Een pleidooi voor
zindelijk scheiden
Is bodybuilding een sport?
"Laatste manier om van elkaar te houden"
Hoewel in ons land zo'n 45.000 mensen per jaar hun huwelijksband verbreken, is scheiden nog altijd
geen sinecure. Dat komt voornamelijk omdat allerlei onderhuidse - en vaak emotionele - conflicten
nog eens extra worden aangewakkerd door een steekspel van juridische procedures. Vandaar dat
sinds kort een nieuw verschijnsel de kop opsteekt: scheidingsbemiddeling. Ofwel zinvol en met
respect voor elkaar onderhandelen, ook als er tegengestelde belangden in het geding zijn. Ally van der
Paauw bezocht het eerste Buro Echtscheiding in Nederland.
Scheidingen die gepaard gaan met conflicten en dat is meestal het geval leiden tot wederzijdse rancunes waarvan in vrijwel alle gevallen het kind de
dupe is. Kinderen worden immers nooit gehoord. ifot*: gfd»
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1983
Vechterig en calvinistisch
noemde professor Peter
Hoefnagels onlangs het
Nederlandse echtschei
dingsprocesrecht. Jam
mer, voegde hij daaraan
toe, want scheiden is
soms de laatste manier
om van elkaar te houden.
Om mensen te helpen in
zo'n conflictsituatie goed
met elkaar om gaan werd
een half jaar geleden in
Groningen het eerste Bu
ro Echtscheiding opge
richt. Zes deskundigen
brachten echtscheidings
bemiddeling kosteloos
binnen handbereik: een
zindelijke manier van
scheiden.
Hoewel bijna 45.000 mensen
jaarlijks de huwelijksband
verbreken, is scheiden in Ne
derland nog steeds moeilijk
en omslachtig. Er is vaak
sprake van onwetendheid bij
de scheidenden, onnodig
veel trauma's en een absoluut
monopolie van de advoca
tuur.
Veel begrip voor andere dan ju
ridische problemen heeft die
advocatuur dikwijls niet. In
tegendeel. De onderliggende
werkelijkheid bij elke schei
ding, psychologisch van
aard, wordt volstrekt ver
waarloosd. Sterker nog: con
flicten tussen de partners
worden vaak aangewakkerd,
want op elke rancune kan
een juridische procedure
worden gebouwd.
„Kijk", zegt psycholoog Mac
Gillavry van het Buro Echt
scheiding, „als mensen be
sluiten elkaar bij het schei
den het vel over de oren te
halen, veroorzaakt dat een
hoop haat en turbulentie. Wij
geven goede informatie en
advies, waardoor mensen
juist besluiten dat niet te
doen. Dat is de kracht van dit
bureau".
Gebrek
Het Buro: twee psychologen,
een jurist, een pedagoog en
een maatschappelijk werker,
die onder leiding van een
coördinator een half jaar ge
leden met subsidie van het
ministerie van sociale zaken
begonnen driemaal in de
week kosteloos spreekuur te
houden. Mensen die willen
scheiden, er al mee bezig zijn
of het gescheiden zijn niet
goed hebben verwerkt, kun
nen alleen of met hun partner
de verschillende deskundi
gen advies vragen. Multi-dis-
ciplinaire begeleiding, zoals
dat heet. Een zindelijke ma
nier van scheiden, zo noemt
het bureau zijn taak. Ook kin
deren kunnen er sinds kort
op een eigen spreekuur te
recht: zonder ouders.
„Een experiment dat zichzelf al
aan het bewijzen is", meent
coördinator Bijkerk, verwij
zend naar de gemiddeld tach
tig nieuwe cliënten die maan
delijks op het spreekuur ko
men. Een imponerend aantal
in verhouding tot de totaal
duizend echtscheidingen die
jaarlijks in Groningen wor
den uitgesproken. Een beves
tiging ook, dat in de Neder
landse samenleving een
schrijnend gebrek heerst aan
scheidingsbemiddeling.
