c Mager slot van Williamsburg Israël waarschuwt Syrië voor acties Geen polis tegen overstromingen Rijn en Moezel Pelsje (84) overleden Koerden Irak roepen op tot protest tegen Turkse acties Miljardenorder Spaanse defensie voor McDonnel Topconferentie eindigt in vaagheid n ii Forum over hereniging van Ieren Peru: noodtoestand na aanslag DINSDAG 31 MEI 1983 MOSKOU (AFP/Reuter) - Het oudste lid van het Russische Po litburo, Arvid Pelsje, is op 84-ja- rige leeftijd overleden. Dit heeft een woordvoerster van zijn kan toor in Moskou bekendgemaakt. Niet bekend is waaraan hij is overleden. Pelsje is afkomstig uit Litouwen en heeft jaren aan het hoofd gestaan van de controle commissie van de partij. Pelsje was het enige lid van het Po litburo van de communistische partij die zich voor de revolutie van 1917 had aangesloten bij de Bolsjewieken en Lenin heeft ont moet. De afgelopen jaren speelde hij een betrekkelijk teruggetrok ken rol binnen de Sowjet-lei- ding. Buitenland Arvid. Pelsje WENEN, MANAMA (DPA/AFP/ AP) - De Koerdische Democrati sche Party (KDP) van Irak heeft een beroep op "alle vrienden van het Koerdische volk" en interna tionale humanitaire organisaties gedaan, om tegen de militaire operatie van Turkse strijdkrach ten te protesteren. In de oproep, die gisteren in We nen werd gepubliceerd, werd de Turkse actie in het grensgebied van Irak een samenzwering van Ankara en Bagdad tegen de Koerdische bevrijdingsbewe ging genoemd. In het betrokken gebied wonen volgens de KDP ongeveer 7.000 Koerdische gezinnen. Bij de re cente actie van het Turkse leger in Irak zijn waarschijnlijk 1500 tot 2000 Koerden gearresteerd. De Iraakse ambassadeur in Tur kije deelde mee dat zy in Turkije en Irak zullen worden berecht door militaire rechtbanken. "Er bestaat een grote samenwerking en een zeer groot begrip tussen onze landen", aldus de ambassa deur. In Ankara werd gisteren vcu«uucu dat ook "Armeense terroristen" bij de operatie zijn opgepakt. De Turkse troepen zijn al twee we ken geleden hun operatie begon nen tegen Koerdische verzets strijders aan beide zijden van de grens met Irak, aldus inwoners van het gebied. Ze voegden er aan toe dat de actie klaarblijke lijk nog niet is beëindigd, 'want we hebben de konvooien niet zien terugkomen'. Volgens offi ciële kringen in Ankara is de ac tie van Turkse commando-een heden echter wèl afgelopen. Tur kije had voor de actie op Irakees grondgebied toestemming van de regering in Bagdad. Volgens het Iraakse persbureau INA heeft de Turkse minister van bui tenlandse zaken, liter Turkman, gisteren een bezoek van 24 uur aan Bagdad beëindigd. Hij heeft president Saddam Hoessein een boodschap van zijn Turkse ambtgenoot, generaal Evren, ovrhandigd betreffende de sa menwerking tussen de twee lan den en de "situatie in het gebied in het algemeen". MADRID - De chéf-staf van de Spaanse luchtmacht, generaal Garcia Conde, heeft gisteren het koopcontract getekend voor de aanschaf van 72 gevechtsvlieg tuigen van het type F-18A Hor- door Gerrit-Jan Hoek net, gefabriceerd door de Ameri kaanse maatschappij Mcdonnell Douglas. Met deze aankoop van deze vliegtuigen is in totaal een bedrag gemoeid van ruim 5 mil jard gulden. Het is de grootste Spaanse aankoop van militair materieel. Vandaag zou de ter- WASHINGTON - De topconferentie van de regeringsleiders van de zeven belangrijkste geindustrialiseerde democratieën heeft uiteindelijk niet meer opgeleverd dan een ma gere slotverklaring waaraan geen van de deelnemers zich aan zijn thuisfront een buil kan vallen. Het document dat president Rea gan aan het eind van de formele zittingen voordroeg, weerspie gelt slechts de grote nadruk waarmee de andere deelnemers aan het beraad de Verenigde Sta ten hebben voorgehouden dat onmiddellijke