Hapneger' dankt
voor een cent...
Kerk moet minder denken in getallen
KERKDIENSTEN
Tentoonstelling zending en
missiein Utrecht
V
Anneke Geense-Ravestein (Groningen):
ZATERDAG 9 APRIL 1983
UTRECHT (GPD) - "De heiden
moest eraan geloven".
Zo heet de tentoonstelling die tot 19
juni in het rijksmuseum van ker
kelijke kunst 'Het Catharijnecon-
vent' in Utrecht (Nieuwegracht
63) wordt gehouden. De samen
stellers wilden een overzicht ge-'
ven van het 'bekeringswerk' van
Nederlandse protestanten en
rooms-katholiéken in overzeese
landen,
Dat doet deze tentoonstelling voor
beeldig. Maar er is meer te zien.
Tal van voorwerpen bijvoor
beeld uit eigen land en uit landen
waar het christendom met veel
ijver werd gepropageerd. En die
vormen met elkaar een brok cul
tuurgeschiedenis, waarop men
verschillend kan reageren. De
een zegt: 'Wat jammer toch, dat
dit allemaal voorbij is". Voor de
meesten ligt deze tijd nog te
dichtbij om er puur afstandelijk
naar te kunnen kijken. Maar an
deren, vooral jongeren, vragen
zich af, wat voor zin het eigenlijk
heeft gehad.
Het is hier niet de plaats om in te
gaan op de achterliggende dis
cussie. Wel is het interessant,
met welke middelen men het
christendom probeerde te ver
breiden en hoe gelden werden
De tentoonstelling - die heel stipt
om beurten de protestantse zen
ding en de rooms-katholieke
missie belicht - laat zien, dat
beide groeperingen voor hun gel
dinzameling van dezelfde metho
de gebruik maakten: zendings-
en missiebusjes waren vrijwel
gelijk. Wie van de ouderen zal
zich niet de 'hapneger' herinne
ren, die uit een hand een cent
opat en vervolgens uit dankbaar
heid met zijn ogen rolde, of het
zendingskerkje welks klokje be
gon te klingelen als je een munt
door de gleuf liet vallen.
Kunst
De komst van zendelingen en mis
sionarissen betekende niet zel
den een aanslag op de inheemse
kunst. Als een volksstam tot be
kering kwam, moesten de af
godsbeelden weg. Ze werden 'ge
woon' vernietigd. Er is op die
manier een heleboel kunst verlo
ren gegaan.
Maar er waren ook zendingsmen
sen die wél oog hadden voor de
artistieke waarde van zulke voor
werpen. En zo is er dan toch nog
heel wat bewaard. Op deze ten
toonstelling zijn een paar pronk
stukken uit die periode bijeenge
bracht.
Op zendings- en missiedagen wer
den vroeger wel voorwerpen ver
kocht die zendelingen en missio
narissen hadden ingevoerd. Zij
namen die gratis of voor een lut
tel bedrag mee uit hun verre
land, brachten ze hier aan de
man en gebruikten de opbrengst
dan weer om hun werk overzee in
stand te houden. Ook daarvan
geeft de tentoonstelling een aar
dig beeld.
Sommige politieke kringen ston
den nogal wantrouwig tegenover
de zendingsdrift van de diverse
genootschappen. De zending
was in die tijd nog geen zaak van
de kerken.
Albert Hahn tekende in 1905 een
spotprent op Abraham Kuyper,
die de grote man van de gerefor
meerden en de anti-revolutionai
ren afbeeldt terwijl hij bijbels
uitdeelt op een slagveld vol do
den tijdens de Atjeh-oorlog. On
der de tekening staat dit versje:
"D'Atjeh-krijg was in oorsprong
ongerecht, zegt de Heer.
Maar Bram sprak: 't onrecht ver
jaart en. is geen onrecht meer.
Op de tentoonstelling over zending
Chinese vrouwen het doopsel toe.
Dies sla den Atjehnees, tot rust van
't rijke Deli.
Maar breng hem daarna de gena
van 't evangelie".
