Paus wacht nieuwe triomfen in Polen 'Samen op weg' niet zonder Bond Bezoek begint donderdag i DINSDAG 14 JUNI 1983 PAGINA 15 Maastricht heeft iets... hoe zal ik dat zeggen?... onhollands. Dat is geen wonder, het is een Limburgse stad, maar met onhollands bedoel ik natuurlijk iets anders dan onne- derlands, want Maastricht is net zo Nederlands als Leeuwarden, En schede en Middelburg. Ik bedoel ei genlijk: buitenlands. Niet Belgisch of Duits maar een onomschreven soort buitenlands, zo'n beetje zoals de Albert Cuypmarkt in Amster dam niet amsterdams is maar op een niet te omschrijven manier bui tenlands. Als Noordhollander voel je je in Maastricht al voor 30 pet in het buitenland, en dat zal, behalve met de geaardheid van de inwo ners, ook wel iets te maken hebben met het grote aantal buitenlanders dat er rondloopt. Maastricht is door zijn ligging een kopersstad geworden, waar 20 tot 30 pet van de inkopen door Belgen worden gedaan, zoals de heer P. Meyer Viol, voorzitter van de Ka mer van Koophandel in Maas tricht, mij vertelde. Nu de Belgische franc gedevalueerd is, en de con currentiepositie van Maastricht ten opzichte van de Belgische ste den daardoor ook gedevalueerd is, is het voor de Maastrichtse midden stand zaak de Belgische klandizie zoveel mogelijk vast te houden. U weet het, recessie, werkloosheid, de neergaande spiraal, dalende in komsten, enzovoort enzovoort, de klant is al van koning tot keizer ge promoveerd, het lijkt verstandiger hem met wat meer strijkages bin nen te halen dan hem op onbehou wen wijze de deur uit te schoppen. Toch heeft heter de schijn van dat het laatste eerder gebeurt dan het eerste, althans door de parkeerpoli tie van Maastricht, of beter gezegd: door het gebrek aan wat de heer Meyer Viol een „totaal parkeerbe leid" noemt. „De parkeergarages- staan ten dele leeg, en boven de grond wordt fel bekeurd en ge sleept, tegen hogere boetes dan de buitenlanders in hun eigen land gewend zijn. In Aken betaal je 10 Mark voor een parkeerbon, in Ne derland 35 gulden, en voor wegste- pen betaal je in Aken 70 Mark te gen 175 gulden in Maastricht. De zelfde soort verschillen zie je in Hasselt in België. De autovijandige houding in Maastricht is er aide oorzaak van geweest dat de BRT-radio de Bel gen aanraadde niet meer naar Maastricht te gaan, en dat is voor een stad waar 18 pet van de be roepsbevolking werkloos is, en met name op de vrijdag 60 pet van de inkopen door Belgische dagtoeris ten wordt gedaan, een onheilspeV lend geluid, zei de heer Benoit Wes ly van Hotel Maastricht, die zater dagavond onder het toeziend oog van een tiental journalisten die op uitnodiging van de gemeente, de VW en het Nationaal Bureau voor Toerisme de weekend-arrangemen ten in de Limburgse hoofdstad kwamen bestuderen, door de par keerpolitie gearresteerd en gevan kelijk weggevoerd werd. Enkele auto's van de journalisten stonden voor zijn hotel op een plaats waar het niet mocht, maar waar zij niemand in de weg ston den (het was al avond), de parkeer politie stond te bekeuren, kun je daar niets aan doen, zeiden de journalisten, de heer Wesly ging naar buiten, de lezingen over wat er vervolgens gebeurde verschillen (sloeg de parkeerpolitie het papier uit de handen van de heer Wesly waarop hij enige aantekeningen maakte of sloeg de heer Wesly de portofoon uit de handen van de parkeerpolitie?), hoe dan ook, de heer Wesly zat enkele uren vast op het bureau, maar hoefde nog net geen gebruik te maken van een weekend-arrangement van de poli tie... Ik