Intensief festival van
hedendaagse muziek
Tenkei
Geldjo
op zoek!
naar essentie van stilte
1
C
Poëzie- en muziekavond: hoogte- en dieptepunten
MAANDAG 13 JUNI 1983
Kunst
v
m
Fragment uit Tenkei Gekijo's Waterstation
m
AMSTERDAM - Midden op het
toneel staat een kraan, waaruit
gedurende de hele voorstelling
een dun straaltje water loopt.
Een groot aantal mensen pas
seert deze plaats, drinkt wat wa
ter of wast zich er in. Na deze
handelingen verandert hun ge-
- drag: terwijl ze voorheen nogal
wezenloos waren en ongeïnteres
seerd in zichzelf en elkaar, ko
men nu allerlei gevoelens los:
lust, angst of agressie. De men
sen worden menselijker, mense
lijk genoeg om dood te gaan.
Deze twee uur durende voorstel-
B; ling met ongeveer 20 acteurs,
J speelt zich geheel in stilte af.
De Japanse groep Tenkei Gekijo,
die in het kader van het Holland
Festival voorstellingen geeft in
Mickery, gebruikt stilte als we
zenlijk onderdeel van haar dra
matische vorm. Regisseur Shogo
Ohta beschouwt spreken als een
vorm van menselijk gedrag, ter-
wijl hij juist wil proberen theater
te maken, uitgaande van het we
zen van het menselijk bestaan,
iets dat niet met woorden kan
worden, uitgedrukt. Dit theater
van de stilte krijgt een extra as
pect door het bijzonder trage
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Caddyshack", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30,19.00 en 21.30 uur, al.
LIDO 1 (124130): "De lift", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45,16
jaar.
LIDO 3: "An officer and a gentle
man", da. 19.00 en 21.15 uur, do. vr.
en di. ook 14.30 uur, 12 jr.
Fam. voorstelling: "Als je
tempo waarin de bewegingen
worden uitgevoerd, een speci
fiek kenmerk van het moderne
Japans bewegingstheater Buto.
De eerste minuten van de voorstel
ling zijn uitzonderlijk fraai, wan
neer het publiek nog niet door
heeft dat een speelster bezig is
op te komen uit de coulissen. Al
le spelers komen, alleen of in
groepjes, rechts voor op en gaan
linksachter af. Door een speciale
manier van lopen en het trage
tempo, zijn de personages voort
durend in beweging, wat hun
handelen een krachtige indruk
geeft, als van niet te stoppen na
tuurgeweld of, de kleine maar
volhardende waterstraal. Het
geeft de voorstelling een sfeer
van een ritueel, van handelingen
die telkens weer gepleegd zullen
worden door telkens andere per-
Alle personages die de pomp pas
seren zijn op weg ergens naartoe,
geen van hen heeft de pomp als
einddoel of als tussenstation. Hij
staat er plotseling, en de mensen
komen er als bij toeval langs. Al
len dragen hun bezittingen mee
in een mand, in een kinderwagen
of aan een waslijn. Geen van de
Bioscopen
wat ik bedoel",
uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 4: "Sophie's Choice", da. 14.00
en 20.15 uur, 16 jr.
STUDIO (133210): "Gandhi", da.
14.00 en 20.00 uur, al.
REX (125414): "Privé secretariaat",
5 jr.
"Pornomodellen
da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, 16 j
ng:
lekkerland Zweden", a
Nachtvoorstelling:
23.30 uur, 16 jaar.
Bioscopen Alphen
(voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "De lift", do., ma., di. en
woe. 20.00 uur. vr. tm. zo. 18.45 en
21.15 uur, za., zo. en woe. ook 13.45
uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Blondjes in hun
blootje", za. 24.00 uur, 18 jaar.
Euro 2: "An officer and a gentleman",
do., ma., di. en. woe. 20.00 uur, vr.
tm. zo. 18.30 en 21.15 uur, za., zo. en
woe. ook 13.45 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "An officer and a
gentleman", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Tootsie", do., ma. di. en
woe. 20.00 uur, vr. tm. zo. 21.00 uur,
za., zo. en woe. ook 14.00 uur, al.
Kindermatinee: "Lucky Luck en de
ballade van de Daltons", za., zo. en
woe. 14.00 uur.
