Computers slopen is
ook een specialisme
Tutu wil zware druk op Zuid-Afrika
Droompaleis voor hobbyisten
Evangelicals onder
indruk wereldraad
Onbezorgd
op vakantie?
Dan eerst alles
goed regelen bij
de Rabobank.
Rabobank S
PAGINA 10
Varia
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1983
Eens kostte het miljoenen
(foto GPD)
worden computers gehaald uit
de ons omringende landen en
alle materiaal voor hergebruik
wordt in het buitenland ver
werkt.
CRS beroemt zich, op een formu
le die uniek is in de wereld. Het
bedrijf koopt geen afgedankte
computers, doch verleent
slechts diensten. Als een be
drijf van een computer af wil,
komt CRS die ophalen. De
computer wordt in de grote hal
op het industrieterrein ge
sloopt: de onderdelen met her
bruikbare materialen worden
er uitgehaald. Per computer
wordt er bekeken hoeveel de
verkoop van die materialen op
brengt: de hele grote systemen
worden afzonderlijk verwerkt,
bij kleinere systemen wordt
een gemiddelde genomen.
De teruggewonnen (edel)meta-
len worden verkocht en de
klant krijgt, ongeveer vier
maanden nadat de computer
werd opgehaald, een afreke
ning. Op die afrekening staat
keurig het gewicht van de
computer, het gewicht van het
teruggewonnen goud en de
bruto-opbrengst. Van dat be
drag wordt 32 procent 'service
kosten' afgetrokken, plus de
kosten van de raffinage. Het
resterende bedrag wordt dan
aan de klant uitbetaald. Bij de
formule van CRS wordt dus
gewerkt voor een vast percen
tage van de opbrengst.
Goud
Een van de edelmetalen die uit
de computers wordt terugge
wonnen is goud. Hoewel het
om miniscule onderdeeltjes
gaat (vergulde contactpennen),
zijn er toch maanden dat CRS
vijf kilo goud bijeensprokkelt.
In juli van dit jaar draaide CRS
een topomzet van 100 ton. Het
vorige record werd geboekt in
mei 1983, toen 69 ton aan com
puters werd verwerkt.
Een harde eis is ook hier dat er
vernietigd moet worden. Voor
de naam van het bedrijf en
voor de afzet is het niet ge
wenst dat het tweedehands
spul opnieuw in de roulatie
komt. De zorg over de beveili
ging van hetgeen vernietigd
moet worden gaat zo ver, dat
een grote computerleverancier
de transporten naar de sloperij
door eigen mensen laat bege
leiden. Er is ook een computer-
leverancier die magneetban
den laat verschroten bij CRS.
Ook hierbij is het gewenst
heel erg zelfs - dat er niets
overblijft.
Postma merkt overigens ook op
dat de spullen steeds sneller
bij de sloop komen. Hij toont
het hart van een kassa die een
streepjescode scant. Zolang is
die er toch nog niet?
schat dat er zo'n 8 kilo aan sou
venirs in het huis aan de dijk
staat. De rest ging naar buiten
landse metaalverwerkers en in
de container.
Moderne computers zijn veel
compacter. Het is dan ook
moeilijker daar nog bruikbare
materialen uit te halen. Het be
roep van computersloper zal
ook weer verdwijnen. Jan
geeft het vak zelf nog 5 jaar. Hij
krijgt nu al apparaten die
slechts drie jaar oud zijn. Over
5 jaar zal hij weer naar iefs an
ders omkijken. Dat zal hem ze
ker lukken.
Formule
De 'concurrent' van Jan Meyer is
gevestigd op het industrieter
rein 'Rijnhaven' in Alphen aan
de Rijn. Het is vanaf het eerste
moment duidelijk dat deze
'Computer Recycling Service'
(CRS) meer een bedrijf is. Bij
Jan Meyer moest ik mijn auto
tegen de rand van de dijk aan
rijden en toen kon de melk
boer uit Rumpt er nog nauwe
lijks langs. In Alpen aan de
Rijn een royaal parkeerterrein
met geschilderde parkeèrvak-
ken.
