Kanselier Kreisky treedt af
Grote twijfel
aan echtheid
dagboek Hitler
Midden-Oosten wacht
op initiatief Shultz
'Beperk handel met Sowjet-Unie"
-c
Steel leider
van Britse
alliantie
Wapenstilstand bij
British Leyland"
Na verlies absolute meerderheid
Sowjet-Unie
wijst VS-
diplomaat uit
VS waarschuwen Europa:
BAANDAG 25 APRIL 1983
LONDEN (GPD) - David Steel, lei
der van de Britse Liberale partij,
wordt ook leider van de Alliantie
die de Liberalen met de Sociaal
Democratische Partij (SDP) heb
ben gesloten. SDP-leider Roy
Jenkins gaat echter namens de
Alliantie als kandidaat-premier
de verkiezingen in.
fco luidt het compromis dat Jen
kins en Steel de afgelopen dagen
hebben bereikt, en dat woensdag
ter goedkeuring zal worden voor
gelegd aan een gezamenlijke
commissie van de twee betrok
ken partijen. Met het compromis
is een eind gekomen aan maan
denlange speculaties over het lei
derschap van de Alliantie.
De Liberale partij is uit de strijd
om dit leiderschap duidelijk als
winnaar te voorschijn gekomen.
Steel zal bij komende algemene
Buitenland
Jenkins tweede man
verkiezingen (die wellicht al in
juni zullen worden gehouden) als
leider worden geafficheerd, hij
zal de belangrijkste persconfe
renties geven, en de eindverant
woordelijkheid voor de verkie
zingscampagne dragen.
Dat Roy Jenkins als kandidaat-
premier is aangewezen, is niet
meer dan een troostprijs, en
heeft alleen betekenis in het ui
terst onwaarschijnlijke geval dat
de Alliantie SDP Liberalen als
sterkste uit de algemene verkie
zingen naar voren komt.
Het compromis reflecteert de pu
blieke opinie zoals die uit enque-
tes de afgelopen maanden is ge
bleken. Uit die peilingen blijkt
dat Steel na mevrouw Thatcher
de populairste politicus in Enge
land is, en dat Jenkins het electo
raat maar weinig aanspreekt.
Diezelfde peilingen tonen aan, dat
binnen het stemmenpercentage
dat de Alliantie trekt (een mage
re 20 procent), de Liberalen een
aanzienlijk sterkere positie inne
men dan de SDP. Ook daarom
was het niet meer dan logisch dat
de Liberale leider het gezicht van
de Alliantie zou bepalen.
IV
LONDEN (GPD) - De staking bij de fabriek van de genationaliseerde
Britse auto-industrie British Leyland in Cowley lijkt nu snel te worden
beëindigd. Directie en vakbonden hebben het afgelopen weekeinde
overeenstemming bereikt over een „wapenstilstand" voor een periode
van een maand.
In die maand zal onderhandeld worden over de drie minuten „omwas-
tijd" aan het eind van elke ploegendienst, de inzet van het arbeidscon
flict dat inmiddels vier weken heeft geduurd. Vrijwel zeker zal er aan
een oplossing worden gewerkt waarbij de drie minuten moeten worden
ingeleverd in ruil voor wat meer loon.
Morgen zal aan de 5000 stakende werknemers van British Leyland in
Cowley het voorstel worden voorgelegd om de staking op te schorten.
De bonden hebben beloofd, dit voorstel zonder stemadvies van hun
kant aan de stakers voor te leggen. Dat betekent, dat het vrijwel zeker
zal worden geaccepteerd.
Dat zou dan een forse nederlaag voor de bonden en de stakers met zich
meebrengen.
VENEN - De Oostenrijkse bondskanselier Bruno Kreisky
heeft uit het verlies van de absolute meerderheid van zijn
partij, de socialistische SPO, bij de parlementaire verkie
zingen van gisteren de consequenties getrokken en is
afgetreden. Daarmee heeft hij zijn dreigement dat hij het
afgelopen jaar meermalen heeft herhaald, waargemaakt.
