Reagan verwierp
akkoord raketten
HAVF
Bezoek Gromyko Bonn
in teken kernwapens
Congres Groenen kiest gematigde lijn
-C
Rapport Falldands
pleit Thatcher vrij
Onthulling New York Times
Surinaamse top verdeeld
over contact Nederland
PAGINA 9
MAANDAG 17 JANUARI 1983
Buitenland
LONDEN - De Britse premier me
vrouw Thatcher en haar minis
ters hebben de Argentijnse inva
sie van de Falkland-eilanden op
2 april vorig jaar niet redelijker
wijs kunnen vooruitzien, en heb
ben in dat opzicht dus ook met
door
Henk Dam
LOS ANGELES - Ter herdenking van wat de 54e verjaardag van Mar
tin Luther King zou zijn geweest, is gisteren in Los Angeles een straat
naar de voormalige leider van zwart Amerika genoemd. De manifestatie
trok veel belangstelling en liep uit op een vreedzame demonstratie voor de
idealen van King. (Foto: ap>
gefaald. Dat staat in het rapport
van de commissie-Franks over
de voorgeschiedenis van de
Falkland-oorlog.
Het rapport wordt morgen open
baar gemaakt, maar twee door
gaans betrouwbare Britse zon
dagskranten, de Sunday Times
en de Observer, hebben gisteren
al de voornaamste conclusies
van de studie, waaraan de zes le
den tellende onafhankelijke
commissie een half jaar heeft ge
werkt. gepubliceerd.
De commissie-Franks kreeg de op
dracht een onderzoek te doen
naar de gebeurtenissen die leid
den tot dc Argentijnse inval, na
dat de regering-Thatcher zich ge
confronteerd zag met een toene
mende stroom verwijten die erop
neer kwamen dat de oorlog voor
komen had kunnen worden als
beter was gelet op de voorteke
nen van Argentijnse zijde.
De commissie-Franks is het met
het steeds door Thatcher verde
digde standpunt eens. dat Argen
tinië maar enkele dagen voor de
invasie daadwerkelijk plaats
vond, besloot de Falkland-eilan
den gewapenderhand in te ne
men. Dat werd eind maart in
Londen bekend, maar toen was
het al te laat om iets aan de inval
te doen.
Wel vindt de commissie, aldus de
zondagsbladen, dat onvoldoende
alert in gereageerd toen op 20
maart Argentijnse oud-metaal
handelaren zonder Britse toe
stemming op het Antarctische ei
land South Georgia aan land gin
gen. Dit bleek uiteindelijk de
Falkland-oorlog in te leiden.
Dat toen al niet direct van Britse
zijde actie is ondernemen, en dat.
in een eerder stadium, ook mets
is gedaan met rapporten van ge
heime agenten die de groeiende
oorlogszuchtige stemming in
Buenos Aires meldden, wijt de
commissie-Franks aan ambtena
ren van het ministerie van bui
tenlandse zaken, zo schrijven de
Observer en de Sunday Times.
Structurele fouten aan de manier
waarop de informatie van de ge
heime diensten wordt gebruikt,
deed de rest.
WASHINGTON - Zowel Moskou als Washington hebben deze zomer volgens de New
York Times een informeel akkoord over vermindering van de kernwapens voor de
middellange afstand in Europa verworpen, nadat de onderhandelaars het buiten hun
mandaat om daarover eens waren geworden.
GEORGETOWN (AFP) - De militaire leiding van Suriname is verdeeld
over de vraag of men de diplomatieke betrekkingen met Nederland en
de Verenigde Staten volledig moet verbreken. Dit is in diplomatieke
bron in Georgetown vernomen uit betrouwbare kringen in Paramaribo.
Legerleider Desi Bouterse is met anderen van mening dat Nederland en
de Verenigde Staten, beide NAVO-landen, de campagne leiden die pro
beert Suriname te destabiliseren.