De ontvangst is in een modern
ingericht kantoor, waar vader
en zoon Postma zetelen. Op
richter-eigenaar Kuiper is in
het buitenland. Dat is geen uit
zonderlijke situatie: CRS heeft
in Canada nog een bedrijf, er
Het is alweer 25 jaar geleden dat de eerste computers
hun intrede deden. Tientallen miljoenen guldens
werden op tafels gelegd om de apparaten in huis te
halen. Vroeger was een forse zaal nodig voor een
computer, nu is diezelfde rekenkracht onder de
arm mee te nemen. De computer verandert snel. De
afgedankte apparaten zijn te groot om ze bij het
groot vuil te zetten, en bovendien kunnen ze nog
waarde hebben. Tweedehands verkopen is er niet
bij. de prijs van een snellere en kleinere is daar
gewoon te laag voor. Dan rest er slechts één oplos
sing: de sloper. Het slopen van een computer is
echter een gespecialiseerd werkje. Twee mensen in
Nederland hebben er hun beroep van gemaakt.
Chriet Titulaer bezocht beiden.
„Je moet wel 's avonds komen",
zei Jan Meyer toen ik hem bel
de voor een gesprek. „Overdag
moet ik slopen, van 's morgens
zeven uur tot 's avonds acht".
De familie Meyer woont aan de
oever van De Linge in het lan
delijke plaatsje Rumpt in de
Betuwe. De fraaie woning op
de dijk geeft niet bepaald de
indruk dat je bij een sloper op
bezoek bent. Hoewel... iln het
verzorgde interieur staat een
kist die bij nader inzien'aan Es-
tec, het technologische ruimte
vaartcentrum in Noordwijk
heeft toebehoord. Op de ven
sterbank staat een kernenge
heugen, afkomstig uit een 15
jaar oude computer. Er staan
meer van die zeldzaam wor
dende geheugens.
Een computersloper met liefde
voor zijn vak. Jan heeft het be
drijf samen met zijn vrouw
Beertje opgezet. In maart 1982
begonnen ze ermee. Van de
grond af moest alles worden
opgebouwd, maar het is ge
lukt. Zonder WIR-premies en
zonder subsidieregeling, ge
woon hard werken.
Sorteren
Wie zou denken dat iedereen
computersloper kan worden,
komt bedrogen uit. Jan neemt
me mee naar de elders in
Rumpt gevestigde sloperij.
Daar liggen op keurige stapels
de computerkasten, de disc
drives, de printers en de plot
ters. De echte werkruimte is
voor een sloperij eveneens bij
na overdreven netjes. De echte
plaats van handeling is een
werktafel waarop een aantal
bakken is geplaatst. Het ge
heim van de smid is het sorte
ren op hergebruik van onder
delen.
De computers en andere appara
ten worden gesloopt, de meta
len van onderdelen worden ge
sorteerd en naar firma's ge
bracht die er exotische, zeldza
me en halfedelmetalen uitha
len. Hoewel zelfs platina, goud
en zilver in computers is ver
werkt, gaat het ook om gera
nium, tantalium, rodium, tita
nium, kobalthoudende meta
len, enzovoort. Als sloper moet
je dan ook aardig thuis zijn in
de metaalkunde en de chemie.
Je moet veel metalen op het
oog kunnen herkennen, maar
in geval van twijfel moet je
proeven doen.
Een hoekje van de werkruimte is
daarom ingericht als laborato
rium. Monsters worden in een
reageerbuis gedaan en de
scheikundige reactie met
vloeistoffen wordt bekeken.
Hoe hij precies sorteert wil hij
niet zeggen. Hij overweegt ove
rigens wel om die kennis te
verkopen. Aan buitenlanders.
„Je moet dat niet aan Neder
landers vertellen, dan ga je je
zelf beconcurreren". Het ge
heim zit dus in het sorteren en
vergaren van dezelfde metalen.
Eén computer levert te weinig
waardevolle metalen op. Pas
als je er een stuk of tien hebt
gesloopt, krijg je een verhan
delbare hoeveelheid.
Zonde
Is een oude computer wat
waard? Een richtprijs is eigen
lijk niet te geven. De grote
computers krijg je vaak door
inschrijvingen die worden
georganiseerd door de Rijks
overheid. Het systeem van in
schrijven voorkomt dat er on
regelmatigheden voorkomen,
dat de buit wordt geplunderd
vóór de overdracht.
De hoogste prijs die Jan tot nu
toe voor een computer betaal
de was 45.000 gulden. Het gaat
dan om apparaten die vroeger
miljoenen hebben gekost. De
meeste apparaten zijn een jaar
of tien oud. Er zit ook wel ou
der spul bij, maar vaak werd
dat al niet meer gebruikt. Het
stond op zolder. Toen de nieu
we computer werd geinstal-
leerd, leek het zonde de oude
weg te gooien. Pas als de zol
der wordt opgeruimd komt het
'probleem' weer tevoorschijn.