maatregelen noodzakelijk zijn om de koers van de dollar in te tomen. Over de economische betrekkin gen tussen Oost en West (een on derwerp waarop de top van Ver sailles vorig jaar mislukte) spreekt de verklaring slechts in vage termen die Reagan blijk baar voldoende ruimte bieden door Henk Kolb voor zijn agressieve benadering van de handel met het Oostblok, maar waarin niets is overgeble ven van de algemene en scherpe kritiek van zijn gesprekspartners op de nieuwe bepalingen in de Amerikaanse wet op de uitvoer. Die bepalingen moeten Reagan het recht geven maatregelen te nemen ook tegen buitenlandse bedrijven die niet volgens de Amerikaanse richtlijnen met de Sowjet-Unie en zijn satellieten handel drijven. De economische betrekkingen tus sen Oost en West, zo zegt de ver klaring moeten in overeenstem ming zijn met de veiligheidsbe langen (van Japan en het Wes ten). De regeringsleiders en staatshoofden betonen zich ver der tevreden met de resultaten van recent overleg, ondermeer in Parijs, over dit onderwerp. De Amerikanen, die vinden dat Ja pan zich meer moet inspannen voor zijn eigen defensie, zijn er in elk geval in geslaagd dit land nu duidelijk in te kapselen binnen het globale veiligheidssysteem dat Reagan en zijn naaste be windslieden voor ogen staat. Als meer yens worden uitgegeven aan de Japanse verdediging heeft dat ook een duidelijke uit werking op de Japanse econo mie, die ertoe zou kunnen leiden dat de goedkope Japanse expor ten enigszins worden ingedamd. De voornaamste punten: Het blijft nodig de inflatie te be strijden en de rentevoet omlaag te brengen. De Verenigde Staten verplichten zich hun begrotings tekort (nu zo ongeveer geschat op 210 miljard dollar) te vermin deren. De Amerikaanse minister van financiën, Donald Regan, be toogde overigens tegenover zijn collega's dat hij twijfelt aan het verband tussen een verruimde hoeveelheid geld en daling van de rente. In de Verenigde Staten is de rente onlangs een half pro cent gestegen, hoewel er meer geld op de markt was. De monetaire en begrotingspoli- tiek van de top-landen moet wor den gericht op investeringen met een hogere produktiviteit en da ling van de werkloosheid. De zeven en de EG zullen elkaar blijven consulteren over de wijze waarop ze hun economisch be leid kunnen coördineren. De Verenigde Staten hebben erbij gezegd dat zij slechts in zeer be paalde omstandigheden op de valutamarkt willen interveniëren om het koersverloop in de hand te houden.. De deelnemers aan de top verklaarden zich weder om tegen protectionistische maatregelen. De Amerikanen, Europeanen en Japanners slaan elkaar met dit verwijt gedurig om de oren. De EG en de Ver enigde Staten liggen met elkaar overhoop over de landbouwsub sidies, een sector waarin zich de eerste schermutselingen afspe len van wat tot een handelsoor log zou kunnen uitdijen. - Voor het schuldenprobleem van de derde-wereldlanden moet een oplossing worden bereikt. Ook dat is al veel eerder gezegd, zon der dat iemand een passende op lossing heeft kunnen of willen aandragen. - Samen met het Internationaal Monetair Fonds willen de deel nemers aan deze top gaan bekij ken in hoeverre het internationa le monetaire systeem valt te ver beteren en ze zullen overwegen of een conferentie op hoog ni veau hierin een rol kan spelen. TEL AVIV (AFP/DPA/Reuter) - Israël heeft Syrië gisteren gewaarschuwd dat het niet zal dulden dat Syrië guerrillastrijders vanaf zijn grondge bied zal laten opereren tegen Israëlische troepen in Libanon. Tegelijk met deze waarschuwing kwam er gisteren een aanwijzing dat Syrië' onder voorwaarden bereid zou zijn de afwijzing van het Israëlisch-Li- banese akkoord te herzien. Tevens verklaarde de Libanese premier dat zijn regering Arabische hulp zal inroepen of