„Het regende vanaf
het begin klachten"
actief in
vrije tijd
3
Geld logopedisten
moet straks uit
ziekenfonds komen
LEZERS SCHRIJVEN
-c
Bewonersadviseurs jaar aan het werk
Gemeente 'bezuinigt'
Leiden
WOENSDAG 2 MAART 1983
LEIDEN - "Wat een zegen
dat Leidenaren eindelijk
een beroep kunnen doen
op technisch bewonersad
viseurs! Want waar kun
nen zij anders naar toe
met hun klachten en pro
blemen? Nergens toch"!
Een hartekreet van de bewoners
commissie Noord-Rijnevest
(Oranjegracht en omgeving).
Frans de Munk en John Bel. die
sinds een jaar als technisch be
wonersadviseur werkzaam zijn
in de Leidse stadsvernieuwings
buurten, hebben aangetoond
dat hun aanstelling geen over
bodige luxe is. "Het aantal
hulpvragen spreekt boekdelen",
zegt Frans de Munk. "Vanaf het
begin regende het klachten en
problemen".
Dc stadsvernieuwing in Leiden
loopt als een trein. In een hoog
tempo zijn de afgelopen jaren be
stemmingsplannen. nieuwbouw-
en renovatieplannen van de stad
huispersen gerold. De bewoners
mochten inspreken. Maar, in het
labyrint van politici, ambtena
ren, architecten en aannemers
blijken zij vaak het onderspit te
delven. De inspraak blijft al
gauw beperkt tot het uitzoeken
van een keukenblok en de kleur
van de tegeltjes. Bewonersorga
nisaties stelden vast dat waar het
gaat om wezenlijke zaken, die
belangrijke financiële gevolgen
kunnen hebben, de bewoners
weinig greep hadden op de gang
van zaken. Over het algemeen
bleken de bewoners slecht geïn
formeerd en werden er nogal
eens beslissingen genomen die
in hun nadeel waren.
Drie jaar lang zijn de binnenstads
buurten Noordvest, Noord-Rij
nevest, Pancras-oost, Maredorp,
De Camp, D'Oude Morsch en
door
Jan Rijsdam
Transvaal bezig geweest om in
Leiden een technisch bewoners
adviseur te krijgen die buurtco-
mites en bewoners kan helpen in
moeilijke kwesties rond de ver
betering van hun woning of
buurt. In steden als Dordrecht,
Delft, Groningen en Den Haag
hebben buurtcomites al geruime
tijd bewonersadviseurs in dienst.
Leiden loopt in dat opzicht dus
achter.
Vloedgolf
Sinds april vorig jaar staan John
Bel en Frans dc Munk, vanuit de
Pancrat (Middelstegracht 40),
buurtcomites in Leiden terzijde
als het gaat om technische zaken
en keuze voor onderhoud, reno
vatie of nieuwbouw. Door mid
del van het controleren en bekri
tiseren van voorgestelde plannen
en door het opstellen van alter
natieven trachten zij de positie
van bewoners in het gehele pro
ces van stadsvernieuwing te ver
beteren.
"Tot dusver is het zo dat de ge
meente en woningbouwvereni
gingen met plannen voor de dag
komen", vertelt Bel. "Bewoners
organisaties worden vervolgens
overspoeld met een vloedgolf
van deskundigheid, ingewikkel
de procedures en technische te
keningen. De mensen kunnen
daar geen touw aan vast knopen
waardoor hun inbreng verloren
dreigt te gaan. Bovendien wordt
er vrijblijvend met hun bijdrage
omgesprongen en is het niet al
tijd in het belang van de gemeen
te of een woningbouwvereniging
om bij het maken van plannen
rekening te houden met de finan
ciële consequenties voor (toe
komstige) bewoners".
"Wij zien het als onze taak om be
wonersorganisaties inzicht te ge
ven in technische problemen, in
hun eigen rechten en de verant
woordelijkheden van de betrok
ken partijen. Door dat inzicht en
het aangeven van keuzemoge
lijkheden, bijvoorbeeld tussen
nieuwbouw of renovatie van hun
woning, zullen mensen een gro
tere invloed krijgen op de be
sluitvorming en zullen zij serieus
genomen moeten worden".
