-
Computer maakt dat bus
stipt op tijd kan rijden
Guatemala verlengt
de staat van beleg
Surinaamse patriotten bang
voor racisme in Nederland
Beurs Amsterdam
Proef in Nordrhein Weslfalen
Figuurzagen
marktberichten
Beursovcfzicht
PAGINA 17
Tussen Rijn en Maas, Nij
megen en Duisburg ver
zorgt de Duitse vervoers
onderneming NIAG een
enorm verkeersnet. De
onderneming is verant
woordelijk voor het trans
port van goederen en per
sonen over een traject van
ongeveer 3000 kilometer
lengte. Met rond de 400
autobussen, enige vracht
wagens en diesellocomo-
tifeven kwijt men zich van
die vervoerstaak. Met
hulp van de overheid, die
voor bijna drie miljoen D-
mark bijsprong, gebeurt
dat met name in de sector
personenvervoer op een
uiterst moderne manier,
waarbij de nieuwste com
municatie- en computer
technieken zijn toegepast.
NIAG staat voor Niederrheini-
sche Verkehrsbetriebe Ak-
tiengesellschaft. Een groot
deel van het vervoer in
Nordrhein Westfalen valt aan
die maatschappij toe. Om
met name het busverkeer in
dit landelijke gebied goed af
te kunnen handelen, heeft
men veel communicatie
hulpmiddelen nodig.
Alleen met de nieuwste tech
nieken is men in staat goede
informatie en een goed in
zicht te krijgen. Met name
AEG-Telefunken heeft een
speciaal systeem ontworpen
voor vervoer en verkeer, dat
luistert naar de naam Tele-
trans'. De overheid in Nordr
hein Westfalen besloot daar
om bij te springen en het ex
periment bij de NIAG tot een
'Pilotprojekt', een proef, te
verklaren. De proef betekent
het totaal in kaart brengen
van alle busbewegingen, met
de mogelijkheid daarop cen
traal. vanuit de 'verkeerska-
mer', in te kunnen grijpen.
Daarvoor is een verbindings
systeem nodig tussen alle rij
dende bussen en de verkeers-
kamer, een computer waar de
hele dienstregeling in vast
ligt en een andere manier van
communiceren. Spraak, door
meldingen van alle buschauf
feurs, zou het mobilofoonnet
hebben overbelast. Men koos
Op beeldschermen in de verkeerskamer van de NIAG kan men de vorderingen van elk van de 400 bussen
nauwkeurig volgen. Ogenblikkelijk kan men bij vertraging handelend optreden. Negentig procent van de bood
schappen komen 'digitaal' en automatisch, dat wil zeggen zonder spraak in de centrale binnen.
dus voor 'digitale informatie',
korte krakerige toontjes over
de mobilofoon. In feite gaat
het hier om cijferreeksen die
echter door de centrale com
puter direct kunnen worden
geinterpreteerd als: hier
meldt zich chauffeur A, op
route B.
Plaatsbepaling
Probleem is dan nog te weten
waar chauffeur A precies uit
hangt op route B Daar vond
men bij Telefunken een hele
merkwaardige oplossing
voor. Alle bussen zijn uitge
rust met een extra zend-ont-
vanger, die in een heel ander
gebied dan de mobilofoon
zendt. Het toegepaste golfge-
bied voor dit apparaat ligt
dicht bij de radarfrequenties
Er is zo sprake van een 'zicht-
verbinding'. Langs de route
van elke bus zijn dan ook op
regelmatige afstanden vaste
zend-ontvangers gekomen in
een ultra-hoog golfgebied: 24
GigaHertz. Wanneer de bus
zo'n paal met zo'n speciale,
vaste zender passeert, wor
den razendsnel en automa
tisch gegevens uitgewisseld.
De 'Ortskodesender' vertelt
de bus bijv.: 'je passeert nu
paal 325'.
