c
"Breek met de nuloptie"
Arafat kan op
ingeslagen
weg doorgaan
Herrenberg komt niet
terug als ambassadeur
Labour gooit
ultra-links
uit de partij
Minister Gromiko waarschuwt West Europa:
Overleg
Mg&SkJ
S3SS^-wb-bb
Het Neckerma^EvAKANTK
DONDERDAG 24 FEBRUARI 1983
Buitenland
PARAMARIBO/DEN HAAG
(ANP) - Henk Herrenberg zal
niet terugkeren als ambassadeur
in Nederland. Dat heeft het ANP
gisteren uit officiële bron in Pa
ramaribo vernomen. Volgens de
ze bron, die niet nader wil wor
den aangeduid, is men in Para
maribo "in de hoogste kringen"
zeer ontstemd over de wijze van
optreden van Herrenberg in Ne
derland. Hij zou de betrekkingen
met Nederland aanzienlijk heb
ben geschaad. Suriname zou een
verbetering van de betrekkingen
met Nederland willen nastreven,
die vooral met het oog op de op
schorting van de ontwikkelings
hulp. Legerleider Bouterse heeft
gisterochtend een uitgebreid ge
sprek gehad met Herrenberg in
Fort Zeelandia. Zaakgelastigde
Spier was daarbij ook aanwezig.
in officiële kringen in de Suri
naamse hoofdstad wordt bena
drukt dat Herrenberg door leger
leider Bouterse is teruggeroepen
voor overleg. Herrenberg zelf
had voor zijn vertrek afgelopen
dinsdag tegenover het ANP ver
klaard dat hij op eigen initiatief
terugging naar Suriname om
overleg te plegen over de gebrek
kige bescherming die hij in Ne
derland zou genieten. Een en an
der was voor hem aanleiding de
ambassade en het consulaat te
sluiten. Volgens Surinaamse re
geringskringen heeft Herrenberg
de beide vertegenwoordigingen
zonder enig overleg met Parama
ribo gesloten.
Het optreden van Herrenberg op
een geruchtmakende persconfe
rentie enkele weken geleden
blijkt in Paramaribo niet in goe
de aarde te zijn gevallen. Herren
berg deed tijdens de persconfe
rentie in nogal ondiplomatieke
bewoordingen een aanval op de
Nederlandse pers. Ook het optre
den van Herrenberg afgelopen
weekeinde op Schiphol tegen
over twee fotografen zou het on
genoegen van Paramaribo heb
ben opgewekt.
De verwachting in Paramaribo is
dat binnen afzienbare tijd een
nieuwe ambassadeur in Neder
land zal worden benoemd. Her
renberg zal mogelijk een minis
terspost aangeboden krijgen in
een nieuw kabinet dat naar ver
wachting morgen (de derde ver
jaardag van de coup) wordt ge
presenteerd.
Mensenrechten
rechten van de mens openlijk
aandacht gevraagd voor de men
senrechtensituatie in Suriname,
en in het bijzonder de executies
van december vorig jaar.
De Nederlandse delegatieleider,
prof. Kooijmans, heeft in een
brief aan de Oegandese voorzit
ter van de commissie, gevraagd
het rapport van het Nederlandse
Juristen Comité voor de Mensen
rechten over Suriname alf offi
cieel commissiedocument te ver
spreiden.
Op grond van getuigenverklarin
gen komt het comité tot de con
clusie dat de betrokkenen
"zwaar zijn gemarteld en opzet
telijk ter dood gebracht". Minis
ter Van den Broek heeft vorige
week in de Tweede Kamercom
missie voor buitenlandse zaken
verklaard dat de regering deze
conclusie onderschrijft.
Al eerder had Kooijmans, in een
memorandum dat informeel
door de delegatie was verspreid,
het regeringstandpunt over de
arrestatie en de dood van de vijf
tien uiteengezet. Hij heeft dit in
de brief opnieuw gedaan. Brief
en rapport verschijnen binnen
kort in de zes werktalen van de
commissie.
Tegelijkertijd heeft de Nederland
se permanente vertegenwoordi
ging bij de Verenigde Naties in
Genève een nota gericht aan se
cretaris-generaal Perez de Cuel-
lar. Hierin wordt het rapport van
het juristencomité formeel aan
geboden aan de Kenyaan Amos
Wako, de speciale rapporteur
van de Verenigde Naties voor
standrechtelijke en willekeurige
executies.