"Ons werk in Leiden begon op een
moment waarop bewoners en be
wonersorganisaties zich in be
langrijke mate begonnen te ver
zetten tegen de ingrijpende reno
vaties en dure nieuwbouwplan-
nen. Niet alleen de steeds slech
ter wordende inkomenspositie
dwingt hen hiertoe, maar ook de
ontevredenheid met plannen die
met weinig of slechte inspraak
tot stand zijn gekomen.
"Kenmerkend voor de aanvragen
voor advies is dat er byna altijd
sprake is van een conflictsituatie
of zelfs vastgelopen overleg. Dit
betekent dat er altijd onder
hoogspanning moet worden ge
werkt om bestaande plannen om
te buigen dan wel tegen te hou
den en een alternatief te ontwer
pen. Wij- verrichten ons werk di
rect in opdracht van de bewo
ners, hetgeen betekent dat wij
onafhankelijk van gemeente en
andere instanties adviezen kun
nen geven. Bewoners en hun or
ganisaties hebben wel erg moe
ten wennen aan die rol van op
drachtgever, maar we zijn erg te
vreden met die constructie".
Autoritair
"Als de mensen naar ons toe ko
men houden we meestal eerst
een informatief gesprek. Komen
we er dan niet uit dan kunnen we
een onderzoek verrichten naar
de bouwtechnische staat van een
woning en naar de gevolgen voor
de huurprijs bij de keuze voor
verbeteren of sloop en nieuw
bouw. We kunnen ook onderzoe
ken of er een alternatief mogelijk
is voor de voorgestelde plannen
en uitrekenen wat goedkoper is.
Zo kunnen de bewoners in ge
sprek met de woningbouwver
eniging of de gemeente met ver
stand van zaken praten over de
plannen die hen zijn voorgescho
teld".
"Helaas blijken technisch en finan
cieel onderbouwde plannen al
leen niet voldoende in het over
leg met autoritaire bestuurders.
Deze zijn gewend het op hun ei
gen, dure wijze te doen. De be
wonersorganisaties) hebben re
gelmatig, met een plan van de
technisch bewonersadviseurs bij
zich, de gang naar de rechter
moeten maken. Gesteund door
zo'n onderbouwd plan is men er
in geslaagd zijn recht te halen",
aldus Frans de Munk.
De nieuwbouw op het voormalig
Sjardinterrein in de wijk Pan
cras-oost is een goed voorbeeld
van de werkwijze van de tech
nisch bewonersadviseurs. On
langs werd de laatste woning op
geleverd van het Van Wijk/Zaal
bergcomplex (86 huizen). Het
eerste grote nieuwbouwproject
in de wijk. "Een typisch jaren ze
ventig plan met veel architecto
nische hoogstandjes zonder dat
er direct op de hoogte van de uit
eindelijke huur werd gelet. Het
buurtcomite Pancras-oost hob
belde maar zo'n beetje achter de
plannen aan en had onvoldoende
bouwtechnische kennis in huis
om voortdurend de gevolgen van
de voorgestelde bouwfratsen
voor de huren uit te kunnen re
kenen en alternatieven aan te
dragen".
Met het bouwplan voor het Sjar
dinterrein is dat anders gegaan.
Aan de technisch bewonersadvi
seurs is gevraagd het hele pro
ces, tot aan de werkelijke bouw,
te volgen en de kostenverhogen
de factoren voor de uiteindelijke
huur uit het plan te halen. John
Bel maakte een goedkoper alter
natief voor het oorspronkelijke
bouwplan waarna men in samen
werking met de architect tot een
compromis is gekomen. Het re
sultaat is dat de huurprijs van de
woningen beduidend lager ligt
dan bij het eerste nieuwbouw
project in de wijk.