In de bus bevindt zich een
(elektronische) kilometertel
ler. Die wordt bij paal 325 au
tomatisch op nul gezet. Al
leen '325' is voldoende plaats
bepaling voor de bus op rou
te 'B'. Rijdt hij echter verder
dan geeft de elektronische ki-
In de NIAG-bus uit Moers ts een Teletrans-eenheid ingebouwd. De chauffeur ziet hierop direct of hij op tijd rijdt
en kan bovendien allerhande boodschappen automatisch ontvangen en versturen. Het apparaat laat zich ook
nog als een gewone mobilofoon gebruiken.
voor iedere bus om de 12 se
conden. Op beeldschermen
in de verkeerskamer kan
men op ieder moment zien
waar elk van de 400 bussen
uithangt. Vertragingen lopen
zo direct in de gaten. De com
puter vergelijkt namehjk de
reèele positie van de bus met
de dienstregeling. De compu
ter meldt die vertraging (of te
snel rijden van de bus. waar
door iedereen zyn bus mist)
niet alleen in de verkeerska
mer. De chauffeur in de bus
beschikt over een klolye dat
ook de juiste tijd kan aange
ven, maar meestal aangeef!
hoeveel minuten hij voor- of
door Hugo van der Heem
lometerteller steeds aan dat
de bus op traject B, paal 325
is gepasseerd plus nog 2 kilo
meter. Later wordt dat plus 4
km, nog later plus 10 kilome
ter enz., totdat de bus paal
'326' passeert en het spel
weer opnieuw kan beginnen.
Van seconde tot seconde is
daarmee echter bekend waar
de bus rijdt.
De centrale kan via de mobilo
foon die positie digitaal, weer
in de vorm van een getal, op
vragen. Dat gebeurt dan ook
automatisch door de compu
ter en wel zeer regelmatig:
achterligt op het rijschema.
Die gegevens ontvangt de
bus namelijk terug uit de
centrale computer.
Punctueel
Gevolg is natuurlijk dat de
NIAG bussen - met de be
schikking over zoveel actuele
informatie - punctueel op tijd
rijden. Niemand hoeft zijn
bus meer te missen omdat
die net 2 minuten geleden is
vertrokken. Niemand zal ook
meer problemen hebben bij
overstappen. Krijgt namelijk
een van de bussen vertra
ging, dan kan men in de ver-
keerscentrale bekijken of het
zin heeft, dat een collega bus-
schauffeur bij een bepaalde
halte op hem wacht. Zo ja,
dan gaat op het dashboard
van de betreffende chauffeur
een lampje branden. Hy weet
dan dat hij van het schema af
mag wijken.
Chauffeurs kunnen via een
druk op de knop van hun ex
tra mobilofoonpaneel ook
melden dat zij aan een andere
route beginnen, dat zij pech
hebben of direct een monteur
nodig hebben, dat een andere
bus het werk moet overne
men, dan wel dat er gevaar
(gladde wegen bijv.) dreigt of
dat er meer reizigers aan een
halte staan dan de bus mee
kan nemen Ook van de ver
keerskamer uit kan men
waarschuwen voor gladheid,
als de weersverwachting daar
aanleiding toe geeft.
Al die berichten gaan via digi
tale codes, als een soort ge
kraak door de ether. Het mo
bilofoonverkeer is daardoor
tot 90 procent van zyn om
vang teruggedrongen in ver
gelijking met het spreekver-
keer. Is er echt iets aan de
hand, waarbij de chauffeur
van een bus direct hulp nodig
heeft, dan kan hij alsnog de
mobilofoon gewoon voor een
spreekverbinding gebruiken.
Een oud-vaderlandse hobby,
komt weer in de belangstel
ling: figuurzagen. De uit tri
plex gezaagde lampekap
pen van zo'n halve eeuw ge
leden maken uiteraard geen
kans meer. maar er zijn wat
eigentijdse objecten
Kinderen van nu 'vallen' op
zelf gefiguurzaagde figuren
van televisie- en striphelden
uit jeugdbladen. Van een
blitse poster kun je (op tri
plex plakken en uitzagen)
een leuke wandversiering
of een trekpop maken.
Kleurige platen, die anders
toch maar de vuilnisbak in
gaan. kunnen met de fi
guurzaag tot een legpuzzel
worden omgetoverd. Kort
om; talloze mogelykheden.
Er is een leuk boekje over fi
guurzagen (het heet ook
doodgewoon 'Figuurza
gen'), uitgegeven door
Strengholt, prys f 13,90. U
vindt ook informatie over fi
guurzagen in het pas ver
schenen nummer van 'De
Knutselkrant voor Neder
land', voor nog geen piek te
koop in handcnarbeidzaken
e.d.