Nachtvoorstelling: 'Tootsie", za.
24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Bruce Lee's game of death
II", do., ma., di. en woe. 20.00 uur,
vr. tm. zo. 18.45 en 21.00 uur, za., zo.
en woe. ook 14.00 uur, za. ook 24.00
uur, 16 jr.
personages is volledig gekleed:
de kleren en paraplu's vertonen
gaten, men loopt op een schoen,
of ongelijke paren. 'Mizu no eki'
('Waterstation') is als meer op te
vatten dan alleen het beeld van
een pomp; het toont mensen die
door hun leven trekken en de
verschillende manieren waarop
zij op elkaar reageren en met el
kaar omgaan.
Na het drinken van het water
wordt iedereen zich opeens be
wust van iets dat voor het pu
bliek onzichtbaar is, en waarop
door de personages verschillend
gereageerd wordt, angstig of
nieuwgierig. Een hogere macht
waarvan ze zich bewust worden?
Niet helemaal duidelijk wordt de
betekenis van de berg schoenen
en de man met fiets die als enige
niet van het water drinkt, en ook
niet door het onzichtbare beïn
vloed wordt.
'Mizo no eki' is vooral in het begin
een prachtvoorstelling om te
zien. Maar na twee uur geconcen
treerd kijken worden de stoelen
wel erg hard.
De voorstelling is tot en met 17 juni
te zien in Mickery, Amsterdam.
JACQUELINE MAHIEU
Bioscoop Voorschoten
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "De zwarte ruiter", do.
21.00 uur, vr. en za. 19.30 en 21.30
r, di. 14.00 uur, woe. 20.15 uur, 12
LEIDEN - Van 12 uur 's mid
dags tot 12 uur 's nachts duur
de gisteren het festival van
hedendaagse muziek in de
Waag. Mensen liepen het
Waaggebouw in en uit. Rook
ten sigaretten, dronken wat.
En ondertussen gebeurde er
onbeschrijfelijk veel, wat
toch beschreven moet wor
den.
Het programm had een zekere
climaxwerking: 's middags be
gon het festival met Graffiti,
deel I, van Huub de Vriend.
Later op de dag zouden deel
Ha, lib en III volgen. Naast de
muziek, die een afwisseling is
van 'minimal-musico'-achtige
klankblokken (steeds herhalen
van kleine motieven terwijl mi
nimale veranderingen worden
aangebracht) en 'cafe-chan-
tant'-achtige muziek, werden
dia's met teksten getoond. Wat
als achtergrond voor wat dien
de was niet erg duidelijk; het
aantal herhalingen in de ande
re delen werkte verveling in de
hand.
Het Mladi ensemble liet na twee
eigentijdse werken (een sextet
van Sven Svensson en een sep
tet van Burkhardt Söll) de Mla-
diSuite van Janacek horen dat
in 1924 geschreven is. Hoewel
vooral in het tweede deel hier
van het verschil in datering
merkbaar is, paste deze suite
goed bij de andere twee
werken (hetzelfde gebruik van
ostinaatfiguren, ritmische en
thematische impulsen vaak la
ten beginnen bij fagot en
basklarinet.
Het Ereprijsorkest trad 's mid
dags om 1 uur voor het eerst
IN LEIDSE WAAG
op; pas om 11 uur konden zij
de instrumenten inpakken en
aan de terugreis naar Arnhem
beginnen. Dit 13 mens-tellende
orkest speelde in 4 sessies
werken van o.a. Gilius van Ber-
geijk, Dick Borslap, Jeroen
van Dijk (zelf hoornist in dit or
kest), Louis Andriessen.
Vooral de muziek van deze laat
ste componist deed het goed:
de jazzelementen ontspanden
de abstraherende gedachten
even. In de 'Afbraak' steeg
evenwel de dynamische span
ning tot benauwende hoogte:
Louis Andriessen paste hier
hetzelfde effekt toe als Ravel in
de 'Bolero': een zich steeds
herhalend thema wordt met
steeds meer instrumenten
steeds intensiever gespeeld.