In Den Haag is meegedeeld dat Ne
derland bij de behandeling van
het agendapunt "standrechtelij
ke en willekeurige executies" in
de mensenrechtencommissie, de
situatie in Suriname aan de orde
zal stellen.
MOSKOU (UPI/DPA) - West-Europa zou zich moeten los
maken van het Amerikaanse nul-optievoorstel in de on
derhandelingen in Genève ter terugdringing van de
kernwapens voor de middellange afstand in Europa en
een eigen standpunt moeten innemen. Dit heeft de Rus
sische minister van buitenlandse zaken, Andrei Gromi
ko, gisteravond verklaard volgens een bericht van het
persbureau Tass waarin een interview staat dat vandaag
in het partijblad Prawda verschijnt.
Het nuloptievoorstel van president
Reagan houdt in dat de NAVO
geen nieuwe raketten in Europa
zal plaatsen als de Russen aan
hun zijde alle SS-20's laten ver
dwijnen en ontmantelen. Giste
ren heeft de president evenwel in
een rede te kennen gegeven dat
dit voorstel voor zijn onderhan
delaars met de Russen in Genève
geen kwestie van 'alles of niets'
Aanwijzingen van de kant van de
Amerikaanse regering of rege
ringsfunctionarissen in Washing
ton dat een compromis mogelijk
is of daarover wordt gepraat in
Genève berusten niet op waar
heid, zo zegt Gromiko daartegen
over in het interview. "Het doel
daarvan is het publiek te sussen,
vooral het Westeuropese. Het is
duidelijk dat er geen vooruit
gang wordt geboekt in de onder
handelingen".
Plaatsing
Het probleem, aldus de minister, is
dat de Verenigde Staten niet zul
len afstappen van de nul-optie,
waarmee Moskou nooit akkoord
zal gaan zelfs als dit tot een im
passe leidt en tot de plaatsing
van honderden Amerikaanse
Kruis- en Pershing-2-raketten in
West-Duitsland, Nederland, Bel
gië, Italië en Engeland. Dit bete
kent dat NAVO-leiders en
-woordvoerders "die zich uit
spreken voor de Amerikaanse
nuloptie plaatsing steunen van
nieuwe Amerikaanse kernraket
ten in Europa", zo zegt Gromiko.
Zo'n voorstel is uiteraard niet se
rieus te noemen", zo zei Gromiko
in het interview waarin hij veel
kritiek herhaalde op het beleid
van de VS.
Voor West-Europa is er, aldus de
minister, geen reden om alleen
de rol van de er buiten staande
waarnemer te spelen en nog min
der reden om het standpunt van
de Amerikaanse president te
propageren. Hij zei te willen dat
elk individu in Europa en elk ge
zin daar en in de VS weet dat de
Sowjet-Unie "niet uit is op mili
taire voordelen voor zichzelf'.
De enige hoop voor welslagen in
Genève, zo zei Gromiko, is dat
Washington akkoord gaat met
het uitgangspunt van gelijkheid
en gelijke veiligheid - een mili
tair evenwicht - tussen de twee
landen.
LA VALLETTA - De twee kapers (links) verlaten het toestel, nadat zij overeenstemming hadden bereikt met de
premier van Malta, Dom Mintoff.
Honds
Hondenmeppers en -jagers ma
ken in de straten van Russi
sche steden jacht .op honden
en doden ze om hun vacht.
Geen hond, die niet aan de lijn
zit, is veilig. Zelfs de politie
maakt zich, volgens een lezer
van het dagblad Sowjetskaja
Rossija, schuldig aan dit soort
praktijken. Van de honden
vachten worden bontmutsen
gemaakt.
Gestolen
Uit een fabriek in de Middenen
gelse plaats Bilston zijn drie
vaten met zwaar giftig na
triumcyanide gestolen. De 180
kilo gif is voldoende om een
half miljoen mensen te doden.
"Als de vaten ergens zijn neer
gegooid, zou een grote ramp
kunnen dreigen", aldus de po
litie.
Oudste
Een van de oudste mensen ter
wereld, de 118 jaar oude Cyn
thia Fitzpatrick uit de Ameri
kaanse staat New York, is in
haar slaap overleden. Cynthia
werd als dochter van een slaaf
in Mississippi geboren, in de
tijd dat Abraham Lincoln nog
president was. Een van haar
liefste hobby's was vissen.
