Geen verbinding Westerschelde Arie O.: gebed zonder einde Janmaat; "De pers drukt ons steeds in verdachte hoek" Spelling leren van spiekbriefje KIEVITENPLAAG ■C Kabinet komt geld tekort Organisaties willen verbod elektroshock Den Uyl bestrijdt visie van Economische Zaken DONDERDAG 13 JANUARI 1983 Man na ongeluk hand aangenaaid GRONINGEN (ANP) - Gedu- rende een veertien uur du rende spoedoperatie is gister morgen omstreeks twee uur de linkerhand aangenaaid van een 24-jarige man uit Oostwolde (Drenthe). De man had zijn hand dinsdag morgen verloren tijdens werkzaamheden op zijn werk in Assen. Hij kwam met zijn hand in een cirkelzaag te recht. Na het ongeluk werd de man overgebracht naar het Wilhel- mina ziekenhuis in Assen. Daar vandaag werd hij met spoed naar het academisch ziekenhuis in Groningen ge bracht. Twee microchirurgen van de afdeling plastische chirurgie begonnen dinsdag morgen daarop meteen met de operatie. Binnenland Onderwijspsycholoog ontwikkelt nieuwe methode UTRECHT (GPD) - De Utrechtse onderwijspsycholoog drs. E. As- sink heeft een methode ontwik keld waarbij kinderen de spel lingsregels veel beter onder de knie krijgen. Zij maken daarbij gebruik van een officieel spiek briefje. met daarop een schema met de spelling van werkwoor den. Uit een onderzoek blijkt dat schoolkinderen die met deze kaart onderwijs krijgen na een jaar 30 procent minder taalfou ten maken. Vier groepen van elk een paar hon derd leerlingen van vijfde en zes de lagere-schoolklassen in Utrecht en Purmerend deden aan het onderzoek mee. Op de school De Wegwijzer in Utrecht worden die spiekbriefjes in de praktijk al toegepast. Na een jaar gaan de scholieren steeds min der fouten maken en ook de kaart steeds minder gebruiken. Eerst werd op deze school spel lingsonderwijs gegeven aan de hand van voorbeelden en regels, die moesten worden onthouden. Nu gebeurt dat aan de hand van de spellingskaart en een speciaal leerboek. Drs. Assink leert de kinderen de nodige begrippen die op het spiekbriefje staan. Daarna hoe ven ze alleen te kiezen uit ,ja," en „nee". Doen ze dit correct, dan volgt altijd een goed resul taat. De ervaringen van onder wijzer G. Haasjes, verbonden aan de Utrechtse lagere school, met de nieuwe spelmethode zijn po sitief. „De resultaten zijn zelfs bij zwakke spellers beduidend beter dan met de oude methode. Kin deren die moeite hebben met het schrijven van moeilijke woor den, maken nu veel minder fou ten". Drs. Assink, die eerder onderwij zer was, promoveert morgen aan de Rijksuniversiteit Utrecht op zijn studie naar een betere spel wijze. Volgens hem is de huidige aanpak van het spellingsonder wijs niet toereikend. „Bij de me thode die nu wordt gehanteerd leren kinderen via voorbeelden te werken, dat blijkt in de prak tijk niet te functioneren. Ik heb daarvoor iets anders in de plaats gezet en de leerlingen leren werken met een soort spiekbrief je, waarop ze een lijst met vragen moeten afwerken". De aanpak van de Utrechtse onder wijspsycholoog is gestoeld op ideeën uit de psychologie die in de Sowjet-Unie zijn ontwikkeld en daar worden toegepast. Een uitgever van schoolboeken zal de nieuwe manier van taalonder wijs gaan uitbrengen, waarbij ook video-banden zullen worden gebruikt. DEN HAAG (GPD) - De Vaste Oeververbinding over de Westerschelde (VOW) is van de baan. Het kabinet weigert elke verdere medewerking. Dat hebben de ministers Smit- Kroes (verkeer en waterstaat) en Ruding (financiën) gisteravond in een gesprek met een delegatie van Gedeputeerde Staten van Zeeland laten weten. De bewindslieden zeggen dat de huidige verkeersprognoses een tè ongunstig beeld opleveren, maar voornaamste reden van de kabinetsbeslissing is dat beide ministers minder geld beschikbaar willen stellen voor het dekken van de exploitatietekorten. Commissaris der Koningin in