c 3 Geheimzinnigheid is troef bij meervallen jaB mim ZATERDAG 16 JULI 1983 Extra DOOR BRAM VAN LEEUWEN Meervallen met hun karakteris tieke koppenplatte bekken en mondhoeken en "kin" voorzien van baarddraden. Als een hengelaar in een van de Leidse grachten op een dag honderd voorns aan de haak slaat zal geen sportvisser van verbazing van zijn visstoel val len. Voorn is nu eenmaal een vissoort die je overal in grote en soms zelfs in enorm grote aantallen aantreft. Het vangen van een voorn is dus niets bij zonders en zal dan ook nimmer de kolommen van de krant halen. Anders wordt het wanneer die zelfde hengelaar een Ameri kaanse dwergmeerval naar de oppervlakte haalt. Zoals on langs een visser overkwam toen hij in het Rapenburg een hengeltje uitgooide. Dwerg meervallen zijn in onze omge ving geen vissen die vaak wor den gevangen. Daarom werd de vangst compleet met foto in dit dagblad gemeld. Is de Amerikaanse dwergmeer val werkelijk een zeldzame vis? Zeker niet. Er zijn enkele vennen in Brabant waar deze vissoort nog in flinke aantallen voorkomt. En als we de gren zen overgaan, richting Cen- traal-Europa, dan komen we bij meren waar de dwergmeer val zelfs een plaag wordt ge noemd. Zo groot in aantal zijn ze daar. Ook iri deze omgeving moet in vroeger jaren vaker dwerg- meerval zijn gevangen. Oudere sportvissers weten daarover te verhalen. Maar daar schijnt in de loop der jaren de klad in ge komen te zijn. Feit is in elk ge val dat de recente vangst in Leiden meer dan gewone aan dacht kreeg. Waarschijnlijk ging het ditmaal om een "toe valstreffer", hoewel je daar al tijd erg voorzichtig mee moet zijn. De vraag hoe de dwergmeerval in Leidens voornaamste gracht terecht kwam is niet gemakke lijk vast te .stellen. In oor sprong is de vis afkomstig uit Noord-Amerika maar in een al grijs verleden werd de vis inge voerd in Europa. De vis werd gehouden in vijvers, niet als kweekvis voor de consumptie, want daarvoor is zijn maxima le afmeting van rond de veertig centimeter te gering. Wel als siervis, als bijzonderheid. Lang niet alle eigenaars waren even verrukt van de dwerg- meervallen en zo zal het wel eens gebeurd zijn dat er meer- valleljes terecht kwamen in open water en langzaam ver wilderden. Faunavervalsing, inderdaad. Want het zijn ten slotte dieren die hier van oor sprong niet voorkwamen, maar door toedoen van de mens zijn geintroduceerd. Dat uitzetten van "vreemde vis" is niet zonder gevaar. Het kan namelijk gebeuren dat de uit gezette vis omstandigheden aantreft waarin hij perfect kan gedijen. In zulke gevallen be staat het risico dat de vis zich explosief voortplant en een ge vaar gaat betekenen voor al aanwezige soorten. De historie vermeldt een groot aantal van dergelijke voorvallen die soms hebben geleid tot catastrofale toestanden, waarbij hele vis standen werden uitgeroeid. Het is dus een goede zaak dat in troductie van nieuwe vissoor ten met de nodige omzichtig heid gebeurt en niet dan na langdurige proefnemingen. Terug naar de Amerikaanse dwergmeérval. Het is slechts één visje uit een zeer uitgebrei de familie die in totaal enkele duizenden soorten telt. Alge mene kenmerken zijn de platte kop, de bede bek met honder den naar binnen gerichte tan den, de baarddraden en de gladde huid waarin de schub ben niet te ontdekken zijn. Aan de vorm