Ondernemers boos
over plan Van Zeil
Gordijnen dicht, gordijnen open
C
EG-aetie tegen namaak
iflfffrfWffSlïïfl Halvering hulp bedrijfsontwikkeling
Marktberichten
Yolcker: kredietbeleid
VS nauwelijks gewijzigd
Toenemende vervalsing merkartikelen
De noodzaak van gaswinning in Nederland
Beurs Amsterdam
I VRIJDAG 15 JULI 1983
Economie
DEN HAAG (GPD) - Het plan van staatssecretaris Van Zeil (economische zaken) om de
gelden voor de zogeheten bedrijfsontwikkelingshulp in 1984 te halveren, heeft geleid
tot felle protesten bij de organisaties van ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf.
Omdat de bewindsman spoedoverleg gisteren weigerde, hebben de ondernemersorga
nisaties bij de ministerraad op overleg aangedrongen. Van Zeil zou niet meer dan vier
tot viereneenhalf milioen willen verstrekken.
Grafici
Tussen januari en juni zijn in de
grafische industrie 28 onderne
mingen failliet gegaan, waardoor
bijna vierhonderd werknemers
naar de sociale dienst moesten.
In de eerste vijf maanden van vo
rig jaar hebben 14 drukkerijen
hun persen moeten stopzetten,
gepaard gaand met ontslag voor
94 werknemers.
Dit heeft het Koninklijk Verbond
van Grafische Ondernemingen
gisteren meegedeeld. Het ver
bond voegde eraan toe "nog geen
duidelijke tekenen van een con
junctureel herstel" te bespeuren.
Waren het in 1982 hoofdzakelijk
kleinere bedrijven die over de
kop gingen, dit jaar voor het
eerst hebben ook grotere het
loodje gelegd.
Het percentage werklozen in de
grafische industrie bedraagt
thans 8,5, ver onder het landelijk
gemiddelde.
Financial Times
De Britse economische krant "Fi
nancial Times" wil de salarissen
van de drukkers ten dele dras
tisch verminderen. De directie
hoopt zo de al zes weken duren
de staking economisch te overle
ven. Bovendien wil zij proberen
het blad met behulp van niet sta
kende werknemers toch te druk
ken.
Het conflict ontstond toen bleek
dat de directie niet geheel in
stemde met de door 24 drukkers
geëiste loonsverhoging. Toen
duidelijk werd dat de twee partij
en het niet eens zouden worden
legden 270 vakbondsleden het
werk neer. Een door beide kan
ten aangewezen neutrale bemid
delaar gaf de werkgevers gelijk.
De vakbondsleiding erkende de
ze uitspraak echter niet en de sta
king duurt sindsdien voort.
Het conflict, waarvan het einde
nog niet in zicht is, heeft de "Fi
nancial Times" al vijf en een half
miljoen pond gekost.
Verolme-Brazilië
De Verolme-werf te Brazilië gaat
zich werpen op de .fabricage van
oorlogsschepen en zware wa
pens. Peter Landsberg, de presi
dent van het bedrijf, maakte dit
deze week bekend. De werf is in
middels overgegaan in Brazi
liaanse handen, want Landsberg
bevestigde voorts dat het uiteen
gevallen Nederlandse concern
Rijn-Schelde-Verolme (RSV)
zijn Braziliaanse bezittingen
voor bijna 63 miljoen dollar (cir
ca 180 miljoen gulden) heeft ver
kocht.
In-uitvoer
In mei 1983 werd in Nederland
voor 14,2 miljard gulden inge
voerd (mei 1982: 13,1 miljard) en
voor 15,3 miljard uitgevoerd (mei
1982: 14 miljard). Voor de eerste
vijf maanden van 1983 bedroeg
de invoerwaarde 69,6 miljard
gulden, hetgeen een stijging be
tekent van ruim 3 procent ten op
zichte van de overeenkomstige
periode in 1982. De uitvoerwaar
de voor de eerste vijf maanden
van 1983 beliep 77 miljard, het
geen een stijging van ruim een
procent betekent ten opzichte
van de periode januari - mei 1982.
Dit blijkt uit voorlopige gegevens
van het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS), die het ministe
rie van economische zaken giste
ren heeft gepubliceerd.