ken de parkeersituatie in Maas tricht niet, maar ik ken die in Am sterdam, ook zo'n eeuwenoude stad waarvan het centrum niet ge bouwd werd met al die automobi listen in het achterhoofd. Nu kun je twee dingen doen: je aanpassen aan de veranderde omstandighe den en met veel vindingrijkheid trachten zoveel mogelijk parkeer- mogelijkheden te creëren, of de kop in de wind gooien en zoveel moge lijk belemmeringen voor de auto mobilisten opwerpen, zodat zij hun auto thuislaten of ver buiten het centrum parkeren. Amsterdam doet het laatste. Vrije trambanen vernauwen de wegen, waardoor de auto's in file moeten voortkruipen, 'Amsterdammertjes' houden het trottoir vrij voor de voetgangers zodat ladende en los sende vrachtauto's minutenlang de doorstroming beletten, het aantal parkeerplaatsen wordt steeds meer beperkt, het aantal parkeermeters groeit en groeit, en de boetes voor te lang of op de verkeerde plaatsen parkeren worden steeds hoger. Maar daar staat iets heel moois te genover, zullen de voorstanders van deze politiek zeggen. De voet gangers kunnen dank zij die 'Am sterdammertjes' ongestoord op de trottoirs lopen en de binnenstad gaat 'zonder al dat blik' weer wat meer op de stad van Rembrandt lij ken. O.K., zeg ik dan, maar wat be talen die voetgangers daarvoor? De gebruiker betaalt, - dat was toch de filosofie? Het zijn juist de auto mobilisten die steeds meer moeten betalen voor steeds minder facili teiten. Het is de situatie waarin de tv-bezitter steeds méér kijkgeld zou moeten betalen voor steeds minder zenders met steeds minder zendtijd en steeds kortere programma's. De omgekeerde wereld dus. Paus Johannes Paulus II zet komende donderdag weer voet op Poolse bodem. Het officiële programma is vastgesteld. Over afzonderlijke ontmoetingen met partij- en regerings leider generaal Wojchiec Jaruzelski en de vroegere voor zitter van de verboden vakorganisatie Solidariteit, Lech Walesa, wordt achter de schermen nog heftig gediscus sieerd. In vergelijking met het eerste bezoek van de paus, vier jaar geleden, is er veel veranderd. Bij het ophanden zijnde be zoek nemen kerken voor het houden van godsdienstige bijeenkomsten een belangrijker plaats in, dit in tegenstel ling tot het eerste bezoek, toen de Polen met miljoenen tegelijk in de openlucht met de paus bijeen waren. Desal niettemin wordt algemeen aangenomen dat de achtdaag se reis van de paus door zijn geboorteland een triomftocht zal worden. De paus zou oorspronkelijk vorig jaar augustus een officieel bezoek aan Polen hebben gebracht, maar dat bezoek, ter gelegenheid van de êOOe veijaardag van de Zwarte Madonna van Czestochowa, moest toen worden uitgesteld als gevolg van de nog van kracht zijnde oorlogstoestand, op grond waarvan vele honderden Polen geinterneerd waren. De staat van oorlog is sinds vorig jaar december wel opgeschort, maar in principe niet opgeheven. De geinterneerden zijn vrij, maar daarentegen zitten naar schatting tussen 2000 en 5000 mensen in de gevangenis, die zijn veroordeeld of op een veroordeling wachten wegens overtredingen tegen het oorlogsdecreet of vanwege activi teiten voor de inmiddels door het Poolse parlement verboden vak- organisatie Solidariteit. Een oproep van de paus om amnestie voor politieke gevangenen is tot in de hoogste Poolse regerings- en partij-instanties min of meer honend afgewezen. Toch zijn er in de vorm van „privileges" con cessies gedaan aan de politieke gevangenen. Zo mogen zij bijvoor beeld door het regime gecensureerde kranten lezen en ze