Het simpele succes van Greenpeace Maggie als tweede Queen Victoria EM'a y Februari lijkt oogstmaand te worden ZATERDAG 26 FEBRUARI 1983 PAGINA 23 Voor Greenpeace lijkt februari oogstmaand te worden. De spectaculaire acties tegen het dumpen van radioactief afval in de oceaan en tegen de afslachting van zeehonden beginnen vruchten af te werpen. Minister Winsemius (milieubeheer) kiest deze maand nog een lokatie voor een opslagplaats voor het radioactief afval op land. Het in zee gooien van het gevaarlijke goedje is dan wat Nederland betreft voorbij. Het Europees Parlement neemt in dezelfde periode een definitief besluit over de invoer van zeehondebont. Sinds kort geldt de richtlijn dat de lidstaten van de Europese Gemeenschap vrijwillig afzien van import. Er is een behoorlijke kans dat dit wordt omgezet in een verbod. Waaraan heeft Greenpeace zijn succes te danken? Waarom rinkelt de kassa constant bij deze milieu organisatie en is iedereen van jong tot oud sympa thisant? Hoe komt het dat bijvoorbeeld een organi satie als Aktie Lekker Dier, die zich bezighoudt met de slechte leefom standigheden van legkip pen, mestvarkens, kistkal veren en andere land bouwhuisdieren, veel minder bij de bevolking aanslaat? De verklaring van het succes van Greenpeace ligt voor de hand. Zeehonden hebben grote zwarte ogen die in een rond en vooral aaibaar hoofd steken. Dat roert de menselij ke ziel. Het volk loopt te hoop wanneer de kop van zo'n lief dier op bloederige wijze met een haak wordt ingeslagen. Niet alleen foto's en films van de zeehondenjacht hebben Greenpeace grote steun bij de bevolking bezorgd. Ook de avontuurlijke en romanti sche wijze waarop de milieu organisatie strijdt, heeft dankzij slim opgezette publi citeitscampagnes sympathie gewekt. De inzet van het ei gen leven voor het goede doel en het opereren aan de gren zen van de democratie dwin gen respect af. Met dit alles is een aanzienlijke politieke druk opgebouwd. Hetzelfde geldt voor de acties tegen de walvissenvangst. Walvissen zijn imposante zoogdieren die tot de verbeel ding van de mensen spreken. Door met kleine rubber bootjes voor de harpoen te varen, probeerden de Green- peace-vrijwiligers de walvis tegen de wrede jagers te be schermen. Ook stroomden de donateurs bij de milieumultinational binnen na de acties tegen het dumpen van het radioactief afval. Mensen zijn bang voor radioactief afval en boven dien werd opnieuw gestre den volgens de beproefde methode van activisten die onder de losplanken varen om het dumpen te beletten. Hemmo Muntingh, milieuspe cialist van de PvdA in het Eu ropees Parlement, zegt dat Greenpeace bestaat dank zij de emoties van de mensen. De oprichters hebben een goede keus gemaakt; ze heb ben zich geworpen op dieren die aanspreken, zegt hij. „Niemand heeft zich indertijd druk gemaakt over de havik, die toch ook lange tijd met uitsterven werd bedreigd. En waarom niet? Omdat de ha vik een reusachtige rover is met een venijnige blik in de ogen. Zo'n beest maakt geen sympathieke indruk. Voor een uitstervend plantje halen de mensen al helemaal de schouders op." Ofschoon Muntingh Greenpea ce steunt, verwijt hij de groe pering toch een streven naar gemakkelijk succes. „De zee honden in Canada worden niet rechtstreeks met uitster ven bedreigd. Er zijn nog een paar miljoen zadelrobben. Het aantal klapmutsen be- door Weert Schenk draagt rond de vijfhonderd duizend. Maar over de mon niksrob in het Middellandse- zeegebied, waarvan er nog maar vijfhonderd zijn, heb ik Greenpeace nog nooit ge hoord." Ingang Lies Vedder, die zich voor Greenpeace Nederland met de zeehondenproblematiek bezighoudt, is het voor een deel met de kritiek van Mun tingh eens. Zij zegt twee maanden geleden speciaal in dienst te zijn gekomen voor het behoud van de monniks rob. Vedder volgde een wal visspecialist op. De Greenpeace-medewerkster erkent dat Greenpeace ge bruik maakt van dieren die goed bij het publiek liggen. „Het is een goede ingang om de mensen op andere zaken te attenderen, zoals de ver vuiling van de zee en andere bedreigingen. Om duidelijk te maken dat we bezig zijn de wereld naar de knoppen te helpen, is het gerechtvaar digd om van een dier gebruik te maken." Lies Vedder noemt het voor Greenpeace een geluk dat de zeehond en de walvis zo'n in druk maken op vooral kinde ren, die