De technisch bewonersadviseurs
menen dat daarmee ook het ge
lijk is aangetoond van het LOS-
rapport "Niet te betalen" waar
in, twee jaar terug, werd gesteld
dat de huren van de Leidse
nieuwbouw veel te hoog waren.
"Er zitten nog steeds een aantal
duurmakers in het Sjardin-
plan", meent John Bel. "Maar
we zijn al blij dat het gelukt is
de ergste dingen eruit te halen".
Noodherstel
De technisch bewoners adviseurs
kunnen ook onderzoek verrich
ten naar het achterstallig onder
houd aan woningen. Ook dat
heeft inmiddels resultaat afge
worpen. Van het verspreid lig
gende woningbezit van de Leid
se Woningstichting (LWS) in de
wijk Pancras-oost is het meren
deel verkrot. In overleg met de
betrokken bewoners hebben de
technisch bewonersadviseurs
een onderzoek gedaan naar het
achterstallig onderhoud van de
LWS-woningen en een rapport
daarover bij de woningstichting
op tafel gelegd.
Nog voor de winter werd enig
noodherstel uitgevoerd en bin
nenkort wordt in een negental
woningen een groot onderhouds
plan uitgevoerd, met isolatie
voorzieningen. De bewoners zijn
akkoord gegaan met een geringe
huurverhoging en er komt geen
huurharmonisatie. "Een geslaag
de actie waarmee is aangetoond
dat bewoners niet machteloos
staan als zij de nodige hulp krij
gen", aldus het buurtcomite.
Een laatste voorbeeld van het werk
van de technisch bewonersadvi
seurs is hun bemoeienis met de
ellende rond de 230 nieuwbouw
woningen aan de Oranjegracht
en omgeving. Frans de Munk
heeft getracht de mensen inzicht
te verschaffen in onderzoeksre
sultaten en geholpen met het for
muleren en verdedigen van hun
wensen tegenover de gemeente
Leiden en de Leidse Woning
stichting. "De hulp en onder
steuning van de technisch bewo
nersadviseurs is van onschatbare
waarde", meent de bewoners
commissie. "Zonder hen zou het
nooit gelukt zijn onze rechten te
halen".
Tijd te kort
Frans de Munk en John Bel komen
tijd te kort om aan alle aanvragen
om advies te kunnen voldoen.
De genoemde zeven binnen
stadsbuurten krijgen voorlopig
voorrang maar ook in andere
Leidse (stadsvernieuwingsbuur
ten dragen zij hun steentje bij.
Een belangrijke rol bij het beoor
delen van elke aanvraag spelen
de financiële positie van de be
woner, het buurtbelang en het
volkshuisvestingsbelang. Een
begeleidingscommissie, waarin
buurtvertegenwoordigers zitting
hebben, kent de aanvraag toe of
niet. Daarnaast is nog mogelijk
specifieke deskundigheid in te
huren als de technisch bewo
nersadviseurs die zelf niet heb
ben, of als zij geen tijd hebben en
de bijstand zeer dringend is.
Buurtcomites hebben enthousiast
gereageerd op het werk van de
technisch bewonersadviseurs en
hopen dat de proef, want dat is
het voorlopig, blijvend wordt. In
de praktijk is gebleken dat de be
schikbare 44 uur per week, die
De Munk en Bel in deeltijd ver
vullen, veel te weinig is om alle
aanvragen voor advies goed te
behandelen. "Om gehoor te ge
ven geven aan de waslijst van
aanvragen moet veel overwerk
door ons worden verricht. Dat is
eigenlijk niet vol te houden",
meent het tweetal. "Als je je be
trokken voelt bij de mensen
waarvoor je werkt dan kun je dit
niet langer dan een halve dag
doen. De rest van de dag heb je
nodig om je af te reageren. Juist
doordat we tijd hebben voor an
dere dingen gaan we steeds weer
fris aan de gang".
De 'technisch bewonersadviseurs John Bel (links) en Frans de Munk:
halve dag doen. De rest van de dag heb je nodig om je af te reageren".
