Onbegonnen Werk
C
J
Is een kapot achterlicht
een roep om aandacht?
'Bouw molen in
Oude Morsch op
plaats kazerne"
Viertal bekent
aantal inbraken
LEZERS SCHRIJVEN
Lelden
VRIJDAG 21 JANUARI 1983
De bezetters van de voormalige
ziekenboeg van het Marine-
complex aan het Noordeinde
(waar tot voor kort het jonge
rencentrum Troef was gehuis
vest) willen daar, zoals bekend,
eigen bedrijfjes vestigen.
De gemeente daarentegen
beoogt dat gedeelte te slopen,
want het Marinecomplex kost
al genoeg.
Maandagavond hadden de on
dernemers van Troef, om ze zo
maar even te noemen, zich bij
de gemeenteraadsvergadering
over deze kwestie op de pu
blieke tribune genesteld en
vandaar poogden zij mee te
praten met het politieke ge
woel beneden hen. Als een
raadslid iets zei dat hun aan
stond lieten zij een wekker of
iets van dien aard aflopen,
waarna een man of vier borden
optilden met daarop het woord
"Goed". En bij afkeuring ver
scheen "Fout". Dat ging de he
le avond door.
De simplisten.
Je houdt je hart vast voor die jon
gens in de ondernemersrol,
want dan zul je af en toe ook
oog moeten hebben voor grij
stinten.
Verder las ik dat ze zich zien als
collectief, de groep staat cen
traal en ze zouden dan ook nog
gaarne willen wonen waar ze
werken.
Noten op de zang, hoor. Je snuift
warempel bijna de sfeer van de
late jaren zestig op.
Ach, nou ja, die jongens zitten in
de ziekenboeg en ze worden
vast nog wel eens béter.
Wethouder Bordewijk (PvdA)
sprak welwillend over dit "ex
perimentele werkproject",
maar stalde vervolgens zoveel
problemen uit, dat bijna alle il
lusies verdorden. Hij zal nog
wel eens kijken. De rest van de
raad, behoudens de kleine par
tijen, wist er ook niet goed raad
mee, al riep men dan dat het
allemaal reuze interessant was.
Je kon merken dat het hier om
iets ging dat niet keurig door
een ambtelijke werkgroep was
voorgekookt.
De PvdA-fractie verroerde zich
nauwelijks. Ze volgde, zonder
wezenlijke eigen inbreng,
braaf de wethouder. De fut is
er al een tijdje uit bij de socia
listen, maar ze zaten er nu wel
helemaal als tamme kastanjes
bij.
Hoe lang is het al weer geleden
Aandacht
Het verkeersgedrag van scholie
ren is treurig, zo viel vorige
week in de krant te lezen. In
Amersfoort gaat de politie veel
strenger optreden tegen het
jonge volkje en in Venlo moes
ten 166 jonge verkeersovertre-
ders bij de kantonrechter op
het matje komen.
Volgens die laatste komen de
overtredingen voort uit "on
verschilligheid". Dat lijkt me,
gevoelsmatig, een juiste con
clusie. Ten opzichte van tal van
gedragsregels heerst grote on
verschilligheid en het verkeer
vormt daar geen uitzondering
op.
"echt gevaar" is? Is een niet-
brandend achterlichtje een ge
vaar? Daar zullen de meningen
zeer over verdeeld zijn.
En voor de geverbaliseerde zélf
zal inzien dat het redelijk is dat
hij is bekeurdik denk dat ik
dat niet meer meemaak.
Actie
De bijstandsvrouwen zijn het
beu. Er zijn acties op komst,
ook in Leiden.
De schrijnende plekken in de sa
menleving. wat toegedekt in
de welvaartsperiode, worden
weer zichtbaar.
Voor acties is meestal wel begrip
op te brengen, zeker in dit ge
val, maar - denk ik dan - je
moet wel weten hóe je het doet
om althans enige indruk te ma
ken.
In het Journaal zag ik woensdag
avond al zo'n groep bijstands-
Leidse kroniek
door Ruud Paauw
heidspsychologie, toegepaste
ontwikkelingssociologie en so
ciale pedagogiek.
Als er ook iets is gegroeid in de
jaren zestig en zeventig dan
wel het gezelschap dat zich
met sociale wetenschappen be
zighield. Alsof het knaagdieren
waren, zo snel jongde de facul
teit
Maar nu gaat er weer even hard
de bijl in. Kennelijk kan dat
ook.
