauffeur' gearresteerd Vriendelijker voor gevangene DINSDAG 9 AUGUSTUS 1983 OPGERICHT 1 MAART 1860 No. 37159 Directeur: G. Koopman Hoofdredacteur: drs. J. W. E. Metselaar Adj. hoofdredacteur: R. D. Paauw HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Postbus 54 2300 AB Lekten Voor tet.nrs. zie colofon Slotverklaring Vancouver: VANCOUVER (GPD) - „Het aantal gevallen van schending van mensenrechten neemt in alle de len van de wereld toe, en als ker ken moeten we in alle beschei denheid bekennen dat we niet genoeg gedaan hebben om de machten van het kwaad en de dood te bestrijden. Soms hebben we er zelf deel aan". Aldus de uitvoerige slotverklaring over mensenrechten die de as semblee van de Wereldraad van Kerken gisteren unaniem heeft aangenomen. Volgens de verkla ring moeten de kerken de kwes tie van mensenrechten hoger op hun agenda plaatsen. Het pro bleem is dat veel kerken zelf met structuren zitten waarin de ele mentaire rechten van bijvoor beeld vrouwen, kinderen en ge handicapten niet tot gelding kunnen komen. De verklaring geeft een zo volledig mogelijke opsomming van indi viduele en collectieve mensen rechten die met voeten worden getreden. Verwijzingen naar lan den of situaties zijn vermeden, omdat het document algemene gelding moet hebben. Veel aan dacht wordt besteed aan de vrij heid van godsdienst. Zo wordt onder meer gezegd dat vele christenen en hun leiders, om hun dienst aan God en aan de mensen gevangen genomen, ge marteld of zelfs gedood zijn. De verklaring vraagt de steun van kerken voor het recht van arbei ders om vakbonden te vormen die waarlijk hun belangen die nen. Gepleit wordt voor de in stelling van een dag van de men senrechten. Een pleidooi om in de verklaring het recht van onge boren kinderen op leven op te nemen, vond bij de assemblee geen gehoor. Claus ontbreekt op Prinsjesdag DEN HAAG (ANP) - Prins Claus zal, zoals het er nu naar uitziet, vermoedelijk niet aanwezig zijn op Prinsjesdag. De prins verblijft geregeld bij vrienden en kennis sen, maar blijft in contact met zijn behandelend geneesheer, professor Nijdam. Dit heeft de Rijksvoorlichtingsdienst van ochtend meegedeeld. Surinaamse luitenant in brief: DEN HAAG (GPD) - Volgens de Surinaamse luitenant Van Rey heeft het toenmalige hoofd van de Nederlandse Militaire Missie in Paramaribo, kolonel Valk, hem nooit heeft gevraagd een staatsgreep te plegen. Van Rey schrijft dit in een brief aan minis ter De Ruiter (defensie), die een onderzoek heeft gelast naar de eventuele betrokkenheid van Nederlandse militairen bij de Su rinaamse coup van 25 februari 1980. Van Rey is een belangrijke getuige, omdat hij in de geheime nota van de Contra Inlichtingen Dienst (CID) wordt genoemd als een van de Surinaamse luitenanten die door kolonel Valk zouden zijn gevraagd de coup te plegen. Volgens de nota, die op 7 decem ber 1981 door majoor Koenders van de CID is opgesteld, heeft kolonel VaUc behalve Van Rey ook de luitenanten Bottse en Cai ro in 1979 benaderd. Bottse heeft vorige week in AVRO's Televizier Magazine ver klaard, dat Valk dat inderdaad heeft gedaan. De Nederlandse kolonel heeft dat toen nadrukke lijk ontkend en eraan toege voegd: „Waar haalt een Suri naamse officier, die bij het eerste schot tijdens de staatsgreep het land uit vlucht, het lef vandaan zoiets te beweren?" In zijn brief aan de minister stelt Van Rey nu dat Valk de waar heid heeft gesproken. Een af schrift van zijn brief heeft Van Rey aan de kolonel gezonden. „Hiermee wordt aangetoond", al dus Valk, „dat de zogenaamde feiten in het rapport van de CID blijkbaar niet al te feitelijk zijn". In maart 1980, enkele weken na de staatsgreep, is overwogen een onderzoek