Echtscheidingsbemiddeling
kan op verschillende manie
ren worden gedefinieerd: het
begeleiden van éen afscheid,
psycho-sociale hulpverlening
bij de definitieve beslissing
Of gewoon een kosten- en el
lendebespdrende manier van
uit elkaar gaan, zoals Bijkerk
het omschrijft. De bemidde
ling heeft maar een doel:
mensen in .een crisissituatie
helpen aan informatie, niet
alleen op juridisch gebied
maar in samenhang met psy
chologische, pedagogische
en maatschappelijke advie
zen. Hierdoor kan op zinvolle
manier en met respect voor
elkaar worden onderhandeld,
ook als er tegengestelde be
langen in het geding zijn, die
vaak emotioneel zijn bela
den. Boedelverdeling, hui-
zenbezit of omgang met de
kinderen, zijn beslissingen
die een potentieel conflict in
zich bergen en waarbij in veel
gevallen objectieve bemidde
ling is gewenst.
"Beloond"
Wanneer beide partners tot
overeenstemming zijn geko
men over de gevolgen van
hun scheiding worden zij
„beloond" met een kort du
rend scheidingsproces, gerin
ge kosten en afspraken waar
bij de vrouw economisch
recht is gedaan en de man
niet hoeft te vrezen het con
tact met zijn kinderen te ver
liezen.
Echtscheidingsbemiddeling is
een vrij nieuw begrip in Ne
derland, in tegenstelling tot
bijvoorbeeld de Verenigde
Staten, Canada en Scandina
vië, waar deze vorm van juri-
disch-psychologische hulp
bij scheiden een hoge vlucht
heeft genomen.
„Door de bemiddeling ontstaat
durf om naar eikaars emoties
te kijken en te luisteren",
schreef prof. Hoefnagels in
het decembernummer van
Intermediair. MacGillavry
zegt daarover: „Mensen die
gaan scheiden worden ge
dwongen op zeer korte ter
mijn een aantal moeilijke,
vaak emotionele beslissingen
te nemen en die kunnen be
ter worden genomen naarma
te je beter bent geadviseerd".
De bemiddeling duurt kort,
doorgaans vijf gesprekken
per deskundige voor iedere
cliënt. Therapie om verzoe
ning teweeg te brengen is er
niet bij. „Het gaat duidelijk
om twee mensen met ge
scheiden belangen, die in
veel dingen tegenover elkaar
staan. Dat conflictmodel
moet je blijven hanteren en
hun beslissing om te schei
den respecteren. Anders ont
staat het idee dat ze weer aan
elkaar worden gelijmd en dat
soort lijm houdt toch niet",
zo vindt MacGillavry. Het
gaat er om de vastgelopen
wisselwerking tussen man,
E„„
door Ally van der Paauw
vrouw en kinderen weer die
ruimte te geven om soepel te
reageren en te onderhande
len.
Rancunes
Het Buro Echtscheiding heeft
in het eerste half jaar een
reeks problemen gesigna
leerd die het scheiden vaak
onnodig verdrietig maakt. Al
lereerst is er de versplinterde
hulpverlening, die mensen
met huwelijksproblemen
desoriënteert. De meeste ge
huwden die willen scheiden
hebben een totaal gebrek aan
inzicht als het erom gaat de
instanties te vinden tot welke
zij zich kunnen richten.
De juridische vaktaal en de on
persoonlijke gerechtelijke
procedures die vervolgens
worden gebruikt, hebben
vaak een uiterst vervreem
dende werking op wat wordt
ervaren als de diepste per
soonlijke ervaring. Veel
scheidenden raken door de
onbekendheid met de juridi
sche gang van zaken en het
daarbij horende jargon zeer
geëmotioneerd, zo bleek op
het Buro. By scheidingen die
gepaard gaan met conflicten,
leidt die emotie tot weder
zijdse escalaties, waardoor
rancunes oplaaien. Vrijwel in
alle gevallen is het kind daar
van de dupe. Kinderen wor
den immers nooit gehoord.
Veruit de grootste tragedie bij
echtscheidingen is het feit
dat de gehuwden te laat over
hun problemen zijn gaan pra
ten. Psycholoog De Lange:
„Mijn ervaring is dat de men
sen die by my komen over
wel of niet scheiden, in de
meeste gevallen wel by el
kaar hadden willen blijven
maar dat het zo ver is geko
men dat hun huwelijk niet
meer kan worden gered. Ik
krijg dan het gevoel van: ze
hadden eerder moeten ko
men. Een groot aantal schei
dingen zou niet plaatsvinden
en ook niet nodig zijn als er
door de partners in een vroeg
stadium iets aan zou worden
gedaan".