van de bek kan wor den afgeleid dat de meeste meervallen bodemazers zijn. Naast deze Amerikaanse liliput- ter is er een familielid die Lin naeus ooit tooide met de naam Siluris glanis. Deze vis komt al sinds mensenheugenis in ons viswater voor en kan een res pectabele lengte en een fors ge wicht bereiken. De zoetwater- vissengids van Muus en Dahl- stroem weet te melden dat in de Dnjepr ooit een recordex emplaar van 306 kilo en een lengte van vijf meter werd ge vangen. In Nederland zijn mij van de laat ste jaren geen vangsten be kend. Zeker niet door sportvis sers. Toch houdt men er in vis serijkringen nog altijd reke ning mee dat de soort nog niet volledig uitgestorven is. Als wateren waarin de vis waar schijnlijk nog in kleine aantal len voorkomt worden ge noemd de Kagerplassen, het Braassemermeer, de Westein- derplassen en de Ringvaart rondom de Haarlemmermeer. Er zijn meldingen van henge laars die in deze wateren al eens iets aan de lijn hebben ge had dat een enorme kracht ont plooide en niet te houden was. Enig betrouwbaar bewijsmate riaal voor de aanwezigheid van een grote meerval is echter tot dusver niet geleverd. Het wachten blijft dus op de ge lukkige (of ongelukkige?) hen gelaars die er in slaagt een ex emplaar aan de haak te slaan. Dat de vis ooit weer een kunst matig ruimere verspreiding in ons viswater zal krijgen is hoogst twijfelachtig. De meer val staat namelijk op de lijst van beschermede diersoorten van het ministerie. Dat heeft onder meer tot gevolg gehad dat de Organisatie ter Verbete ring van de Binnen vis serij- (OVB) een project met uit het buitenland geïmporteerde meervallen moest stopzetten. De bedoeling was om deze in fei te inheemse vissoort in een aantal afgesloten wateren uit te zetten om de effecten op ande re vissoorten en plantengroei in en aan het water te bekijken. Toen bleek dat gesprekken op het departement niet op korte termijn konden worden afge rond besloot de OVB met pijn in het hart de dieren te verko pen aan een Duitse handelaar. In totaal waren het er ruim 400 waarvan de grootste inmiddels een lengte van één meter veer tig had bereikt. Een trieste zaak te meer omdat men er bij de OVB na veel moeite in was geslaagd om om standigheden te creeëren waarin de vissen zich konden voortplanten. Wie de verhalen van enthousiaste hengelaars hoort over de vangst van meer vallen in het buitenland komt tot het besef dat ons land een goede kans heeft gemist op een uitstekende sportvis die hier van nature thuishoort te herin troduceren. Nu zullen we het voorlopig moe ten stellen met verhalen over heroïsche gevechten met kna pen van meervallen in buiten landse wateren. Bijvoorbeeld in de Duitse rivier de Regen. Al weer wat jaartjes geleden sprak ik een onderwijzer uit Wassenaar die elk jaar op nieuw naar deze rivier trok om daar de strijd aan te binden met knotsen van meervallen. Een slimme vis met een enorme vechtlust. Een oordeel dat nog eens bevestigd wordt door hengelaars die in de loop der jaren hebben deelgenomen aan enkele proefvisserijen georganiseerd op een van de vijvercomplexen van de OVB. Wie met een boot op groter water vist doet er goed aan voorafgaand aan de visdag goed naar de weerberich ten te luisteren. Vooral de windrichting is van groot belang omdat die richting meestal sterk bepalend is voor de plekken