Groenteveiling Katwijk aan den Rijn
LEIDEN - Kroten per kist 8,70-14,60;
Bospeen II 1,43-1,62; Waspeen Al-per
kist 17,50-27,10; All 10,10-26,90; BI
20,60-29,70.
Aanvoer: 40 ton. Breekpeen Cl 21,50-
Selderij 0,26-0,28; Bloemkool 6 per
bak I 1,82-2,46; 6 II 0,44-1,02; 8 I 1,54-
2,05; 8 II 0,67-0,68; 10 I 1,06-1,57; 12 I
0,78.
Aanvoer: 1772 stuks.
In brieven aan de ministerraad en
de Tweede Kamer wezen het Ko
ninklijk Nederlands Onderne
mers Verbond en het Nederlands
Christelijk Ondernemers Ver
bond erop dat het voor dit jaar
beschikbare bedrag al onvol
doende is om de aanvragen te
kunnen verwerken. Het beleid
dat zich aftekent als de bezuini
gingsplannen van Van Zeil door
zouden gaan, wordt onaanvaard
baar genoemd.
Het gaat in 1983 om een totaal van
f8,8 miljoen, waarvan al vast
staat dat dit ongeveer twee mil
joen te weinig is. Het tekort is
mede een gevolg van het feit dat
het beleid van economische za
ken voor startende ondernemers
tot een grote stijging van het aan
tal aanvragen heeft geleid.
Al in 1982 was 47 procent vaa <i«
adviezen, die uit de „ontwfiflre*
lingspot" werden betaald, be
stemd voor mensen die een be
drijf begonnen. In de eerste helft
van dit jaar moest al 62 procent
van de adviezen aan „starters"
worden gegeven. In feite is dit
geld niet voor dit doel bestemd,
maar het ministerie dwingt het
fonds deze richting op. KNOV en
NCOV vinden dat er een aparte
financiële regeling voor „star
ters" zou moeten komen.
Het gaat bij bedrijfsontwikkelings
hulp om versterking en uitbrei-
WASHINGTON (ANP) - De
geldmarktcommissie van de
Federal Reserve Board (het
bestuur van het stelsel van
centrale banken in de Ver
enigde Staten) heeft in zijn
vergadering van dinsdag en
woensdag niet besloten tot
"dramatische veranderingen
in het kredietbeleid". Dit ver
klaarde Paul Volcker, voor
zitter van de Fed, gisteren te
genover de commissie voor
het bankwezen van de Ame
rikaanse Senaat.
Waarnemers maken hieruit op
dat er geen verandering zal
komen in het disconto van de
Amerikaanse centrale ban
ken, dat al geruime tijd op 8,5
procent staat. In geldmarkt
kringen was erop gespecu
leerd dat de Fed tot een klei
ne verhoging zou besluiten
met het oog op de toeneming
van de geldhoeveelheid in de
VS die groter is dan in de be
doeling lag.
Het tekort zal in het op 1 okto
ber a.s. beginnende nieuwe
financiële jaar rond de 200
miljard dollar bedragen.
ding van ondernemingen in het
midden- en kleinbedriif. Onder
nemers kunnen met deze subsi
die advies inwinnen bij deskun
digen en gespecialiseerde kennis
verwerven die ze niet in „eigen
huis" hebben. Meestal is men
niet in staat de volledige advies-
kosten voor zijn rekening te ne
men. Zou deze hulp wegvallen,
dan zijn kleinere ondernemers
nog meer in het nadeel tegenover
het grootbedrijf, zo wordt ge
steld.
Dit soort voorzieningen omvatten
ook kredietadviezen. Met een
voorbeeld over 1982 lichtten
KNOV en NCOV de betekenis
daarvan toe. Er werden 900 posi
tieve kredietadviezen verstrekt
met een gemiddelde kredietom-
vang van f400.000. Geconclu
deerd wordt dat deze adviezen
bijdragen tot een totaal van f 360
miljoen aan investeringen en het
behouden achtereenvolgens
scheppen van bijna 9000 arbeids
plaatsen doordat banken op
grond van de adviezen leningen
verstrekten.
Dit belangrijke instrument voor
het midden- en kleinbedrijf zou
dus l?oog op de prioriteitenlijst
moeten staan. Enige tijd geleden
nog had staatssecretaris Van Zeil
verzekerd dat de betreffende
middelen voor 1984 zeker gelijk
aan die voor dit jaar zouden zijn.