hoeven geen dwangarbeid te verrichten. De afgelopen maanden heeft de Poolse regering tegenover het volk een toon aangeslagen in de geest van „als jullie je gemak houden, nu en tijdens het bezoek van de paus, is het niet uitgesloten dat in een niet al te verre toekomst een eind aan de oorlogstoestand wordt gemaakt". De Polen hebben dit ter kennis genomen en omdat zij bereid zijn bijna alles over zich heen te laten gaan om het pausbezoek niet in gevaar te brengen, hebben zij zich tot nu toe relatief rustig gedra gen. Na een plechtigheid in de kathe draal van Warschau op de dag dat hij arriveert, celebreert de paus de middag daarop zijn eerste mis in de openlucht in Warschau. Die middag zal blij ken of het Poolse volk de ver leiding kan weerstaan van het bezoek van de paus een pro- Solidariteitsdemonstratie te maken. Zaterdag brengt de paus een be zoek aan Niepokalanow en de kloostercel waarin de Poolse priester en martelaar, de heili ge Maximiliaan Kolbe heeft ge woond. Toen ik in april van dit jaar het pelgrimsoord bezocht, stonden er buiten de indruk wekkende kathedraal stalletjes met de gebruikelige souvenirs, waar behalve alle mogelijke en onmogelijk voorwerpen met het portret van de paus ook een selectie naaktfoto's en plastic tanks en machinegewe ren te koop werden aangebo den. De kerk of de staat zal dat intussen wel tijdelijk hebben opgeruimd. Na zijn tweede openluchtmis in dit landbouwgebied, waar de boeren meestal nog met paard en wagen werken, vliegt de paus zoals gebruikelijk per he likopter naar het eigenlijke doel van zijn bezoek, de Jasna Gora-abdij bij Czestochowa, waar het beeld van de Zwarte Madonna wordt bewaard. Zondag wordt dan in Jasna Gora door Anton Koene plaatsvinden. Het verzoek van Walesa om vakantie tijdens het bezoek van de paus is door zijn werkgever, de Lenin-scheeps- werf in Gdansk, onbeantwoord gebleven. De paus heeft al eerder aange kondigd dat, als er geen am nestie wordt gegeven aan de politieke gevangenen, als het Poolse regime mensen verhin dert hem te bezoeken, hij van zijn bezoek een kruistocht voor de mensenrechten zal ma ken. De Poolse machthebbers huiveren voor dat dreigement, maar moeten rekening houden met het Kremlin, dat op zijn beurt op enorme tegenstand stuit van de Poolse buurlanden Oost-Duitsland en Tsjechoslo- wakije om concessies te doen. De beide laatstgenoemde landen alsmede de Sowjet-Unie, dat in toenemende mate moeilijkhe den heeft met de Litouwse ka tholieken, zijn uiterst bang voor het „nawerkingseffect" van het pauselijk bezoek. Afge zien of er mogelijk een nieuwe golf van vrijheidsdrang in Po len op gang komt, zien deze landen het gevaar dat de laten te rebellie onder de katholie ken in eigen land, in het bijzon der in Tsjechoslowakije, wordt aangewakkerd. Voor de journalisten die in het kielzog van het pauselijk ge volg reizen, wordt het weer een zaak van rekken, erbij blijven bij een moordend tempo, en vooral wordt het een zaak van betalen. Onder het motto „The re's no business like pope-bu siness" hebben de Polen een apparaat opgezet om de ver slaggevers, radio- en televisie- reporters en het technisch me- diapersoneel van hun meege brachte deviezen te ontdoen. Na het accreditatiebedrag van 350 dollar, dat tijdens het vori ge bezoek van de paus op tafel moest worden gelegd en dat geweldige protesten tot gevolg had, ofschoon dat niets heeft geholpen, zijn de Polen deze keer voorzichtiger te werk ge gaan. Voor 20 dollar wordt men geaccrediteerd. Maar de telefoon- en telexfaciliteiten