Zee land dr. C. Boertien en de gede puteerden J. de Voogd, R. Barbé en J. Ventevogel zijn bijzonder teleurgesteld en vechten de standpunten van het kabinet aan. Zij zijn bijzonder pessimis tisch gestemd. „Onder dit kabi net komt de oeververbinding er zeker niet", zei Boertien gister avond. Hij reageerde nog enigs zins terughoudend omdat hij binnen enkele dagen met het vol tallige college van GS wil over leggen over het onvoorwaardelij ke 'neen' van het rijk. Het doek over de oeververbinding lijkt na jaren van aanvankelijk optimisme en later groeiende scepsis definitief gevaale. De mi nisters namen gisteren harde stellingen in en hadden ook geen 'wisselgeld' in de vorm van alter natieven. commissaris Boertien heeft in persoonlijke geprekeen met Smit en Ruding geprobeerd de kabinetsdelegatie op een an der spoor te brengen, maar zij weigerden om Zeeland wat soe peler te benaderen. Geld In een summier perscommuniqué laten de ministers het voorko men alsof de verkeersprognoses de doorslag hebben gegeven. Veel essentiëler is echter het feit dat het rijk minder geld in de ex ploitatie van de VOW wil stop pen. De bedragen die het rijk in de VOW-tekorten zou steken, zouden de bedragen zijn die nor maliter in de tekorten van het veer Kruiningen-Perkpold er - dat immers bij de realisatie van de brug-tunnel overbodig zou worden - worden gestopt. Het rijk wil echter dat bedrag bljkbaar aanzienlijk verminde ren. „Dat is de enige variabel die SCHIPHOL Een vogelwachter van Schiphol tuurt over het terrein van de luchthaven. Vanwege de re latief hoge temperaturen wordt Schiphol nu bevolkt door zo'n WEERRAPPORTEN 17.000 kieviten die hun trektocht uit Skandinavië hebben onderbro ken. Gesproken wordt van een wa re plaag, die het luchtverkeer ern stig bedreigt. (Foto ANP) essentieel is gewijzigd," zei één van de gedeputeerden. Die laatste stelling wordt beves tigd door het feit dat het rijk uit gaat van een verkeersaanbod dat met 25 procent is gedaald ten op zichte van de eerdere aannames. De NV VOW heeft echter al uit gerekend dat de leningen die voor de bouwsom en de eerste aanloopverliezen gesloten zou den moeten worden gemakkelijk zijn af te lossen als het verkeers aanbod zelfs met procent zou da len. Daaruit volgt dat de crux 'm niet zit in die prognoses. Het rijk stelt blijkbaar zo weinig geld voor het dekken van de exploita tietekorten beschikbaar dat de totale leningen inderdaad niet zijn af te lossen: zo creëert Finan ciën haar eigen 'Kiltunnel-ef- fect'. Ruding heeft een en ander verdedigd door te wijzen op de moeilijke financiële situatie van het rijk. Oneens De Zeeuwse delegatie is het vol strekt oneens met de interpreta tie die de Haagse partners aan de diverse rekensommetjes geven. Dr. Boertien zei er ook zeker van te zijn dat GS actie gaan onder nemen; hij wil slechts met het gehele college overleggen, iets dat niet vóór volgende week dinsdag gebeurt. Dat college staat echter zo goed als machte loos, zoals Boertien leek te besef fen toen hij zei dat de VOW er onder dit kabinet zeker niet komt. Punt is dat de Tweede Kamer wel iswaar kan worden ingeschakeld wanneer opnieuw geconstateerd zou worden dat Den Haag zich wat Zeeland betereft onbehoor lijk bestuur had schuldig ge maakt - zoals de Kamer dat eind '80 in vergelijkbare omstandig heden concludeerde. Maar geen enkele fractie zal door te dreigen met een impliciete motie van wantrouwen tegen Smit en Ru ding, en dus tegen het voltallige kabinet, de VOW voor Zeeland willen binnenhalen. Bovendien is met name bij de financiële des kundigen van de diverse fracties de twijfel over de Westerschelde- oeververbinding binnengeslo pen. DEN HAAG Staatssecretaris Koning (financien) torste gisteren op zijn ministerie twee forse stapels papier met 300.000 handtekeningen van staatslotenverkopers. Zij protesteerden