Personen in de omgeving van Bouterse hebben gezegd dat de militairen
overwegen "zich tegenover de wereld te verontschuldigen" voor het
doden van vooraanstaande Surinamers op 8 december. Onder hen die
toen werden doodgeschoten, waren ex-ministers, advocaten en journa
listen. Kennelijk werden de tegenstanders van de militairen, onder wie
de invloedrijke vakbondsleider Cyril Daal. zonder vorm van proces uit
de weg geruimd. Volgens de lezing van de Surinaamse militairen zijn
zij doodgeschoten toen zij probeerden te vluchten.
Uit inlichtingen die in Georgetown, in het buurland Guyana, zijn binnen
gekomen valt af te leiden dat al heel wat vooraanstaande burgers zijn
gepolst met het oog op de vorming van een tijdelijke burgerregering. Er
is een kans, dat die voorgesteld wordt op of rond 25 februari. Het is dan
driejaar geleden dat de militairen aan de macht kwamen via een staats
greep tegen de gekozen regering onder premier Arron van de Nationale
Partij Suriname (NPS).
Gromyko werd bij aankomst in Bonn begroet door zijn Westduitse ambtgenoot Genscher
(Foto: A
BONN - De minister van buiten
landse zaken van de Sowjet-
Unie, Andrej Gromyko, heeft
gisteravond bij zijn aankomst in
Bonn gezegd, dat hij vooral uit
gebreid over alle aspecten van de
Europese veiligheid met zijn
Duitse gastheren wil praten.
Gromyko brengt een officieel be
zoek van drie dagen aan de
Bondsrepubliek Duitsland. Het
is het eerste bezoek van een be
langrijke politicus van de Sow-
jet-Unie aan het Westen na het
overlijden van Leonid Brezjnjev
en de benoeming van Joeri And
ropov tot partijleider
Bondskanselier Helmut Kohl en
zijn regering hopen erop, dat mi
nister Gromiko de in de laatste
tijd gedane ontwapeningsvoor
stellen van de Sowjet-Unie en de
zogenaamde verklaring van
Praag na de daar gehouden top
conferentie van het Pact van
Warschau in Bonn precies zal
uitleggen. De Westduitse rege
ringschef verwacht eveneens,
dat Gromyko hem „uit de eerste
hand" informeert over de stand
van de ontwapeningsonderhan
delingen tussen Amerika en de
Sowjet-Unie in Genève.
Omdat Bonn uit Washington voort
durend en uitgebreid op de
hoogte wordt gehouden van de
Amerikaanse opvattingen is het
volgens de Westduitse regerings
woordvoerder Stolze interessant
nu ook de Russische opvattingen
tot in details te leren kennen. Het
doel van de bondsregering blijft
de zogenaamde nul-oplossing.
Dat betekent dat, als de Sowjet-
Unie zijn raketten van het mid-
dellange-afstandstype verwij
dert, er in West-Europa geen
nieuwe nucleaire middellange-
afstandsraketten behoeven te
worden geïnstalleerd.
door
Hans Amesz
Bondskanselier Kohl heeft aan de
vooravond van het bezoek van
de Russische minister er de na
druk op gelegd dat zijn regering
„echte ontspanning" wil. De po
litieke doeleinden van de Sow
jet-Unie zijn volgens Kohl echter
offensief en het militaire over
wicht van de Russen bedreigt de
westelijke veiligheid. Niettemin
is de huidige Westduitse rege
ring bereid om voortdurend te
praten en samen te erken met de
landen van het Oostblok, vooral
de Sowjet-Unie en de DDR.
De gesprekken tussen Gromyko
en de Westduitse politici zullen
niet alleen aan de centrale vraag
van de ontwapening zijn gewijd.
De bondsregering wil bijvoor
beeld ook Polen en Afghanistan
ter sprake brengen, alsmede het
feit dat men er in Bonn bezorgd
over is dat er steeds minder van
oorsprong Duits zijnde Russen
toestemming krijgen naar de
Bondsrepubliek te emigreren.
Verder komen de economische
betrekingen tussen Bonn en
Moskou uitgebreid aan bod.