vervolgens hun ou ders enthousiast weten te maken. Een ander voordeel van deze bedreigde dieren is dat het ver van het bed van de mensen afstaat. „Zeehon- de- of walvisvlees horen niet bij onze cultuur, zoals kippen of koeien." Europarlementariër Muntingh stelt het nog iets harder: „Kippen en varkens spreken niet aan. De Nederlanders vreten zelf die kippen, kalve ren en varkens. Of anders hebben ze wel een familielid dat van de fokkerij leeft. Het is gemakkelijker om tegen die zeehondenjacht te zijn." Aaibaar Volgens de milieuspecialist willen de mensen ook liever niet worden geconfronteerd met de methoden die met hun voedselvoorziening te maken hebben. „Het is wel het bewijs dat de mensen slecht met de dieren omgaan. De meesten staan onverschil lig tegenover de natuur en ze ker tegenover de wilde na tuur. Tenzij het om dieren met een grote aaibaarheids factor gaat." Wie het aantal donateurs van de verschillende dierenbe schermingsorganisaties be kijkt, kan precies de aaibaar heid of de afstand tot het te beschermen dier aangeven. Het nogal gezapige en neutra le Wereldnatuurfonds heeft in Nederland de meeste geld gevers: 100.000. Hier gelden zowel de factoren afstand als aaibaarheid van het onschul dige pandabeertje. De tweede plaats wordt ingeno men door de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren: 80.000 donateurs. De betekenis van dieren is hier vooral: honden en kat ten, zeer aaibare dieren. Greenpeace staat op de derde plaats met ruim 50.000 Ne derlandse contribuanten. Vervolgens komt de anti-vi visectiebond met 10.000 do nateurs. De verklaring voor dit vrij lage aantal is onge twijfeld de zorg over de voortgang van het kankeron derzoek en wellicht ook de angst van de mens om zelf in plaats van het dier 'proefko nijn' te worden. Met 6000 donateurs komt de ac tie Lekker Dier op de laatste plaats. „Wat de mensen te genhoudt om ons financieel te steunen is de relatie met het avondmaal. De meesten geloven toch dat zonder bio- industrie geen betaalbaar vlees of ei is te verkrijgen", zegt voorzitter Wim de Kok van Lekker Dier. Knokken Volgens De Kok is uit onder zoeken gebleken dat de meeste mensen ook gevoelig zijn voor de argumenten van Lekker Dier. „We hoeven niet meer aan te tonen dat het welzijn van de landbouw huisdieren is gestoord. Men wil alleen de consequenties daarvan niet aanvaarden." Een ander nadeel voor Lekker Dier is dat iedere maatregel ter bevordering van de leef omstandigheden van het vee economische gevolgen heeft. De Kok: „We vinden een ge willig oor bij het ministerie van landbouw en visserij. Men wil echter de boeren niet op hogere lasten jagen. Wij moeten knokken tegen de economie." Greenpeace heeft nauwelijks met economische belangen te maken, althans niet die van Nederland of andere lidstaten van de Europese Gemeenschap. De tegenpar tij van „de ridders van de re genboog" is ook niet zo goed georganiseerd als de land- bouwlobby in Europa. De Kok zegt dat Lekker Dier voorzichtig moet opereren. „We moeten heel redelijk zijn, anders bereiken we niets. Wij moeten ook com promissen sluiten. Greenpea ce heeft daar weinig last van. Bovendien als je zo populair bent als Greenpeace, ben je ook veel beter in staat punten binnen te halen." Verschil De voorzitter van Lekker Dier' vervolgt fel: „Toch is het on gelooflijk dat verschil tussen landbouwhuisdieren en die verre dieren. Of nog beter, het verschil tussen land bouwhuisdieren en honden en katten. Je zou zo voor de rechtbank staan als je hetzelf de zou doen met honden of katten als wat nu zelfs op gro te schaal gebeurt met bij voorbeeld varkens." „Varkens hebben veel meer ge voel dan honden of katten. Ik denk dat er diepgestoorde mensen zijn, die minder ge voel hebben dan dieren. Toch hechten we erg aan die men sen. Dus waarom zou je je dan niet net zo aan een dier hechten? Of mag je mensen niet met dieren vergelijken? Wat ik wil zeggen: ook een dier kan erg lijden. Dat moet je voorkomen." De Kok is niet jaloers op Greenpeace. „Greenpeace doet nuttig werk. Daarvoor mogen ze beloond worden. Hoewel ik niet tevreden ben, wordt ook van Lekker Dier gezegd dat we succes heb ben. Dat is toch aardig. Al leen het zou natuurlijk wel prettig zijn als je over zoveel geld als Greenpeace zou kun nen beschikken." Over geldzaken kan Lies Ved der van Greenpeace niet spreken. Ook