Toch blijft Kreisky als voorzitter
van de SPO, met 90 zetels nog al
tijd de grootste partij in vergelij
king met de christen-democra
ten (OVP) met 81 en de twaalf
van de liberalen (FPO), voorlopig
een niet onaanzienlijke rol spe
len in de politiek.
Üs voorzitter van de grootste par
tij krijgt hij zeker als eerste van
de Oostenrijkse president Ru-
dolf Kirchschlager opdracht te
proberen een regering te vor
men. Ofschoon in theorie alle
door
Anton Koene
coalitiemogelijkheden open zijn,
wordt in Oostenrijk na de kater
van het zware socialistische ver
lies en het aftreden van Kreisky,
gespeculeerd dat het land in de.
toekomst zal worden geregeerd
door een socialistisch-liberale
coalitie.
reisky blijft bovendien vice-voor-
zitter van de Socialistische Inter
nationale met de portefeuille
voor de politiek in het Midden
oosten, zodat niet mag worden
aangenomen dat hij zijn PLO-ac-
zal staken en zijn alge-
Ondergedoken
:ilvere
;0°:cdjeider van
^Solidariteit
3angehouden
Intussen zitten de Oostenrijkse so
cialisten in de top van de partij
met een vacuum. Hannes And-
rosch nu 42 jaar, was jarenlang
de onomstreden „kroonprins"
van de scheidende bondskanse
lier tot hij en Kreisky ernstige
politieke meningsverschillen
kregen en Androsch er de voor
keur aan gaf uit de politiek te
stappen. Hij kreeg daarna de
machtige functie van president
van de grootste Oostenrijkse
bank, de Creditanstat Bank. Zijn
terugkeer in de actieve politiek
na een tussenregering van een
andere kanselier, mag niet wor
den uitgesloten.
De statistici zijn nog bereid te ver
klaren waarom de socialisten nu
precies verloren hebben. Vast
staat dat vele proteststemmen,
die naar de twee „groene" partij
en zijn gegaan (geen van de twee
kreeg een zetel in het parlement)
uit de socialistische hoek kwa
men. Een ander argument droeg
de vertrekkende bondskanselier
zelf aan. Hij sprak van een „slijta-
ge-effect" na dertien jaar aan de
macht te zijn geweest.
ARSCHAU (UPI/DPA) - De po
litie in de Poolse stad Wroclaw
heeft gisteren Jozef Pinior aan
gehouden, een van de vijf leiders
de ondergrondse organisatie
het verboden vakverbond
Solidariteit.
eigens het Pools persbureau
heeft de politie in het apparte
ment waar Pinior zich verborgen
hield ook documenten ontdekt
een bewijs zouden vormen
zijn tegen de staat gerichte
activiteit. Bovendien werd, aldus
het persbureau, een aanzienlijke
hoeveelheid Pools en buiten
lands geld aangetroffen.
ruinstoel
De Amerikaanse vrachtauto-
chauffeur die in juli van het
vorig jaar zittend in een tuin
stoel met behulp van 42 met
gas gevulde weerballonnen
kilometers hoog de lucht bo
ven Californië in zweefde, is
er nu met een klap uitgeval
len.
De Amerikaanse dienst voor de
burgerluchtvaart (FAA) be
strafte de 33-jarige Larry Wal
ters met een boete van 1500
dollar omdat hij geen brevet
van luchtwaardigheid voor
de stoel had, het luchtverkeer
in gevaar had gebracht en
geen radiografisch verkeer
met het vliegveld van Long
Beach had onderhouden.
ÏValters had met zijn stoel een
hoogte van bijna 5 kilometer
bereikt en was toen een paar
ballonnen leeg gaan schieten
om aan de ijzige luchtstroom
te ontkomen.
lij was niet ongevaarlijk ge
land op een elektriciteitslei
ding, wat een stroomstoring
in de buurt had veroorzaakt.