Stempel
Duidelijk wordt op deze tentoon
stelling ook, dat zending en mis
sie in de vorige eeuw en in deze
eeuw, tot in de jaren 50, een on
uitwisbaar stempel hebben gezet
op het gezinsleven van talloze
missie in Utrecht: een pater van het Goddelijk Woord in China dient
christenen in ons land. Het evan
gelie moest worden gebracht
naar de einden der aarde en daar
voor was aller inspanning nodig.
De tentoonstelling geeft enig in
zicht in wat een groot deel van
christelijk Nederland heeft be
zield toen de geloofsverbreiding
nog gold als een primaire geloof-
sopdracht. Daarom verdient ze
aanbeveling, zowel bij kerkelijk
en missionair geïnteresseerden
als bij toeristen met culturele be
langstelling. Ze is ook een illu-
Het Catharijneconvent - waar ove
rigens heel veel is samenge
bracht uit de kerkelijke geschie
denis van Nederland - is open
van 10 tot 5 uur, behalve op
maandag.
Mevrouw drs. Anneke Geense— m y-.+:
Ravestein - sinds 1981 predi- geWlCIlLlg
kant voor gereformeerden en
hervormden in Groningen-
Noordoost kan zich geen zor
gen maken over het feit dat de
plaats van de kerk in de sa
menleving kleiner en minder
gewichtig wordt. Zij neemt de
uiterlijke gestalte van de kerk
niet zo serieus, al begrijpt ze
heel goed, dat kerksociologen
wel wat somber moéten doen.
"Als je je baseert op gegevens
over de snelle afneming van
het kerkbezoek en de terug
gang van het ledental van met
name de grote kerken, dan
kom je er al gauw toe, de
alarmklok te luiden", schrijft
zij in het laatste nummer van
het blad 'Voorlopig'.
Ds. Geense, zelf gereformeerd, is
de vrouw van de Groningse
hoogleraar professor dr. A.
Geense, die van 1969 tot 1973
hervormd predikant in Leider
dorp was. Zij heeft er vrede
mee, dat de kerk aan de rand
van de samenleving is terecht
gekomen. "Daar hoort ze
thuis".
De kerk is in het verleden veel te
gewichtig geweest. Het was be
langrijk voor een regering, de
kerk 'mee' te hebben. "Dat
heeft in de geschiedenis tot al
lerlei vreemd samenspel ge
leid. Het zijn dan ook de zwarte
bladzijden in de kerkgeschie
denis".
"De kerk moet het niet hebben
van een uiterlijk geaccepteer
de plaats". Anneke Geense
vindt een gereserveerde plaats
in het geheel van het volksle
ven zelfs levensgevaarlijk voor
de kerk. Ze geeft Rob Tielman,
de voorzitter van het Humanis
tisch Verbond, gelijk als hij er
voortdurend op hamert, dat de
kerken geen recht (meer) heb
ben op de voorkeursbehande
ling, die zij in bepaalde opzich
ten nog genieten.
"De kerk hoort geen macht te
hebben, geen eigen terrein,
waar zij haar 'geloofszaken'
kan behartigen. Ze is niet één
onder anderen en past in geen
enkel systeem. Ze is simpel
weg, als verwijzend naar het
en heeft ze zich per definitie in
gevoegd in de bestaande or
de".
Zélf volgen
Anneke Geense-Ravestein
...geen heimwee naar
vroegere glorie...
(eigen foto)
koningschap van Christus, niet
'van de wereld'. "De kerk heeft
geen argumenten om een
plaats en waardering te clai
men. Zodra ze gaat denken, dat
ze toch van enig nut is voor 't
algemeen en voor de instand
houding van de goede zede,
spreekt ze geen eigen taal meer
Op gevaar af van te worden ver
dacht van een - koste wat het
kost - 'optimistische interpre
tatie', kan mevrouw Geense
het echt niet betreuren, dat het
ledental van de kerken terug
loopt.
"Velen van de uitwandelaars
voelen zich nu pas vrij om de
consequentie te trekken uit
hun niet-beleefde, door ande
ren voor hen opgegeven lid
maatschap. Sommigen hebben
het nodig, eens goed afstand te
kunnen nemen, om helemaal
vrij te staan ten opzichte van
een bepaalde druk die ze in de
kerk hebben ervaren".