voor haar is het ondoorzichtig hoe dat inter nationaal is geregeld. Wel weet ze met zekerheid te zeg gen dat Greenpeace niet van uit een commercieel oogpunt op „de zeehondemarkt" is gaan opereren. Idealisten Ze stelt dat Greenpeace niet zo op de emoties inspeelt als bij voorbeeld het International Fund of Animals Welfare. „Die organisatie probeert op een zeer agressieve manier de portemonnees open te krij gen. Dat is bij ons niet het ge val." „Het was geen opzettelijke keus, die zeehonden. De zee hondenjacht is gekozen van uit een ideologie. De mede werkers van Greenpeace zijn allen ook idealisten. En wij houden ons nu eenmaal bezig met alles wat met de zee heeft te maken. Voor andere zaken er zijn andere groepen." Milieuspecialist Hemmo Muntingh (PvdA): "Over de monniksrob in het Middellandsezeegebied heb ik Greenpeace nog nooit gehoord". (Foto GPD). Ook kinderen komen op het lijstje van Margaret Thatcher voor: "Er moeten manieren worden gevonden om ze tot op zichzelf vertrouwende, ondernemende, verantwoordelijke en capabele volwassenen te doen uitgroeien". Vwu ati. Met enig schouderophalen namen de linkse Britse politici en kranten vorig jaar kennis van het feit dat premier Thatcher haar mi nisters op zomervakantie had gestuurd met de op dracht eens grondig na te denken over 'de rol van het gezin'. Conservatief stokpaardje, ouderwets gezwam pour épater les bourgeois, dat soort mee warige reacties had de progressieve intelligent sia over voor het huiswerk dat Thatcher haar minis ters had meegegeven. Het beeld is drastisch veran derd nu bekend is gewor den waarmee die minis ters zyn teruggekeerd. Dat hebben we te danken aan de linkse kwaliteitskrant The Guardian, die vorige week het lijstje ministeriële ge dachten over het gezin dank zij een lek bij een van de be trokken departementen kon publiceren. Progressief En geland is zeer van die publi catie geschrokken. The Guardian zelf bijvoor beeld, blijkens een striemend hoofdredactioneel commen taar: „Dit is een werkelijk verbijsterend ratjetoe van ge vaarlijke onzin, én van onzin die nog te dom is om gevaar lijk te zijn". Verderop in dit commentaar: „Het is alarme rend dat zulke toch schijn baar intelligente mensen zul ke nonsens kunnen voort brengen - mensen aan wie we dan ook nog het bestuur van het land hebben toever trouwd". En Labour-politicus Neil Kin- nock gaf zijn reactie op de volgende welsprekende ma nier: „Dit is via een achter deur de dictatuur binnenha len, erger, dit is fascisme op kousenvoeten". Kortom, de gedachten van de leidende Conservatieve politici over het Britse gezinsleven zijn minder onschuldig gebleken dan het onderwerp in eerste instantie zou doen vermoe den. Thuisblijven Wat staat er zoal in het lijstje? Opvallend is in de eerste plaats de opmerking dat vrouwen zouden moeten worden aangemoedigd niet te werken, maar thuis te blij ven. Dat zou dan middels be lastingmaatregelen tot stand moeten worden gebracht. In dezelfde sfeer ligt het idee de positie van de Equal Oppor tunity Commission aan een nader onderzoek te onder werpen. Met andere woor den: deze overheidsinstel ling, die onderzoeken doet naar seksuele discriminatie, kan maar beter verdwijnen. Datzelfde geldt trouwens voor de overheidsinstantie die rassendiscriminatie op spoort. De plannenmakers willen ver der dat het gezin aangemoe digd wordt bejaarde en ge handicapte familieleden in huis te nemen (door middel van belastingmaatregelen en premies). Wat breder gefor muleerd is de opmerking dat de leniging van sociale noden zoveel mogelijk uit de publie ke sector moet worden ge haald. De gedachte daarach ter: dan hoeft de staat dat niet meer te doen. Onder het hoofdje onderwijs vinden we onder meer: hulp voor ouders die eigen scho len willen stichten; steun voor scholen die op een dui delijke morele basis opereren (religieuze scholen bijvoor beeld); meer macht voor hoofdonderwijzers, onder meer de bevoegdheid eigen handig onderwijzers te ont slaan. En met kinderen hebben de ad viseurs van Thatcher plan nen die uiteenlopen van: 'er moeten manieren gevonden De Britse premier Margaret Thatcher heeft weer eens op onverwachte wijze van zich laten horen. Samen met acht verwante ministers uit haar kabinet heeft ze een lijstje doen uitwerken met daarop een reeks plannetjes die de Victoriaanse traditie weer in