Onderdak
Van de tachtig nieuwe cliënten
die zich maandelijks op het
Buro Echtscheidingen mel
den, is 26 procent al met
scheiden bezig en 20 procent
zelfs al uit elkaar. Ruim de
helft echter moet de schei
ding nog op gang brengen.
De ervaring van zes maanden
leert dat er voor hen die nog
met scheiden bezig zijn, een
belangrijke therapeutische
werking van het Buro uit
gaat.
„Ouders die hier met hun
scheiding bezig zyn. hebben
gewoon meer tijd om ook aan
de belangen van hun kinde
ren te denken omdat de pro
blemen van ze worden afge
nomen. Je voelt je ontspan
nen als je weet datje voor alle
vragen onderdak vindt Daar
door zyn ze minder opgela
den waardoor moeilykheden
niet escaleren. Zowel kinde
ren als ouders hebben be
hoefte aan vrijblijvende be
geleiding, vooral voor de
scheiding".
PAGINA II
Dan is er by scheiden ook nog
dc kwestie van de eigen iden
titeit ook in een conflictsi
tuatie. Op dat punt liggen
vrouwen naar de mening van
de specialisten vaak achter
op mannen. Slecht geïnfor
meerd zyn over de procedure
is hiervan ten dele de oor
zaak. Maar ook het feit dat
veel vrouwen hun identiteit
ontlenen aan het huwelyk
speelt een rol, terwyl mannen
een zekere beroepsidentiteit
hebben. Ondanks deze dui-
dclyke ongunstige positie is
het toch (landelyk) in 70 pro
cent van alle gevallen de
vrouw die de scheiding uit
eindelijk doordrukt
MacGillavry: ..Mannen probe
ren vaak het voortbestaan
van hun huwelyk emotioneel
te koppelen aan het voortbe
staan van hun carrière Ze
zien het huwelyk als onder
deel van hun carrière".
Ambivalent
Psycholoog De Lange voegt
daaraan toe dat veel mannen
hulp uit de weg gaan omdat
ze menen hun huwelyk zelf
te kunnen redden. Hij heefl
ook het gevoel dat vrouwen
emotioneel compromislozer
zyn dan hun man en vaak
veel meer de negatieve kan
ten van hun huwelyk zien.
„De man is meer ambivalent
terwijl vrouwen op een gege
ven ogenblik gewoon zeggen:
dit is me te weinig, ik stop er
mee. Ik ga dan ook niet zo
mee met de underdog-positie
waarin vrouwen zouden zit
ten. Misschien is dat flnan-
cieel-economisch wel zo.
maar emotioneel is de man
de echte underdog. Vrouwen
zitten gevoelsmatig dikwijls
in een veel sterker positie en
kunnen zich na de scheiding
veel beter redden. Mannen
proberen ook veel krampach
tiger aan hun huwelyk vast te
houden".
Over de oorzaken die leiden tot
echtscheiding is en wordt
veel gepubliceerd en gespe
culeerd. Begin deze maand
verscheen het resultaat van
een onderzoek hiernaar van
de hand van socioloog dr. C.
Weeda. die meende dat in ons
land niet zozeer onverant-
woordelyk veel wordt ge
scheiden. maar juist te ge-
makke lyk en te vroeg wordt
getrouwd.
Coördinator By kerk voegt
daaraan toe: „Er is ook geble
ken dat de zogenaamde ro
mantische huwelijken de
meeste spanningen hebben.
Relaties op ietwat meer zake
lijke basis, kameraadschap
pelijk, hebben meer overle
vingskansen. Huwelijken die
heel vroeg zyn gesloten, heb
ben vaak ook in een betrek
kelijk vroeg stadium span
ningen".
Erotiek
Ook contactarmoede speelt een
belangrijke rol bij het stran
den van een huwelyk. Vooral
by vrouwen ontstaat dan een
gebrek aan lichamelyke be
langstelling voor de man, en
juist ontbrekende erotiek is
vaak de nekslag voor de rela
tie.