Volgens Anneke Geense gaan we
naar een tijd toe dat het wel of
niet ingeschreven zijn niet
meer bepalend is voor iemands
relatie met geloof en kerk. "In
een nieuwe stadswijk kun je er
varen, dat de vraag naar de
betekenis van het evangelie
evenzeer komt vanuit de onker
kelijkheid als vanuit de kerk.
Niet de brede plaats, niet het
aantal bepaalt de gemeente. De
gemeente is een beweging rond
messias Jezus, die Gods weg
gaat door de geschiedenis.
Waar Christus zijn gang gaat
en mensen beweegt, daar is de
grootte van de groep niet be
langrijk".
Dat is een ontspannende benade
ring voor een denken in getal
len. "In de beweging van
Christus is maar één ding be
langrijk: of je zelf volgt of
niet".
Natuurlijk kan de kerk niet zon
der een zekere organisatie,
maar "een nieuw gezicht op
het kerk-zijn kan daarvoor die
vormen doen vinden die zich
niet verzelfstandigen maar
dienstbaar zijn aan de eigenlij
ke beweging van de gemeen
te".
Mevrouw Geense hoedt zich
voor heimwee naar de vroege
re glorie en voor klachten over
afval en teruggang. "Want dat
levert alleen maar een restkerk
op die zich gaat terugtrekken
in het laatste bastion. En dat is
een karikatuur van de gemeen
te van Christus".
Naar binnen
Wat het spreken van de kerk
over maatschappelijke zaken
betreft pleit mevrouw Geense
sterk voor een getuigenis naar
binnen toe. Met een beroep op
het evangelie en de weg van
Christus zal de kerk juist gelo
vigen moeten aanspreken. De
profeten in Israel waren kri
tisch tegenover het eigen volk
en ten opzichte van de eigen
opvattingen over God en de
wereldpolitiek.
Het mag van haar 'pastorale
brieven' regenen - zoals de
brief van de hervormde synode
over de kernbewapening er een
was als die maar profetisch
zijn en dus recht trekken wat
krom is. "Met die inspiratie
kunnen gelovigen hun weg vin
den tussen alle mensen in en
kan een beweging van recht-
zoekers groeien, waarbij velen
zich kunnen aansluiten. Dan
heeft de kerk de voor haar be
stemde ruimte weer gevonden".
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 dr.
Lamping, 11.45 oecum. dienst;
Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds. Bouman,
Scheveningen;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kra-
v. Well;
Bethlehemk.(Driftstr.) 10 ds. Hemmes,
opendeurdienst;
Bevrijdingsk.(Montgomerystr.) 9 ds.
Wolthaus, Zoeterwoude, 10.30 ds.
Jansen, 5 ds. Brederveld, Soest;
Vredesk.(Burggravenl.) 10 ds. Kloek,
Soest;
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Eibs.
Jeugdkapel Middelweg 28: 11.30 mevr.
De Blois-Nijburg; jeugdkapel Bevrij
dingskerk 10.30.
Acad. Ziekenhuis 9 rk. dienst, 10.15 ds.
Bovenberg.
Diakonessenhuis 10.30 kand. v. Meije-
ren, Katwijk aan Zee, za. 16 april 10.30
H. Delemarre.
Endegeest: zie Oegstgeest.
Geref. Kerk: Zuiderk. (Lammen-
schansw.) 10 ds. Bakker, Amstelveen;
Petrak. (Surinamestr.) 10 prof. mr. Reu-
gebrink, Leiderdorp;
Oude Vest 10 ds. Brederveld, Soest, 5
Bevrijdingsk.(Montgomerystr.) zie herv
gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Erin-
ga, Den Haag.
Geref. K. Vrijg, (Herengr.): 10 en 5.
Chr. Geref. K. (Steenschuur): 10 en 5
kand. v.d. Vegte, Utrecht.
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds.
Boogaard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.): 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 ds. Hallewas, Haarlem.
Doopsgez.-Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr.): 10.30 mevr. ds. Sic-
cama, Rijsenhout.
Baptistengem. (O. Rijn 3): 10 ds. Bos
veld.
Evang. Christengem. (Middelstegr. 3):
10 evang. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 hr. De Leeuw.
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2): zo. 10
en di. 8.
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. Haan.