De prijs is enigszins afhankelijk
van het gewicht, maar voor
twee van hetzelfde type kan
het ene exemplaar 500 gulden
opbrengen en het andere ex
emplaar 15.000 gulden. Het
verschil heeft te maken met al
les wat erop en eraan zit.
De grote bakbeesten hebben wel
wat waarde, maar de kleinere
exemplaren brengen nauwe
lijks wat op. Als je een tafel
computer hebt die vroeger een
ton heeft gekost, levert die nu
nog een fles jenever of een
taart op. Echt voor niks heeft
de familie Meyer nog nooit een
computer gekregen: ze sturen
op z'n minst een taart!
Droompaleis
Voor de hobbyist is dit een
droompaleis: toetsenborden,
relais, buizen, printplaten,
stekkers, geheugens, ènz. Er
komen zelfs onderdelen in de
originele verpakking. Nieuw,
met gebruiksaanwijzing. Gren
zeloos verouderd. De techniek
ontwikkelt zich zo snel dat er
geen handel meer zit in twee
dehands printplaten.
„Het is een verschrikkelijk leuk
beroep", zegt Jan Meyer. Op
zijn visitekaartje staat trou
wens geen computersloper,
maar „Metal Recycling". In het
eerste jaar van haar bestaan
verwerkte Meyer Metal Recyc
ling 500 ton computers. Ik
De Anglicaanse bisschop Tutu, se
cretaris van de Zuidafrikaanse
Raad van Kerken, is in het Cana
dese Vancouver als een ware
held door de oecumenische be
weging binnengehaald. Tutu, die
vorige week voor het eerst na
achttien maanden toestemming
kreeg van de Zuidafrikaanse re
gering om naar het buitenland te
reizen, zei tijdens een persconfe
rentie dat alleen zeer aanzienlij
ke politieke en economische
druk op Zuid-Afrika het einde
van de apartheid naderbij kan
brengen. De bisschop woont in
Vancouver de laatste drie dagen
van de Assemblee van de We
reldraad van Kerken bijwonen.
Tutu hield een indrukwekkend
pleidooi voor vrede en gerechtig
heid, dat met een minuten du
rend ovationeel applaus werd be
loond. De wereldgemeenschap
zal alle vreedzame middelen
moeten beproeven om de Zuid
afrikaanse regering te dwingen
tot een nationale conventie met
de leiders van alle bevolkings
groepen, zei Tutu. Met name de
rijke landen in het Westen zullen
duidelijk moeten maken aan
wiens kant ze nu eigenlijk staan.
Pogingen om de apartheid voor het
oog aanvaardbaarder te maken,
hebben geen enkele zin. Alleen
met de volledige ontmanteling
van het op racisme gebaseerde
systeem, nemen de niet-blanken
genoegen. Wanneer veranderin
gen in Zuid-Afrika uitblijven,
kan het tot nieuwe explosies zo
als die van Soweto in 1976 ko
men. Dit keer zal het niet alleen
in de stedelijke gebieden zijn,
maar eerder nog in de zogenaam
de thuislanden. „Honger zal de
mensen in opstand brengen", al
dus Tutu.
De Anglicaanse bisschop bracht
een vermoeide glimlach op de
lippen toen hem tijdens de pers
conferentie de onvermijdelijke
vraag naar het gebruik van ge
weld werd voorgelegd: „Geweld
of geen geweld is in Zuid-Afrika
niet de keuze. Het geweld is er al
in de vorm van apartheid, een
systeem dat miljoenen gezinnen
gedwongen uit elkaar scheurt en
vrouwen, kinderen en bejaarden
als oud vuil in thuislanden
dumpt. Waarom zijn de kerken
in het Westen, die in de Tweede
Wereldoorlog geen punt maak-
Desmond Tutu
ten van gewelddadig verzet, in
eens pacifistisch als het over
zwarte mensen gaat?".
Mgr. Tutu zei niet te weten waarom
de Zuidafrikaanse regering hem
plotseling had laten gaan. Hij
sloot niet uit dat het om een stuk
je public relations ging. De bis
schop, die begin september in
zijn land terug moet zijn en nog
steeds zijn paspoort niet terug
heeft, zei dat het enige voorspel
bare van de machthebbers in
Pretoria is, dat ze onvoorspel
baar zijn. Wanneer de Zuidafri
kaanse regering het de Raad van
Kerken onmogelijk maakt finan
ciële hulp uit het buitenland te
krijgen, verliest de Raad negen
tig procent van zijn inkomsten.