een volksbevrijdingsoor log zal beginnen als Israël zich niet terugtrekt van Libanees grondge bied. De Syrische bereidheid om met de VS te gaan praten zou onder meer afhangen van het feit of Washington zich schriftelijk wil verplichten opnieuw onderhandelingen op gang te brengen over de door Israël bezette gebieden van de westelijke Jordaan-oever, de strook van Gaza en de hoogvlakte van Golan. Ook zouden de VS een financiële vergoe ding moeten bieden voor de materiële verliezen van de Syrische strijd krachten door de Israëlische invasie in Libanon vorig jaar. Tevens zou er een Arabische top moeten worden gehouden om de Syrische hou ding goed te keuren en de nodige besluiten voor de terugtrekking van de Syrische troepen uit Libanon te nemen. Functionarissen van de PLO in Damascus hebben gisteren een bericht van de rechtse Libanese radiozender "De stem van Libanon" dat zou er een moordaanslag op Jasser Arafat zou zijn gepleegd, ontkend. "De sïem van Libanon" had bericht dat Arafat bij de grens tussen Syrië en Libanon ternauwernood was ontsnapt aan een aanslag, waarbij zijn chauffeur zou zijn gedood. De belangrijkste politieke leiders in Ierland kwamen gisteren in Dublin bijeen voor een eerste ontmoe ting in het kader van het streven naar hereniging. V.l.n.r. John Hume (sociaal-democraten), premier Garret Fitzgerald, voorzitter Colm O'Heocha, ex-premier Charles Haughey (Fianna Fail) en Dick Spring (Labour). tm. AP1 (Labour). DUBLIN (Reuter/UPI/DPA) - In de hoofdstad Dublin van de Ierse republiek is gisteren een pan-Iers Forum geopend. Doel is nagaan hoe Ierland kan worden herenigd. Thans is het verdeeld in een Ierse Republiek en het onder Brits bestuur vallende Noord-Ier- land of Ulster. De kans dat men snel een oplossing vindt voor het eeuwenoude Ierse vraagstuk moet klein worden geacht, temeer daar de Noordierse protestanten niet deelnemen aan het forum. Terwijl alle grote politieke par tijen in de Ierse republiek zijn vertegenwoordigd in het forum, was uit Noord-Ierland alleen de Noordierse Sociaal- Democratische en Arbeids party 'SDLP' van John Hu- me aanwezig, die de voor naamste vertegenwoordig ster is van de rooms-katholie- ken in Ulster. De protestant se partijen van Noord-Ierland willen dat Ulster een deel van het 'Verenigd Koninkrijk' blijft. Het forum is ingesteld op initia tief van de Ierse premier Gar- ret Fitzgerald om voor het eerst sinds de deling van zes tig jaar geleden partijen uit beide delen van Ierland weer om de tafel te brengen. De bedoeling is de basis te leg gen voor een alomvattende constitutionele conferentie, die, naar de deelnemers ho pen, later door de regeringen van Ierland en de Britse zal worden by eengeroepen. Voorlopig zijn velen van oor deel dat het initatief voorna melijk is bedoeld om steun te bieden aan SDLP-leider Hu- me, die het in Noord-Ierland in de Britse algemene verkie zingen van volgende maand heeft te nemen tegen de radi cale Sinn Fein, de politieke (Foto: AP) vleugel van het Ierse repu- bliekeinse leger 'IRA'. Hume heeft zijn campagne voor de verkiezingen geheel op het forum gebaseerd om duidelijk te maken dat langs politieke weg naar een oplos sing van de Ierse kwestie dient te worden gestreefd in paats van door middel van geweld. Hij zei dat het forum als belangrijkste politieke initiatief in Ierland in ruim zestig jaar zou kunnen leiden tot doorbreking van de poli tieke impasse in Noord-Ier land door de Britse regeripg te nopen tot fundamentele herbezinning op haar beleid. De leider van de oppositie in de Ierse republiek, Charles Haughey, zei dat eerst voor waarde voor vrede en stabili teit in Noord-Ierland terug trekking door de Britten is. Ierse eenheid houdt naar zijn oordeel niet opneming van het noorden in het zuiden in, maar