Minister Gromyko praat behalve
met bondskanselier Kohl en mi
nister van buitenlandse zaken
Genscher, ook met SPD-voorat-
ter Brandt, de SPD-kandidaat-
kanselier Vogel, die net terug is
van bezoeken aan Washington en
Moskou, en de CSU-voorzitter
Strauss. Dinsdag geeft Gromyko
in de Westduitse hoofdstad een
persconferentie, wat als een gro
te uitzondering gezien mag wor
den.
Overzicht Turkse vliegrampen
Israël en Libanon akkoord:
onderhandelingen versneld
De verongelukte Boeing-727 (Foto: Roier Soupart)
Eventueel samenwerldng met sociaal-democraten mogelijk
Deze gang van zaken heeft uitein
delijk geleid tot het ontslag van
Eugene V. Rostow als directeur
van het regeringsbureau voor
Wapenbeheersing en Ontwape
ning en een berisping van onder
handelaar Paul H.Nitze, die nog
steeds het vertrouwen van de
Amerikaanse regering heet te
hebben.
Lek kerncentrale
ATHENS (AFP) - In de belang
rijkste Amerikaanse kerncentra
le, die van Browns Ferry in de
staat Alabama, is gisteren de
alarmtoestand uitgeroepen. Dit
gebeurde na de ontdekking dat
er radioactief koelwater terecht
gekomen was in de rivier Ten
nessee.
Een woordvoerder van de Tennes
see Valley Authority, de eigenaar
van de centrale, bevestigde de
ontsnapping van het besmette
koelwater, dat afkomstig was uit
een van de koelsystemen van de
reactor, waarschijnlijk ging het
om een "uiterst kleine" hoeveel
heid en bestaat er geen gevaar.
Grafschennis
Op een kerkhof in Neurenberg
is in de nacht van vrijdag op
zaterdag een 50-tal grafste
nen beklad met hakenkrui
sen, de Davidster en op
schriften als "jood", "Sieg
heil", "NPD" en "Turken d'r
uit". Volgens de politie lig
gen op het kerkhof geen jo
den begraven.
Het kapelletje op het kerkhof
moest het speciaal ontgelden
en op de grote steen van een
familiegraf waren een haken
kruis en het opschrift "God is
dood" aangebracht. Andere
gedenktekens waren met wit
te verf overgoten en een
steen was omvergetrokken.
Reagan en
werklozen
De Amerikaanse president
Reagan is in de bres gespron
gen voor de werklozen in de
Verenigde Staten door de on
dernemingen te vragen alle
maal één werknemer aan te
nemen.
In een telefoongesprek vanuit
het Witte Huis met een televi
siestation vroeg Reagen de
werkgevers dringend "nu te
bellen U kunt deze banen-
markt tot een succes maken".
De televisiemaatschappij had
tegelijkertijd in een aantal
andere steden een program
ma over werkloosheid ge
pland. Daar werd ook de op
roep van de president uitge
zonden.
Diana achtervolgd
Het Britse hof heeft de pers ge
vraagd kroonprins Charles
en prinses Diana niet langer
te 'achtervolgen'. In een brief
aan de uitgevers van massa
bladen in Londen stelt de
woordvoerder van koningin
Elizabeth, Michael Shea, dat
op het ogenblik 40 tot 50 jour
nalisten en fotografen 'jacht'
maken op het paar dat een
wintersportvakantie door
brengt in Oostenrijk. Onder
deze persmensen bevinden
zich ongeveer 20 Britten.
Tanker gezonken
De uitgebrande en met 60.000
ton ruwe olie beladen Griek
se tanker "Assimi" is gisteren
na een nieuwe explosie in
twee stukken gebroken en
gezonken. Dit heeft de ber
gingsmaatschappij ITC in IJ-
muiden meegedeeld.