De laatste paar jaar hoorde je
rond sociale wetenschappers
(niet alleen in Leiden overi
gens) steeds vaker de klacht
dat men gewoon niet wist wat
sommige mensen eigenlijk uit
voerden.
Dóór nu zult u mij niet over ho
ren. Integendeel.
Mijn ergernis was juist dat het
sociale-wetenschappersvolk
veel te veel deed of liet doen.
De Student-Autheur", tekening van Alexander Ver Huell, uit Klikspaans "Stu
denten-typen".
overtredingen van jongeren
"vaak alleen maar een roep om
aandacht" zijn.
Daar heb je weer zoiets. Ik ben
geen criminoloog, maar dat
klinkt me nou zo overdreven in
de oren. Rijden door rood licht
"een roep om aandacht"?
Het wil er bij mij niet in.
Ik vind Hauber trouwens toch op
een vreemd pad belanden.
Want wat zegt hij verder? "Er
moet slechts dan worden inge
grepen als in het verkeer echt
gevaar wordt veroorzaakt. En
wel zodanig dat de geverbali
seerde zelf zal inzien dat het re
delijk is dat hij is bekeurd. Dan
heeft het effect".
Zo ga je, vrees ik, de weg van de
willekeur op. Wie bepaalt wat
vrouwen bezig. Ludieke teke
ningen en een welluidend lied.
Is dót nou de manier?
Ik ben geen actiedeskundige,
maar hiervan ben ik overtuigd:
zolang er nog wordt gezóngen
maakt geen minister zich zor
gen, laat staan dat hij de geld
buidel tevoorschijn haalt.
Faculteit
Bij de faculteit sociale weten
schappen aan de Leidse uni
versiteit zijn ze krachtig bezig
te snoeien. Het aantal vakgroe
pen gaat van 21 terug tot maxi
maal 14, de vier subfaculteiten
worden opgeheven en mis
schien verdwijnen ook de
kroondocentenplaatsen inlei
ding psychologie, persoonlijk-
Alles maar dan ook alles van
wat mensen beweegt, moest
worden onderzocht. Je kon je
zelf niet krabben in bad of 's
avonds las je daarover een rap
port van een werkgroep.
Wat mij betreft, ik hóef niet alles
te weten. We leven al dicht ge
noeg op elkaar.
Dus als het, na de inkrimping,
wat minder moet, gréóg.
Klikspaan
Bij uitgeverij Veen in Utrecht is
onlangs een facsimile-uitgave
verschenen van de eerste druk
van Klikspaans eens zo be
roemde werk 'Studenten-ty
pen" (bezorgd door Marijke
Stapert-Eggen).
"Studenten-typen" werd in de
periode 1839-1841 in afleverin
gen door Klikspaan (pseudo
niem voor Johannes Kneppel-
hout) in Leiden geschreven en
raakte, in tegenstelling tot de
"Camera Obscura" van zijn
tijdgenoot Nicolaas Beets, in
vergetelheid.
Dat is voor een deel ook wel be
grijpelijk. Niets van de levens
sfeer van die jaren, is in deze
tijd nog terug te vinden. De
stijl van Kneppelhout is ook
veel minder alledaags dan die
van Beets, veel geconstrueer-
der. Zo'n werk, hoe populair
het ook eens was, zinkt op ze
ker moment weg.
Dat neemt niet weg dat de her
nieuwde kennismaking weer
vele momenten van verruk
king geeft. Want Kneppelhout
mag dan niet van deze tijd zijn,
de figuren die hij beschrijft (de
student-Leidenaar, de jurist-li
terator, de klaplooper, de di
plomaat, de student-autheur,
de aflegger, de liefhebber enz.)
mogen niet meer zó bestaan,
bepaalde tendenzen zijn geble
ven tot de dag van vandaag.
Bovendien kón Kneppelhout
beeldig schrijven en dat tilt ie
mand altijd, over welk onder
werp ook, boven de jaren uit.
Proef deze zinnen even op de
tong. Het begin van het hoofd
stuk "De Aflegger": "Er zijn
heertjes die om den gouden
rok naar den militairen stand
haken, anderen, die, bekoord
door de losse vormen van 't
Studentenleven, dat zij, gedu
rende twee nachten logerens
bij een neef of broeder, mogten
afkijken, naar het uur reikhal
zen dat hen de Studentenwe
reld zal opensluiten. Van dit
houdt snijdt men Afleggers.
Afleggers nu zijn diegenen die de
studie als een sinecuur be
schouwen of een voorwendsel.