Huwelijk
De achterkleinzoon van keizer
Franz-Josef van Oostenrijk-
Hongarije gaat morgen trou
wen met een boerenmeisje.
Markus Habsburg-Lotharin-
gen leerde haar kennen tijdens
een trouwfeest. De 37-jarige
bruidegom heeft in Wenen
rechten gestudeerd, zijn bruid
is tien jaar jonger. Het huwe
lijk zal plaats hebben bij Linz
in Oostenrijk.
LISSABON (Reuter) - Op de
Kaapverdische eilanden is giste
ren de tweede gespreksronde
tussen Angola en Zuid-Afrika
beëindigd.
Het overleg gaat in eerste instantie
over een bestand langs de grens
tussen Namibië en Angola. Zuid-
afrikaanse troepen dringen bij
hun achtervolgingsacties van
Swapo-guerrilleros vaak door tot
diep in Angola.
Vreedzaam einde
kaping op Malta
LA VALLETTA (UPI/AFP) -
De kapers van de Libische
Boeing 737, die op het vlieg
veld van Malta stond, hebben
het toestel zonder hun wa
pens verlaten. Met de vrou
wen en kinderen onder de
159 passagiers kwamen zij
naar buiten.
Volgens radio-Malta hebben zij
overeenstemming bereikt
met premier Dom Mintoff,
die de onderhandelingen met
de kapers voerde.
Wat er met de twee kapers zal
gebeuren is nog niet bekend.
Premier Mintoff beloofde
hun persoonlijk dat zij niet
naar Libië zullen worden te
ruggezonden en zei "alle mo
gelijke bescherming te zullen
geven". Het bleken twee offi
cieren van het Libische leger.
In een verklaring die de rege
ring van Malta gisteren publi
ceerde. zeiden zij dat zij geen
terroristen zijn, maar alleen
Libië uit wilden en politiek
asiel willen vragen in een
westelijk land.
LONDEN - Het bestuur van de
Britse Labour-partij heeft giste
ren de vijf leidende mensen ach
ter de binnen de partij opereren
de trotzkistische beweging 'Mili
tante Stroming' uit de partij ge
stoten.
Met 19 tegen 9 stemmen was het
partijbestuur voor deze beslis
sing, die werd genomen nadat
maandenlang is gedokterd aan
een formule die de uitstoting ju
ridisch mogelijk moest maken.
Niettemin kondigden de uit de
partij gezette trotzkisten gisteren
direct aan de beslissing voor de
rechter te zullen aanvechten.
De vijf uitgestoten Labour-leden
ADVERTENTIE
bfre^SburO;
.„t ;n deze tijden
juist in deze oj<*en^mer-
goed advies v hatbare
1 vakantie van n^ebben ze bil
waarde'? rmann Reisburo goed
uwNeckermann
begrepen. d opgeleide
1 Vandaar die die en0r-
1 specialiste"- ^"biedingen van
^Imekeusuvtaan ators.
^^^Tvuv^eckerrnann ^^nvakanties va^ rbome.
Kom langs b» «w Tonnngcat-^el^e. Trans enta.er
vormen de redactie van het blad
'Militant Tendency', en worden
beschouwd als de harde kern
van de ultralinkse vleugel bin
nen de partij, die enkele duizen
den sympathisanten kent.
Het bestuur, onder aanvoering van
partijleider Michael Foot, hoopt
met de uitstoting van de vijf
redactieleden van 'Militant Ten
dency' de trotzkistische bewe
ging in de partij blijvend te heb
ben verlamd. Het bestuur kreeg
hiertoe vorig jaar september een
door
Henk Dam
mandaat van het partijcongres.
Uit redes van woordvoerders van
'Militante Tendency' kan worden
opgemaakt dat zij onder meer
het Koninklijk Huis willen af
schaffen, banken, verzekeringen
en de pers willen nationaliseren,
uit de NAVO en de EG willen, en
generaals, admiraals, rechters en
de politietop willen ontslaan.
Dat staat voor het overgrote deel
haaks op de door Labour gevolg
de partijpolitiek, en op grond
daarvan werd 'Militante stro
ming' een jaar geleden al een
'partij binnen de partij' ge
noemd. Dat was op zichzelf al
voldoende reden om deze groep
te royeren.