waar ge vist kan worden zonder al te veel hinder te ondervin den van de golfslag. Bedenk dat het op grotere meren en plassen bij een krachtige wind flink kan spoken. Wordt er later op de dag meer wind ver wacht roei of vaar dan bij voorkeur in de richting waaruit de wind wordt verwacht. Dat bespaart u straks veel geploeter. Zo kan het ook erg verstan dig zijn om soms niet de kortste route te nemen, maar iets om te varen zo dat u niet aan lager wal te recht komt. Ga wanneer storm wordt voorspeld niet te ver van huis. Zorg dat u binnen redelijke tijd in veilige haven kunt zijn. Mocht u onverhoopt toch in slecht weer terecht komen, meer de boot dan af op een beschutte plek en ga even tueel naar uw startplaats lopen. Dat heeft de ver huurder liever dan wan neer zijn boot ernstig wordt beschadigd op ba saltkeien. Horizontaal: 1. genoeg-voldoende; 4. plaag geest; 7. vreemd-grillig; 11. het Romeinse Rijk; 12. kleur; 14. bijwoord; 15. godsdienst; 17. vreemde munt; 19. draaikolk; 21. gewicht; 22. vreemde munt; 24. weg; 26. zeehond; 27. mu zieknoot; 30. bolgewas; 31. bui ten dienst; 32. schrijfkamer; 33. waterstand; 35. plaats in N. Afrika; 37. vervelend persoon; 39. muzieknoot; 40. heus-geen namaak; 41. smalle opening; 42. insgelijks; 43. verharde huid; 46. vogel; 48. Leger des Heils (afk.); 49. kalenderboek je; 50. kosten koper; 52. van- daag-op dit moment; 53. dat is; 55. nauw; 58. gewicht; 61. koor dans; 63. muzieknoot; 64. oog merk; 66. botterik-lomperd; 69. dagelijks bestuur; 70. bevesti ging; 71. kwezelachtig; 73. die rengeluid; 75. scheepsschade; 76. grond om boerderij; 77. op brengst. Vertikaal: 1. grillig; 2. de oudste; 3. wenk; 4. niet gespannen; 5. water in N. Brabant; 6. koe-os; 8. Europe aan; 9. familielid (aik.); 10. bal- sport; 12. familielid (afk.); 13. persoonlijk voornaamwoord; 16. vreemde munt; 18. klaar; yyayayayayayaya BSfflQQQQQQXDBEiaa a>:osKKa>:K>:a»>:a nvnaHXDHauBaaani o>:iac*:oKBL*:B>:a>:a>M aaaau3aaa'«:iaau:< HyyyayyyayyyiavQ aBaaayaaEaaisuua ayayay myayavH» axcaaaiaEÈias'aaaaiu h voy ay q vy y u □aaysBainBHaBLjau De prijs van 25,- werd toegekend aan F. v.d. Meer-Groenewegen, Ravelstraat 34, 2162 AR Lisse. 20. oude lengtemaat; 21. bok- sterm; 23. oude IJslandse lite ratuur; 25. hoekpilaster; 26. oe vergewas; 28. aaseter-nacht roofdier (Afrika en Aziè); 29. gulhartig; 31. van gaatjes voor ziene trechter b.v. stortbad; 34. plein/vlakte in een dorp; 35. lo flied; 36. keurig; 37. bar-zeer; 38. wandversiering; 44. uitge rekt; 45. betrekking; 47. em mertje; 51. Belg. rekenmunt; 54. jonge zaailingen van rijst enz.; 56. achter; 57. onderoffi cier; 58. vette vloeistof; 59. soort pantoffel; 60. water in Friesland; 62. uitgave; 64. man netjesbij; 65. getijde; 67. deel van de Bijbel; 68. rivier (Sp.); 70. persoonlijk voornaam woord; 72. gewicht; 74. Duitse N.V. Oplossingen met vermelding van "Puzzel" voor donderdag op briefkaart of in enveloppe zen den aan Redactie Leidsch Dag blad, Postbus 54, 2300 AB Lei den. Het spel van John van der Wiel is dit jaar tot nu toe erg wis selvallig. Het Hoogoventoer nooi ging slecht, het Neder lands kampioenschap hield ook niet over, maar in mei won hij, nota bene gekweld door een akelige virus in de maagstreek, een grootmees- tertoernooi in Aarhus. Hij schrijft daar zelf een zeer boeiend verslag van in