De Aflegger is de noodza
Johannes kneppelhout.
kelijke tapissierie van alle kof-
fijhuisvoorportalen. Hij wan
delt weinig, rijdt slechts om
bluf te slaan of zijn lichaam te
versjouwen en legt overal aan
om het overal af te leggen".
Kneppelhouts werk kwam in
zijn tijd vrij hard aan. En hij
bedoelde het toch zo go'ed.
Want Kneppelhout was in we
zen een opvoeder, een mora
list, iemand met een waarschu
wend vingertje.
"Ziet, ik wilde, hetgeen mij ver
keerd toescheen - en dat er
veel verkeerds onder u is zult
gij niet loochenen berispen,
bespotten en aldus de kop in
slaan: ik wilde het Academisch
koornveld wieden, en wierp
het onkruid op den grooten
weg opdat een iegelijk het zou
vertrappen". Zijn ideaal was
"opvoeding door vriendschap"
en hij heeft daar in zijn leven
heel wat teleurstellingen mee
ondervonden. Hij wilde ook
maar niet inzien dat het voor
jonge mensen soms beter is
door schade en schande wijs te
worden.
Kneppelhout, die leefde van
1814-1885, was een zoon van
welgestelde ouders. Hij kon
het zich permitteren voor zijn
plezier te studeren. Later heeft
hij nog vele boeken geschre
ven, maar niets heeft het suc
ces van 'Studenten-typen" geë
venaard.
Verzoek stichting:
LEIDEN - De laatste molen van
het type Hollandse Standerdmo
len stond in Enkhuizen. Toen de
ze in 1926 werd afgebroken, ble
ven in het oosten van het land
weliswaar standerdmolens be
staan, maar deze zijn toch ver
schillend van het type molen dat
in en rond de Hollandse steden
heeft gestaan. De herinnering
aan de molens met de kenmer
kende hoge onderbouw en de
korte staart bleef slechts dank zij
oude ansichten bewaard.
De Rijnlandse Molenstichting
heeft het plan opgevat om een
dergelijke molen in Leiden te
herbouwen. Gisteren overhan
digde voorzitter Thomassen van
de Molenstichting de bouwteke
ningen aan wethouder Waal van
ruimtelijke ordening.
Het moet een kopie worden van
molen De Put, één van de negen
tien molens die vroeger op de
stadsvesten stonden en waarvan
alleen molen De Valk de tand
des tijds heeft doorstaan. De Put
stond op een stenen bolwerk op
de hoek van de Morssingel en de
Rijn (Galgewater).
De molen is in het begin van de ze
ventiende eeuw gebouwd, na de
vijfde stadsuitleg in het jaar 1611.
De aanvankelijk houten molen is
later vervangen door een stenen
stellingmolcn van het type als
molen De Valk. De Put werd in
1815 wegens bouwvalligheid met
de grond gelijk gemaakt.
Zeven jaar later werd op die plaats
de Morspoort-kazerne gebouwd,
die er bijna 160 jaar heeft gestaan
en in 1981 werd opgeofferd aan
de stadsvernieuwing in de wijk
D'Oude Morsch. Na de sloop van
de kazerne werd het oude stenen
bolwerk in ere hersteld en ook de
plaats van de oude binnenvest
gracht werd in de walmuur zicht
baar gemaakt.
Het is op deze plaats dat de Rijn
landse Molenstichting een stuk
historie wil doen herleven. Het
gaat de stichting daarbij niet al
leen om een stuk stadsverfraai
ing. Er is ook bezorgdheid om
het vakmanschap van de molen
bouwer.
Doordat het ministerie de geld
kraan voor restauraties van mo
lens in elk geval tot 1986 heeft
dichtgedraaid, dreigt er volgens
het stichtingsbestuur een gebrek
aan mogelijkheden voor jonge
ren om het ambacht van molen
bouwer te kunnen leren. Met uit
eindelijk het gevaar dat de vak
kennis over de molenbouw ver
dwijnt.
De plaats van De Put is ideaal. Er is
een goede windvang mogelijk,
waarbij vooral de westenwinden
vrij spel hebben over de Rijn.
Bovendien is de molen er goed
zichtbaar vanuit de stad.
Stadsvernieuwing
Het plan past goed in het gemeen
telijk beleid van de stadsvernieu
wing en monumentenzorg. In de
nabijheid van de Morschpoort
(anno 1669) en de Stadstimmer-
werf (anno 1612) wordt dit jaar
ook de vroegere Magere Brug,
een houten ophaalbrug over het
Galgewater, in oude luister her
steld. De bouw van de brug (in
de werkplaats) is al begonnen en
zal naar verwachting in juni ge
reed zyn.