kosten 70 dollar extra en de toegang tot het gesloten televi siecircuit nog eens 50 dollar. Het recht een schrijfmachine het geestelijk hoogtepunt van het veelomstreden bezoek be reikt met het lezen van twee hoogmissen - de een om het zeshonderdjarig jubileum te vieren en de andere, een „kro ningsmis", waarbij de vier iko- nen van de Zwarte Madonna opnieuw worden gekroond. De Zwarte Madonna is in 1655 na een succesvolle veldtocht van koning Jan Casimir tegen de Zweden tot „koningin van Po len" uitgeroepen. Maandag daarop begint het deel van het pauselijk bezoek dat het Poolse regime de grootste zorgen heeft gebaard. De paus gaat eerst naar Poznan, waar in 1956 de arbeidersopstand is uitgebroken, en dan naar Kato wice, die beiden gelden als bol werken van Solidariteit. Dat zelfde kan worden gezegd van het bezoek aan Wroclaw op dinsdag en aan de Maria-bede- vaartsplaats op de Sint-Anna- berg, waarvoor het regime een gevoel van huivering heeft... Woensdag keert de paus terug in zijn vroegere woning in Kra kow, waar hij jarenlang als kar dinaal Karol Wojtyla heeft ge resideerd. Op Blonie, een immens park aan de rand van Krakow, waar tij dens zijn vorige bezoek naar schatting 4 miljoen mensen de mis hebben bijgewoond, nadat deze miljoenen Polen alle hin dernissen van de politie had den overwonnen, wordt de laatste openluchtmis gecele breerd. Daarna vliegt de paus opnieuw in de gevarenzone, namelijk naar de hoogovenstad Nova Huta, waar hij een kerk zal in wijden. Het is de eerste kerk die in Nova Huta is gebouwd. De consecratie van deze kerk kan worden beschouwd als een overwinning van de kerk over de Poolse communisti sche partij, die het na de oorlog gebouwde Nova Huta als niet- religieuze gemeenschap bin nen de communistische staat en als een perfect socialistisch bolwerk had willen hebben en handhaven. Na de Baltische havenstad Gdansk, de woonplaats van Lech Walesa, is Nova Huta een even krachtig bolwerk van So lidariteit. Een bezoek aan Gdansk, dat de paus op zijn reis door het land had willen invoegen, heeft het regime ge weigerd. Voor donderdag is een extra dag voor privé-ontmoetingen van de paus ingelast, maar tot op heden is geen programma be kend. Ofschoon de paus Lech Walesa zou kunnen ontmoe ten, wordt aangenomen dat de ze privé-ontmoeting zaterdag of zondag in Jasna Gora zal de staat te gebruiken, komt neer op 20 dollar, en het georganiseerde transport per trein en bus tussen de 220 en 250 dollar - een bedrag waar voor men tegenwoordig rustig een retourtje naar Amerika kan nemen. En dat alles nog buiten de hoge prijzen van overnachting in aangewezen hotels. In dit op zicht is weer de oude truc be dacht Een éénpersoonskamer in het beste hotel, dat tijdens mijn bezoek in april nog 90 dol lar kostte, kost nu 112 dollar per nacht Een tweepersoons- kamer, in april nog 110 dollar, kost nu het lieve sommetje van 150 dollar. Een bed in een stu dentenkazerne kost 45 dollar. Betaling in de Poolse geldeen- heid zloty wordt niet geaccep teerd. Op 23 april verlaat de paus - Deo volente - heelhuids zijn ge boorteland. Of zijn reis inder daad de gewenste toenadering tussen het volk en het regime brengt, of dat de kloof tussen beide nog dieper wordt, moet worden afgewacht Vanuit de hervormde synode, die in de tweede helft van de vorige week in Doorn vergaderde, is een dringend beroep gedaan op de Gereformeerde Bond in de Her vormde Kerk om 'con amore' mee te werken aan het samen-op-weg gaan met de gereformeerden. De Gereformeerde Bond heeft tot