STare trekjes
ie man van Maijorie Harman
rochelt in de gootsteen, knipt
zijn nagels in de huiskamer,
slaapt in zijn ondergoed en
verschoont zichzelf te zelden.
Dat zijn slechte gewoonten,
volgens rechter Patricia Co-
les in Londen, maar onvol
doende grond voor mevrouw
Harman om van haar rijke
echtgenoot van 70 te worden
gescheiden.
)e rechter redeneerde dat de
eiseres Harry Harman in de
vier jaar dat zij voor hun hu
welijk in 1974 samenleefden
genomen had zoals hij was en
dat het onrealistisch van haar
was te verwachten dat hij zou
veranderen.
MOSKOU (Reuter) Een Ameri
kaanse diplomaat in Leningrad
is betrapt op spionage en vervol
gens uitgewezen. Dat heeft het
Russische partijblad Prawda gis
teren gemeld. De uitwijzing lijkt
een vergelding voor de uitwij
zing door Washington van drie
Russische functionarissen we
gens spionage.
Volgens de Prawda is de uitgewe
zen Amerikaan de vice-consul in
Leningrad, D. Shorer. Hij zou
zijn betrapt toen hij documenten
haalde uit een niet gebruikte
brievenbus in een ziekenhuis in
Leningrad. Als Russische mede
plichtige noemt de Prawda een
zekere Boris, die door de Ameri
kaanse inlichtingendienst CIA
zou zijn gerekruteerd. De Praw
da zegt dat Boris niet wordt ver
volgd omdat hij heeft meege
werkt bij het onderzoek. Het par
tijblad zegt niet wanneer het in
cident plaatshad en om welke
documenten het ging.
Italië
Volgens Italiaanse persberichten
van zaterdag staat Italië op het
punt 100 Russische, Oosteurope-
se en Derde-Wereldspionnen het
land uit te zetten.
Volgens de berichten heeft de Ita
liaanse geheime dienst een lijst
van "ongewenste personen" op
gesteld, wier uitwijzing zij zal
aanbevelen.
De Oostenrijkse kanselier Bruno Kreisky (links) kondigde gisteravond zijn aftreden aan. Zijn socialistische
partij verloor bij de verkiezingen de absolute meerderheid.
(Foto ANP/UPI)
TUNIS (Reuter/DPA) - Arabische Boodschap
diplomaten in Tunis hebben gis
teren een belangwekkende nieu
we ontwikkeling voorspeld in de
Amerikaanse stappen voor vrede
in het Midden-Oosten. Zij ver
wachtten dat de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken,
George Shultz, die vandaag in
Caïro arriveerde, de inhoud van
dit initiatief zal bekendmaken.
Het zou de kloof moeten helpen
overbruggen tussen de voorstel
len van president Ronald Reagan
voor Palestijns zelfbestuur en
een Arabisch vredesplan dat
pleit voor een onafhankelijke Pa
lestijnse staat.
Minister Shultz, die zijn eerste offi
ciële bezoek aan het Midden-
Oosten brengt, heeft gezegd dat
de Arabische leiders het vredes
plan van president Reagan wel
licht opnieuw in beschouwing
zullen nemen. In een vraagge
sprek met de Washington Post
zei hij dat het verlangen naar vre
de in het Midden-Oosten niet
dood is ondanks de aanslag op
de Amerikaanse ambassade in
Beiroet en het mislukken van de
pogingen tot uitbreiding van het
vredesoverleg met Jordanië.
Intussen heeft koning Hoessein
van Jordanië gisteren twee mi
nisters met een boodschap over
de jongste ontwikkelingen in het
Midden-Oosten naar Saoedi-Ara-
bië en de Verenigde Arabische
Emiraten gezonden.
Verder sprak de Saoedische ko
ning Fahd gisteren met de afge
zant van de president van Alge
rije, Lakhdar Ibrahimi, die eer
der Jordanië en Syrië bezocht
voor, naar men aanneemt,
brsprekingen die vooral de vre
desinspanningen in het Midden-
Oosten betroffen.