Leger des Heils (Hooigr.): 10 heiligings-
samenk., 7.30 verlossingssamen-
Zevendedagadventisten (Ontmoetings-
kerk Voorschoten): elke zat. 9.45 bij
belstudie. 10.45 predikdienst.
Christian Science (Steensch. 6): 10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.): 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.'singel): 10.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 7, zo. 9
en 10.45;
Herensingel zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zo.
9.30 en 11.30,
Steenschuur zat. 7, zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof);
Boshuizerkade zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Lammenschansweg zat. 7, zo. 9 en 10.30;
Haarl.straat zat. 7, zo. 9.30, 10.45 en
12.15;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
Herv. Gem.
ds.
Geref. Kerk: 10 vicaris Vellekoop.
Geref. Kerk Vryg.: 10.30 en 4.30 kand.
Mouissie.
Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum): 8.45
kand. Horsman, 4 ds. De Lange.
Van Wijckerslooth: 4 ds. A. de Haan.
Endegeest: 9.30 pater Boshouwers.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum): 4.
Rk Kerk: Will.kerk zat. 7, zo. 9 en 10.30.
AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10
ds. v. Hoegee, 7 ds. Pannekoek, Lei
den, in geref. kerk.
Geref. Kerk: 10 ds. Vree, 7 zie herv.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4 ds. Heerma,
Soest.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. De Jonge, 5 ds.
Vree, met gehandicapten; Kruiskerk
10 dr. v. Vliet; Opst.kerk 10 kand.
Smit, 6.30 ds. Schipper, Dordrecht;
Nabij 10 jeugdkapel; G. Herderkerk
10 ds. Lamme, Delft, met doven, 6.30
ds. Verheul; De Bron 9 en 10.30 ds.
Moll, 6.30 ds. Nieuwenhuis; Albania-
nae (Diamantstr.) 10 ds. Nieuwen
huis; Ashram (Marsdiep) 10 ds. Ver
heul; Driehoorne 7 nam. ds. Hane-
maayer;
Geref. Kerk: Mar.kerk 10 dr. v.d. Zwaan,
Leiden, 6.30 ds. Haspels, A.dam; Salv-
.kerk 10 dr. Schoon, Mijdrecht, bijz.
dienst mmv drie Israëliërs, thema:
vrede, gerechtigheid en ontspanning
in het Midden-Oosten, 6.30 ds. Vree.
Zie ook herv.
Geref. K. Vrijg.(Rijnstroom): 10 ds.
Veefkind, 3 ds. J. de Vries.
Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.):
9.30 br. Hartkamp, 4.30 br. Kleingeld.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. J. Vee-
nendaal.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
4.
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1): 10 dr. Kits,
6.30 ds. Koekkoek.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62): 10 prof. dr. J. Reiling, 6.30 Teen
Challengers.
Volle-evang.gem. ('De Ark', Pr. Hen-
drikstr. 54): 10 hr. Knoester.
Pinkstergem. (school Batenstein 16): 10.
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.): 10
en 6.30.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr
36): geen dienst.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7, zo. 9.45 en
11.30;
Piusk. zat. 7, zo. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7, zo. 9.30 en 11.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds. v.
Eijk, Gouda, 6 kand. Teeuwissen,
Huizen.
Geref. Gem. 9.30 en 6 ds. Vogelaar.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Hoef, 6.30 ds. Wieman;
Salv.kerk 10 ds. Sirag, R.dam, 6.30 ds.
De Pater, Haastrecht;
Bethl.kerk 10 ds. Richter, 6.30 <ds. v.d.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Kuyk, Bilthoven,
6.30 ds. Elderman.
Geref. K. Vrijg.: 9.30 en 4.30 ds. H. J. de
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
dr. Haitsma, 6.30 evang. v.d. Bos, Ede,
jeugddienst;
De Stek 9.30 ds. Vlasblom.
Geref. Kerk: 9.30 ds. v. 't Hoff, 5 ds.
Mondeel, Reeuwijk.
a 5 ds. Steenber-
Rk Kerk: zat. 5.30 (De Stek) en 7, zo. 9.30
en 11.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Graaf, 6.30 dr. Meijers, Leiden.
Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Snel, Rijnsburg.