zou moeten geschieden langs de weg van het bouwen van een nieuw Ierland in sa menwerking door beide de len. mijn verstrijken waarop de Spaanse regering bij het besluit geen F-18's te kopen de aanbeta ling van 14,5 mihoen gulden te rug kon eisen. Pas dit weekeinde nam de Spaanse regering het besluit het aanvan kelijk geplande aantal van 84 vliegtuigen te reduceren tot 72 (dus één eskader minder), waar mee Spanje bijna een miljard gulden bespaarde. Die reductie werd doorgevoerd vanwege de economische crisis en de weinig florissante situatie waarin zich de Spaanse schatkist bevindt. Sinds het plan-FACA (gericht op de vervanging van de 'ouder wetse' F-5-jagers en Phantoms) in 1978 op tafel kwam, is het aan tal van aanvankelijk 144 ge vechtsvliegtuigen vanwege de fi nanciële situatie en de snel stij gende aanschafkosten van de hy permoderne F-18A, geleidelijk gereduceerd tot 72. Binnen de Spaanse luchtmacht weerklonken gisteren al de eer ste ontevreden en geirriteerde geluiden over de halvering van de vernieuwing van de Spaanse militaire luchtvloot. „Het is een dag van rouw", verklaarde Gar cia Conde voor de Spaanse radio. De grote verliezers in dit steekspel om het „contract van de eeuw", zoals het plan-FACA is genoemd, is de Franse vliegtuigfabriek Dassault (al had deze fabriek weinig reële kansen om de Mira- ge-2000 te slijten, omdat Spanje al beschikt over 72 Mirage-F-1-ja gers), maar vooral het Engels- Duits-Italiaanse consortium Pa- navia, producent van de Torna do. Ondanks dat Panavia de laat ste weken de prijs van de peper dure Tornado aanzienlijk ver laagde en met name de regering van de Bondsrepubliek de Spaanse regering onder hevige politieke druk zette, opende Pa navia volgens insiders het offen sief veel te laat om de Tornado nog enige kans van slagen te la ten maken. Zelfs het uitvoerige pakket contra prestaties (assemblage van de vliegtuigen grotendeels in Span je, terwijl de Spaanse vliegtuigfa briek CASA een deelneming in Panavia werd aangeboden), bracht de Spaanse regering er niet toe het principebesluit ten gunste van de F-18-A te herzien. LIMA (AFP/UPI) - De regering van Peru heeft gisteren voor de tijd van 60 dagen de noodtoe stand afgekondigd voor het ge hele land en de grondrechten van de bevolking opgeschort. De Peruaanse autoriteiten onder president Belaunde Terry zijn tot de maatregel overgegaan om de arrestatie te vergemakkelijken van de daders van de serie aan slagen die het afgelopen week einde werden gepleegd tegen het elektriciteitsnet in en rond de hoofdstad Lima. Na het ontplof fen van zeker tien bommen bij elektriciteitsmasten kwam de hoofdstad zonder stroom te zit ten. Voorts ontploften bommen in de buurt van onder meer de Amerikaanse ambassade en het presidentiële paleis. De politie zoekt de daders in kringen van de maoistische guerrillabewe ging "Sendero Luminoso" (Lich tend Pad). Er zijn ongeveer hon derd arrestaties verricht. Het is de eerste maal dat de drie jaar oude centrum-rechtse rege- Afghaans verzet ISLAMABAD (AP) Ongeveer 200 Afghaanse regeringssoldaten die naar een militaire post te Go- mal, in de provincie Paktia, wa ren gezonden, hebben zich over gegeven aan naar schatting 1.000 guerrillastrijders. Dit is gisteren bekendgemaakt door zegslieden van het Afghaanse verzet. De regeringssoldaten waren af komstig uit garnizoenen te Ghaz- ni, Kandahar en Panjsher. Zij moesten de post, die aan weers zijden van een belangrijke be- voorradingsroute van de guerril lastrijders vanuit Pakistan ligt, versterken. In een ander bericht werd gezegd dat mohammedaanse guerrilla strijders vorige week donderdag een militair konvooi van 100 voertuigen hadden aangevallen ongeveer 40 kilometer ten wes ten van Kaboel. ring onder Belaunde de noodtoe stand voor het