Woensdag liet hij zijn vertegen
woordigers in het bestuur van de
stichting Ontwikkeling en Sane
ring meedelen dat op een halve
ring moet worden gerekend.
GOTEN BURG - Beatrice B is een eilandhotel dat plaats moet bieden aan ongeveer 350 mensen. Beatrice
maakt deel uit van een Zweeds platform voor oliewinning in de Noordzee. Nederlandse specialisten op het
gebied van mammoet-transport moesten er aan te pas komen om het ruim een miljoen kilo wegende woonplat-
form op een ponton te plaatsen. Het hoteleiland is gebouwd bij Gotawerke, het Zweedse bedrijf waar ooit aan de
lopende band supertankers werden geproduceerd.
(Foto ANP)
BRUSSEL (GPD) - De aanschaf van een 'echt' na
maak Zwitsers horloge of namaak Franse parfum
moge vervelend zijn voor de fabrikant en de koper,
maar in deze luxe sier kan men niet direct spreken
van een groot internationaal probleem. Zo'n pro
bleem ontstaat wel als louche fabrikanten onder be
kende merknamen geneesmiddelen of machine-on
derdelen maken die vervolgens niet voldoen aan de
gestelde eisen. De Europese Gemeenschap heeft de
ze week bij het GATT, de wereldhandelsorganisatie
in Genève, aan de bel getrokken omdat de namaak-
industrie nu juist wel die gevaarlijke afmetingen be
gint te krijgen.
In een rapport van de Europese Gemeenschap aan de
GATT worden 59 landen genoemd, waaronder Ne
derland, waar namaak merkartikelen zijn gesigna
leerd. Daaronder vallen de bekende horloges, par
fums, kleding, aardewerk, leer, maar ook vliegtuig
en helikopteronderdelen, geneesmiddelen, insec
tenbestrijdingsmiddelen en kunstmest. Het rapport
noemt tal van voorbeelden waarin het gebruik van
deze ogenschijnlijk vertrouwde produkten van een
bekend merk, tot desastreuze gevolgen heeft geleid.
Zo bleken namaak vliegt uigremmen van zacht metaal
gemaakt te zijn in plaats van hard metaal, hetgeen
grote risico's voor de vliegtuigen met zich mee
bracht. Namaak onderdelen voor helikopters ble
ken zo slecht te zijn dat zij verschillende ongeluk
ken veroorzaakt hebben. Antibiotische middelen
bleken te bestaan uit talkpoeder en een beetje
plantaardige produkten en stelden dus niets voor.
Pacemakers voor het hart bevatten onbetrouwbare
onderdelen, onbetrouwbare bestrijdingsmiddelen
leidden ertoe dat hele oogsten vernield werden.
De werkelijke producenten van deze goederen lfjden
grote schade dooj hun louche collega's. Deze laat-
sten profiteren van de merknaam, van de reclame
die de echte fabriek ervoor maakt, maar ondermij
nen tegelijk het vertrouwen in de echte merken.
De Europese Gemeenschap schat dat de Europese fa
brikanten van motoronderdelen per jaar alleen al
6000 banen verliezen door de namaak concurrentie
en voor de Verenigde Staten wordt dat aantal op
14.000 geschat.
Nu half Nederland onder de bezie
lende leiding van de overheid
zijn huizen en gebouwen heeft
ingepakt en van het dubbele aan
tal ramen voorzien, blijkt de
noodzaak om zuinigheid te be
trachten met 's lands energie
bron, het aardgas, te zijn achter
haald.
De Nederlandse Gasunie heeft
haar jaarlijkse prognose voor de
gassituatie in Nederland voor de
komende 25 jaar het licht doen
zien. En daaruit blijkt, dat ons
land over voldoende aardgas
(1530 miljard kubieke meter, in
clusief de voorraden uit de
Noordzee) beschikt om het jaar
2007 te halen. Eerdere voorspel
lingen van diezelfde Gasunie ga
ven een pessimitischer beeld te
zien. Maar uit het deze week ver
schenen Plan van Gasafzet 1983
kan worden afgeleid, dat het
energiebesparings-juk kan wor
den afgeworpen vanwege een
fors minder verbruik.