op die manier tegen de verkoop van loten via het PTT-loket, die sinds 1 januari op vijf postkantoren bij wijze van proef plaatsheeft. Zij voelen zich ernstig in hun nering be dreigd. (Foto ANP) DEN HAAG (GPD) - De samen werkende organisaties van pa tiënten en cliënten in de psychia trie blijven streven naar een wet telijk verbod van de zogenaamde elektroshocktherapie. Zij hebben die wens gisteren naar voren gebracht in een hoorzit ting van een commissie uit de Gezondheidsraad, die zich met deze kwestie bezighoudt en bin nenkort zal rapporteren aan de minister van welzijn, volksge zondheid en cultuur. De organisaties voeren al jarenlang actie tegen deze therapie, die naar hun mening wordt toege past als "laatste redmiddel". Elektroshock veroorzaakt angst, schrikt af, mensen die hulp no dig hebben worden daardoor weerhouden, zodat ook zinnige vormen van hulpverlening wor den geblokkeerd. Electroshock is schadelijk, de kans op hersen beschadiging is reëel. Bovendien is deze methode overbodig: twee derde van de Nederlandse psy chiatrische inrichtingen past haar niet toe. omdat deze ingreep niet nodig wordt gevonden, al dus de organisaties. De commissie van de Gezond heidsraad is al enkele jaren met haar onderzoek bezig. Zij werd in 1979 samengesteld op verzoek van de toenmalige staatssecreta ris van volksgezondheid, me vrouw Veder-Smit. Aanleiding was een motie van de Tweede Kamer, waarin nadere studie werd gevraagd. In het advies moet de therapie worden gedefi nieerd, dienen de gevaren te wor den beschreven, evenals de me- De organisaties menen dat elek troshock onder geen enkele om- standighedcen mag worden toe gepast, maar gezien moet wor den als een vorm van mishande ling die onder artikel 300 van het Wetboek van Strafrecht hoort te vallen Zij erkennen dat de shocktherapie in ons land de laatste jaren minder wordt toege past. Het aantal gevallen in 1981 wordt op 47 geschat, maar het is niet bekend in hoeveel daarvan elektroshock is gebruikt. De actievoerderden hebben be zwaren tegen de samenstelling van de GR-commissie, waarin voornamelijk medici (psychia ters) zijn opgenomen naast enke le juristen en een ethicus. Ze hebben de indruk dat de kwestie geheel medisch-wetenschappe- lijk wordt benaderd en dat de commissie openingen zoekt om elektroshock onder bepaalde voorwaarden toch mogelijk te maken als "laatste redmiddel", disch-ethische aspecten, de ge volgen van een verbod en de mo gelijke wetswijziging. HENGELO (ANP) De vijfjari ge Gladys Gokoel uit Hengelo is gisteren in een Enschedees zie kenhuis overleden aan de ver wondingen die ze eerder die dag had opgelopen door een val van 24 meter hoogte. Het kind was in de flat van haar ouders op een bank geklommen en had daarna een tuimelraam ge opend. Uit het oogpunt van vei ligheid kan dit raam niet verder dan vijftien centimeter open. Niettemin viel het meisje door deze opening. Amsterdam De BUt Deelen Eelde Eindhoven Den Helder Rotterdam Twente Vlissingen Zd. Limburg Athene Barcelona Bordeaux Brussel Frankfort Genève Helsinki Innsbruck Klagenfurt Kopenhagen Lissabon Londen Luxemburg Mallorca Malta München Nice Oslo Split Stockholm Wenen Casa Blanca Istanbul Las Palmas Tel-Aviv Tunis zwaar bew. 6 zwaar bew. 6 zwaar bew. 7 geheel bew. 7 regen 7 half bew. 6 geheel bew. 7 geheel bew. 7 onbewolkt 13 half bew. 13 half bew. 7 half bew. 10 zwaar bew. 7 geheel bew. 3. J Proces tegen mee steroplichter'' sleept zich voort geheel bew. 7 regen 11 mist 3 onbewolkt 8 onbewolkt 15 mist 15 onbewolkt 6 onbewolkt 11 licht bew. 14 regen 7 onbewolkt 12 onbewolkt 4 motregen 8 motregen 8 onbewolkt 2 zwaar bew. 7 mist 9 onbewolkt 19 onbewolkt 16 onbewolkt 13 AMSTERDAM (GPD) - In een krachttoer van urenlange getui- geverhoren is de Maastrichtse strafpleiter mr. M. Moszkowicz er gisteren voor de rechtbank in Amsterdam er