Juridische problemen en het feit
dat de linkervleugel binnen de
Labour-partij onder leiding van
Tony Benn zich tegen uitstoting
van welk partijlid dan ook ver
klaarden, hebben het feitelijke
royement van de kern van de
trotzkistische beweging zo lang
vertraagd.
Chicago krijgt
wellicht zwarte
burgemeester
WASHINGTON (GPD) - Chicago
krijgt vrijwel zeker in april een
zwarte burgemeester Bij de de
mocratische voorverkiezingen m
deze op twee na grootste stad
van de Verenigde Staten heeft
Harold Washington (60) een vol
strekt verrassende overwinning
geboekt. HU versloeg niet alleen
de omstreden zittende burge
meester Jane Byrne, maar ook
Richard Daley, zoon van een le
gendarische burgemeester van
de stad.
Harold Washington, nu lid van het
Huis van Afgevaardigden, heeft
onmiddellijk laten weten dat hij
niet van plan is op grote schaal
blanke gemeentefunctionarissen
te ontslaan en door zwarte te ver
vangen.
Geen optie wordt uitgesloten,
geen duidelijke fijn is afge
sproken. PLO-leider Jasser
Arafat kan als voorzitter van
het Uitvoerend Comité door
gaan op de ingeslagen weg
van het zoeken naar een op
lossing van het Palesüjnse
probleem in nauwe samen
werking met de Jordaanse
koning Hoessein En wat
vooral van groot belang is, de
zorgvuldig gekoesterde een
heid van de onderling zeer
verschillende groeperingen
binnen de PLO is. zo kan met
enige goede wil worden ge
zegd, overeind gebleven.
Erg overtuigend is het allemaal
niet. de besluiten van de zes
tiende zitting van het Pale-
stijnse Nationale Congres,
dat de afgelopen negen da
gen in Algiers bijeen was.
Maar de precaire onderhan
delingen die Arafat de afgelo
pen weken met Hoessein,
met de Saoedische geldschie
ters en vele andere gematig
de Arabische leiders heef! ge
voerd, kunnen met verhevig
de kracht worden voortgezet.
De schrik zit de Palestijnen nog
in de benen na de Israëlische
invasie in hun Libanese
thuisbasis en meerdere
woordvoerders benadrukten
dat er geen alternatief is voor
het aanpakken van elke mo
gelijkheid een eigen staat te
realiseren. Tegenstanders
van een oplossing via de ge
matigde weg Amerikaanse
door
Marien van den Bos
steun voor het opeisen door
Hoessein van de door Israël
in 1967 op Jordanië verover
de Westoever van de Jordaan
werden min of meer tevreden
gesteld.
De militaire kracht van de PLO
zal worden opgevoerd. Het
leger van „fedayeen" (strij
ders) wordt bewapend met
modern Russische materieel,
zo beloofden de Algerijnse
gastheren. De historische
band met Syrië, verklaard te
genstander van de Jordaanse
inspanningen, werd ook in de
slotverklaringen benadrukt.
Relaties met het afvallige
Egypte, dat een vredesver
drag met Israël heeft geslo
ten, zijn afhankelijk gesteld
van de mate waarin Moeba
rak zich distantieert van deze
Camp David-akkoorden.
Plannen
Vrij uniek is dat het Palestijnse
parlement nu vredesplannen
heeft onderschreven, waar
tot dusverre een plan werd
„begroet" danwel verwor
pen. Het plan dat de Arabi
sche leiders inclusief Jasser
Arafat vorig jaar september
in het Marokkaanse Fez aan
namen, werd als minimum-
programma geaccepteerd.
Hierin moet Israel zich uit al
le bezette gebieden, inclusief
Arabisch Jeruzalem, terug
trekken en krijgen de Pale
stijnen in dit gebied zelfbe
schikking. Dc PLO wordt op
nieuw uitdrukkelijk tot eni
ge, wettige vertegenwoordi
ger van het Palestynse volk
uitgeroepen. Het bestaans
recht van Israël wordt hierin
alleen impliciet erkend.
Interressant is dat het Nationa
le Congres nu ook het vredes
plan van de voormalige Rus
sische partyleider Bre^njev
uit 1980 heeft onderschreven.
Hierin wordt onder meer op
geroepen tot vredesonder
handelingen tussen Israël en
de PLO in het kader van de
Verenigde Naties. Het be
staan van de staat Israël
wordt hierin met meer duide
lijke termen erkend. Daarbij
is er ovengens geen sprake
van dat de vyf communisti
sche afgevaardigden (van de
360) hierin een belangryke
rol hebben gespeeld.