het laatste nummer van "Schaak bulletin". Natuurlijk zal ik daar niet alles van verklap pen, maar van zijn slotpartij tegen de Engelsman Keene wil u toch laten meegenieten. Het is een echte Van der Wiel-op-zijn-best-partij: bi zar, agressief en creatief. Wit: Keene; zwart: Van der Wiel. l.Pf3 c5 2.c4 Pc6 3. Pc3 g6 4. e3 d6 5. d4 Lg7 6. d5 Pe5 7. Pe5: Le5: 8. Le2 Pf6? (Zwart snijdt vrijwillig de terugtocht van de loper af. Het idee hier bij is om op 9.f4 met Lc3:+ J0.bc3: Lf5 te kunnen reage ren. Ter vermijding van de mogelijk dubbele c-pion had wit daarom nu het best 9. Ld2 kunnen spelen) 9.0-0 g5!? (Dit is zo'n bizarre zet die tydens de post-mortem analyse hele maal niet slecht bleek) 10. Ld3 g4 11. Khl Tg8 12. Ld2 Kf8 (Dit is een valstrik waar wit prompt inloopt) 13. f4? (DIAGRAM) (Dit lijkt voor de hand te liggen, maar veel beter is een rustige zet als De2) ef3: 14. gf3: Lh2: (Hier blijkt het venijn van zwarts 18e zet. Op Kh2: volgt Dd7 met spoedig mat. Had de zwarte koning nog op e8 ge staan, dan had wit nog Da4 kunnen spelen) 15.f4 Pf4 16* Pe4 f6! (Op e5 was sterk 17. Pg5 gevolgd. Het zwarte plan is nu Dd8-e8-h5) 17. Tf3 De8 18. Dfl Pe5!? (Maakt het nog even ingewikkeld. Eenvoudi ger is Pe3: 19. Le3: Dh5 en wint gemakkelijk) 19. fe5: Dh5 20. Pf6:? )Na Tft>:+ had zwart nog Ke8 21. De2 Lg4 22. Tfi>! Df5: 23. Pd6: ed6: 24. Lf5 Le2: 25. Kh2: de5: 26. Lc3 Ke7 27. Le5: Tg5 28. e4 Tag8 moeten vinden) ef6: 21. Tf6: Ke8 22. De2 Lg4 23. Tf5 Dh3 en wit gaf het op. Na 24. Dfl Dh4 is zwarts aanval niet te stuiten. DIRK SIKKEL Op het moment dat ik dit schrijf, gaan in het toernooi om de Vol- mac-trofee de jeugdwereld kampioen Vadim Wirny en Harm Wiersma gebroederlijk aan de leiding met acht pun ten. Het lijkt dan ook waar schijnlijk, gezien het vertoon de spel, dat de winnaar van dit dubbelrondig damevenement uit dit illustere tweetal tevoor schijn zal komen. Interessant is de prestatie van Jannes van der Wal, die zijn re genboogtrui zonder verve ver dedigt en probeert de direkte concurrentie Gees: Harm Wiersma, voor de match aan staande oktober) zand in de ogen te strooien. Het andere uiterste is Djedje Kouassie, die juist bijzonder goed uit de verf komt. Maar geen fragment van hem. Ana- toly Gantwarg had de twijfel achtige eer het eerste slachtof fer te zijn van Wirny en wel in de allereerste ronde. De meer voudige ex-wereldkampioen beweegt de witte stukken: 1. 32-28 18-22 2. 37-32 12-18 3. 41- 37 7-12 4.46-411-7 5.34-30 20-25 6. 30-24 19x30 7. 35x24 14-20 8. 33-29 22x33 9. 39x28 17-21; een wezenlijk van 18-22 verschil lende voortzetting; 10.29-23 20- Aan het EK bridge dat morgen in het Duitse Wiesbaden van start gaat nemen 24 landen deel, een record in de ge schiedenis van dit èvene- ment. Daarbij zijn alle gere nommeerde Europese brid- genaties, waaronder titelhou der Polen, Frankrijk, Zwe den en Italië. Het is niet te verwachten dat Nederland, spelend met Hans Kreijns-Hans Vergoed, Max Rebattu-Cees Sint, An ton Maas-Eddy Roosnek o.l.v. captain Cees Kaiser, een gooi Zeil kunnen doen naar een van de topplaatsen. De resultaten in de voorafgaan de oefenwedstrijden waren daarvoor te wisselvallig en al leen een bevlogen start zou van dit team een gevaarlijke outsider kunnen maken. Bij de dames nemen 16 landen deel en hier is Nederland, spelend met Marijke