Voorzitter Thomassen wees er ook
op dat bü stadsvernieuwing in
andere gemeenten al eens mo
lens zijn herbouwd. Hij noemde
Heusden en Den Bnel als voor
beeld.
Wethouder Waal nam het plan in
ontvangst en zei goede ervarin
gen te hebben met de Molen
stichting. Hij prees met name de
restauratie van de molen in de
Stevenshofpolder. Maar natuur
lijk zei Waal ook dat de gemeente
zelf niet veel geld heeft om te in
vesteren en dat het benodigde
geld vooral (uit fondsen voor de
werkgelegenheid) van het rijk of
de provincie zal moeten komen.
De kosten van het bouwplan wor
den geraamd op 375.000 gulden,
inclusief BTW. Als het ministerie
van Sociale Zaken het in het ka
der van de werkverruimende
maatregelen subsidieert, dan res
teert er voor de gemeente nog
een bedrag van ongeveer twee
ton dat uit eigen middelen ge
vonden moet worden.
Na mislukte poging
LEIDEN De vier jongens die
dinsdagnacht werden aangehou
den na een poging om in te bre
ken in de Rovato-winkel (radio
en tv) aan het Vijf Meiplein, heb
ben toegegeven nog meer inbra
ken en een tasjesroof te hebben
gepleegd.
Het viertal heeft eind december in
een petit-restaurant in de Meren-
wijk een grote hoeveelheid siga
retten en koffie en het kasgeld
gestolen. Zij richtten bij hun in
braak een grote ravage aan. De
etenswaren waren door de zaak
gesmeten.
Op nieuwjaarsdag kwamen ze te
rug en opnieuw ging de grote
ruit eruit en verdween de fooien-
pot, koffie en aanstekers. In het
weekeinde van 15 januari werd
tot twee maal toe ingebroken in
een school voor middelbaar so
ciaal-pedagogisch onderwijs aan
de Turkooislaan.
Hier werd een kleuren-tv, twee ste
reo-installaties, levensmiddelen
en eigendommen van leerlingen
ontvreemd. Ook werd er een
Jazz
puinhoop aangericht en werden
deuren ingetrapt. De totale waar- Het trio
de van het gestolen goed en de
aangerichte schade bedraagt on
geveer 20.000 gulden. Een deel
van de buit (de apparatuur) is
door de politie teruggevonden.
Twee van de jongens (17 en 18 jaar
oud) bekenden bovendien een
tasjesroof. Het tweetal griste op
de Morssingel een tas uit de han
den van een vrouw en ging er op
de bromfiets vandoor. In de tas
bevond zich onder meer een cas
sette-recorder en een paar hon
derd gulden.
Paul van Kemenade
speelt zaterdag op Jazzzolder
Hot House. Aanvang tien uur 's
avonds in het LVC, Breestraat
Postagentschap
aan IJsselkade
Kroegenbowling
In de Hans Menken Bowling wordt
het komend weekeinde het tweede
Kroegen Bowling Toernooi ge
houden waaraan dertig Leidse
kroegen zullen deelnemen. Dit
maal zijn aan het toernooi ook
dart- en klaverjaswedstrijden
verbonden. Het gaat in dit toer
nooi nog maar om voorronden.
Theeconcert
LEIDEN In het pand van de su- [n kerkcentrum De Regenboog
De laatste Hollandse Standerdmolen in Nederland, die in 1926 werd
afgebroken. Zo'n moten moet er terugkomen op de hoek van de Morssingel
en de Rijn, vindt de Rijnlandse Molenstichting.
Volgens voorzitter Thomassen
heeft de stichting zelf geen kapi
taal om molens te bouwen. De
taak van de stichting ligt op het
gebied van het beheer en het on
derhoud van de 31 molens die de
stichting nu rijk is. "We hebben
donateurs, maar dat is een drup
pel in een emmer. En soms komt
er wel eens wat uit een particu
lier fonds".
permarkt IJsselkade 46 is deze
week wederom een postagent
schap van de PTT geopend. De
openingstijden: maandag 14.30-
17 uur; dinsdag tot en met vrij
dag 9.30-12 uur en 14.30-17 uur
wordt zondag een theeconcert ge
houden. Spelen doet het strijken-
semble o.l.v. Pauline Zondag,
waarbij onder andere Haydn en
Mozart op het programma staan.