Wij Nederlanders hebben kenne
lijk en masse gehoor gegeven
aan de oproep de gordijnen wat
eerder te sluiten, want de Gro
ninger gasspecialist heeft - even
als het adviescollege van de rege
ring, de Algemene Energieraad -
de daling van het verbruik in zijn
rapport als structureel geken
merkt.
door
Anneloes Timmerije
In dit licht is het des te merkwaar
diger dat het kabinet nog geen
week geleden het sein op groen
heeft gezet voor de Franse maat
schappij Petroland om gas te
gaan winnen op de Waddenzee.
Merkwaardig, omdat het rege
ringsbeleid er jarenlang op ge
richt is geweest het Waddenge
bied te sparen voor dergelijke ac
tiviteiten. Zie de planologische
kernbeslissing De Waddenzee,
waarin wordt gesteld dat het mi
lieu in dit gebied onaangetast
dient te blijven. De fraaie bijzin:
"mits van majeure omvang en
onder strikte voorwaarden",
heeft het kabinet nu aangegre
pen om 'onder economische
druk' Petroland de consessie te
geven voor gaswinning.
Noodzaak
Hoe zwaar weegt die economische
druk dan wel? Het financiële
voordeel van het binnenhalen
van Petroland is in dit geval be
trekkelijk. De kosten voor de
produktie van gas uit de Wad
denzee liggen namelijk veel ho
ger dan de gaswinning in Sloch-
teren en de belasting-opbreng
sten van het (relatief) kleine veld
zijn vallen tegen. Bovendien kan
men zich zo langzamerhand af
vragen, hoe noodzakelijk het is
om al dat gas nu reeds boven
grond te halen. Zowel de Alge
mene Energieraad als de Gasu
nie stellen immers, dat de aard
gas-reserve op dit moment groot
genoeg is. Voorspellingen van de
Energieraad overtreffen zelfs die
van de Gasunie als hij zegt, dat
de hoeveelheid aardgas toerei
kend is tot halverwege de vol
gende eeuw.
De overheid streeft ernaar eerst de
kleinere velden uit te putten, al
vorens de reserves van Slochte-
ren aan te spreken. De extra
voorraad die het Zuidwalveld nu
gaat opleveren (Peteroland zegt
20 miljard kubieke meter) zal
echter niet meteen worden afge
zet.
Blijft over de noodzaak van het op
peil houden van de 'strategische
reserves'. Het is denkbaar dat de
aanvoer van produkten als aard
olie, steenkool en uranium -
waarvoor wij afhankelijk zijn
van het buitenland - stagneert.
Bovendien kan de buitenlandse
behoefte aan Nederlands gas al
tijd nog aantrekken. Met andere
woorden: er moet in tijden van
dorst nog een appeltje voorradig
zijn. Maar de Energieraad vreest
- niet ten onrechte - dat ontwik
kelingen op het gebied van alter
natieve energiebronnen ons gas
wel eens onverkoopbaar kunnen
maken.
Voorwaarden
De Landelijke Vereniging tot Be
houd van de Waddenzee meent,
dat winning in het Zuidwalveld
vostrekt overbodig is. Petroland
komt weliswaar met rooskleuri
ge voorspellingen over de hoe
veelheid gas die zich daar in de
bodem bevindt, maar die zijn ten
eerste niet hecht onderbouwd en
ten tweede dringt zich alweer de
vraag op hoe noodzakelijk die
winning eigenlijk is.
Bezwaren aantegekend door deze
en andere milieuorganisaties
worden door de overheid catego
risch van de hand gewezen. Zij
meent, dat door het stellen van
stringente voorwaarden aan Pe
troland, het nadeel voor het mi
lieu vrijwel te verwaarlozen is.
Maar de argumenten om de con
sessie toch door te zetten zijn
niet indrukwekkend. De werkge
legenheid in de noordelijke pro
vincies zou hierdoor aantrekken.
Petroland spreek van zo'n hon
derd arbeidsplaatsen gedurende
25 jaar. De Landelijke Vereni
ging tot behoud van de Wadden
zee zegt daarentegen, dat hiervan
- als de bouwfase voorbij is - nog
maar een fractie overblijft. Bo
vendien wordt die werkgelegen
heid dan wel duur betaald. Gas
door Petroland gewonnen, is im
mers veel duurder dan gas af
komstig van het door de NAM
geëxploiteerde Slochteren.