De diplomatieke activiteit volgt na
pogingen van gematigde Arabi
sche leiders en de Verenigde Sta
ten het in het slop geraakte vre
desproces nieuw leven in te bla
zen. Koning Hoessein en de lei
der van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO, Jasser
Arafat, braken twee weken gele
den besprekingen af over de mo
gelijkheid dat de koning namens
de PLO zou deelnemen aan vre
desonderhandelingen met Israël.
Shultz, die Egypte, Israël, Libanon
en mogelijk ook nog andere Ara
bische landen zal bezoeken, zal
trachten de onderhandelingen
over de terugtrekking van de
buitenlandse troepen uit Liba
non te bespoedigen en zal de na
druk leggen op de Amerikaanse
inspanningen om tot een alom
vattende vredesregeling in het
Midden-Oosten te komen.
Steun
De Israëlische regeringswoord
voerder zei gisteren na het kabi
netsberaad dat Israël belang stelt
in een sterkere Amerikaanse
steun aan Libanon opdat de re
gering in Beiroet de moed heeft
een inhoudsvolle en doelmatige
overeenkomst met Israël te on
dertekenen. Israël is bereid Ame
rika bij zijn inspanningen de on
derhandelingen met Libanon te
bespoedigen, zo ver mogelijk te
gemoet te komen.
In Tunis komt het centraal comité
van El-Fatach, de eveneens door
Jasser Arafat geleide belangrijk
ste Palestijnse verzetsorganisatie
van de overkoepelende PLO, bij
een. Arafat riep hiertoe op nadat
hij zaterdag in Fes had gespro
ken met koning Hassan van Ma
rokko. Deze wordt beschouwd
als een van de bemiddelaars die
proberen de PLO en Jordanië
bijeen te brengen om het eens te
worden over een gezamenlijke
benadering van een oplossing
van het conflict met Israël.
Zijn de dagboeken van Hitier de
belangrijkste vondst op histo
risch gebied sinds de Dode-
Zee-rollen, of gaat het om de
grootste (en duurste) geschied
kundige vervalsing ooit? Deze
vraag heeft het afgelopen
weekeinde historici van naam
in Engeland en West-Duitsland
beziggehouden.
De Britse Hitler-expert Lord Da-
cre, alias professor Hugh Tre
vor-Roper, die de dagboeken
heeft bestudeerd, denkt dat ze
echt zijn. Hij zal vandaag een
van de deskundigen zijn op
een persconferentie in Ham
burg die wordt gegeven door
het Westduitse weekblad Der
Stern, dat in het bezit is van de
omstreden dagboeken.
Lord Dacre heeft alle reden om
te hopen dat de dagboeken, 60
zwarte schriftjes uit de periode
tussen 1932 en 1945, inderdaad
de persoonlijke ontboezemin
gen van Adolf Hitler bevatten.
Niet alleen staat zijn reputatie
als historicus op het spel, maar
het is ook op zijn advies ge
weest dat het zondagsblad The
Sunday Times de rechten op
de publikatie van de dagboe
ken heeft aangekocht.
door
Henk Dam
De Britse historicus, die in de
raad van commissarissen van
The Sunday, Times zit, heeft
daarmee een zware financiële
verantwoordelijkheid op zich
genomen. The Sunday Times
heeft, na onderhandelingen die
werden gevoerd door de Au
stralische eigenaar van de
krant, Rupert Murdoch, him
self, naar verluidt een miljoen
pond (ruim 4 miljoen gulden)
voor de rechten betaald.
In een artikel in het dagblad The
Times van zaterdag heeft Lord
Dacre zijn argumenten die
voor authenticiteit van de dag
boeken pleiten, op een rijtje
gezet. Hij stelt in dit artikel dat
zijn aanvankelijke scepsis
wegsmolt toen hij hoorde, hoe
de dagboeken - die in Oost-
Duitsland zouden zijn gevon
den - in het bezit van Der Stern
waren gekomen.