De Griekse tanker was vrijdag
een week geleden in de straat
van Hormoes in moeilijkhe
den gekomen nadat brand
was uitgebroken in de machi
nekamer. International
Transportcontracters in IJ-
muiden kreeg een bergings
contract.
door
Henk Kolb
Nitze en zijn Russische tegenvoe
ter Yuli A. Kvitsinky bespraken,
buiten de officiële onderhande
lingen om, in juli een overeen
komst waarbij de NAVO nog wel
een aantal nieuwe kernwapens
zou opstellen, maar veel minder
dan de voorziene 572, terwijl de
Sowjet Unie tussen 50 en 100 ra
ketten zou handhaven. Beide on
derhandelaars dachten een basis
voor verdere uitwerking van een
formeel akkoord te hebben ge
vonden.
Rostow besprak het plan met Nitze
in Wenen en pas bij zijn terug
keer, eind juli, met de Ameri
kaanse regering, die al eerder
van Nitze had gehoord, dat het
naar zijn mening nodig was van
de nul-optie af te stappen. Te
Washington werd het plan als on
toereikend afgekeurd en ook
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN - De Turkse nationale
luchtvaartmaatschappij THY
heeft in luchtvaartkringen een
slechte reputatie. Tussen 1970 en
nu zijn acht toestellen van deze
maatschappij in Turkije veron
gelukt, veelal onder gelijke om
standigheden als de Boeing-727,
die gisteravond op de landings
baan van Ankara neerstortte. In-
midels bestaat de vloot uit nog
twintig vliegtuigen.
In de afgelopen dertien jaar
schreef de maatschappij onder
meer zestig procent van haar
STUTTGART (AFP/DPA/Reuter)
- Op het zaterdag en gisteren ge
houden verkiezingscongres van
de "Groenen" heeft de gematig
de vleugel zijn stempel gedrukt
op het programma waarmee deze
jonge partij de campagne ingaat
voor de bondsdagverkiezingen
op 6 maart.
De losse federatie van tegenstan
ders van kernenergie, pacifisten
en milieubeschermers, die al ver
tegenwoordigd is in zes van de
elf regionale parlementen van de
bondsrepubliek, kan rekenen op
5 6 procent van de stemmen.
Als de "Groenen" boven 5 pro
cent eindigen, krijgen zij voor
het eerst zetels in de Westduitse
tweede kamer.
"Wij kunnen niet langer de angsten
verwaarlozen van de tienduizen-
Moskou bleek er niets voor te
voelen.
Maar, omdat Rostow uit een ge
sprek met de Russische onder
handelaar bij de besprekingen
over vermindering van conven
tionele strijdkrachten (MEFR) in
Wenen, Valerian V. Mikhailov,
de indruk had gekregen dat de
Russen ook daar naar overeen
stemming zochten via informele
suggesties, bleef hij van mening
dat Moskou op alle fronten van
onderhandeling naar akkoorden
streeft.
Na de recente ontwikkelingen heb
ben Witte Huis en ministerie van
buitenlandse zaken zich weer
stevig verschanst achter de nul
optie, waarmee Nitze nu op
nieuw naar Genève wordt ge
stuurd. Nitze vond met Rostow,
dat de onderhandelaars voldoen
de flexibiliteit moeten hebben
om een akkoord bereikbaar te
maken en dat de optie die beide
partijen alle wapens ontzegt,
daartoe geen mogelijkheden
biedt.
Fokker F-28 toestellen door on
gelukken af. Verder verloor THY
een DC-9, een DC-10, en twee
toestellen van het type Boeing-
727.
Het grote aantal ongelukken zou te
maken hebben met het feit dat
Turkse vliegvelden doorgaans
niet zijn uitgerust met moderne
apparatuur om toestellen bij
slechte weersomstandigheden te
begeleiden, zodat piloten zelf
"op zicht" moeten vliegen. Ook
zou de opleiding van de Turkse
piloten te wensen overlaten.
den werklozen om ons heen", al
dus Eckerhart Strackmann, de
nieuwe leider van de vleugel die
streeft naar gematigde hervor
mingen van het politieke en eco
nomische leven van de bondsre
publiek. "We moeten iets voor
hen doen", aldus Strackmann
die zowel de sociaal-democraten
(SPD) onder Helmut Schmidt als
de christen-democraten (CDU/
CSU) onder Helmut Kohl ver
weet dat zij gefaald hadden bij de
bestrijding van de werkloosheid,
die ruim boven de 2 miljoen ligt.