AMSTERDAM „Ik maak me
ernstige zorgen over de openbare
orde in Nederland als er ooit een
invasie van huurlingen in Suri
name plaatsheeft". Dat verklaar
de Waldi Breeveld zondag in
Amsterdam tijdens het eerste
congres van de Liga van Suri
naamse Patriotten dat door ruim
vierhonderd mensen uit het hele
land is bijgewoond. Tot de tien
tallen solidariteitsverklaringen
behoorde een telegram uit
Utrecht van de Progressieve Mo-
lukkers in Nederland. Het con
gres van de Liga van Surinaamse
Patriotten is gisteren niet toege
komen aan het bespreken van
een bestuursvorm.
Breeveld stelde de Nederlandse re
gering bij voorbaat verantwoor
delijk voor een huurlingeninva
sie die volgens hem vanuit Ne
derland zou worden opgezet en
gefinancierd. Hij deed nogmaals
een beroep op de autoriteiten om
de actie voor de zogenaamde
vluchtelingen uit Suriname te
stoppen en de radio-uitzendin
gen van Radio Nederland We
reldomroep op Suriname te
beëindigen. Als verzoenend ge
baar deelde Breeveld mee dat hij
besloten had om de klacht in te
trekken tegen twee Surinamers
die hem op 22 januari jl. in het
gebouw van Radio Stad in Am
sterdam hadden aangevallen.
Groenteveiling Katwijk aan den Rijn
van 25 februari
Boerenkool per kg 1,05-1,08; waspeen
AI per kist 6,-k,40; All 3,40-7,50; BI 9,-
-11,90; Bil 3,20-7,60; Cl 5,50-7,60; CII
2,30-5,20; selderij (bos) 0,45-0,47.
Appels 0,53-0,60; andijvie 2,20-2,80; boe
renkool 0,81-0,87; prei 1.86-2,05; rabar
ber 1,55-2,10; spinazie 1,50-1,95; stoofsla
0,75; spruiten A 1,60-1,73; spruiten B
1,51; spruiten D 0,45-1,50; uien 0,23-0,35;
witlof 2,10-2,95; knolselderij 0,40-0,45;
LEIDEN - Op de Leidse veemarkt wer
den vandaag 1062 slachtrunderen en 499
schapen/lammeren aangevoerd. In to
taal dus 1561 dieren.
Prijsnoteringen: stieren le kw: ƒ8,55 tot
ƒ9,40; 2e kw: ƒ8,30 tot ƒ8,55; vaarzen le
kw: ƒ7,60 tot ƒ8,90; 2e kw: ƒ6,70 tot
ƒ7,60; koeien le kw: 7,60 tot ƒ8,80; 2e
kw: ƒ6,95 tot ƒ7,55; 3e kw: ƒ6,60 tot
ƒ6,95; worstkoeien: ƒ5,80 tot ƒ6,90; extra
kw: ƒ9,00 tot ƒ13,50; schapen: ƒ210 tot
265; lammeren: ƒ230 tot ƒ310.
Toelichting: slachtrunderen: hoger
(aanvoer), matig (handel) en iets lager
(prijzen); schapen/lammeren: normaal,
redelijk en iets lager.
Het tweetal zou zich door emo
ties hebben laten meeslepen.
Patriot Breeveld: „Wat na 8 decem
ber vorig jaar in Suriname ge
beurd is heeft duidelijkheid ge
bracht in de gelederen. Zij die
zich aansluiten bij het kolonialis
me hebben geen keus. Die zullen
kleur bekennen". Breeveld, die
evenals de andere sprekers vaak
werd onderbroken door ovatio
neel applaus en gejuich, hield
zijn rede in de Nederlandse taal
omdat er aanwezigen waren die
„ondanks 300 jaar kolonialisme
nog steeds onze taal niet ver
staan".
Hij zei dat wat zich de afgelopen
drie maanden in Suriname heeft
afgespeeld, alle vredelievende
mensen geschokt heeft. „Ik wil
de gebeurtenissen niet goed pra
ten maar stel dat hierdoor onze
motivatie niet negatief wordt
beinvloed. Laten we God sme
ken en bidden dat ons zoiets
nooit meer overkomt. Ons vaste
voornemen is de terugkeer van
de oude orde te voorkomen", al
dus Breeveld.
