Ik met wat op ben doorgegaan de rails stond" taÉeip© Interview Militairen in conflict met staatssecretaris Staatssecretaris Ginjaar-Maas (onderwijs) en haar accenten: Grote verschillen verzekering tegen arbeidsongeschiktheid VRIJDAG 15 JULI 1983 PAGINA 13 Reken maar dat Samantha Smith het op het ogenblik leuk heeft aan de Zwarte Zee. Elf jaar, en dan met een tros fotografen en verslagge vers achter je aan als het erwte prinsesje door zon ver vreemd land van de ene ontvangst naar de an dere bijzondere gebeurtenis te wor den rondgesleept, wie zou dat niet eens willen meemaken? Een half jaar geleden of daarom trent had zij de gelukkige inval een briefje te schrijven aan de opvolger van Brezjnjev, de voormalige lei der van de KGB Joeri Andropov, die in die functie veel leed en ellen de heeft berokkend aan tienduizen den gezinnen van Sow jet-burgers, wier enige misdaad was dat zij niet volgens de richtlijnen van zul ke lieden als Andropov wilden le ven. Dat zou u ook niet willen, en ik ook niet, dus zon halsmisdaad kan dat onmogelijk zijn, want u en ik zijn rustige, normale mensen, die geen abnormale eisen stellen aan het leven. Ik heb ook wel eens brie ven ondertekend, en zelfs geschre ven aan Andropovs voorganger, maar die hebben nooit in de vorste lijke ontvangst geresulteerd die Sa mantha momenteel ondervindt. Misschien lag dat aan het feit dat ik in die brieven niet aandrong op vrede voor de hele mensheid (die moeilijk in een handomdraai te verwezenlijken is), maar op vrede voor één persoon oféen klein gezin, met vermelding van naam en de beide adressen, en dat was blijk baar niet spectaculair genoeg voor zon uitnodiging als Samantha kreeg. Toch ben ik niet echt jaloers, want ik heb de beide keren dat ik in de Sowjet-Unie was het echte Riis land gezien, terwijl Samantha al leen het facade-Rusland, het Po- temkin-Rusland te zien krijgt. Mocht u even vergeten zijn wie Po- temkin was, behalve een pantser kruiser, dan help ik u er graag aan herinneren dat hij in de 18de eeuw, in de tijd van Catharina de Grote, jarenlang de machtigste man in Rusland was (waarvan twee jaar haar minnaar), maar dat hij zijn naam pas voorgoed vestigde dank zij de zogeheten Potemkin-dorpen, in schijn bewoonde, half afgebouw de decorhuizen langs de route die Catharina per rijtuig van St. Pe tersburg naar de Krim voerde. Zij moesten Catharina de indruk ge ven dat zij keizerin was over een welvarend land. Je spreekt zijn naam overigens uit als Patjóm- kien, maar dit natuurlijk geheel terzijde. Samantha Smith, elf jaar oud, krijgt niet meer dan een Potemkin- USSR te zien, en daar zal ze onge twijfeld met enthousiaste verhalen over thuiskomen. Want kinderen van die leeftijd zijn overal ter we reld leuk en aardig, dus ook in de Sowjet-Unie. Laat ik een voorbeeld geven. Ik was in februari 1970 met fotograaf Ed van der Elsken en mijn (aanstaande) vrouw in Mos kou. Voor het Museum van het Rode Leger zagen we drie jongetjes met bontmutsen op staan (het was bit ter koud, om Shakespeare te cite ren). Ze waren een jaar of acht, ne gen, misschien tien. Toen wij het museum na geruime tijd weer uit kwamen, zagen we ze nog steeds op straat staan. Ed vroeg ze even naast elkaar te gaan staan voor een foto, en ik gaf ze, om iets vrien delijks te doen (Uncle Sam paait de inboorlingen) een Stimorolkauw- gumpie. We zeiden de jongetjes hartelijk gedag, liepen de straat uit, gingen linksaf op zoek naar een taxi, en zagen toen dat die jon getjes achter ons aan gedrenteld waren. Even pleegden ze overleg met elkaar, en toen stapten ze op ons af en boden ons elk een van de bloemen aan waarvan ze een dun bosje bij zich hadden. Me dunkt dat dat lief was, geheel op eigen initia tief, zonder een volwassene in de buurt! Ik hoop dat Samantha veel van dat soort kinderen ontmoet, dan kan ze thuis vertellen dat de Russische kinderen inderdaad niet het regi me hebben dat zij verdienen. Ik verspreek me, ze zal niets over het regime gewaar worden, en alleen maar alleraardigste en allerharte lijkste mensen ontmoeten, en daar door ongewild als Andropovs her dershond. fungeren. Bij de familie Landsman, in een buitenwijk in Moskou, zal zij zeker niet over de vloer komen, die hebben bovendien geen kinderen meer, want hun eni ge zoon Sasja van 16 jaar is enige maanden nadat wij weer, in au