nu toe met grote zorg de toene mende samenwerking tussen hervormd en gereformeerd - be kend onder het motto 'Samen op weg' - gevolgd, omdat, naar zijn oordeel, het 'rechte belijden' van de (herenigde) kerk in het geding is. Dr. C. P. van Andel, secretaris van 'Samen op weg', zei in de synode, dat de gereformeerde-bonders een functie hebben te vervullen bij het leveren van tegenspraak. "In die kringen wordt nog het authentieke gereformeerde belij den gekoesterd, dat de kerk no dig heeft". Ook de voorzitter van de synode, ds. C. B. Roos, vroeg de Bond om mee te werken 'met dezelfde liefde en even kritisch als in de synode'. "U hoort erbij'. Kort geleden heeft de werkgroep 'Kernen van belijden' van 'Sa men op weg' de Gereformeerde Bond gevraagd, een hoofdbe stuurslid naar deze werkgroep af te vaardigen. Jarenlang hebben professor dr. J. Graafland (Gou da) en de predikant dr. S. Meijers (Leiden) deel uitgemaakt van de groep. Vorig jaar heeft Graafland om gezondheidsredenen hier voor bedankt. Meijers wil alleen doorgaan als het hoofdbestuur een tweede persoon afvaardigt. Een definitief besluit hierover zal binnen afzienbare tijd wor den genomen, zo deelde ir. J. van der Graaf, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond. desgevraagd mee. Faculteit De met opheffing bedreigde theologische faculteit van de Universiteit van Amsterdam kreeg zaterdag morele steun van de leden van de hervormde syno de. Bijna zonder uitzondering zetten zij hun handtekening on der een oproep tot voortbestaan van de faculteit. Tot een officieel protest van de synode kwam het echter niet. Een poging van het scheidende synodelid dominee A. Polhuis (Koog aan de Zaan) om er een apart agendapunt van te maken leed schipbreuk. De minister zal op donderdag 16 juni zijn definitieve plannen be kendmaken. Pas op 29 juni is het gesprek met de kerken. 'Mosterd na de maaltijd dus', zei ds. Pol huis, die de commissie Theolo gisch Wetenschappelijk Onder- wjs een te afwachtende houding verweet. Ook de evangelisch-luthersen en doopsgezinden zijn geschrokken van het ministeriële voornemen. Hun aanstaande predikanten worden aan deze faculteit opge leid. De suggestie is nu gedaan om ook een opleiding voor isla mitische geestelijken aan de Am sterdamse faculteit te verbinden. Beroepen Hervormde Kerk: beroepen te Rijssen H. Talsma Harderwijk, te Uithuizermeeden C. Kolkman De Kaag, te Nijmegen J. R. F. Heine Blitterswijk-Venray; aan genomen naar Curacao (Verenig de Protestantse Gemeente) J. C. Schaap Niekerk-Lutjegast (Gr.), naar IJhorst-De Wijk G. A. Ra- dersma Nuis (streekgemeente Vredewold-Westerdeel, Gr.). Gereformeerde Kerken: beroepen te Amsterdam (schipperspredi- kant) kandidaat T. H. Hibma al daar; aangenomen naar Twello kandidaat R. A. Bosch Zwolle, naar Venlo H. Henstra Bant-Rut- ten (Noordoost-polder); beroep baar mevrouw E. Diepeveen, Kampen. Gereformeerde Kerken Vrijge maakt: beroepen te Hoogkerk (Gr.) H. W. Ophoff Bedum, te Zutphen kandidaat M. van Veel- en Haren. Doopsgezinde Broederschap: be roepen te Leiden (deelwerk) me vrouw E. H. de Clercq, propo nen te te Amsterdam, te Enkhui zen mevrouw J. F. Kuipers-Post- ma Vla ar dingen. Afscheid. Commandant C. A. Verwaal heeft afscheid genomen als territoriaal leider van het Le ger das Heils in Nederland. De koningin benoemde hem ter ge legenheid van dit afscheid tot of ficier in de Orde van Oranje-Na- Geen dienst De dienst van de oud-gereformeerde gemeente in Alphen aan den Rijn van mor genavond, waarin ds. A. van der Meer