„Niet in Suriname bestaat angst
maar hier in Nederland. Angst
voor het toenemende racisme.
Angst dat onze jongeren worden
beroofd van hun waardigheid als
hen ergens de toegang wordt ge
weigerd. Ik ben geen doemden-
Op de bijeenkomst van de patriot
ten werden t-shirts gedragen met
de beeltenis van Bouterse.
ker maar ik vrees dat binnen af
zienbare tijd de meest geweldda
dige rassenconflicten zullen
plaatsvinden in Nederland. Is
Nederland beter dan Engeland?
Is het beter dan de Verenigde
Staten? Kies voor Suriname. Wij
verwachten u thuis".
GUATEMALA-STAD Generaal
Efrain Rios Montt, de president
van Guatemala, heeft dit week
einde de staat van beleg, van
kracht sinds vorig jaar juli. ver
lengd tot 23 maart. Kerkelijke
leiders hadden er bij de evangeli
sche president op aangedrongen
de veel minder zwaarwegende
staat van alarm in te voeren, ter
gelegenheid van het bezoek van
paus Johannes Paulus II. die op
6, 7 en 8 maart in Guatemala
wordt verwacht.
Rondlopend in de hoofdstad van
Guatemala lijkt de burgeroorlog
reeds beëindigd. De gespannen
sfeer van een jaar geleden is to
taal verdwenen. Er rijden geen
schrikaanjagende militaire pa
trouilles meer door de straten"
het centrum is weer dichtbevolkt
en de wat betergestelden, die een
jaar geleden alleen de woonstede
verlieten voor hoogstnoodzake
lijke bezigheden en zelfs barrica
des voor hun huizen hadden op
gericht, begeven zich nu weer
uitgelaten in het woelige nachtle
ven.
Van officiële kant wordt er be
weerd dat de guerrilla zo goed als
vernietigd is en 90 procent van
haar vuurkracht zou hebben ver
loren sinds Rios Montt op 23
maart van het vorig jaar aan de
macht kwam. In hoeverre dat
waar is. valt in Guatemala-Stad
en directe omgeving moeilijk na
te gaan. De nationale pers is vo
rig jaar augustus een streng pu-
blikatieverbod opgelegd inzake
alles wat naar revolutionaire
praktyken ruikt. Alleen de gege
vens van de schaarse perscom
muniqués van het ministerie van
defensie mogen worden opgeno
men.
door
Rob Sprenkels
Rios Montt lijkt in eerste instantie
de psychologische oorlogvoering
te hebben gewonnen. Schoten in
de nacht worden toegeschreven
aan rovers en burenruzies, nie
mand stoort zich er meer aan.
Ondanks de toenemende werk
loosheid en een zich steeds
scherper profilerende economi
sche crisis zijn de bewoners van
Guatemala-Stad de president
dankbaar dat de rust is wederge
keerd.
Onderwijl is ook Guatemala na
tuurlijk koortsachtig in de weer
vanwege het bezoek van de paus.
De autoriteiten verwachten dat
de hoofdstad door mensen uit de
binnenlanden zal worden over
spoeld. Er wordt daarom onder
meer een campagne gevoerd,
waarin de inwoners van Guate
mala-Stad worden opgeroepen
om hun huizon voor de pelgrim-
reizigers open te stellen Onder
tussen trekt de commercie pro
fijt. Posters, boeken, grammo
foonplaten, speldjes, hangertjes,
sleutelhangers, alles waar Johan
nes Paulus II op staat, wordt
massaal verkocht, ondanks de
nogal pittige pryzen
Voor iedere Guatcmalaan gaat het
om de gebeurtenis van de eeuw.
Niet alleen voor Guatemala, dat
met zes miljoen katholieken de
grootste rooms gezinde bevol
king van Midden Amerika telt.
maar voor de gehele regio, zo
heet het op straat Alleen de rege
ring t- !t i h r-. r\ - 1
op. En dat toch niet alleen door
het feit dat Rios Montt voor een
evangelische sekte predikt. Aan
genomen mag worden, dat hy
vreest dat de paus de speciale
militaire rechtbanken aan de
tand zal voelen, de doodvonnis
sen, de vervolging van sommige
sectoren van de Guatemalaanse
kerk en het feit dat Guatemala
vorig jaar zon 8000 oorlogsslacht
offers moest begraven, byna
3000 meer dan El Salvador.