Het plan Reagan, waarin geen
ruimte is voor de PLO, noch
een autonome Palestynse
staat, wordt niet rechts-
streeks naar de prullenmand
verwezen, maar ..mist een
aantal belangryke elemen
ten". Het aardige van derge
lijke besluiten is dat zeer ge
matigde PLO-leiders een en
ander kunnen uitleggen als
erkenning van Israël en het
streven naar een confederatie
met het Jordaanse konink
ryk. terwijl mensen van de
hardere lyn als Jibril en Ha
bash nergens een expliciete
erkenning van deze gegevens
kunnen lezen.
Belang
De uitkomsten van het Congres
kunnen vooral gezien wor
den als een teken dat de PLO
weliswaar militair verslagen,
maar lang niet gestorven is.
De belangrykstc prestatie
van Arafat en de andere lei
ders van de grootste groep
binnen de PLO. Al Fatah, is
het byeen houden van de
club. Ook de Nederlandse
minister van buitenlandse za
ken Hans van den Broek was
het tijdens zijn recente rond
reis langs enkele Arabische
staten opgevallen dat het be
lang van de byeenkomst voor
de toekomstige onderhande
lingen relatief niet zo hoog
werd aangeslagen
Het zijn immers de Amerika
nen die hun geloofwaardig
heid moeten bewijzen door
Israël te dwingen met de ge
mengde Jordaans-Palestynse
delegatie over de toekomst
van de westelijke Jordaanoe-
ver en de Gaza-strook te gaan
onderhandelen. En het zijn
Saoedi-Arabié en de andere
gematigde Golfstaten die een
en ander moeten financieren.
En het is tenslotte de Jor
daanse koning Hoessein die
zijn politieke en diplomatie
ke nek moet uitsteken om
iets voor de Palestijnen te or
ganiseren.
Tijdens het bezoek van dc Ne
derlandse ministeriële dele
gatie aan de Jordaanse
hoofdstad Amman werd zon
der meer duidelyk dat Hoes
sein nooit zover zal willen
gaan om namens de Palestij
nen te onderhandelen. Dit
zou mogelyk tot problemen
leiden met radicale Palesty-
nen. die toch al als bevol
kingsgroep de meerderheid
vormen binnen het Hasjemi-
tisch Koninkryk. En het zou
niet de eerste keer zyn dat
een aanslag wordt gepleegd
op de koning
Het leiderschap van een ge
mengde staat, met inbegrip
van de Westoever, kan ook
tot grote problemen leiden,
waar tegenover een Jorda-
nier vier Palestijnen zouden
komen te staan. De verwach
ting is dat Arafat de komende
dagen intensief met Hoessein
zal overleggen over de vorm
van de toekomstige samen
werking Het is niet waar
schynlyk dat de uitkomst
hiervan geheel in overeen
stemming zal zijn met de
plannen die door Reagan
werden ontvouwd.
In Washington bestaat overi
gens niet de indruk dat de
Amenkaanse regering op dit
moment grote prioriteit
hecht aan de oplossing van
het Palestynse probleem De
terugtrekking van de Israeli
sche troepen uit Libanon
heeft hier de absolute voor
rang. En in de Arabische we
reld heeft het toch al ge
schonden imago van de VS
die de Israeli's niet hebben
kunnen weerhouden van een
invasie een Amerikaans sue
cos in dit opzicht bitter hard
nodig. Daarna kan pas ge
praat gaan worden over de
Westoever.
Wat het PLO-parlement heeft
gedaan, is zeggen dat het
daar klaar voor is. Israël daar
entegen windt er geen doek
jes om dat in de tussenliggen
de tyd de aankopen van Pale
stynse gronden op de bezette
gebieden in verhoogd tempo
voortgezet zullen worden en
joodse bewoners worden met
aanlokkelyke premies naar
de nieuwe nederzettingen ge
lokt De Amerikanen rest dan
ook niet veel tyd meer om
een begin van onderhande
lingen aan te moedigen. Van
de Europeanen wordt ver
wacht zo kreeg Van den
Broek op zijn reis in alle gast
landen te horen, ia daar in
Washington op aan te drin
gen By ongewijzigde om
standigheden zou een vol
gend Palestyns Nationaal
Congres aanmerkelijk min
der gematigd kunnen zyn.