gustus 1980, naar Nederland wa ren teruggekeerd, overleden. Vol gens Westerse professoren had hij 50 procent kans op genezing, dank zij de geavanceerde geneésmetho- den die in Parijs bij zijn ziektege val werden toegepast, maar zijn ouders en hij kregen geen uitreisvi sum, omdat zijn moeder jaren gele den op een computerfabriek had gewerkt. Ook met zijn vader alleen mocht hij het land niet uit, hoewel de Sowjet-artsen al hadden ver klaard dat zij hem geen kans op overleven gaven. Toen hebben zijn ouders alleen voor Sasja een uit reisvisum aangevraagd, maar ook dat werd geweigerd. Als hij in Mos kou ongeneeslijk was, was hij in Parijs zeker ongeneeslijk, zelfs die kleine hoop op een kans van ge nezing werd hem en zijn ouders niet gegund. Een wreed, onmense lijk regime, maar het 'regeert over miljoenen aardige, menselijke mensen, dus ik twijfel er niet aan dat Samantha nu de tijd van haar leven heeft. Als ze wat ouder is, moet ze er maar eens een goed boek over lezen. DEN HAAG - Onder de wat wonderlijke formule „Deetman en ik zijn het eens waarover we het niet eens zijn", stapte mevrouw drs. N. Ginjaar-Maas oktober vorig jaar als staatssecretaris het departe ment van onderwijs en wetenschappen binnen. Speciaal belast met het voortgezet onderwijs, werd haar de op dit departement in zwang geraakte waakhond-functie op het gebied van de midden school toegeschoven. Curieus genoeg was Deetman haar voorganger in die functie. Hij moest in het tweede kabinet-Van Agt het middenschool-en- thousiasme van de begeesterde Van Kemenade temperen. Deetman voegde zich echter bij de voorstanders van wat poli- tiek-eufemistisch het „voortgezet basisonderwijs" ging heten en toen hij minister werd in een kabinet met de WD, moest hij natuurlijk ook een waakhond hebben. Die eer viel mevrouw drs. N. Ginjaar-Maas te beurt. Als onderwas- specialiste van de WD-fractie in de Tweede Kamer kende ze het klappen van de zweep èn Deetman. Samen zaten ze jaren lang in de vaste onderwijscommissie van de Tweede Kamer en ook zonder regeerakkoord moet het weinig moeite hebben ge kost het over en weer eens te worden waarover ze het niet eens Of haar liberale ideeën in haar huidige functie goed tot hun recht komen vindt de staatssecretaris overigens een zaak die anderen maar moeten beoordelen: „Kijk, je komt zo'n departement bin nen en feitelijk stap je dan op een rijdende trein. Ambtenaren zijn bezig met opdrachten die ze nog kregen van De Jong (CDA- staatssecretaris van onderwijs in de kabinetten van Den Uyl en Van Agt red.) of van Deetman en ik ben gewoon doorgegaan met de dingen die op de rails gezet waren". Mevrouw Ginjaar-Maas: niet voor de hand liggend dat je nog experimenten gaat toewijzen. Ze geeft het deeltijd kort-middel- baar beroepsonderwijs als voorbeeld. „Ik liep daar als ka merlid nou niet zo vreselijk warm voor. Maar men was daar op het ministerie al tien jaar mee bezig en ik vond dan ook dat we daar dan maar mee door moesten gaan. Daar heb ik ove rigens nog geen moment spijt van gehad". Ze geeft toe dat het, juist met het oog op de voortgang in beleid, moeilijk te zeggen is waar zij de accenten anders legt dan haar voorgangers. „Zelf heb ik het idee dat ik meer, zeker meer dan De Jong, de nadruk leg op het belang van het be roepsonderwijs en de aanslui ting van het beroepsonderwijs op de arbeidsmarkt". „Het bedrijfsleven moet aange ven wat voor kennis en vaar digheden jonge mensen moe ten hebben om aan de slag te kunnen. Dit kabinet is bezig met de vernieuwing van het bedrijfsleven. We moeten nieu we industrieën hebben en er moeten nieuwe technieken toegepast worden. Dat kan je nooit van de grond krijgen ais je niet tegelijkertijd in het be roepsonderwijs een flankerend beleid voert". Dat wil zeggen: inspelen op de behoefte van het bedrijfsleven in de toekomst. Mevrouw Gin jaar: „We hebben mensen no dig die in de toekomst voor ons allen het brood kunnen verdie nen". Voor de wat kortere ter mijn staat haar een verdere in tegratie van het leerlingwezen en het kort-middelbaar be roepsonderwijs voor ogen. Middenschool De integratie in het algemeen voortgezet onderwijs ligt, zoals gezegd, moeilijker: „De VVD- fractie heeft van het begin af aan twijfels gehad of de mid denschool het ei van Colum bus was om jongeren een bete re opleiding te geven, om jon