Aanvang is drie uur.
Kortom, de financiën zijn het
grootste struikelblok voor het
plan. De gemeente heeft er ech
ter alle belang bij dat het plan
wordt uitgevoerd. Voor de werk
gelegenheid, de stadsverfraaiing,
de monumentenzorg en niet te
vergeten het toerisme. Want de
molen ligt precies aan de Rem-
brandt-wandelroute, waarmee
de VW Leiden als geboortestad
van Rembrandt wil gaan promo
ten.
De Rijnlandse Molenstichting viert
volgend jaar haar 25-jarig be
staan. "We zijn in die 25 jaar al
vaker aan onmogelijke dingen
begonnen", zegt de voorzitter
De herrijzenis van molen De Put
zou toch een mooi cadeau zijn
voor de jubilerende instelling
Nieuw riool
Donkersteeg
LEIDEN - De gemeente begint
maandagochtend met de aanleg
van een nieuw hoofdriool in de
Donkersteeg, de verbinding tus
sen Donkersteeg en Haarlem
merstraat. Tevens zullen versle
ten leidingen van gas en elektri
citeit worden vervangen. Langs
de zijden van de winkels wordt
een loopstrook opengehouden,
zodat de winkels normaal bereik
baar blijven voor het publiek.
Met de aannemer is afgesproken
dat de zaak in de weekeinden
wordt gedicht, gezien de zater-
dagdrukte. Is het weer gunstig
dat kan eind februari de herbe
strating zijn afgerond.
LEIDEN - Een 17-jarig meisje uit
Wassenaar is gisterochtend als
gevolg van plaatselijke gladheid
met haar bromfiets ten val geko
men op de Haagse Schouwweg.
Zij werd met een hersenschud
ding overgebracht naar het Aca
demisch Ziekenhuis in Leiden
Godsdienst
onderwijs
Overal is sprake van bezuinigingen
en overal is sprake van verzet te
gen deze bezuinigingen. Zo is
ook het geval met de bezuiniging
van de gemeente Leiden in zake
het godsdienstonderwijs op de
openbare scholen.
Bij dit verzet wil ik mij graag aan
sluiten ik zou mij schamen en
ben overtuigd namens vele ande
ren te spreken - als het ontslag
van de catecheet, tevens organi
sator van het godsdienstonder
wijs werkelijk zou plaats heb
ben.
Een gevoel van schaamte, dat dit
onderwijs niet in optimale vorm
gegeven zou worden van
schaamte ook jegens die leer
krachten, die in vroegere tijd
zich voor dit zware werk hebben
ingezet tegen een uiterst magere
salariëring.
Een gevoel van schaamte, dat de
gegeven mogelijkheid 1600 kin
deren met de Bijbel in aanraking
te brengen niet zou worden aan
gegrepen. Uit ervaring is mij be
kend hoe groot de onkunde is:
leerlingen van een zesde klas la
gere school, die geen notie heb
ben van de betekenis van de
christelijke feestdagen, zelfs niet
van Kerstmis.
Een gevoel van schaamte, dat in
onze stad Leiden, kinderen zou
den opgroeien die nooit van Je
zus gehoord hebben hoe zal
Hij iets voor hen betekenen, aan
hun leven richting, zin, vreugde
geven?
Niemand zal beweren, dat de Ker
ken teveel aandacht schenken
aan derde-wereldlanden of dat er
teveel geld besteed wordt aan
het werk van de uitwendige zen
ding: toch zou het tegenstrijdig
zijn als er voor het onderwijs aan
de eigen kinderen geen plaats op
de diverse begrotingen zou voor
komen.
Kerken schrijf ik, nu denk ik ook
aan de andere kerkgenootschap
pen, zoals die in de Raad van
Kerken vertegenwoordigd zijn;
tot nu toe was het de Hervormde
Kerk, die als volkskerk, de orga
nisatie van het Godsdienstonder
wijs verzorgde, met de subsidie
van de gemeente Leiden; natuur
lijk gaat het ook de andere Ker
ken aan en mag er op hun hulp
een beroep worden gedaan.
In het Zaterdagsblad van deze
krant stond vermeld dt de Raad
van Kerken 19 januari vergadert;
laat hen samen wegen zoeken en
vinden, want kort geformuleerd:
GODSDIENSTONDERWIJS
MOET BLIJVEN.
Dan zullen we ons gevoel van
schaamte kwijt raken.
M.H. van Everdingen
Herv. predikante
Duijvendakstr. 10
Leiden