De "Groenen" willen de werkweek
terugbrengen tot 35 uur, zonder
verlies van loon voor de lagere en
midden-inkomens. Volgens het
programma is dit slechts een eer
ste stap. Op langere termijn wil
len de "Groenen" "het economi
sche systeem geheel herzien. Dat
zal rekening moeten houden met
de menselijke behoeften en zich
niet meer mogen oriënteren op
economische groei". Om dat al
les te financieren willen zij een
forse lastenverzwaring voor de
hogere inkomens en een grondi
ge wijziging in de staatsbegro
ting.
De "revolutionaire valken" van de
beweging, zoals (de voormalige
DDR-dissident) Rudolf Bahro en
Petra Kelly hielden zich op het
congres zeer kalm Kelly ver
klaarde dat zij zich uitsluitend
zal concentreren op de proble
matiek van de kernwapens. "Het
pacifisme en de strijd tegen de
plaatsing van de nieuwe Ameri
kaanse kernraketten zijn de cen
trale punten van myn verkie
zingscampagne", aldus Kelly die
ooit actief was in de SPD Ze
kondigde aan dat er in februari
in Neurenberg een "tribunaal te
gen de kernwapens in oost en
west" wordt gehouden. Daar
voor wil zij militairen uitnodigen
en slachtoffers van Auschwitz en
Hirosjima.
Dc "Groenen spraken uit dat zij
met de sociaal-democraten over
samenwerking willen praten.
Wel moet de SPD dan definitief
afzien van de plaatsing van pers-
hing-2's en kruisraketten die ko
mende herst mogelijk een aan
vang neemt Ook zouden de so
ciaal-democraten de kernenergie
moeten afzweren
Mochten de "Groenen" tot de
JERUZALEM (DPA) - In het
weekeinde hebben Libanon en
Israël overleg met de VS inge
stemd met een maatregel om
door een "speciale vormvan
contacten de onderhandelingen
over de terugtrekking van de
vreemde troepen uit Libanon in
begrepen de Israëlische te ver
snellen. Libanon maakte dit za
terdag bekend. Israel gisteren na
afloop van de wekelijkse kabi
netsvergadering. Israel deed dit
via de woordvoerder van pre
mier Begin.
Bondsdag weten door te drin
gen, dan zullen de afgevaardig
den het moeten doen met een ge
limiteerd salaris Iedereen krijgt
een netto salaris van 1 950 mark
per maand, vermeerderd met 500
mark netto voor elke persoon die
zij/hij moet onderhouden Wat
aan salaris overbluft, moeten de
parlementsleden storten in een
milieu fonds
Ten slotte spraken de 650 afgevaar
digden zich ervoor uit dat een
"Groen" bondsdaglid slechts
twee jaar in functie blijft Het
mandaat duurt vier jaar Niet eer
der in de geschiedenis van dc
Bondsrepubliek heeft een se
ncuze partij een dergelijk punt
in haar programma opgenomen,
maar er zijn geen grondwettige
bezwaren tegen.
Rechter in
Noord-Ierland
doodgeschoten
LONDEN (GPD) Het verboden
Ierse Republikeinse Leger, de
IRA. heeft de verantwoordelijk
heid opgeeist voor de moord op
de katholieke rechter William
Doyle (56). De rechter werd gis
terochtend in Belfast doodge
schoten even nadat hij uit een
kerkdienst was gekomen
Toen de rechter in zyn vlak by det
kerk geparkeerde auto was ge-'
stapt, renden twee mannen op
hem af Een van hen schoot door
het zijraam op de rechter, die
door ten minste vier kogels werd
geraakt De mannen gingen er
daarna vandoor in een, naar later
bleek, gestolen auto.
De I RA gaf later een verklaring uit.
waann de verantwoordelijkheid
voor wat wordt genoemd de 'exe
cutie' van de rechter wordt ge
claimd. Als lid van de 'loyalisti
sche rechterlijke macht' in Ul
ster was Doyle een 'legitiem poli
tiek doelwit', aldus de verkla
ring. Het feit dat Doyle Rooms-
Katholiek was, doet hier niets
aan af. aldus de verklaring.