het gezin moeten terugbrengen. Met de verkiezingswinst binnen handbereik lijken die plannetjes ook nog werkelijkheid te worden. Het einde van de verzorgingsstaat? door Henk Dam worden om 'kinderen tot op zichzelf vertrouwende, on dernemende, verantwoorde lijke en capabele volwasse nen te doen uitgroeien' tot 'kinderen moet worden ge leerd met hun zakgeld om te gaan' (die suggestie is, toe passelijk genoeg, afkomstig van minister van financiën Howe). Verwant En zo gaat dat nog wel even door. Tientallen plannetjes staan er in de lijst, het een nog opvallender dan het an der. Nu moet opgemerkt wor den dat niet alle ministers uit Thatchers kabinet hebben meegedaan. Het gaat om een groepje van acht bewindslie den, en wel die ministers met wie Thatcher zich het meest verwant voelt. Die acht plus Thatcher werden aangevuld door enkele per soonlijke adviseurs van de premier, en zo ontstond de 'Family Planning Group' (FPG) die het lijstje samen stelde. Die groep heeft geen officiële status in de zin dat de FPG verantwoording schuldig zou zijn aan het La gerhuis. Daar komt bij dat het lijstje niet meer was dan een eerste inventarisatie. Dat neemt niet weg dat de lijst wél is gestuurd naar de be trokken departementen met het verzoek aan de beleids ambtenaren 'er iets mee te doen', er wetsvoorstellen van te maken dus. Bovendien staat het nu al vast dat ge deelten van het lijstje terug te vinden zullen zyn in het ver kiezingsprogramma van de Tory's Met andere woorden: als er een kabinet Thatcher II aan komt (en daar is op dit moment nauwelijks twijfel over), dan zal in ieder geval een deel van deze radicaal-conservatieve plannen tot beleid worden omgesmeed. Wat de Britten nu al op economisch terrein beleven (een nogal rigide, rechtse politiek), zou zich dan tot het sociale terrein uit strekken. Voor wie Margaret Thatcher de afgelopen tijd heeft gevolgd, komt dat eigenlijk niet als een verrassing Ze zegt steeds duidelijker dat ze terug wil naar de Victoriaanse tijd, met z'n individuele dadendrang, economische vrijheid, gerin ge staatsinvloed, koopman schap, kortom, met z'n onge hinderde kapitalisme. Vangnet In een tv-interview legde ze dat onlangs uit Net als vroeger zouden de mensen weer in zichzelf moeten geloven, zou den ze onafhankelijk van staatsbemoeienis moeten kunnen zijn, zouden ze de kans moeten hebben zich te ontplooien zonder door aller lei bureaucratische overheid- jes op de vingers te worden gekeken. Toen de interviewer niet ten onrechte opmerkte dat als ge volg van die filosofie grote groepen mensen in de tijd van koningin Victoria schrij nende armoede kenden, ant woordde de premier dat ze, bij alle nadruk op de indivi duele verantwoordelijkheid voor het eigen welzijn, ook nog een 'vangnet' voorzag - steun dus voor de afvallers in de race. Bovendien - en dat vooral - zei ze te geloven in die prach tige Victoriaanse traditie, de filantropie. Ze zei onder meer. „Terwijl mensen wel varend werden, gaven ze vrij willig aan de staat Zoveel ziekenhuizen hebben we daaraan te danken, en zelfs gevangenissen. gemeente huizen. Het waren de onaf hankelijke mensen die ande ren ook welvarend maakten, niet door de staat opgelegde verplichtingen". Deze gedachten kunnen van vérstrekkende invloed op de Britse samenleving worden, dat is duidelijk. Thatchers wil is nu al wet, en als ze later dit jaar de verkiezingen wint heeft ze helemaal vrij spel Dat haar filosofie over een 'Groot Brittannié zoals we dat vroeger hadden' ook het einde van de verzorgings staat betekent, vervult me nigeen met vrees. 'Hot amused' De Labour-parlementariér Frank Dobson gaf hieraan op zijn eigen sarcastische ma nier lucht toen hy de premier in het vragenuurtje in het La gerhuis de volgende vraag voorlegde: „Wat heeft de mi nister-president, gezien haar voorkeur voor de Victoriaan se waarden, het liefst: af schaffing van de nationale gezondheidszorg en de pen sioenen. de herintroductie van het armenhuis, of een he le reeks koloniale oorlogen?' Mevrouw TTiatcher was, om haar grote voorbeeld eens aan te halen, not amused Ze zal ook de opmerking van een andere Labour-politicus wel niet leuk hebben gevon den, die zei: „Welk recht heeft de moeder van Mark Thatcher eigenlijk ons te ver tellen hoe we onze kinderen moeten opvoeden?'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 23