Psycholoog De Lange conclu
deert voorzichtig: „Waar an
dere factoren dikwijls heel
arbitrair zijn, blykt het ont
breken van lichamelijke aan
trekkingskracht heel bepa
lend te zijn by de vraag of er
gescheiden gaat worden.
Langzaam ontstaat het idee
van ik walg om je te moeten
aanraken. Als die erotiek er
niet meer is, blykt dikwyls
dat het geen zin meer heefl
de relatie nog te lymen en
ook dat de seksualiteit niet
meer terugkomt Vooral
vrouwen zeggen vaak tegen
me: zolang die man zo rot te
gen me doet hoef ik hem ook
niet in bed. Als ik vraag stel
je voor dat hy niet beroerd
meer tegen je doet, dat de
verhouding wordt zoals je
denkt dat hy moet zijn, hoe is
het dan? Dan antwoorden ze
toch: Nou nee, dan eigenlijk
ook niet meer".
Het beoefenen van body
building is een ware rage
in Nederland. Meer dan
180.000 vrouwen en man
nen, van jong tot oud, trai
nen wekelijks vele uren
met halters en andere
voor de spierontwikke-
ling gemaakte Ameri
kaanse apparatuur.
Velen onder hen noemen het
geen bodybuilding maar fit
ness. Want het woord body
building werkt nog steeds op
de lachspieren van het pu
bliek. Men denkt daarbij im
mers aan overgeproportio-
neerde lichamen die zich ten
toonstellen op 's lands podia.
Sportscholen, conditiecentra,
fitnessclubs en hoe ze verder
ook genoemd worden - ze
spelen handig in op de ont
stane behoefte en schieten
als paddestoelen uit de
grond. De mensen zijn en
thousiast over hun sport en
de schoolhouders prijzen het
aan. Voor de uitgevers ont
staat een lucratieve markt
van allerlei fitness- en body
buildingbladen, zoals Hercu
les, Power en Fitness. Bladen
waarin uitvoerige gezond-
heidsdiëten staan afgedrukt,
doelgerichte bodybuilding
oefeningen, allerlei soorten
sportvoeding (krachtvoer),
adressen van sportscholen en
fitnesscentra en informatie
over bodybuildingwedstry-
den.
Geschat wordt dat er in Neder
land 800 sportscholen zijn.
Wekelijks komen er 3 4 bij.
Een onoverzichtelijke situa
tie, want bij de overheid ont
breekt elke vorm van contro
le. Het exacte aantal sport
scholen staat dan ook bij
geen enkele instantie geregi
streerd.
Om een sportschool te begin
nen behoef je slechts ir het
bezit te zijn van een midden
standsdiploma, een schrifte
lijke toestemming van de ge
meente en een inschrijving
bij de Kamer van Koophan
del. Diploma's, kennis van
apparatuur en doelgerichte
begeleiding van de sporters
blijken niet noodzakelijk te
zijn. Op veel sportscholen is
dan ook sprake van gebrek
aan kennis. De nadruk ligt op
commerciële activiteiten.
Volgens Frits Lohnen, een be
kende Amsterdamse sport
schoolhouder die al twintig
jaar in het vak zit, heerst er
een krankzinnige toestand in
Nederland. „Er zijn minstens
350 onervaren sportschool-
houders die maar wat aan-
knoeien met mensenlicha
men. Ze schrijven de pas be
ginnende bodybuilder een te
zwaar en eentonig trainings
programma voor, die men
zonder enige begeleiding
moet afwerken. Een sport
keuring wordt er niet gehou
den. Ook worden er op ge
vaarlijke en onverantwoorde
lijke wijze dopinggebruik-
middelen geslikt zoals anabo
le steroiden. Wekelijks ko
men er nieuwe bodybuilders
bij me trainen. Vaak kampen
ze al met een blessure, opge
lopen bij een vorige sport
school. Of ze hebben een ver
keerde lichaamsbouw ont
wikkeld door het gebruik van
een overdosis aan anabole
steroiden. Door een afge
stemd en afwisselend trai
ningsprogramma voor te
schrijven en een goede bege
leiding te geven probeer ik ze
weer op te knappen. Maar
vaak is het al te laat".