Rk Kerk: dorp zat. 7, zo. 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zo. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds. Kris
pijn, 7 ds. Rothfusz.
Geref. Kerk: 10 ds. Rietveld, Z.meer, 7
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Visser, N.-
Vennep.
Rk Kerk: Mart. zat. 7, zo. 9 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. v.d.
Hoek.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 hr. Drijver,
Voorschoten.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 8 en 10.
Boer;
Ontm.kerk 10 ds. Aarents, 6.30 ds. v.d.
Zwan, Driebruggen.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
(aula P. Groen-college): zie Katwijk
aan Zee.
KATWIJK AAN ZEE: Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds. Visser, 6 ds. Aarents;
O. Kerk 10 ds. De Rooij, Zierikzee, 6 ds.
De Jong;
Ichthusk. 10 ds. Driebergen, 5 ds. v
Sliedregt;
Pniëlk. 9.30 ds. De Jong, 6 ds. v. Roon,
jeugddienst;
aula Bestevaer-mavo (Rijnsoever) 10 ds.
Schuurman;
Overduin 2.15 ds. Baas; De Hoeksteen
10 hr. v. Kempen, met doven.
Ver. ter voorbereiding van een herv
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk
Geref. Kerk: Vr.kerk 10 en 5 ds. Kerst
en, ha;
Triumfatork. 10 en 5 ds. Koster, ha.
Geref. K. Vryg.: 10.15 leesd., 3.30 ds.
Heida.
Ned. Geref. Kerk: 8.45 en 7 ds. Janse.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.): 10 en 5.
Volle-evang.gem. ('Tripodia'): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv
Gem. 10 ds. Oort, Groningen, 5 zie ge
ref.
Geref. Kerk: 10 mevr. ds. v. Bergen,
Krimpen aan de IJssel, 5 hr. Taselaar.'
Alphen, opendeurdienst.
LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref.
Kerk Dorpsk. 10 ds. v.d. Born, 3 ds.
Bovenberg, Leiden, met gehandicap-
tan, 6.30 ds. v.d. Bom;
Hoofdstr. 10 ds. v. Loenen;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Doesburg.
Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.): 10 br. v.d.
Engelbew. zat 7, zo. 9,10.30 en 5.45.
NIEUWKOOP: Herv. Gem. 9.30 en 6.30
ds. Bronsgeest.
Geref. Kerk: 9.30 dr. Vlijm, Leiden, 5
avondgebed.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Bouw
Remonstr. Gem.: 10 dr. Meijering,
O.geest.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Ou-
wendijk, Alphen, 6.30 ds. Molenaar.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Elderman, Bode
graven, 7 ds. Hartkamp, Alphen.
7, 2
8.30 e
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Kramer, Aalsmeer, 7 ds. Goverts.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Wijngaar-
RIJNSATERWOUDE: Herv. Gem. 9.30
ds. v.d. Kamp, 7 ds. Schalk.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 2.15.
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 en 5 ds. v. Niel;
Bethelkerk 9.30 kand. v. Rooijen, Lei-
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Bies- Geref. Kerk: Petrak. 9.30 en 5 dr. v. Oe-
i. 9,10.3
112.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Ha-
nemaayer. x
Geref. Kerk: 9.30 en 7 kand. v. Wallinga.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
Rothfusz, H.gom;
Pauluskerk 10 en 7 ds. De Gelder.
Geref. Kerk: 10 ds. Kuiper, Noordwijk, 7
ds. Ferwerda.
Geref. K. Vrijg.: 8.45 en 4.30 kand. De
Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10 kand.
Storm, 7 ds. Biewenga.
Chr. Geref. Kerk: 10 leesd., 7 ds. De Jon
ge, Almere.
Geref. Gem.; 10 en 4 ds. Hakkenberg.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zo. 10 en
11.30;
Poelpolder zat. 7, zo. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7, zo. 8.30, 10 en 11.45;
Rk Kerk: zat. 7,
Geref. Kerk (W. Verlaat): 9.30 hr. Ver
meer, 7 ds. Fernhout.
Rk Kerk: zat. 7.30,z zo. 9 en 10.30.