Het meest intrigerend waren de
werken van de groep Het Nieu
we Leven. Componiste Maartje
ten Hoorn improviseerde op de
viool in haar 'Stradivari's dan
ce' tegen zgn. viool-kraakjes
aan, die zij op tape (geluids
band) had vastgelegd. Het ma
ken van zo'n tape is een lang
durige aangelegenheid: vaak
doet de componist daar een
half jaar tot een jaar over. Tij
dens de uitvoering liggen deze
tape-klanken vast, hoewel er
via een indrukwekkend knop
penpaneel o.a. invloed op de
klanksterkte kan worden uit
geoefend.
In 'Ontketening' van Jan Boer
man zijn twee spelers intensief
bezig op alle mogelijke manie
ren bezig geluid te maken op
en rond drie aluminium gongs,
terwijl ook hierbij een tape af
gedraaid wordt. Ondanks de
wat lange duur van het stuk
was een duidelijke struktuur
herkenbaar; klankengroepen
herhaalden zich. spanning en
ontspanning volgden elkaar lo
gisch op.
De performance van Burkhardt
Söll en Frans Montens ('De on
dergang van dekookkunst')
werd door een technisch man
kement tot een vlakke gebeur
tenis teksten waren onver-
stanbaar, het dynamische ele
ment was weggestoord waar
door et een aantal mensen te
zwaar op de maag ging liggen,
en men vertrok: om even een
frisse neus te halen.
Klapstuk van de dag was de
enorme ballon die werd opge
blazen voor 'De stille kracht,
ofwel De verrijzenis van St.
Caecilia', van Tony van Cam-
pen. OP een witte balkon werd
een dia van een schildering
van St. Caecilia geprojecteerd.
Deze ballon werd door een
pomp (het geluid hiervan werd
versterkt) zo vol geblazen dat
hij tenslotte opsteeg en uit-
eenknalade.
Zonder enige overgang werd het
publiek vervolgens geconfron
teerd met geprojecteerde tekst
van de Sade (uit 'Sodom'), ver
gezeld van dia's die je de lach
van het voorafgaande snel
deed vergeten. Grimmige, si
nistere en dreigende beelden,
begeleid door elektro-akoes-
tisch opgewekte klanken die
aan klokkengebeier doen den
ken. Een dramatisch en aan
grijpende eind.
ELLEN LOOYESTIJN
LEIDEN Het programma, dat
zaterdag op de poëzie- en mu
ziekavond in de Waag werd ge
presenteerd, kenmerkte zich
door nadrukkelijke hoogte- en
dieptepunten. Het aanbod was
even grillig als onvoorspel
baar. Simon en Ge (gitaar en
zang gedurende het eerste blok)
traden zelfs voor de eerste maal
op. Een alternatieve (Neder
landse!) tekst op een overbe
kende hit van Boudewijn de
Groot bleek tijdens hun optre
den zo'n 'ongemakkelijk feno
meen', dat sterk naar plagiaat
riekte.
'Het Kerkhof (naar de oorspron
kelijke tekst van Jaap Fischer)
was weer veel beter. Een opval
lende afwezige (voornamelijk
omdat presentator Leo van Zo
nen daar veelvuldig melding
van maakte) was Christine
Goedbloed, die de organisatie
Vurige Vrouwenpoëzie' in het
vooruitzicht had gesteld. Hoog
tepunten waren ongetwijfeld
de prachtige diacollage van
Steef Peters (geluidsband bij
de dia's -sfeervolle keuze) en
Paul Eradus en het klassieke
vioolspel van Ineke Dorgelo,
die het ruimschoots aanwezige
publiek onderhield met gedeel
ten uit het oeuvre van Tele-
mann en Dell'abaco.
Aan de wand hingen bovendien
etsen van haar. Van iets min
der niveau (maar nog steeds
acceptabel) waren de 'swin
gende gedichtenvoordracht'
van Rik van Boeckel en het ab
surdistisch toneel van Cock
Griffioen en 'The Catman'
(Paul Eradus.
Van Rik van Boeckel kennen we.
z'n poëzie-programma 'Deze
hoofden praten', waarbij hij
zichzelf (zoals ook zaterdag
avond) begeleidt op conga's,
bongo's en xylofoon. Z'n activi
teiten voor Reflex '82 en Kubus-
Kommunïkaties zullen beslist
niet vreemd zijn aan het even
wichtig niveau van z'n 'perfor
mance'. Cock Griffioen (ook
aanwezig met oorspronkelijke
kijkdozen met een visie) en
Paul 'The Catman' Eradus
hadden een simpel gegeven op
een experimentele, verrassende
en licht erotisch geladen ma
nier uitgewerkt.