MAANDAG 28 FEBRUARI 1983
ACTIEVE
AANDELEN
Ahold
Akto
ABN
ld. eert. <dlv.'83l
AmroBxnk
Bos Kalis
Dorische Petr
Dortschr Petr Pref.
Elsevier NDIJ
130.50 '30.60
44.40 44.10
330.00 32500
111.90 111.30
106.20 105.30
47.80 46.50
41.20 41.20
Ho realo
Unilever
VNU
Volker Stevi
Hl H
34.50 34.2U
262.50 262.50
126.50 126.50
247.50 247.50
184.60 185.40
194.00 193.80
76.40 77.80
34.00 32.30
90.20 90.10
BINNENLANDSE
AANDELEN
16.00
28.00
HJi
Kon Olie
Not. Ned
Nedlloyd Groep
NMB
Oce-vnn der Grintei
idem (div.'83>
Van Ommeren
Pakhoed
Pakhoed eert.
Philips
•131,00 131.50
43.60 43.20
144.50 141.50
115.00 113.50
103.00 101.00
96.00 95.00
19.80
19.50
157.50 154.80
94.80 93.9(1
136.50 135.8
97.50 97.00
127,00 124.00
169,00
165.50
22.80
49,00 48.80
47.80 47.80
35.70 35.30
.22,
Aad. Rubber
Asd. Rijtuig
Ant Verf
Aas. St.R'Dam
Audel
Aut Ind Rt
Ballast Nrdaro
BAM
Batenburg
Hegemann
Bellndo
Berkel P
Blydenst eert.
Boer Druk.
Bols
BorsumlJ
220,00
73.50
99.80
880.00
90.00e
37.50
403.00
87,50
215.00
74.00
104.80
880.00
88.00
36.00
404.00
70.00b
372.50
W5.40
1000.00e
88,00b
85.50
148.50
Braai Bouw
•deert
Bredero VB
ld.ee rt
Buhrm. Tett
Cal and Holl
Calvécert.
ld. eert
Centr. Suiker
ld reet
Celeeo
ld eert
Chamotte
Clndu Key
Clalmlndo
Dell MIJ
Do uwe Egberts
Econosto
Emba
Erika
Fokker
Furaeas
Gamma H
Id. SN PW
Gel. Delft. Cert.
Gerofabr
Goudsmit
HagrmrIJer
Hoek's Macb.
Holdob
Holee
Hall tru»t
Holl Kloos
Holl Sea Search
Hunter D
HVA Myencert
LH C Inter
Ind. Maatach.
IBB Kondor
Intematlo M.
Kempen Beg.
Kiene S.
82.50
190.00
188 00
170.00
174.50
40.00
29.80
262.00
108.00
109.00
181.50
183.00
12 90
14.30
375.00
68 80
56.20
81,00
69.00
50,50
138,00
78.20
26.30
44,00
63,30
19.00
156,00
72.50
77.50
54.00
94.00
30.00
62.00
160.00
190,00
188.00
178,00
177.00
40,00c
29.50
261,00
108,00
108.50
181.50
181.50
69.00
58.40
86.00
68.20
50.50
133.00
79.00
26.00
44.00
63.10
19.20
160.00
73.20
77.00
5T.00
89.50
29.50
62 50
158.00
ld. 6 cum.
Kon. Ned. Pap.
Kraanapolaky
35.00
95.20
11.00c
73,20e
17,20
14,00
35.30
95,00
11.10
toll
110.00 111.00
2.90 2.70
14.60 14,00
87.00
76.50
85,00
158.00
23.50
61.00
330,00
78,50
87,00a
157,00
24.10
Leldscbe Wol
Maelnloseb
Maxw. Petr
MHV A dam
Moe ara En.
ld. 1 10
ld 1-4
Mulder
MIJnb. W
NaefT
NBMBouw
Nedap
K'cd C red let
NeJ Se h reps hyp
Ned Springs!
Nleratraas
Norit
Nutrtcla GB
Nijv TenCale
Oee v.d. Gr.