van der Pas-Elly Schippers, Euro pees parenkampioen in 1980, Petra Kaas-Bep Vriend, Ma rijke van Mechelen-Laura v.d. Brom o.l.v. captain Henk Schippers, samen met Italië en titelhouder Engeland, sterk favoriet. Sinds de aan stelling van Hans Kreijns als bondscoach is de prestatie curve van de dames steil om- hog gegaan, niet in het minst dank zij de vele oefenwed- I li *l& il ill l I's n: ill ,41 'p Wit: Khl. Ddl, Tal. Tfl, Ld2, Pc3, pionnen a2,2r, c4, d5, e3, f4. g2, h2. Zwart: KfB. Dd8, Ta8, Tg8, Lc8, Le5, PfB, pionnen a7, b7, c5, d6, el, 17, g4, h7. x29 11. 23x34 21-26; wijst wit op de slechte positie van schijf 41; 12. 38-33 10-14 13. 44-39 11- 17 14.42-38 17-22; in Rusland is nog een tijdje het plan 12.31-27 11-17 13. 27-21 populair ge weest, maar daar is Gantwarg natuurlijk niet voor wakker te porren. De zwarte tekstzet schijnt de beste te zijn. Na het zuiniger 17-21 vroeg of laat, komt wit vaak met een flitsen de aanval; 15. 28x17 12x21 16. 47-42 5-10 17. 31-27 7-12 18. 49- 44 15-2019.33-28 10-15 20.39-33 14-19 21. 44-39 19-23!; sterk, want anders zou wit met 28-23 komen, terwijl wit na bezetting van veld 24 door zwart gewoon via 50-44- 36-31 41-36 kan vol bouwen; 22.28x19 13x24 23.36- 31 9-13!; juist, in dit geval moet vanuit 4 verder gespeeld wor den. Zie ook de 25e zet; 24. 50- 44 4-9 25. 41-36 2-7!; nu blijkt dat wit niet 27-22x22 mag spe len, met bevrijding, omdat dan 12-18 en 7-12-18 eenvoudig een strijden tegen top-mannen- teams, met als klapstuk de overwinning op Indonesië, kampioen van de Far East, tijdens de pinksterdagen. Het team moet zeker in staat wor den geacht beslag te leggen op de toppositie, een plaats die recht geeft op deelname aan het WK in oktober in Stockholm. Een knap staaltje van Marijke v.d. Pas en Elly Schippers uit het recente verleden: H852 - O H B 10 8 6 H 10 7 5 V 7 6 4 N AB9 <710 843 2 wn <?HB9 07 2 O V 5 4 3 V 5 Z +832 10 3 9 AV765 O A 9 A964 Zuid gever, NZ kwetsbaar. Een spel uit de wedstrijd Neder land-Frankrijk tijdens de EK 1981 in Birmingham. Zuid IERLAND - Van Ierland heb ben we vier emissies te behan delen. Om te beginnen ver schenen op 7 april twee her denkingszegels. Een zegel van 26 p, waarvan 1 miljoen exem plaren zijn aangemaakt, her denkt de 100ste geboortedag van de leraar, schrijver, journa list en politicus Padraig O Siochfhradha (1883-1964). Op de zegel een portret van Siochfhradha, ontleend aan het vaktijdschrift van de Folk lore of Ireland Society, waar van hij van 1927 tot zijn dood president was. De andere zegel in de waarde van 29 p (eveneens met een oplage van 1 miljoen) herdenkt het 100-jarig bestaan van Boys' Brigade. Deze geüniformeerde vrijwilligersorganisatie voor jongens werd in 1883 door Wil liam Smith in Glasgow opge richt en telt nu meer dan 400.000 leden over de gehele wereld. De zegel toont een jon gen in het uniform van Boys' Brigade. De Ierse Europa-CEPT-zegels in waarden van 26 p (oplage 2 mil joen) en 29 p (1 miljoen) wer den op 4 mei in roulatie ge- houtje wint. Bovendien wil wit 24-29 niet toelaten na 33-28; 26. 33-29 24x33 27. 39x28 18-23! 28. 28x19 13x24; een soortgelijke manoeuvre als op de 21e zet; 29. 38-33 8-13 30. 33-28 13-19 31. 42-38 9-13 32. 38-33 24-30 33. 44- 39 12-18 34. 