Overtuigd
Toen hij bovendien de bij de dag
boeken gevoegde brieven, me
mo's en - vooral - tekeningen
en schilderijen van Hitier on
der ogen had gehad, aldus het
artikel in The Times „was ik
overtuigd van de echtheid van
de dagboeken. Alles hoort bij
hetzelfde archief, en een heel
archief laat zich niet zo makke
lijk vervalsen".
Lang staat Lord Dacre in zijn ar
tikel stil bij een passage uit de
in 1956 gepubliceerde memoi
res van generaal Hans Bauer.
Deze was in 1945 Hitler's privé-
piloot, en moest op 21 april
1945 aan de Führer vertellen
dat een vliegtuig dat was be
stuurd door de piloot Gundl-
finger zojuist was neergestort.
Hitier, aldus de memoires, explo
deerde. „In dat vliegtuig", zei
hij, „zaten mijn persoonlijke
archieven die ik had bedoeld
als een getuigenis voor de toe
komst. Het is een ramp". Deze
Voorpagina van Stern, het
Westduitse weekblad dat be
weerd in het bezit te zijn van de
dagboeken van Hitier.
(foto AP)
passage is door historici vrij
wel onopgemerkt gebleven, al
dus Lord Dacre, maar bewijst
dat Hitier wel degelijk dagboe
ken bijhield.
Want daarop concentreert zich
de scepsis van andere historici.
Vele geschiedkundigen in En
geland en West-Duitsland kun
nen niet geloven dat Hitier
dagboeken bijhield, omdat hij
daar het karakter niet voor
had, omdat hij niet van schrij
ven hield, en omdat hy bij de
aanslag op zijn leven in 1944
aan zijn arm en hand gewond
raakte, en dus vanaf die tijd
niet eens schrijven kon.
Vervalsing
Lord Dacre, zaterdag in het arti
kel in The Times nog 100 pro
cent overtuigd van de echtheid
van de dagboeken, gaf giste
ren, aan de vooravond van zijn
vertrek naar Hamburg, toe dat
de mogelijkheid van een groot
scheepse vervalsing niet uitge
sloten moet worden geacht.
„Ik geloof nog steeds dat de dag
boeken echt zijn, maar ik geef
toe dat er problemen zijn, die
door nadere bestudering moe
ten worden opgelost", aldus
Lord Dacre - die de dagboeken
slechts enkele uren in een
kluis in een Zwitserse bank
heeft mogen zien - op het Lon-
dense vliegveld Heathrow.
Deze „nadere bestudering"
wordt ook gevraagd door een
andere eminente Britse histori
cus en Hitler-kenner, Lord
Bullock. De historicus - pikant
genoeg vroeger commissaris
bij de grote concurrent van
The Sunday Times, The Obser
ver - vindt dat de Westduitse
regering een internationale on
derzoekscommissie met daarin
Franse, Britse, Amerikaanse,
Duitse en joodse historici moet
instellen.
Twijfel is verder gezaaid door
een Westduitse geschiedkun
dige, professor Eberhard Jaec-
kel, die heeft verklaard dat de
dagboeken die nu zoveel op
schudding verwekken, hem
vorig jaar al eens werden aan
geboden door een anonieme
verzamelaar. Hij weigerde om
dat hij niet geloofde dat de
dagboeken door Hitier ge
schreven waren.
In het verleden zijn dagboeken
die zouden zijn bijgehouden
door vooraanstaande personen
uit Hitler-Duitsland (onder wie
propaganda-leider Goebbels
en Hitler's vriendin Eva
Braun) ook vervalsingen ge
bleken. The Sunday Times
kocht in 1967 „dagboeken" van
Mussolini die later door twee
oude dametjes bleken te zijn
vervaardigd.
Veel vervalsingen van de laatste
jaren zijn, aldus deskundigen,
vervaardigd door een groep ex
perts in Oost-Duitsland, die
daarmee harde valuta voor hun
land verdienen en bovendien
de geschiedenis van de Twee
de Wereldoorlog in een voor
het Oostblok gunstige zin zou
den proberen bij te sturen.