gehele land uit roept. De president heeft het congres, waar zijn partij de meer derheid heeft, een wetsontwerp voorgelegd waarin guerrilla-acti viteit wordt gezien als landver raad. Dit is het enige misdrijf in het land dat kan worden bestraft met de doodstraf. Thatcher Volgens de laatste opiniepeilin gen kan de conservatieve partij van premier Margaret Thatcher bij de op 9 juni te houden parlementsverkiezin gen op een meerderheid re kenen die groot genoeg is om de in de oppositie zittende Labour partij haar grootste nederlaag sinds een halve eeuw te bezorgen. De conser vatieven zouden op 46 tot 49,5 procent mogen rekenen, tegenover Labour 30 tot 31,5 procent en de nieuwe allian tie van liberalen en sociaal democraten 18 tot 23 procent. Urnaniumvondst In vier gebieden in Pakistan zijn rijke uraniumvoorraden aangetroffen. Een wooord- voerder van de Pakistaanse commissie voor atoomener gie (Paec) zei dat in een groot aantal monsters uraniumge- haltes tot 0,2 procent zijn aan getroffen. Het is nog niet be kend hoeveel uranium ge wonnen kan worden, zei hij. San Marino In San Marino blijft na de zon dag gehouden verkiezingen een coalitie van communis ten, socialisten en socciaalde- mocraten aan de macht. De 17.000 kiezers van het berg- staatje stemden vrijwel het zelfde als vijf jaar geleden. BONN - Pastoor Josef Metternich heeft niet veel hoop meer. „Ik zal wel in Gods naam af moeten zeg gen", zegt hij. De pastoor heeft het over de Rijnprocessie van Sa cramentsdag (donderdag 2 juni) waar jaarlijks ongeveer 150 sche pen en tienduizenden mensen aan mee doen. Die processie wordt sinds de vijftiende eeuw gehouden en is sinds mensen heugenis nog nooit door een te hoge stand van het Rijnwater uit- door Hans Amesz gevallen. Dat dreigt nu te gebeu ren. Weliswaar zakt het water weer, maar gisteren werd op de peilschaal 9.96 meter afgelezen, de hoogste stand sinds 35 jaar. De zorgen van de pastoor dat de gelovigen van de Liebfrauen- gemeinde wellicht voor het eerst te voet aan de sacraments-pro- cessie moeten deelnemen, zijn natuurlijk niet echt groot te noe men. Dat geldt wel voor de tallo ze mensen wier huizen, winkels, restaurants, hotels voor de twee de keer binnen zes weken met het smerige water van Ryn en Moezel zijn volgelopen. Velen stond de wanhoop in het gezicht geschreven. Zij hadden net de schade van het vorige hoge water weggewerkt en moeten nu weer aan de slag. Vele olietanks, zo wordt gemeld, zijn in kelders uit hun veranke ring losgeraakt en vol deuken ge raakt, enkelen zelfs gebarsten. De chemicaliën in de Rijn en vooral de grote hoeveelheid zout maken het water van „het groot ste riool van Europa" ongemeen „agressief'. De zo veel bezongen Vader Rijn vreet de vloerbedek kingen op. Het duurste parket wordt in een paar uur veranderd in verrot hout. Hoogpolig tapijt kan gelijk weggegooid worden. Het water veroorzaakt scheuren in muren en fundamenten, laat schimmels en mossen tieren. En overal blijft een laag stinkende modder achter, die zelfs met krachtige brandweerstralen niet zo maar is weg te spoelen. Bo vendien: er zijn verzekeringen tegen waterschaden door breken van buizen of lekken in leidin gen. Maar tegen een hoge water stand bestaat geen polis. Voor de televisie zei de bezitter van een hotel, waarin 3,50 meter wa ter is gestroomd, dat de schade van enkele weken geleden in de tienduizenden marken loopt. Dat zal ook nu weer het geval zijn. Bitter verklaarde de man dat dit „niet is vol te houden". Dat geldt natuurlijk ook voor duizenden anderen. In die zin is hier inder daad sprake van de grootste wa tercatastrofe sinds 1947. Ge meente-autoriteiten en brand weermensen noemden de over stromingen in het dal van de Moezel een „echte ramp". In tal rijke dorpen en steden stond