geren meer kansen te geven. En daar gaat het natuurlijk uit eindelijk allemaal om. Maar we hebben ook gezegd dat als er mensen zijn die de midden school voor hun kinderen wil len, dat dat dan ook moet kun- En daar draait de hele discussie om. Moet de middenschool er komen als enig schooltype na de basischool of moet de mid denschool er komen naast de huidige schooltypen. Deetman kiest voor het eerste, de WD - en dus ook mevrouw Ginjaar - kiest voor het laatste. Vandaar het compromis in het regeer akkoord om er deze regeerpe riode nog maar geen beslissing over te nemen. De waakhond-functie op dit ge bied, oorspronkelijk bestemd voor mevrouw Gipjaar, lijkt de laatste tijd voornamelijk te worden vervuld door de WD- fractie. Een voortdurende irri tatie van die kant over alles wat ook maar zweemt naar een bevoorrechting van de mid denschool, heeft haar een beetje in de luwte geplaatst. Experimenten De ergernis begon op het mo ment dat minister Deetman in Alphen aan den Rijn aankon digde dat er tien midden school-experimenten bij zou den komen. Mevrouw Ginjaar: „Ik moet zeggen dat op het mo ment dat Deetman de uitbrei ding van de experimenten aan kondigde, de besluitvorming erover op het departement nog niet helemaal was afgerond. Daarom wist de WD-fractie er niets van en dat verklaart na tuurlijk veel van die irritatie". Op de vraag of er nog meer expe rimenten zullen komen, komt een uitzonderlijk vaag ant woord. „Als ik een school was en ik zou geporteerd zijn voor de middenschool-gedachte, dan zou ik de nieuwe wet af wachten. Als die wet er is, en wij hopen dat die midden vol gend jaar in de Kamer is en be gin 1985 in het staatsblad staat, kun je altijd nog kijken of je een experiment wilt aanvra gen". Veel belangrijker is natuurlijk te weten wat het departement gaat doen. Experimenten kos ten immers geld en dat geld is niet in ruime mate voorhan den. Komen er dus wel of geen nieuwe experimenten? „In af wachting van de nieuwe wet, vind ik het eigenlijk niet erg voor de hand liggend dat je nog experimenten gaat toewij- Met een slag om de arm: „Maar er zijn een paar resonansscho- len die - en ik zeg het heel voor zichtig, want er is nog geen be sluit over genomen - wellicht nog in aanmerking komen voor een experiment". Knelpunten Om straks op een verantwoorde manier de middenschool-expe rimenten te kunnen vergelij ken met het huidige onderwijs, zal er ook iets moeten gebeu ren aan de knelpunten die in het huidige systeem zitten. Ge zien haar geringe voorliefde voor het middenschool-onder wijs, moet dat wegnemen van knelpunten in het huidige on derwijs in haar beleid grote voorrang hebben. Mevrouw Giiyaar: „Ik vraag me op de eerste plaats af of de vol ledig vrije keuze die leerlingen nu hebben in het samenstellen van hun vakkenpakket ge handhaafd moet bleven. Het is misschien zinvol om te bekij ken of je een vak als wiskunde verplicht zou moeten stellen, met een vak uit de natuurwe tenschappelijke en een vak uit de maatschappelijke hoek". Een van de consequenties van een dergelijke keuze zal vol gens mevrouw Ginjaar zijn dat havo en vwo zullen worden geïntegreerd met eindexamens op twee niveaus. „Het voordeel daarvan zal zijn dat leerlingen die exact begaafd zijn, hun exacte vakken op vwo-niveau zouden kunnen doen en bij voorbeeld hun talen op havo niveau". Rendement De staatssecretaris zegt zich ook zorgen te maken om het rende ment van het onderwijs. „Er struikelen natuurlijk erg veel mensen onderweg. Ik vraag me af hoe je dat probleem van het zitten-blijven zou kunnen aanpakken. Er bestaan allerlei woeste ideeën over dit pro bleem, maar er moet nog diep over worden nagedacht". Nadrukkelijk laat ze weten het zitten-blijven niet te willen ver bieden. „Maar het onderwijs zal zo opgezet moeten worden dat leerlingen die op een be paald onderdeel niet meekun nen, niet gelyk een heel jaar. moeten overdoen". Samenhan gend hiermee wil ze proberen om de eindexamenprogram ma's zo te maken dat ze in drie uur per week zijn te geven. Over het schrappen van de niet- examenvakken in het examen jaar zijn volgens mevrouw Gin jaar nog geen besluiten geno men. Wel gaat het kabinet aan de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid een advies vragen over het mini- mum-basispakket dat leerlin gen tijdens de leerplichtfase moeten