Uit het onderzoek dat een rege
ringscommissie naar de Raad in
stelt, is volgens Tutu gebleken
dat de hulp aan familie van ge
vangenen en de juridische bij
stand aan vervolgden de rege
ring een doorn in het oog zijn.
„Ze hebben echter niet gevon
den wat ze gehoopt hadden, bij
voorbeeld dat we bommen ma
ken".
Volgens Tutu is er de laatste tijd
enige beweging te bespeuren on
der de blanken in zijn land. Met
name onder jongeren wordt de
vraag gesteld of de apartheid nog
te verdedigen is. Zwarte Zuid
afrikanen verlangen met hart
stocht naar het moment waarop
de blanken zullen willen geloven
dat niemand ze haat. als ze maar
VANCOUVER - Een groot deel
van de 'evangelicals' die in Van
couver de Assemblée van de We
reldraad van Kerken bijwonen,
zegt in een open brief onder de
indruk te zijn geraakt van wat de
oecumenische beweging voor
velen betekent. Hoewel de evan
gelicals ook kritiek hebben, zijn
ze voor een belangrijk deel gene
zen van hun vooroordelen en ne
men ze stelling tegen de misvat
tingen die in evangelische krin
gen ten aanzien van de wereld
raad leven. De brief rekent met
name af met de protestantse ex
tremisten die in Vancouver te
gen de wereldraad demonstreer
den.
Niet alle vertegenwoordigers van
evangelische christenen hebben
de brief ondertekend. Een min
derheid, onder leiding van de
Westduitse theoloog Peter
Beyerhaus, heeft in een eigen
verklaring op scherpe wijze af
stand genomen van de wereld
raad. Tot de evangelicals die de
open brief wel ondertekenden,
behoren dr. Paul Schrotenboer,
secretaris van de Gereformeerde
Oecumenische Synode (GOS),
verscheidene baptisten, Pink
sterleider David du Plessis en de
Amerikaan Waldron Scott, voor
heen directeur van de World
Evangelical Fellowship.
Kritiek hebben de ondertekenaars
van de open brief op de geringe
aandacht van de assemblée voor
de evangelisatie. Met name het
onvermeld blijven van het feit
dat grote delen van de wereldbe
volking nog niet met de bood
schap van Jezus Christus zijn be
naderd, bevalt hen slecht. Verder
hebben zij er moeite mee dat de
assemblée bij alle aandacht voor
samenlevingsvragen, voorbij
ging aan meer persoonlijke ethi
sche problemen, bijvoorbeeld
rond huwelijk, seksualiteit, abor
tus en euthanasie.
De kritiek van prof. Beyerhaus en
de zijnen gaat veel verder. De
Westduitser spreekt van mis
bruik van de christelijke traditie
voor sociaal-politieke ideolo
gieën, en beschuldigt de wereld
raad ervan andere godsdiensten
te presenteren als wegen waar
langs Christus zich tot niet-chris-
tenen richt. De vrees dat de we
reldraad vervalt tot syncretisme
(vermenging van christendom
met andere godsdiensten) blijkt
niet tevergeefs, gezien de spre
kers van niet-christelijke gods
diensten en de ruime plaats die
in het assemblée-programma
was ingeruimd voor riten van Ca
nadese indianen.
Beyerhaus toont zich bezorgd over
de opmerking van prof. dr. Dick
Mulder, voorzitter van de Neder
landse Raad van Kerken, dat een
christelijk reveil de dialoog met
andere religies in gevaar brengt.
Beyerhaus, die overigens weinig
steun vond voor zijn verklaring,
verwijt de wereldraad politieke
eenzijdigheid. Hij spreekt in zijn
verklaring de vrees uit dat de we
reldraad steeds meer de spreek
buis wordt van een valse profe
tie.
erkennen dat ieder mens, onge
dacht huidskleur of positie, een
gelijkwaardig schepsel Gods is.
Het probleem is echter dat de
blanken zich voornamelijk laten
leiden door angst.
ADVERTENTIE
Voor mijn vakantie heb ik
alles prima geregeld. Bij mijn
eigen Rabobank.
Peseta's voor mijn ver
blijf in Spanje, wat franse
francs voor de doorreis en ,.r
reischeques als reserve.
En niet te vergeten 'n
goede reisverzekering.
Bovendien past de Rabo
bank, voor 'n kleine vergoeding,
op waardevolle spulletjes, die ik
niet graag kwijt raak.
Doe daarom zoals ik en
regel alle vakantiezaken bij de
Rabobank. Altijd in de buurt,
snel aan de beurt.
geld en goede raad