NOORDWIJK: Herv. Gem. Voorstr-
.(Binnen) 10 dr. Henkei, Den Haag, 5
ds. Maasland, Wadd.veen, 7 zondag
avondviering; Vinkenlaan 5 ds. Kris
pijn, H.gom;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Keuning, gez.
jeugddienst 5 ds. Elgersma; Buurt
kerk 10 hr. v. Duin, gez. dienst;
De Rank (Golfbaan) 10 hr. Visser.
Geref. Kerk: Hoofdstr. (Zee) 10 hr. v-
Vinkenl. (Binnen) 9.30 ds. Elgersma, 5
ds. Krispijn, H.gom; Sole Mio 9 ds.
Bouma;
Stichtingskerk 11 drs. P. Wamelink. Zie
ook herv.
Rk Kerk: Zee zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Binnen zat. 7, zo. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 ds.
Streefland, Nykerk.
Rk Kerk: Victork. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 10 en 11.30.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will.kerk 11 prof. dr. v.d. Beek, Val
kenburg;
Pauluskerk 9.30 hr. Schwencke;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 ds.
Dirksen, 7 ds. Heemskerk.
stratie bij de vraag hoe zending
en missie in een totaal gewijzig
de situatie - politiek, maat
schappelijk, kerkelijk en cultu
reel - andere wegen moesten in
slaan en moesten leren, dienst
baar te zijn aan de jonge kerken
Ds. G. van Mameren uit Dor
drecht spreekt morgenavond om
half 8 in een bijzondere dienst
van de Leidse baptistengemeen
te in de Lusthoflaanschool. The
ma van de dienst (met muzikale
medewerking): 'Nu jaagt de
dood geen angst meer aan'.
Morgenochtend om kwart voor
11 viert de afdeling Hartebrug
van de Zonnebloem in de Harte-
brugkerk (Haarlemmerstraat) te
Leiden voor haar patiënten het
hoogfeest van pasen met een
mis. Het koor onder leiding van
Jan Schmitz zingt een mis van
Puccini.
De boottocht van deze afdeling is
op donderdag 14 april. Zieken en
gehandicapten kunnen zich mel
den bij mevrouw A. ter Haar,
Parkzicht 45, telefoon 220180.
Beroepen. Hervormde Kerk: be
roepen te Oudewater H. Binne-
kamp Strijen, te Willemstad H
O. Molenaar Nieuwveen; aange
nomen naar Voorthuizen
Broekhuis Rijssen, naar Grijps
kerk-Visvliet (Gr.) kandidaat me
vrouw D. van de Pol Grouw.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Meppel J. de Vries On-
derdendam, (Gr.).
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Moerkapelle N.
Schreuder Goes; bedankt voor
Rhenen (met dovenzorg) en voor
Rilland-Bath R. Boogaard Lei
den.
Steun. Binnen de Doopsgezinde
Broederschap heeft zich een ini
tiatiefgroep gepresenteerd tot
steun aan het Interkerkelijk Vre
desberaad (IKV).
De ondertekenaars van de oproep
(43 in getal) verklaren zich tegen
de 'waanzinnige wapenwedloop
in de wereld en tegen de plaat
sing van nog meer vernietigings
wapens in ons land'. "De bewa
pening moet hoe dan ook minder
worden".
Omdat doopsgezinden principieel
geen collectieve uitspraken aan
vaarden en een centraal orgaan
van hun broederschap dus niet
namens 'de' doopsgezinden mag
en kan spreken, stelt de groep de
kerkleden voor, zich persoonlijk
uit te spreken en persoonlijk
steun te betuigen aan het IKV.
Niet dat het IKV een volmaakte
afspiegeling is van de doperse
vredesgedachte, maar het is een
teken dat gevoelens van moede
loosheid en machteloosheid kun
nen worden doorbroken.
Bij de oproep is een 'steunverkla
ring' ter ondertekening gevoegd.
De reacties zullen gebundeld aan
het IKV en de doopsgezinde ver
tegenwoordigers daarin worden
aangeboden.
Protest. De internationale orde
der franciscanen protesteert in
een telegram aan president Hu-
sak tegen de vervolging van
deleden in Tsjecho-Slowakije
Die vervolging blijkt uit arresta
ties, huiszoekingen en inbeslag
neming van godsdienstige lec
tuur.