Ore ns tela
Palembang
Paltbe
Pont Houl
Porcel Flea
Proost A Br
Rademakers
KavaAt
Rees Ink
Rlvi
Id. cert.
139,80
130.00
123.80
234,00
68,70
10,30
400.00
5150,00
1100,00
28.50
8.20c
215.00e
26.50
243.00
81 00
70.00
77.00c
167.00
65,00
53,80
42,50
165.00c
74.80
88.00
240 SO
565.00c
560.00
139,80
125 00
123.00
232,50
70.50
10.60
400.00
5130.00
1090.00
460.00a
335.00
29 201
27.90
9 50c
205.00
26 60
249.00c
83.00
68.70
78.00
190.00b
64,00
52.50
45.00
165 00
78,00
240 50
550.00
535.00
Roth A Jlsk
Romment
RSV
Sar ak reek
Sehlum berger
Schuppen
Schultersv
Salvenb Bank
Smlt Intern
Telegraaf
Textiel Tw.
Tllb Hyp Bk
T* Kabel H
Twljnstra en G
Ubblnk
Ver Glaaf
WMF Stork
Verio eert
VRG Gem Bex
Wegener C. eert
Wrsaanen C
Westhaven Aad
Wollera Samson
Wyera
Wkjk en Her
113.50
87.50
560.00
75.00
14000
38,00
75.10
5l.50d
5,10
112.00
86.80
535.00
79 00
140.00
41.50
74 90
51.70
106.00
58.00
1.60b
191 00
29.00
91.80
215.20
62.00
51.10
38,30
27,00
105.00
198 SO
82.00
32,50e
109.00
82.00
1.60c
198 50
28,50
92.00c
21500
63.00
50.50
37.50
27.50
105 00
205 00
85.00
35.00e
Sumabel
Tokyo PHlSl
Tokyo PH
lolfond.
Cbemlral F
M (.rn»th
Japan Fund
Technologie h
383.00
9280
54.00
165 00
229.50
12-S.OOe
109 00
120 50
200.00
357.00
27.60
24.00
382.00
93 50
55 00
164.00
231.00
126 00b
107 00
121.50
199 00
360 00
27.70
24 10
26 70
34»
BELEGGINGS
INSTITUTEN
ABN aand fonds
Alg fondw-nb
Alrenla
America FND
Rinn Be If. Vg
BOG
180»
12T.00
12520
133,00
2«: M
140.50c
165.00
1360.00e
132.50
566.00
125.40
133 50
207 50
141.00
165 50
131000
133.00
568.00
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
Amerikaanse dollar 2 72
Engelse pond *-2'
Belg franc 1100)
Duitse mark II00 11200
Ilal br« (10 0001 21 00
Portugese esc (100) 2 15
Can dollar 2 22
Franse franc<IOCn 40 50
Zwita franc (100)
Zwerdar kroon (100)
KIOO)
Deense kroon (100)
Ooat shilling (1001
Spaanse peseta 1100)
Gnekae drachme. IOOi
Finse mark 1100)
Joeg dinar
37 25
39 00
32 75
AMSTERDAM (ANP) - Do Am-
sterdamse effectenbeurs is de
nieuwe week in verdeelde stem
ming begonnen. Bij niet al te
drukke handel weken de meeste
koersen weinig af van die van
eind vorige weck. Een uitschie
ter naar boven was opnieuw El-
sevier-NDU, die met een winst
van 3 op 228. zijn opmcrkcly-
ke weg omhoog voortzette
Slecht in de markt lag AMRO
bank. het fonds stond rond het
middaguur op een 1,50 lagere
koers van ƒ46.50 In staatsfond
sen werd erg weinig gehandeld.
De noteringen waren over vry-
wel de gehele linie onveranderd.
Slechts hier en daar kon een mi
nieme winst worden geboekt
Volgens beurshandelaren had de
afwachtende houding te maken
met de opnieuw oplaaiende dis
cussie over een nieuwe staatsle
ning
Bij de internationals deden KLM
en Kon Olie het niet best. Kon
Olie moest, na vonge weck al for
sc verliezen tc hebben geïncas
seerd. nu met 1.40 terug tot
93.90. tcrwyl KLM 1.80 prys
gaf od 155.20.