Als sport- en vakman ergert
Lohnen zich mateloos aan
die ondeskundigheid. Al ja-
rep geefl Lohnen les in
krachttraining aan de oplei
ding fysiotherapie aan de
sportacademie in Amster
dam. „Veel leerlingen willen
graag kennis opdoen, zodat
ze later zelf een sportschool
kunnen beginnen of daar
kunnen gaan werken". Loh
nen zou graag een door de
overheid erkende en ver
plichte lerarenopleiding wil
len hebben in Nederland.
Volgens hem zou de beunha
zerij in de sportschoolwereld
dan snel verdwijnen.
De zaak zit echter gecompli
ceerder in elkaar. Zowel de
Nederlandse Sport Federatie
(NSF) als het ministerie voor
welzijn, volksgezondheid en
cultuur (WVC) erkennen bo
dybuilding niet als sport.
WVC onthoudt zich van enig
commentaar en verwijst naar
de NSF. De NSF zegt dat een
sportbond aan bepaalde cri
teria moet voldoen. En met
bodybuilding is dat met het
geval.
Volgens jurist Chris Walder
van de NSF moet sport op
een object gericht zijn. „Iets
wat buiten het lichaam valt,
zoals bijvoorbeeld voetbal.
Bodybuilding is voorname
lijk met het eigen lichaam be
zig zyn. Dat is het eerste
struikelblok. Bovendien kun
je je afvragen of de NSF deze
sportscholen wel moet subsi
diëren. Ze zijn immers alle
maal commercieel opgezet.
Het zyn zelfstandig opereren
de bedrijfjes", aldus Walder.
Volgens Jan Boot van de NSF
zijn er nog andere struikel
blokken. „Er zijn verschillen
de kleine bodybuildingbond-
jes in Nederland, waar we
vaak aanvragen van krijgen
om erkend te worden. Zolang
ze niet willen samenwerken
in een grote bodybuilding-
bond. wordt het wel erg pro
blematisch".
„Dat sommige sportscholen
ondeskundig leiding hebben
en er met de mensen maar
wat wordt aangeknoeid. daar
houden we ons niet mee be
zig. Wel geven we cursussen
krachttraining omdat daar
een groeiende belangstelling
voor is. Diverse sportschool-
houders nemen daar aan
deel. Maar we onderhouden
na de cursus geen contacten
met de sportschoolhouders",
aldus Boot.
Tot nu toe is de Nederlandse
Bodybuilding Federatie
(NBBF) de grootste bond in
Nederland met 2000 leden,
van wie 400 dames en heren
meedoen aan bodybuilding
in competitieverband De
NBBF heefl een cursus basis-
krachttrainingen opgezet die
dne maanden duurt Er
wordt les gegeven in anato
mische fysiologie en er zyn
ook praktijklessen
„Ik ben deze cursus begon
nen", zegt cursusleider en
oud-bokskampioen Van Hel
deren, „omdat zo'n diploma
het publiek de garantie geefl
niet in de handen van beun
hazen te vallen" Volgens
Van Halderen wordt het lid
maatschap van de NBBF aan
bepaalde sportscholen ge
weigerd. omdat ze hun be
drijfje niet op orde hebben.
..Het enige machtsmiddel dat
de bond heefl om die slechte
scholen kwyt te raken, is de
mensen advies te geven daar
niet heen te gaan. Dat doen
we dus ook".
Peter Blitz, de enige Neder
landse sportpsycholoog. zet
zich in voor dc officiële er
kenning van bodybuilding
als sport. „De bclangrykste
definitie die voor iedere sport
opgaat, is dat het gaat om ac
tiviteiten waarby het winnen
centraal staat Het competi
tie-element dus. Maar er zyn
ook sporten waarbij je bent
aangewezen op een beoorde
ling van dc jury zoals o.a.
schoonspnngen en turnen.
By bodybuilding is dat pre
cies hetzelfde. Er staan men
sen iets te presteren. Zy wor
den op hun uiterlijk beoor
deeld Dat is in feite geen an
dere situatie dan turnen en
schoonspnngen Ook in de
bodybuilding gaat het erom
om beter te zijn dan een an
der"
(GPD)