"Je kunt dit werk niet langer dan een
(Foto Holvast)
Monty Python
Sinds enkele weken is het Leids
Vrijetijdscentrum, Breestraat
66, ook op donderdagmiddag
voor bezoekers geopend. Aan
staande donderdag wordt er
een videofilm van Monty Py
thon vertoond. De openingstij
den zijn van half twee tot vijf
Folk
Folkclub Horus organiseert
vrijdag weer een muziek
avond in Aniba's Muziekka
mer (hoek Herenstraat-Witte
Singel). Dit keer treden twee
Ierse muzikanten op: Sharon
Bradley en Martin O'Connor.
Sharon Bradley woont al en
kele jaren in ^Nederland en
speelt onder meer met Kees
Ouwejan Makkers. Ze zingt
liedjes in de stijl van Joni
Mitchell en Joan Baez en ver
der Ierse traditionals. Marin
O'Connor, die diverse typen
accordeon speelt, is een veel
gevraagd sessiemuzikant.
Hij was lid van de Ierse groep
Reel Union en werkte mee
aan opnamen van groepen
als Boys of the Lough en De
Danann. Het optreden begint
om half negen.
Rommelmarkt
Het Leids Vriejtijdscentrum
houdt donderdag 24 maart
een rommelmarkt, waarbij
het de bedoeling is dat men
sen zelfgemaakte of andere
spullen verkopen. Zij die
daaraan mee willen doen
kunnen zich tot 10 maart in
schrijven 's middags op door
deweekse dagen en op don
derdagavond in het LVC,
Breestraat 66.
Belastingbiljet
Bij K&O begint 10 maart een
werkgroep met als thema:
"Hoe vul ik zelf mijn belas
tingbiljet in". Op vier avond
en kunnen deelnemers dit le
ren onder leiding van mr. J.
Tegelaar, wetenschappelijk
medewerker belastingrecht
aan de Leidse universiteit.
Voor meer informatieK&O,
Oude Vest 45, tel. 141141.
LEIDEN - De scholen in Leiden hebben het vorig jaar zelf aangegeven: aan het werk van
de logopediste kennen zij grote waarde toe. Nummer één op het lijstje van wensen was,
dat een leerling van het kleuter- en lager onderwijs met een spraak-, taal- of stemstoor-
nis zo snel mogelijk door de logopedisten van de Schooladviesdienst (SAD) moeten
kunnen worden behandeld.
Een eis - een goede, dat wel - waar
aan de vijf logopedisten van de
SAD nauwelijks kunnen vol
doen, omdat ze domweg te veel
werk hebben. Aan de hand van
harde cijfers kan dat eenvoudig
worden aangetoond. Vorig
schooljaar hebben de vijf logope
disten 55 kleuterscholen bezocht
en 360 kinderen onderzocht.
Daarvan zijn er 152 in behande
ling genomen en 52 op een
wachtlijst geplaatst.
De lagere school geeft eenzelfde
beeld. In deze sector van het on
derwijs werden 765 kinderen be
keken en 233 behandeld. Maar
liefst 96 moesten er hier op een
wachtlijst woden geplaatst.
Daarnaast werden er in het totaal
nog eens 461 controles verricht.
Toch zag hot college van B en W
geen gat in de gemeentebegro
ting van 1983 om de logopedisten
te kunnen ontzien. Ook zij ston
den op de nominatie om in te le
veren. De raadsleden staken daar
tijdens de begrotingsbehande
ling een stokje voor door een mo
tie in te dienen, waarin het colle
ge werd verzocht te garanderen
dat de leerlingen die in aanmer
king komen voor logopedische
hulp, maar hiervoor geen medi
sche indicatie (niet vallen onder
de richtlijnen van het zieken
fonds) krijgen, toch door de logo
pedisten van de SAD worden ge
holpen.