Samenstelling
van deze pagina:
S. J. de Groot
OUDE EN NIEUWE WETERING:
Herv. Gem. 10 ds. De Korte.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Meijer, R.dam, 6.30
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
VOORSCHOTEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 ds. Blanken, 7 zie geref.;
De Ontmoeting (Noordhofland) 10 ds.
v.d. Schoot;
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds. Ver-
Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds. De Zwart ('s
av. ha.).
Geref. K. Vrijg.: 10 en 5 ds. Blokland.
Aulagemeenschap Noordhofland: 10.30
woorddienst, thema: 'Vrede zij u'.
Rk Kerk: Laur.kerk zat. 7, zo. 11.30;
M. Godskerk zat. 7, zo. 10.
WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk.
9.30 ds. Maasland, 5 ds. Schipaan-
boord, Everdingen;
Hoeksteen 9.30 ds. Talsma, Den Haag,
6.30 ds. Exalto, Benthuizen;
Bethelk. 9.30 ds. Kruithof, Monster, 5
ds. v.d. Berg, Aalburg;
Imm.kerk 9.30 ds. De Ru, Schevenin
gen, 7 ds. Zunneberg, Driebergen.
Geref. Kerk: Kruisk. 10 i
Krimpen, R.dam;
Ontm.kerk 10 ds. v.d. Berg.
ds.
Imm.kerk 8.45, 10.30 en 5 ds. Damsma;
Mar.kerk 9.30 en 5 ds. Baayen. Avond
maal.
Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5.15.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Sorge.
Evang. Christengem. (aula mavo): 10 ds.
SASSENHEIM: Herv. Gem. 9 en 10.30
ds. v. 't Hof, Noordw.hout, 7 ds. v.
Dijk, Arnhem, opendeurdienst, in ge
ref. kerk.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Ferwerda, 7 zie
herv.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Otter, IJ-
muiden.
Rk Kerk: zat. 7, zo. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9 30 ds. Haak
man, Zw.dam, 6.30 kand. De Boo,
Koudekerk.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Broer, ha.
Rk Kerk: Aardam zo. 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7, zo. 9.30 en 11.30.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Rooze, Ga
rijp.
Geref. K. Vryg.: 9.30 en 5 ds. Heida.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 prof. dr.
Berkouwer.
Rk Kerk: zat 7, zo. 9,10.30 en 11.45.
WARMOND: Herv. Gem. 10 ds. Broker
hof, Voorhout.
Rk Kerk: zat 7, zo. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. v.d. Bom. Den Haag, 4.30 ds. Wol-
ters, 7 ds. v. Bruggen, opendeur
dienst;
Kievietk. 10 prof. dr. Verdonk;
Messiask. 10 ds. Beker, Den Haag;
Dorpscentrum 9.30 ds. v. Trigt, Aalst.
Geref. Kerk: Zijllaan. 10 ds. v.d. Meulen,
7 zie Dorpskerk;
Zuid (Bloemcamplaan) 10 dr. Brink
man, A.dam.
Ned. Prot Bond (Kerkdam): 10.30 ds.
Cuperus, Den Haag.
Rk Kerk: Will. zat. 7, zo. 9.30 en 11;
Jozefk. zat. 7, zo. 9.30 en 11
G. Herderk. zat. 7, zo. 9 en 11.30.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Veenstra, Leiden.
6.30 ds. De Boer, Hoofddorp.
Ned. Prot Bond (De Wijk): 7 nam. ds.
r.d. Poel, Parijs.
Rk Kerk:
L 7, z
10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem 9.30 ds.
Cats, Aalsmeer.
Geref. Kerk: 9.30 hr. Kat, 7 ds. Aalders.
Woubrugge.
Rk Kerk: zat 7, zo. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE: Herv. Gem. 10 ds.
Rietveld.
Rk Kerk: St Jan zo. 9.30 en 11;
Chr. Dienaark. zat. 7, zo. 10;
H. Rijndyk zat. 7, zo. 9.30 en 11.
ZWAMMERDAM: Herv. Gem. 10 ds. De
Leeuw, Maarn, 6.30 zie geref.
Geref. Kerk: 10 hr. Knotters, 6.30 ds.
Haakman, evangelisatiedienst.