doorlopen. Basis-bagage „In die periode moet toch elke leerling geconfronteerd zijn geweest met alle onderwerpen waarvan wij vinden dat ze die nodig hebben als basis-bagage voor de rest van hun leven. Na de leerplichtfase heeft de school toch een andere func tie". Of die discussie tot gevolg zal hebben dat alle niet-examen- vakken na de leerplicht zullen verdwijnen, blijft nog even open. Voor mevrouw Ginjaar valt het allemaal onder „rende mentsverbetering van het on derwijs". „Als ik daar verbete ring in kan brengen sla ik twee vliegen in één klap. Ik verbeter de doelmatigheid van het on derwijs en bespaar daarmee geld én ik maak het onderwijs aantrekkelijker voor de leerlin gen". ADVERTENTIE 3SSS De opruiming begint donderdag 14 juli a.s. KOM, KIJK EN KIES UUU REUZEVOORDEEL MEER DAN 100 JAAR HART VOOR UW HUIS AMBACHTSWEG 21 ('T HEEN) KATWIJK TEL DEN HAAG (ANP) - De verenigin gen van militairen (in totaal 100.000 leden) hebben gistermid dag het overleg met staatssecre taris Hoekzema (defensie) over de arbeidsvoorwaarden opge schort. Zij willen eerst volstrekte duidelijkheid over hun positie als militair voordat zij verder wil len praten. Woordvoerder Joustra, gespreks leider van het overlegcentrtum, de overkoepelende organisatie van de belangenvereniging, heeft dit gisteren meegedeeld. Een van de breekpunten was een voorstel van de staatssecretaris om de gezinsleden van militairen onder te brengen bij de voorlopi ge ziektekostenregeling voor ambtenaren. Maar volgens Jou stra stond daar geen toereikende compensatie in de salarissfeer te genover om het koopkrachtver lies van zes tot acht procent ge heel of gedeeltelijk teniet te doen. Verder ontbreekt er een re geling voor werk- en rusttijden en een compensatieregeling, al dus de woordvoerder. De verenigingen willen wel met Hoekzema onderhandelen, maar haakten af nadat de bewindsman had geweigerd om eerst de bij zondere positie van de militair te bespreken, zei Joustra. Een zegsman van Defensie ver klaarde gisteren dat de staatsse cretaris het opschorten van het overleg betreurt. De bewinds man zou al eerder, op verzoek van de belangenorganisaties, de behandeling van de ziektekos tenregeling en de compensatie regeling met een maand hebben uitgesteld om ze gisteren weer in een extra vergadering aan de or de te stellen. Volgens Hoekzema kan de behandeling van deze za ken niet nog verder worden uit gesteld. Een principiële discus sie over de positie van de militair, gaat hij echter niet uit de weg, aldus de woordvoerder. DEN HAAG (ANP) - De Consumentenbond heeft grote verschillen ge constateerd in de premies voor verzekeringen tegen arbeidsonge schiktheid. In de Consumenten-Geldgids van juli noemt de bond een voorbeeld waarbij bij een niet al te hoge verzekerde som het verschil tussen de goedkoopste en de duurste verzekeraar 755 gulden per jaar bedraagt. Een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid is vooral bëdoeld voor zelf standigen, maar kan in bepaalde gevallen ook voor werknemers van belang zijn en zal dat in de toekomst door wijzigingen in het sociale zekerheidsstelsel meer worden. De Consumentenbond merkt op dat mensen in sommige beroepen en vrouwen bij de meeste maatschappijen alleen worden geaccepteerd tegen een aanzienlijk hogere premie. Van solidariteit van de ene met de andere verzekerde is in die gevallen geen sprake. Vrouwen moeten by de meeste maatschappijen 25 procent meer premie betalen. De bond tekent daarbij aan dat de merendeels goedkopere maatschappijen die opslag niet kennen of hem hebben afgeschaft. Bij werkende vrouwen speelt na een jaar arbeidsongeschiktheid voor de verzekering beroep en opleiding geen rol meer, maar alleen de lichamelijke geschiktheid om het huishouden te doen. De Consumentenbond vindt het niet terecht dat bij de zogenaamde cor rectiebepaling. die moet voorkomen dat iemand er financieel beter van wordt als hij arbeidsongeschikt wordt, ten onrechte slechts naar het inkomen van de laatste jaren wordt gekeken. Als iemand in die tyd weinig heeft verdiend of een paar jaar verlies heeft geleden krijgt hy weinig of niets uitgekeerd bij arbeidsongeschiktheid. De bond wil dan ook dat de bepaling pas wordt toegepast boven een bepaald inkomen, bijvoorbeeld 40.000 of 50.000 gulden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 13