En daar wringt nu de schoen. In
een advies aan de gemeenteraad
stelt het college dat de SAD haar
best moet doen bij het zieken
fonds om voor zoveel mogelijk
kinderen een medische indicatie
te krijgen. Dit betekent automa
tisch dat deze kinderen niet meer
vallen onder de verantwoorde
lijkheid van de SAD, maar be
handeld worden door een parti
culier gevestigde logopedist
Verschuiven
Op deze manier - door het werk
wat te verschuiven - kunnen de
door
Saskia Stoelinga
bezuinigingen op logopedie toch
hun beslag krijgen. Het college is
wel zo vriendelijk om voor de ja
ren '83 en '84 nog niet te korten
op de financiën, zodat enige er
varing met bovengenoemde re
geling kan worden opgedaan.
Heel slim wordt dat ontstane te
kort op de begroting weer ver
haald op de gehele SAD. De
dienst moet nu gewoon 20.000
gulden meer inleveren. Zo heeft
het college zich geen extra werk
op de hals gehaald en ervoor ge
zorgd in elk geval niets tekort te
komen. Ze zoeken het op de
SAD maar uit.
De logopediste Karin van Lieshout
en Leonoor Oonk voelen zich te
genover andere medewerkers
van het SAD een beetje be
schaamd. Ze zitten in een moei
lijk parket. Anderen van de
dienst moeten nu voor hun be
zuinigen, terwijl de door het col
lege bedachte regeling hen hele
maal niet aanstaat. Zij moeten
naast hun drukke werkzaamhe
den ook nog eens voor een medi
sche indicatie zorgen bij zieken
fondsen die o zo ingewikkelde
richtlijnen hebben. Daarnaast
vragen ze zich af of dit allemaal
zo bevorderlijk is voor de leerlin
gen, leerkrachten en ouders.
Het aardige van logopedisten op de
scholen is nu juist dat iedereen
met iedereen contact kan onder
houden. Van Lieshout: "Op een
voudige w\jze kunnen wij de
leerkracht van onze behandel
wijze vertellen en op wat voor
een manier hij of zij daaraan kan
meewerken. Het is toch meege
nomen als een leerkracht weet
hoe een stotterend kind op een
goede manier kan deelnemen
aan het onderwijs. Hetzelfde
geldt voor de ouders. Op school
durven zij veel meer aan ons te
vragen".
Kostenbesparend
Uit ervaring weten beide logope
disten dat een particulier geves
tigde logopedist aan deze bege
leiding nauwelijks toekomt. Er is
volgens Leonoor Oonk nog een
belangrijk punt. De SAD heeft
nog niet zolang geleden begelei
dingsteams in het leven geroe
pen. In deze begeleidingsteams
zit de schoolarts, de maatschap
pelijk werker, de schoolbegelei-
der en de logopedist. Oonk: "Op
deze manier kunnen we snel,
adequaat en kostenbesparend
werken. Het is namelijk belang
rijk dat je de oorzaak van slecht
praten of stotteren opspoort. De
ene keer kan het een lichamelij
ke afwijking zijn, maar het kan
ook psychisch zijn of dat er een
gezin nauwelijks wordt gespro
ken, waardoor de woordenschat
zeer beperkt blijft".
Karin van Lieshout zet de woorden
van haar collega kracht bij:
"Spreken is zo belangrijk binnen
de school, dat een kind met een
achterstand in de taalontwikke
ling daarmee elke minuut wordt
geconfronteerd. Als daar niets
aan wordt gedaan zal het steeds
verder achterop raken".
Coördinator van de SAD en
schoolbegeleider Hans Cornet is
het helemaal met de logopedis
ten eens. Hij vindt de weg die de
gemeente heeft gekozen te mak
kelijk. "Wij moeten nu de kolen
uit het vuur halen".
De raadsleden van de commissie
onderwijs, samenlevingsopbouw
en emancipatie vergaderen mor
gen over deze problemen. Mis
schien kan dan de simpele vraag
aan de orde komen waarom het
ziekenfonds voor een kind met
een medische indicatie geen ver
goeding aan de logopedisten van
de SAD kan geven? Of is dit land
al zo vergeven van wetten en re
gels dat dit niet mogelijk is?