33-29; lijkt beslis send voordeel op te leveren, maar...; 34.7-12!; nu mag 29- 24 natuurlijk niet en op bijv. 43-38 19-24 38-33 30-35 komt wit in 2 opsluitingen terecht; 35. 29-23 18x29 36. 34x14 20x9 37. 40-34 13-19; niet 30-35 we gens 45-40; 38.43-38 9-13 39.45- 40 3-9 40.38-33 9-14 41.48-12 30- 35!; niet 14-20 wegens 33-29! 20-24 29x20 15x24 40-35 met minstens remise, evenals na 12-18 42-38 (dreigt 27-22 met bevrijding); 42. 34-29 35x44 43. 39x50 14-20 44. 29-23 6-11 45. 23x14 20x9 46. 33-29 15-20 47. 42-38 20-24 48. 29x20 25x14 49. 38-33 14-19 50. 50-44; na 33-29 wint 12-18; 50.12-18 51.44-39 19-24 52. 28-22 of? 18-23 53. 39- 34 13-19 54. 22-17 21x12 55. 27- 22 11-17 56. 22x11 16x7 57. 31- 27 9-13 58. 33-28 12-18 59. 36-31 7-11 60. 28-22 24-30 en wit gaf het op. Deze overwinning maakt op mij de indruk van een forcing vanaf de eerste zet. (Elly Schippers) staat aan het roer in 5 kl, niet misselijk ge boden maar dat is deze da mes eigen. West start met Ru 7 en dat is uiteraard welkom. De slag is nu voor Ru 9, ge volgd door Kl A, Ru A. Kl H en Ru H, waarop in de hand een schoppentje verdwijnt. Ru B wordt gedekt met Ru V en getroefd, gevolgd door schoppen voor het aas. Dit blijft over: 852 <7 - O 10 10 7 N •WO z B 9 <?HB9 O- 8 Oost speelt Kl 8 die zuid neemt met de 9; west gooit Sch 6 af. Een harten wordt getroefd met Kl 10 en nu volgt Ru 10, west gooit Sch 9 af oost een harten. Zuid speelt nu van tafel Sch 2 voor west's boer. Oost mag niet overne men want dan wordt Sch 8 hoog en west moet vervol gens harten spelen in de vork waarmee een nooit gedachte 11 slagen een feit zijn. bracht. Het thema voor de 26 p-zegel is de "winterzonnestil- stand in Newgrange". Het na tionale monument van New grange is een van de best be waard gebleven voorbeelden van prehistorische graven en gangen. Een van de interes santste details van de in 3000 voor Christus aangelegde graf heuvel van Newgrange is even wel de opening boven de in gang. Deze werd zo aange bracht dat op de kortste dag van het jaar (21 december) de stralen van de opgaande zon zo ver in de gang schijnen dat ze een paar minuten lang de graf kamer, diep in de grafheuvel, magisch in het licht gevangen houden. De 29 p-zegel herdenkt de ont dekking van de zgn. quarter- nionen (een wiskundige for mule voor de vermenigvuldi ging van viertallen) doo Hamil ton in 1843. William Rowan Ha milton (1805-1865), wiskundige en fysicus, was een van de grootste geleerden van zijn tijd. Hij werd in Dublin gebo ren en door zijn buitengewone wiskundige begaafdheid werd hij onwaarschijnlijk jong, op 21-jarige leeftijd, tot koninklijk astronoom van Ierland be noemd, een post die hij zijn verdere leven bekleedde. Op 23 juni kwam Ierland met de zesde serie flora en fauna successie. Deze keer is de serie gewijd aan honderassen. Op de zegels achtereenvolgens: 22 p, Kerry Blue Terrier (Brocaire gorm), oplage 2 miljoen; 26 p, Ierse wolfshond (Cu faoil), 1 miljoen; nog een 26 p-zegel, Ierse waterspaniel (Spainnear uise), 1 miijoen; 29 p, Ierse ter rier (Madra gearr), 500.000 stuks en 44 p, Ierse setter (So- tair), 500.000 stuks. De eerste serie flora en fauna ver scheen in 1978. Toen werden wilde planten afgebeeld. In 1979 waren dat vogels, in 1980 dieren waarop jacht wordt ge maakt (hermelijn, haas, vos en hert), in 1981 paarden en het vorige jaar zeedieren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 23