in te stellen naar de rol van de militaire missie. Kolo nel Valk is daarvoor ontboden bij de toenmalige minister van defensie, Scholten. „De minister heeft me toen ronduit gevraagd wat ik met de staatsgreep te ma ken had gehad. Ik heb hem pre cies uit de doeken gedaan hoe mijn gesprekken met de Suri naamse officieren en onderoffi cieren waren verlopen. Ik kreeg de indruk, dat de minister er niet erg blij mee was", aldus Valk. Niettemin heeft Scholten afgezien van een nader onderzoek, omdat de aanwijzingen weliswaar sterk, maar de bewijzen niet voorhan den waren. Een welingelichte bron ontkent overigens de suggestie dat Scholten nooit op de hoogte zou zijn geweest van het geheime CID-rapport. Volgens deze bron is het rapport na de totstandko ming onmiddellijk ter hand ge steld aan de secretaris-generaal van het ministerie van defensie, drs. G. Peijnenburg. Deze heeft het aan de minister gegeven. DEN HAAG (GPD) - De Gezondheidsraad vindt dat be handeling van psychiatrische patiënten met de zoge noemde elektroshock-therapie onder bepaalde voor waarden mogelijk moet blijven. Deze behandeling kan op dit moment niet worden gemist zonder dat een kleine groep patiënten ernstig zou worden benadeeld. De raad schrijft dit in een advies aan staatssecretaris Van der Heijden (volks gezondheid). MEXICO-STAD (GPD) - De in druk dat de Verenigde Staten de hand hebben gehad in de coup tegen het bewind van generaal Rios Montt van Guatemala (wordt steeds sterker). Het eerste signaal kwam toen twee uur vóór de officiële beëdiging van gene raal Mejia als opvolger van Rios Montt de Amerikaanse ambassa deur in Guatemala met enkele naaste medewerkers het presi dentiële paleis betrad. Vervol gens uitte de sandinistische lei der Daniel Ortega in de Nicara guaanse hoofdstad Managua de vrees dat de staatsgreep in Gua- Droog en zonnig Droog en zonnig, minimumtempera tuur ongeveer 14 graden, middag- temperatuur omstreeks 25 graden. Matige noordoostenwind, maar in het binnenland vannacht weinig wind en een kans op mistbanken. De regenkansen blijven deze week nog erg klein. De weerkaart wordt groten deels beheerst door een krachtige ho- gedrukgebied. Het strekt zich uit van het midden van de Atlantische Oce aan via de Noordzee tot in midden Rusland en brengt daar vrijwel over al zonnig weer. Satellietfoto's laten wel bewolking zien boven Spanje en een deel van Frank rijk. Die hangt samen met een lage drukgebied boven Spanje. Dat komt wat naderbij maar zal volgens com puterberekeningen later in de week via Frankrijk naar midden-Europa trekken. Het blijft dan ook waarschijnlijk nog de hele week zonnig. Doordat de wind wat naar het noorden draait blijft de temperatuur na morgen iels onder de 25 graden. 10 AUGUSTUS 1983 Zon op: 06.14 uur, zon onder: 21.15 uur Maan op: 08.04 uur, maan onder: 22.35 temala deel uitmaakt van de plannen van de VS om Nicara gua aan te vallen. Bovendien werd in de Hondurese hoofdstad onthuld dat generaal Mejia daar afgelopen zaterdag een ontmoe ting had met de in Panama gesta tioneerde Amerikaanse generaal Frits Werner, de Salvadoriaanse minister van defensie Vides Ca sanova en de sterke man van Honduras, legerstafchef Alvarez Martinez. De drie generaals inspecteerden de belangrijkste punten waar het Amerikaanse leger deze week een militaire oefening in samen werking met het Hondurese le ger houdt. Generaal Oscar Humberto Mejia Victores is inmiddels officieel beëdigd als de nieuwe president van Guatemala. Gisteren werd DEN HAAG (ANP) - De werkloos heid in Nederland is in juli ge stegen tot boven de 800.000. Eind vorige maand stonden er 810.400 personen ingeschreven bij de arbeidsbureaus, 17.700 (van wie