het water enkele meters hoog. Hier en daar moest zelfs de noodtoe- Keulen onder water. De dichte bebouwing verergert stand worden uitgeroepen. Net als in april zijn de afgelopen dagen tienduizenden nieuwsgie rigen op „bedevaart" naar onder gelopen gebieden gegaan. In de Altstadt van Keulen was het tot 's avonds laat zo druk als tydens het carnaval. Sommige cafébezit- ters in de wat hoger gelegen ge deelten van de Keulse binnen stad kwam de hoge waterstand goed uit. Op borden was geschre ven: „De laatste pils voor het ho ge water", „Pils met uitzicht op de Rijn", „Alleen nu - hoogwa termenu". het wel leek alsof er walvissen in de rivier zwommen. Overbodig te zeggen dat de tienduizenden brandweerauto's blokkeerden, de met boten patrouillerende po litie ergerde en het leeppompen, opbergen van meubels, halen van zandzakken hinderde. Inmiddels wordt aan Rijn en Moe zel druk gepraat over de oorza ken van de ramp. Volgens de Bond voor milieu- en natuurbe scherming gaat het niet om een natuurcatastrofe maar om een „alermerend teken voor een to taal in de war geraakte water huishouding". In een verklaring staat dat „de mensen de natuur hebben uitgebuit en ervaringen en natuurwetten hebben mis acht". Er wordt opgewezen dat de mensheid altijd met hoge wa terstanden heeft moeten leven. Maar door menselijk toedoen zijn omvang en uitwerkingen be slissend veranderd. De golven die door beken en riviertjes rol den en het landschap over stroomden, zijn de laatste tiental len jaren voortdurend hoger ge worden. De milieu-organisatie noemt als belangrijkste oorzaak daarvan het feit dat er overal veel te veel gebouwd is, zodat regenwater niet meer genoeg kan wegzak ken maar aan de oppervlakte blijft en dus veel sneller in beken en riviertjes raakt. Moerassen, poelen en weiden, die het water voor een groot deel ab sorbeerden, zijn en worden nog steed drooggelegd. Natuurlijke rivier- en beeklopen zijn gekana liseerd, met als gevolg dat veel grotere watermassa's in kortere tijd door deze kanalen stromen en aan de benedenloop voor overstromingen zorgen. Verder oefent de Bond voor milieube scherming kritiek uit op de land en bosbouw, die in vele gebieden de natuurlyke vegetatie hebben veranderd in monoculturen, waardoor het water niet meer voldoende kan worden opgeno men. Dat er dit jaar al voor de derde keer en voor de tweede keer binnen zes weken sprake is van een hoogwater-catastrofe is zeker niet normaal. Het weer heeft nu eenmaal de gewoonte af en toe extreem te zijn. Dat geldt voor de regenvloed in het binnenland zo goed als voor de stormvloed aan de kusten. Maar zeker is dat een dergelijke abnormale regenval vroeger minder ernstige gevol gen voor de waterstand in de Rijn, Moezel, Neckar en Saar had dan nu het geval is. Het gevolg is dat de politici in actie zijn gekomen. In het parlement van de deelstaat Baden-Wurt- temberg zal binnenkort op voor stel van de liberale FDP-fractie gediscussieerd worden over maatregelen tegen de gevolgen van het hoge water. En de minis ter van landbouw in de deelstaat Rynnland-Palts heeft een brief geschreven aan de minister van verkeer in Bonn, waarin hij pleit voor een betere waarschuwings dienst De bewindsman uit Mainz wil dat met Frankrijk af spraken worden gemaakt omdat daar het grootste „neerslagge- bied" van de Moezel ligt. Er wordt al gesproken over het bou wen van waterbekkens. De hier voor noodzakelijke gelden wor den geraamd op negen miljard mark. Er wordt ook gefluisterd over een soort Delta-plan voor de Rijn. Maar in Keulen zijn ze voor alsnog niet bereid de muur langs de oevers te verhogen. Dan kun je de Rijn vanaf de kant niet meer zien. „En we willen geen Keulen aan de muur, maar Keu len aan de Rijn".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 11