Het op peil houden van de strategi
sche reserves, zoals gezegd be
doeld om ons in geval van nood
zelf te kunnen bedruipen, is ui
teraard toe te juichen. Maar de
overheid vergeet dat we dat, zon
der nieuwe bronnen aan te bo
ren, nu al kunnen. Daardoor zijn
we veel minder afhankelijk zijn
van (omstreden) hulpmiddelen,
zoals Russisch aardgas en kern
energie, dan wordt gedacht.
Jonkheer De Braauw gaat al breed
maatschappelijk discussiërend
het land door met de vraag tot
welke energiebron wij ons in de
toekomst moeten wenden. Zon,#
wind, steenkool, kernenergie; er
zijn vele scenario's mogelijk.
Maar zo als het er nu uitziet kan
Nederland voor een groot deel in
z'n eigen energiebehoefte voor
zien. In het rapport van de Gasu
nie wordt bijvoorbeeld al voorge
steld om extra aardgas in te zet
ten voor elektriciteitscentrales.
Het gebruik van (voor het milieu
schadelijke) olie en kolenvergas-
sings-installaties zou hiermee
voor een groot deel kunnen wor
den teruggedrongen.
Hoewel het zoeken naar alternatie
ve energiebronnen niet mag wor
den gestaakt (de gasvoorraad is
nou eenmaal eindig) zou het aan
beveling verdienen om in plaats
van het oppotten van de reser
ves, naar meer middelen te zoe
ken om het reeds aanwezige
aardgas zo efficiënt mogelijk te
gebruiken. Het rapport van de
Gasunie bewijst immers dat al
leen al het veranderde gebrui
kers-gedrag een blijvend lager
verbruik heeft opgeleverd.
Noteringen van
15 juli 1983 (tot 12:35 uur)
AANDELEN binnenland doorlopend
372.00 370.50
60 50 60 10
205 90 20400
1220.00 1220.00
179.50
170.50
122 00 12200
24 00 23.70
6 80 NG
230 00 230.00
31 20 31 00
222.00 222 00
435.00 L 430.00 L
3.70+ NG
107.50 107.00
beleggingsinst.
1200 00 1210.00X
11050 111.20
101.50 102.00
51.70 52 20
142.00+ 143.00
wereWhave
OBLIGATIES
staatsleningen
nl 12*4 81-91 12500
122.20 122 20
pandbrieven
tah 11 81-88 103.00 103.00
fgh9 78-86 99 60 100 00
tgh 9 83-92 100.00
wuh 9 76-85
wuh 8*4 78-87 99 50
parallelmarkt
officieel toegelaten
niglxtti!. 111.00
worn 2450 00
indices e.d.
indices (a.n.p.-c.b.s)
obl.index/eff.rend.(c.t
Indei 975
Staatsleningen 876
BNG leningen
Bankleningen
Pandbrieven
Zlver 1075- 1145;
buitenlands geld
VERKLARING DER TEKENS
- acNergestette lening
Beursoverzicht
HOOFDFONDSEN ZWAK
i verdeelde stemming. Gezien
de lichte oplevingvan de noterin
gen op de Amerikaanse beurs, vie
len de koersen in Amsterdam wat
tegen, was een van de eerste reac
ties
De internationals stonden over de
gehele linie wat onder druk met
verliezen uiteenlopend tot f 2
Kon. Olie viel t 0.70 terug. Unilever
was 11,90 lager,terwijl Akzo.
Hoogovens en Philips met krap 11
achteruit moesten
In de financiële sector waren deno-
tenngen veelal wat lager waarbij de
banken verliezen te zien gaven tot
De verzekeringen waren licht ver
deelden de hypotheekbanken la
gen prijshoudend in de markt
Van de uitgevers moest Elsevier
f 3 terug en de scheepvaart was
lichtverdeeld
Heineken lag zwak in de markt en
er werd gehandeld op 1111,70,
hetgeen een verlies betekende van
f 2.30 KLM was f 2,20 lager en de-
notenng van Ahold ging met f 0.20
achteruit
Oce liep met 11,50 op. hetgeen
mede een gevolg was van dekwar-
taaiuitkomsten en de reacties hier
op in de financiële weekbladen
Op de obligatiemarkt waren de no
teringen prijshoudend. Debelang-
stelling om zaken te doen werd
over het algemeen niet groot ge-