ruim 7000 vrouwen) meer dan een maand daarvoor. Rekening houdend met seizoe nontslagen is de werkloosheid evenwel licht gedaald: met 3200 (van wie 2300 vrouwen) tot 807.200. Het aantal geregisteer- de vacatures daalde in juli van 10.100 tot 8900. Seizoenbanen niet meegerekend bedroeg de daling 600 vacatures. generaal Efrain Rios Montt door het Guatemalteekse leger uit het presidentiële paleis verjaagd. Al leen zijn presidentiële erewacht leek hem nog trouw te zijn. Bij de schermutselingen kwamen vijf mensen om het leven. Generaal Mejia, die tot de hardste en meest conservatieve stroming van het Guatemalteekse leger behoort, maakte tijdens zijn beë digingstoespraak een prioriteit van de strijd tegen de wat hij noemde „leninistisch-marxisti- sche subversieven die de soeve reiniteit van ons land bedrei gen". Hij beloofde naar alle mo gelijke methoden te zullen grij pen om een eind te kunnen ma ken aan de progressieve guerrilla in Guatemala. Mejia, die onder Rios Montt als mi nister van defensie diende, is vol gens de Guatemalteekse men senrechtencommissie een van de belangrijkste verantwoordelij ken voor de meer dan 12.000 do den tijdens de 17 maanden dat Rios Montt aan de macht was. De nieuwe president beweert dat de staatsgreep is gepleegd omdat Rios Montt zich liet gebruiken door religieuze fanaten, en niet vanwege politieke motieven. Verder beloofde Mejia dat de dit jaar door Rios Montt begonnen voorbereidingen voor verkiezin gen kunnen doorgaan, hoewel hij niet duidelijk maakte of hij de geplande datum van 1 juli 1984 zal handhaven. De eerste regeringsstappen die de nieuwe president verzekerde te zullen nemen, zijn de afschaffing van de noodtoestand, door Rios Montt eind juni van dit jaar afge kondigd na een mislukte coup poging, en de afschaffing van de internationaal scherp gekriti seerde speciale tribunalen. (Een portret van de nieuwe Guatemal teekse leider op pagina 6). Het advies van de Gezondheids raad is samengesteld op verzoek van de toenmalige staatssecreta ris van volksgezondheid in 1979. Aanleiding vormden de toene mende bezwaren tegen de elek troshock-therapie. Volgens de Gezondheidsraad blijft de toepassing van deze therapie beperkt tot een uiterst kleine groep van patiënten met een zg. vitaal-depressief syndroom. Daarbij gaat het met name om de meer psychotische vormen van dit syndroom en dan alleen nog als aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Die voorwaarden moe ten garanderen dat de behande ling met elektroshock „slechts plaatsvindt als laatste en-of uiter ste middel", aldus het advies. Voorwaarden De voorwaarden hebben onder meer betrekking op de informa tie-overdracht, het verkrijgen van toestemming en op het be waken van de lichamelijke toe stand van de patiënten tijdens de behandeling. In het advies wordt ook aandacht besteed aan behan deling van de bijwerkingen van de elektroshock, speciaal wat be treft geheugenstoornissen. Organisaties van patiënten/cliën ten in de psychiatrie hebben her haaldelijk, zowel bij de Gezond heidsraad als bij de Tweede Ka mer, geprotesteerd tegen de toe passing van elektroshock. Zij menen dat deze methode onder geen enkele omstandigheid een aanvaardbare ingreep is, maar „een vorm van mishandeling die zo spoedig mogelijk onder het desbetreffende artikel van het Wetboek van Strafrecht moet worden gebracht". en dat tweederde van de Neder landse psychiatrische instellin gen heeft verklaard de ingreep niet nodig te hebben. Volgens de organisaties is de elektroshock bovendien afschrikwekkend: mensen die hulp nodig hebben, kunnen er door deze therapie van worden weerhouden hulp te vragen. Zij wijzen erop dat er nieuwe behandelmethoden zijn