Het gegeven bergt allerlei belof
ten in zich voor een nog profes
sioneler presentatie. Een geoe
fend regisseur zou het soms
amateuristisch gekronkel er
eens met een enkele opmerking
uit los moeten weken.
J.P. Abrahams en Frans Terken,
twee dichters, met regionale be
kendheid, stelden me niet te
leur.
Vooral Abrahams is verrassend
vernieuwend bezig. Z'n teksten
zijn uitgeblanceerder dan die
van Leo van Zanen. Van Za-
nen declasseerde z'n sfeervolle
soms professionele presentatie
van de avond met een vulgair
gedicht over de geluiden van
de menselijke sluitspier. De or
ganisatie had nadrukkelijk
niet tevoren geselecteerd op
kwaliteit. Van Lampie mocht
je verwachten, dat hij het selec
tie-niveau ruimschoots ontste
gen is.
Maar zaterdagavond, we consta
teren het met merkbare spijt,
viel hij bitter tegen. De ontkle-
dings-act was ook voor de or
ganisatie een verrassing en
ooit (bijv. op z'n eigen 'Vals')
zong hij veel boeiender teksten.
De Waag bleek een sfeervolle
omgeving voor gitaristen, dich
ters, een violiste, absurdisti
sche toneelspelers en de groep
'Munk', die de avond muzikaal
afsloot.
BERT KOEKEBAKKER.
jr.
"L'Invitation", di. 21.00 uur, 16 jr.
Bioscopen Katwijk
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Hot Bubblegum", do. 14.45
en 20.00 uur, vr.. za. en zo. 14.45,
19.00 en 21.15 uur, ma. en di. 20.00
uur, woe. 14.45 en 20.00 uur, 12 jr.
CITY 2: "De gendarme in paniek",
zelfde tijden als City 1, al.
CITY 3: "Monty Python life at the
Hollywood Bowl", zelfde tijden, al.
CITY 4: "De schoolmeisjes", do. 14.45
en 20.00 uur, vr. 14.45,19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
CITY 4: "De groene baretten", za.,
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.45,19.00 en
21.15 uur, ma., di. en woe. 20.00 uur,
12 jr.
Kindermatinee: "Pipo", za.
14.30 uur.
Stelling - Lange Mare 65, Rob van 't
Zelfde, Jan Kölling, beeldhouw
werk, t/m 19/7. j
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat,
tentoonstelling van de werkgroep
Leiden e.o. van de Hongerstichting,
tot 5/7, tijdens openingsuren.'
Rijksmuseum voor Volkenkunde - V
m 17/7, In der Minne Schikken; t/m
21/8, Bhoetan, Land van de Vreed
zame Draak; t/m 17/7, Dans en
Theater in de Japanse Kunst; tot 1/
10, Japan, profiel van een cultuur;
di t/m za van 10-17 uur, zon en feest
dagen van 13-17 uur.
Rijksmuseum van Geologie en Mine
ralogie, Hoogl. Kerkgracht 17 -
'Energie uit eigen bodem', t/m 4 au
gustus, ma. t/m vrij. 10-17 uur, zo.
14-17 uur.
De Bange Duivel - Rijndijkstraat 4,
aquarellen en grafiek van Günther
Wagner, tot 3/7, ma. t/m zo. 13.00 -
17.00 uur.
Galerie Denise Stephan Trees
Klijn, tekeningen en etsen t/m 30/6,
vr.. za., zo. 13.30 - 17.30 uur.
Exposities
Pieterskerkchoorsteeg 12 - Diederik
van Kleef, recent werk, t/m 25/6,
wo. t/m za. 12.00 - 18.00 uur, do.
19.00 - 21.00 uur.
Galerie Fenix - Botermarkt 26, expo
sitie Josephine Verbist, schilderij
en, tot 10/7, dag. behalve maandag.
WARMOND
Het Oude Raadhuis - tekeningen van
Erik van Driel en gouaches van
Leon Wildenburg, t/m 30/6, di 19-21
uur, woe, do, zo 14-16 uur en za van
11-16 uur.