Onderzoek
In de Leidse kroniek van vrijdag 25
februari '83 was een sneer naar
de universiteit van journalist
Ruud Paauw te lezen. Een en an
der betrof een persbericht van de
universiteit aangaande een on
derzoek van de vakgroep onder
wijskunde naar de werkgelegen
heid in het basisonderwijs. Neen,
dat hoefde niet in de krant. De
wethouder had al hetzelfde bere
kend en eigenlijk nog beter,
want hij had er ook het voortge
zet onderwijs bij betrokken, om
dan daarna met de bekende cli
ché te komen, dat wetenschap en
snelheid elkaar bijten, en om ten
slotte te stellen, dat er helemaal
geen wetenschappelijk onder
zoek naar gedaan hoefde te wor
den.
Hier moet iets recht gezet worden.
Het persbericht bevatte wat an
dere informatie, dan er in het in
terview met wethouder Peters
stond. Allereerst zijn de getallen
ten aanzien van het basisonder
wijs verschillend (Peters bere
kent 45 banen verlies, onderwijs
kunde berekent 54 banen). Ten
tweede geeft onderwijskunde
aan. hoeveel dat is, gezien het
huidige aantal banen. Ten derde
wordt er ingegaan op de werk
loosheid in het basisonderwijs,
die nu reeds 20% is. En ten vierde
wordt er op gewezen, dat de sti
muleringsfaciliteiten met name
onder druk zullen komen te
staan.
Vruchtbaarder zou het geweest
zijn, als de journalist dit verschil
in berichtgeving eens nader zou
bekijken, en om eens na te gaan,
waarom er door de ABOP om
een onderzoek gevraagd is; na
melijk, omdat de wethouder dit
soort gegevens alleen vrij geeft,
als het hem uitkomt.
Er bestaat nieuws en nieuws.
Scherpe journalistiek zonder cli
chés, daar is in deze tijd behoefte
Bruno Vreeburg,
lid van de ABOP-Leiden
Van der Werfstraat 34
Leiden
Vrije dag
Vrouwelijke ambtenaren krijgen
vrij op 8 maart. Prima, dacht ik,
er gebeuren ook nog leuke din
gen tegenwoordig. Toen had ik
nog niet de motivatie van de he
ren wethouders gelezen.
Van mensen in een dergelijke posi
tie kun je dit alleen nog maar op
zettelijke botheid noemen, om
een internationale vrouwendag
te vergelijken met een partij vol
leybal! Wethouder Tesselaar
heeft blijkbaar nog nooit serieus
nagedacht over de positie van
vrouwen in onze maatschappij.
Samen met de andere heren wet
houders staat hij zogenaamd
achter een partijprogramma
waarin emancipatie een belang
rijke rol speelt. Maar in de prak
tijk worden vrouwen belachelijk
gemaakt.
Een emancipatiecommissie is niet
nodig, lees ik op dezelfde pagina.
En dat terwijl de emancipatieno
ta van de W.E.L. vol staat met
goede beleidsaanbevelingen, die
nader uitgewerkt moeten wor
den. Die nota is een begin en het
zou een goede zaak zijn, als de
mensen die daar twee jaar mee
bezig geweest zijn, ervaring en
kennis hebben opgedaan, de uit
voering kritisch en van zeer
dichtbij mee blijven maken.
Kortom het is helemaal niet prima
wat hier gebeurt. De vrije dag op
8 maart is niet anders dan een
publiciteitsstunt van de heren
wethouders, een zoethouder om
het wanbeleid op het gebied van
vrouwen-emancipatie te bedek
ken. Ondanks dat, hoop ik, dat
veel vrouwelijke ambtenaren
van de geboden gelegenheid ge
bruik zullen maken, om 8 maart,
tot een ware vrouwenstrijddag te
maken.
Namens het "8 maart komité Lei
den"
Ellie Luteijn
Boerhaavelaan 9
Leiden
Logopedisten Leonoor Oonk (links) en Karin van Lieshout: "Het is toch meegenomen als een leerkracht weet
hoe een stotterend kind op een goede manier kan deelnemen aan het onderwijs". (Foto Holvast)