die verre de voorkeur zouden moeten hebben boven de elek troshock. Druppers maar net in finale 800 m PAGINA 9 VS willen actie zien van Parijs PAGINA 6 Kamer: ABP-rapport wèl openbaar maken PAGINA 7 Marine-order Peru: zekerheid voor ADM Schadelijk Daarbij wordt aangevoerd dat de methode schadelijk is (kans op hersenbeschadiging), overbodig TEUGE (GPD) - Willy Staehle (29), de oud wereldkampioene waterskiën uit Loosdrecht, is bij een parachutesprong ern stig gewond geraakt. Zij kwam tijdens de vrije val, op 800 me ter hoogte, in botsing met een andere parachutist. Beiden kwamen wel met een volledig geopende parachute op de grond. Willy Staehle is opgenomen op de intensive care-afdeling van het Utrechtse Academisch Zie kenhuis. Zij heeft vrij ernstig rugletsel opgelopen. Er bestaat geen levensgevaar. Het tweede slachtoffer, een 38-jarige man die onbekend wil blijven heeft beenbreuken en verwondin gen aan het bekken. Het ongeval deed zich zondag middag voor boven het vlieg veld van Teuge. Willy Staehle en het andere slachtoffer be hoorden tot een groep van twaalf springers. Op een hoog te waarop de parachutes ge- Willy Staehle in de periode dat zij wereldkampioene water skiën was. (foto ANP) opend moeten worden (onge veer 800 meter) hebben de twee onvoldoende afstand van elkaar gehouden. Met een enorme klap kwam Willy Staehle met haar clubgenoot in botsing. Direct daarna open den de parachutes zich en kwa men de zwaar gewonde sprin gers naar beneden. De dienst luchtvaart van de Rijkspolitie begon gisteren met een onderzoek naar de juiste toedracht van het onge val. HEERLEN (ANP) - Het staatsbedrijf DSM (chemie en energie) in Heer len werkt zich na het sterk verliesgevende 1982 uit de rode cijfers. In de eerste zes maanden van dit jaar is een nettowinst geboekt van 26,1 miljoen bij een bruto-resultaat van 130 miljoen gulden. Vorig jaar was er na een half jaar sprake van 22,2 miljoen verlies, terwijl de eindcijfers van 1982 zelfs een negatief saldo van bijna 188 miljoen aan het licht brachten. Afzuigkap kan gevaarlijk zijn DEN HAAG (GPD) - In afzuigkappen zonder afvoer naar buiten worden in het koolstoffilter stoffen gevormd met kankerverwekkende eigen schappen. De stoffen (nitrosamines) komen vrij als het filter verzadigd begint te raken. Dat is gebleken uit een onderzoek van TNO. In ongunstige omstandigheden - een kleine ruimte met weinig ventilatie - kan de ingeademde nitrosamine bepaalde risico's met zich meebren gen. Aanbevolen wordt het filter om de vier maanden te vervangen. ARNHEM (GPD) - Een 33-jarige vrachtwagenchauffeur uit Arnhem, die vorige week maandag spoorloos verdween met een vrachtwagencom binatie met 20 ton tin ter waarde van ongeveer ééh miljoen gulden, is gearresteerd. De man is in een café in Arnhem aangehouden. De combi natie is - zoals gemeld - terug, de lading tin is nog spoorloos. DEN HAAG (ANP) - De Haagse rechtbank heeft de directeur van de Scheveningse strafgevangenis bevolen een zwaar gestrafte gedetineer de binnen een maand over te plaatsen naar de zg. C-vleugel. Daar heerst een milder regime dan in de B-vleugel, waar de gedetineerde nu is ondergebracht. De gedetineerde beriep zich in een kort geding op een uitspraak van de beklagcommissie van de gevangenis. Deze vond dat de man na twee jaar keurig gedrag voor overplaatsing in aanmerking kwam. De direc teur weigerde dit, omdat de man als "zeer (vlucht)gevaarlijk" bekend staat. Stuur mij uw krant vier weken op proet voor f 9,50. Daarna beslis ik Noteer mij voor een kwartaalabonnement 61.25) Vóór het abonnement ingaat, ontvang ik de krant twee weken grabs: LEIDSCH DAGBLAD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 1