Galerie De Pomp - Trudi Doeleman,
naieve beelden en achter glasschil
deringen, t/m 30/6, di 19-21 uur, woe
10-12 en 14-16 uur, do, za en zo van
14-16 uur.
OEGSTGEEST
Jacques van Bellen - Arabische Ta
pisserieën van Tjitske Ketting-Zijl-
Kunstcentrum Lange Voort ex
tie van Aimée Crince Le Roy;
Tarenskeen; Nel Breeschoten-De
Haas; Hannie Bal en Veri van Dor-
molen; t/m 2/7, di, woe, do, vr van
13.30-17.30 uur, vr 19-21 uur, za van
12-17 uur.
LEIDERDORP
Muzenhof Jan de Waal, olieverf
schilderijen, tot 16/6, werkdagen
van 14-18 uur en op za van 9-12
tot 21/6, werkdagen van 8-17
WASSENAAR
Auberge De Kieviet, Stoeplaan 27,
aquarellen en collages Frieda van
Voorst, 8 mei tot 16 juni, dag. behalve
maandags.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van dins
dag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur
(Diaconessenhuis) en van vrijdag
13.00 uur tot zaterdag 13.00 uur (Elisa-
beth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur;
met uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: da
gelijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intesieve zorg: uitslui-
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van
19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-zieken-
huis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-
Ziekenhuizen
14.30.-14.45
14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse
afd. dagelijks van 11.15-12.00 uur, van
14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos-
I Bezoek at
Wanneer w
doorlopend bezoek wordt toegestaan
kan de hoofdverpleegkundige hier
voor speciale kaarten verstrekken.
18.30-18.45
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.00 uur. (Alleen voor ouders van
kinderen kan er een afwijkende tijd
afgesproken worden met de hoofd
verpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
tends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek
voor vaders op de kraamafdeling: 's
avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafde-
<&udCYlieuiu&
13 juni 1983
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Eene Nederlandsche familie
nam dezer dagen haren intrek
in een hotel te Coblenz, na on
derweg kennis gemaakt te heb
ben met een alleraangenaam-
sten medereiziger, die verklaar
de eveneens te Coblenz te willen
stilhouden en zelfs eene kamer
naast de vertrekken der familie
wist te verkrijgen. Des nachts te
twee uren hoorde mevrouw een-
ig geritsel en op haar geroep
werd haar echtge-
die alarm maak
te. De huisknecht verscheen,
doorzocht het hotel en vond den
dief, die het geld der familie on
der een traplooper verborgen
had en niemand anders was
dan de beminnelijke medereizi
ger, die zich op de hoogte had
weten te stellen van de plaats
waar het reisgeld der familie
bewaard werd en zich waar
schijnlijk onder een der bedden
verborgen had, voordat de fa
milie ging slapen. De man werd
terstond aan de politie overge
leverd.
Vijftig jaar geleden:
- Een gevangene van de Fran-
sche strafkolonie op Duivelsei
land - eens een arts in Zuid-
Frankrijk, die in 1927 wegens
moord tot levenslange verban
ning veroordeeld was - heeft
weten te ontsnappen en, door
doktersdiensten te bewijzen, het
vertrouwen weten te winnen
van de bevolking van een klein
eiland ter hoogte van de kust
van Venezuela, waar hij thans
ongeveer als "koning over de
inlanders" leeft. Tijdens zijn
verblijf op Duivelseiland werd
hij wegens een verwonding aan
den voet in het ziekenhuis opge
nomen, waar hij het hem dage
lijks gegeven glas wijn voor een
franc verkocht en zoodoende
geld bijeen uriat te sparan. Hij
vond een kaart van de kust van
Guyana naar Panama en met
acht andere gevangenen werd
het ontvluchtingsplan ten uit
voer gelegd. In een roeiboot voe
ren zij de rivier af en wisten, na
21 dagen gemarteld te zijn door
honger, dorst en de gloeiende
zon, Venezuela te bereiken,
waar hun wegen zich scheid
den. De dokter zette zijn zwerf
tocht nog voort en bereikte het
eiland, waar hij zijn praktijk
onder de inlanders en de weini
ge blanken ging uitoefenen.
Thans is hij vrij welgesteld, ge
trouwd en in het bezit van twee
kinderen en een auto. Door de
inlanders wordt hij als hun lei
der erkend.