Rechters en andere leden van de
gerechtelijke macht in Noord-
Ierland zijn de afgelopen jaren
meerdere malen het doelwit ge
weest van terroristische aansla
gen Als andere rechters had
Doyle recht op constante politie
bescherming Maar hoewel hij
zich wel liet escorteren door poli
tiemensen als hij van huis naar
het gerechtsgebouw reisde, stel
de hij deze bescherming in de
weekeinden niet op prijs
Spoedberaad
OPEC-landen
BAHREIN (Reuter) - OPEC-lan
den die zich wel aan prijs- en pro-
duktieafspraken houden zullen
er gezamenlijk toe kunnen over
gaan hun olieprijzen te verlagen,
tenzij leden die zich niet aan de
afspraken houden dit wel gaan
doen, zo heeft de Iraaksc minis
ter van olie Qassem Ahmed Tagi
gisterochtend verklaard
Daartoe is in de nacht van zaterdag
op zondag besloten door de olie
ministers van zeven landen van
de organisatie van olie-uitvoe
rende landen, t.w. Irak, Indone
sië, Nigeria, Saoedi-Arabie, Koe
weit, Qatar en de Verenigde Ara
bische Emiraten (VAE) tijdens
crisisoverleg in Bahrein over het
dalen van de wereldoliemarkt
De laatste kans voor de OPEC-lan
den die nu onder de officiële
richtprijs van 34 dollar per vat
werken om zich daar weer aan te
houden zal een spoedvergade
ring van de organisatie op 23 ja
nuari in Genève kunnen worden,
zo zei de minister. Het voorstel
van de zeven zo een vergadenng
te houden zal direct aan de ande
re ministers van olie worden
voorgelegd, aldus Tagi.
Vonge maand hadden de OPEC-
ministers in Wenen en akkoord
bereikt over een globaal produk-
tieplafond van 18.5 miljoen vaten
per dag. Maar zij waren er niet in
geslaagd overeenstemming te
bereiken over de verdeling van
de produktiecontingenten voor
de verschillende aangesloten
landen.
Sommige OPEC-landen geven
pryskortingen en andere produ
ceren meer dan toegestaan om
niet boven het globale produk-
tieplafond te komen.
Het kabinet besloot, aldus woord
voerder Un Porat. evenals dc Li
banese regering enige personen
te belasten met het onderhouden
van dc nieuwe soort contacten.
Die van Israël met de Ameri
kaanse gezant Habib zullen wor
den onderhouden door de minis
ters van buitenlandse zaken en
rtoflwih, Shamir en Sharon en
de leider van de Israëlische on
derhandelingsdelegatie David
Kimchi, die ook vooral voor de
verbindingen met de Libanese
regering zal zorgen
Habib blijft pendelen tussen Jeru
zalem. Beiroet en Damascus om
over de "principekwesties" te
onderhandelen, zijn assistent
Morris Draper zal voor de 'dc
tails" deelnemen aan de gesprek
ken van dc drie landen, die
maandags en donderdags afwis
selen in Chalde bij Bom» K
ryat-Schmona in Noord Israel
worden gehouden
De speciale Israëlische contact
commissie van Shamir, Sharon
en Kimchc zal kwesties bchan
delen die losstaan van de onder
handelingen met dc Libanezen.
zo zei een Israëlische functiona
ris Hij gaf als voorbeeld de te
rugtrekking van de Syners en de
PLO uit Libanon. Habib zal zich
daar direct mee bezighouden en
dat is niet iets waarover wij ver
wachten met de Libanezen te on
derhandelen.
Deze wijziging van dc aanpak van
de onderhandelingen volgt op
berichten dat president Reagan
Habib had opgedragen de onder
handelingen te versnellen, zodat
tegen midden februari met dc te
rugtrekking van dc vreemde
troepen wordt begonnen