zou voorgaan, is vervallen. Pauzeconcert Gonny van der Maten, leerling van Albert de Klerk aan het Amsterdamse con servatorium, verzorgt morgen middag van half 1 tot kwart over 1 het pauze-orgelconcert in de Hooglandse kerk te Leiden. Vrede De aanpak van het vredesvraag stuk heeft in de kerkelijke we reld een complete spraakverwar ring teweeggebracht. Een staal tje daarvan leverden nu de Rot terdamse predikant dr. J. Vlaar- dingerbroek en de Kamper pre dikant-ethicus dr. O. Jager, bei den gereformeerd. De eerste zei op een bijeenkomst in Baarn: "Als de gereformeerde synode zich zo nodig met de kernbewapening wil bezighou den, moet ze niet alleen het IKV (Interkerkelijk Vredesberaad) maar ook het Icto (Interkerkelijk comité tweezijdige ontwape ning) steunen. Maar ik zou bever zien, dat ze geen van beide steunt. Kerken die concrete pob- tieke uitspraken doen bewijzen niet zozeer hun noodzakelijkheid als wel juist hun overbodigheid. Kerken moeten het evangelie verkondigen. Voor pobtieke kwesties kunnen mensen zich tot actiegroepen en pobtieke par tijen wenden. Uit de bijbel is geen afwijzing van bewapening af te leiden". Gelijktijdig zei dr. Jager in Bus- sum: "Het vredesvraagstuk heeft te maken met het belijden van de kerk en kan niet als een van vele gespreksthema's worden be schouwd. De kerk moet zich niet achter valse bescheidenheid ver schuilen en evenmin bang zijn voor mogelijke fouter\. Ze kan beter falen door te spreken dan door te zwijgen". In het kader van het projekt *Vre- desopvoeding' is het Chr. Jonge ren-Verbond (CJV) begonnen met de voorbereiding van een theaterproduktie voor groepen in het jeugd- en jongerenwerk. Men zoekt vijftien schoolverla ters/werkloze jongeren in de leef tijd van 17 tot 20 jaar die op vrij- wilbge basis aan deze produktie willen meewerken. "Theater-er varing is niet noodzakelijk maar wel mooi meegenomen". "Enig gevoel voor muzikabteit is van belang; er is vooral behoefte aan een pianist, een gitarist en een slagwerker". In de derde week van augustus gaat de groep van start met een vakantie-kennismakingsweek. In september, oktober en no vember zal de produktie vorm moeten krijgen, waarna aaneen sluitend in het hele land vijftig optredens zullen worden ver zorgd. Wie belangstelling heeft, kan zich melden bij het CJV, projekt 'Vre- desopvoeding', postbus 115,3970 AC Driebergen. Jan Tuinier of Piet Vlasblom kan telefonisch nadere inbehtingen geven (03438-16341). Uitkeringen. Dertig vrouwen en mannen uit de arbeiderswereld, die in het Brabantse Zevenber gen hebben vergaderd, vragen de Nederlandse bisschoppen in een brief, hun stem te verheffen tegen de bezuinigingen op de uit keringen en tegen de verslechte ring van de werksfeer (herinvoe ring van prestatiebeloning). De brief is voorzien van 5800 hand tekeningen. De deelnemers aan de conferentie pleiten ook voor de instelling van een 'zondag van de arbeid' (rond 1 mei) en voor meer pasto rale aandacht voor de problemen van de arbeiders in de parochies. In de islamitische wereld is de vastenmaand Hamadan' begon nen. De Vereniging van Baptistenker- ken in Nicaragua heeft een be roep gedaan op de zusterkerken in de Verenigde Staten, er alles aan te doen om de Amerikaanse steun aan volgelingen van de vroegere dictator Somoza te stoppen. In het noorden van het land hebben al drie gemeenten van baptisten de vlucht moeten nemen voor invasietroepen. Kerkleden worden vermoord, gefolterd of naar Honduras ont voerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 15