Het is in dit verband opmerkelijk
dat de dagboeken van Hitier
ook in Oost-Duitsland zijn ge
vonden, aldus deze deskundi
gen. The Sunday Times
schrijft dat ze werden gevon
den door de Westduitse journa
list Gerd Heidemann nadat de
ze had vastgesteld waar in 1945
het vliegtuig met daarin Hit
ler's privé-archief was neerge
stort.
ANDREWS - Familie van de vorige week maandag bij een bomaanslag
op de ambassade in Beiroet omgekomen Amerikanen woonden zaterdag
een plechtige rouwdienst bij. President Reagan heeft tijdens deze ceremo
nie zijn eer betoond aan de Amerikaanse slachtoffers. Zestien kisten met
de stoffelijke overschotten waren vanuit Libanon overgevlogen om in de
VS te worden begraven. Een zeventiende slachtoffer wordt op verzoek van
de familie in Beiroet begraven. AP)
WASHINGTON - De Europese Ge
meenschap moet zijn handel in
technologisch hoogwaardige
goederen met het Oostblok be
perken, als het wil vermijden dat
de VS zich van hun Europese
bondgenoten in toenemende ma
te gaan verwijderen. Deze open
hartige waarschuwing heeft de
Amerikaanse onderminister van
handel Laurence J. Brady vorige
week geuit tegenover diploma
ten van de EG-landen, tijdens in
formeel overleg aan de voor
avond van de economische top
conferentie in Williamsburg.
Na afloop van de bijeenkomst
meenden sommigen Brady zelfs
te hebben horen zeggen, dat de
VS hun militaire bemoeienis in
Europa opnieuw zouden willen
overwegen, wanneer de Europe
se partners er niet voor zorgen
dat de Sowjet-Unie verstoken
blijft van technologie, die hun
militaire inspanningen ten goede
kan komen. Anderen echter, on
der wie de Nederlandse verte
genwoordiger, en Brady zelf,
ontkennen dat deze binding tus
sen de NAVO en het handelsbe
leid ter sprake is gebracht.
door
Henk Kolb
De VS hebben voorstellen gedaan
om de bepalingen in de Wet op
Exportbeheer te verscherpen
teneinde de uitvoer van Ameri
kaanse technologie, via handel
met West-Europa te beperken.
De Amerikaanse president Rea
gan wil bevoegdheden waarmee
hij zulke handel desnoods aan
banden kan leggen.
Vorig jaar stelde Reagan sancties
in tegen Europese bedrijven, die
onderdelen leveren voor de aard-
gaslijn tussen Siberië en de
Bondsrepubliek. Het politieke
klimaat tussen Amerika en zijn
Europese bondgenoten heeft
daaronder zeer geleden. De EG-
landen vinden de nieuwe wets
bepalingen veel te scherp en een
potentiële aanleiding voor nieu
we handelsconflicten tussen de
VS en Europa.
Brady heeft, aldus een der aanwe
zigen, gezegd dat de VS de last
van de Westelijke defensie niet
kunnen dragen, als zij door de
export van technologie via Euro
pa, de Sowjet-Unie steeds ster
ker zien worden. Hij heeft ook
gewaarschuwd dat er een reëel
gevaar bestaat voor groeiend
Amerikaans isolationisme, dat
door teleurstelling over geringe
Europese medewerking in de
hand kan worden gewerkt.
Volgens Brady, die in het handels
beleid tegenover het Oostblok de
harde Ujn wil volgen, hangt het
van de bondgenoten af in hoe
verre de handel tussen Oost en
West in Williamsburg ter sprake
wordt gebracht Het Westen on
derneemt binnen de OESO en de
NAVO studies over beperking
van de uitvoer van strategisch
belangrijke goederen, waarover
begin mei in Brussel en Parijs
wordt beraadslaagd. „Wat de
Amerikanen nu doen", zei een
westelijk diplomaat, die de bij
eenkomst met Brady bijwoonde,
„is de onderlinge handel in tech
nologie tussen westelijke landen
aan banden leggen."