in geslaagd grote verwarring te zaaien omtrent de schuld aan oplichting van zijn cliënt Arie O. (43) uit Laren. De zaak tegen de door het openbaar ministerie als „meesteroplich- ter" afgeschilderde verdachte lijkt op een gebed zonder einde: ook op de tweede zittingsdag kwamen officier en raadsman niet toe aan requisitor en plei dooi. Volgens de lijvige dagvaarding staat Arie O. terecht voor oplich ting van banken en particulieren, onder wie de al wegens oplich ting veroordeelde ex-notaris Jos- je Slis-Stroom. In totaal zou het gaan om een bedrag van 7,5 mil joen gulden. Op de marathonzit ting van gisteren figureerden in feite slechts vier personen: de als getuigen opgeroepen voormalige notaris, de eveneens al veroor deelde compagnon van Arie, Wim P. (42), de voor dezelfde af faire nog vastzittende Wasse- naarse projectontwikkelaar Leen R. (52) en raadsman Moszkowicz, die niet schroomde alle getuigen aan een uitputtend verhoor te onderwerpen. De hele operatie van de verdediger had tot doel te bewijzen dat zijn cliënt de nota ris niet drie miljoen gulden met leugens en bedrog afhandig had gemaakt, maar dat er sprake was geweest van „een gewone" zake lijke overeenkomst. De notaris dreigde in januari 1981 failliet te gaan. Om met name haar belastingschulden te kun nen betalen, zocht ze geldschie ters. Op dat moment meldde Arie O. zich. Aanvankelijk be loofde hij voor 5,5 miljoen Ame rikaanse dollars te zorgen, maar dat werden er later 12 miljoen. Daartoe had de maat van Arie, Wim P., de hand kunnen leggen op een grote hoeveelheid „groe ne jongens". Amerikaanse dol lars die Duitsers zouden kunnen leveren tegen tien procent van de tegenwaarde. De vraag toen, maar ook op zitting was. waren deze dollars afkomstig uit een zwart-geldcircuit of waren het falsificaten. "Klinkende munt" Volgens de verdachte Arie O. wa ren ze „echt", omdat niet zicht baar was dat ze vals waren. Een proef op de som had hij genomen door een monster uit de partij bankbiljetten aan de politie te to nen die verzekerde dat het „klinkklare" munt was. Getuige mevrouw Slis verkondigde ech ter dat zij nooit had geweten dat het geld vals was. Wel was ze er naar haar zeggen van op de hoog te dat de dollars als zwart geld moesten worden aangemerkt. Een andere belangrijke vraag waarop de verdediger tijdens de ellenlange verhoren het ant woord probeerde te vinden was: voor wie was het geld nu eigen lijk bestemd? Zijn cliënt beweer de dat hij de miljoenen had gere geld om, na aftrek van een vette winst, mevrouw Slis uit de brand te helpen. Daarentegen beweer de de ex-notaris dat ze als bemid delaarster was opgetreden om haar „zakenvriend" Leen R. uit de financiële puree te halen. Daartoe zou zij dan een lening voor hem afsluiten. Opaalstenen Onder de opgezette adelaar wil drs. Hans Janmaat beslist niet gefotografeerd worden. Die is al eens op de televisie geweest en toen onmiddellijk in ver band gebracht met agressivi teit en nazisme. De leider van de Centrumpartij veronder stelt ook nu weer boze opzet, zoals „de pers" zijn beweging altijd in een verdachte hoek zou willen drukken. Aanleiding voor het wederzijds als onaangenaam ervaren ge sprek is de band die zou be staan tussen gewelddadige voetbalsupporters en de Cen trumpartij. „Het monster van het Laakkwartier", aanvanke lijk ten onrechte verdacht van het werpen van een fragments tiebom in het Ajax-stadion. verklaarde nadrukkelijk lid te zijn van de Centrumpartij. Janmaat vraagt zich af of de me- dia daar even gretig op zouden door Chiel Evers zijn gesprongen, als de ver dachte supporter zou hebben verklaard PvdA'er te zijn. Hij veronderstelt van niet en vraagt zich af waarom „de pers" geen aandacht besteedde aan zijn eerste politieke over winning deze week: de verwer ping in de Eerste Kamer van de naturalisatie van een bui tenlander die „mishandelend en verkrachtend rondlie- P"- Maar nu ter zake. „Figuren die graag knokken en bommetjes gooien, horen in de Centrum partij niet thuis. Wij vinden juist dat de overheid tegen zul ke uitwassen krachtig moet optreden. Wij zijn voor orde en democratie. Juist omdat op ons extra wordt gelet en we moeten oppassen dat we niet in de verkeerde hoek terecht komen, hebben we een scher pe ballotage. Brandstichters en bouwfraudeurs komen er bij ons niet in", zegt Janmaat ver wijzend naar affaires in andere partijen. Linkse tegenstanders zijn er op uit de Centrumparty te „margi naliseren", beweert het kamer lid, die tevens partijvoorzitte r is. „Ze willen ons volstoppen met randfiguren, door ons stel selmatig af te schilderen zoals ze doen, maar zoals we niet zijn. Bij de mensen ontstaat dan vanzelf het idee dat we zijn wat de pers zegt". Lijfwacht Hoewel de inmiddels vrijgelaten supporter van FC Den Haag volhoudt te zijn opgetreden als lijfwacht van Janmaat, blijft deze dat even stellig ontken nen. Ook al tonen recente fo to's de ruim twee meter lange Hagenaar meermalen in diens directe omgeving. „Ik wil niet ontkennen dat hij op bijeen komsten van de partij was, maar als hij mijn lijfwacht was. had ik geen politiebegeleiding hoeven vragen". Later in het gesprek blijkt Jan maat toch wel eens van de be scherming van de Hagenaar gebruik te hebben gemaakt. „Als zo iemand je aanbiedt om je na atloop van een vergade ring door de woedende menig te buiten heen te helpen, wat doe je dan?', vraagt hij reto risch. Maar daarmee heeft hij nog geen lijfwacht, zegt de partyleider. „Als ik er één had zou die hier zitten en niet op het voetbal veld". Hij geelt toe er wel eens over gedacht te hebben, vooral nadat hij in Den Haag al twee keer van zijn fiets is geslagen: „Maar ik heb het tot nog toe af gehouden, omdat het juist zou provoceren De ballotage van kandidaat-le den die volgens Janmaat zo streng is, blijkt bij enig door vragen in de praktijk niet erg te functioneren. Van de drie duizend mensen die zich tot op heden als lid hebben aange meld, moeten er nog duizend worden geballoteerd, zegt hij. De achterstand is groot en in tussen gelden de adspirant-le- den als sympathisanten die volop in het partijleven mee draaien (zoals de FC-Den Haag supporter). Normen aie Du de ballotage wor den gehanteerd, kan Janmaat met noemen „Het gaat meer om de algehele indruk die we van iemand krijgen. De oplei ding, het niveau van de men sen. Vooral in de beginfase van de partij is dat belangrijk Dat mensen niet namens de CP taal gaan uitslaan waar we niet achter staan". De samenstelling van de ballota gecommissie wil Janmaat ook na herhaald aandringen niet prijsgeven. Alleen dat het om twee leden van het dagelijks bestuur en enkele mensen uit het hoofdbestuur gaat. Ook de samenstelling van het hoofd bestuur, waann vertegenwoor digers van alle kieskringen zit ten. weigert hij te noemen Geheimzinnigheid Waarom die geheimzinnigheid'' Janmaat: "Omdat we gehoord hebben dat anti-fascistische groepen in Rotterdam (waar de CP volgens de voorzitter de meeste leden heeft, red.) lijsten met namen aan het opstellen is" De Centrumpartij VltNl acties tegen personen die in de partij actief zijn, vandaar. Uiteindelijk geeft Janmaat wel de samenstelling van het dage lijks bestuur van de party hij zelf als voorzitter, drs M.Th. Giesen secretaris, H.J. de Wijer tweede penningmeester. Van Buuren tweede penningmees ter, en de leden drs. N. Konst en C.W. Zwalve. In het dage lijks bestuur is nog één vacatu re. Elke dag melden nieuwe leden zich aan, zegt Janmaat tevre den. Maar ook hebben de be richten over gewelddadige par- tijlcdcn tot enkele opzeggin gen geleid "Die mensen gaan we bezoeken. Die willen wc niet kwijtraken, want dan zou den onze tegenstanders toch gelijk krijgen met hun margi- n.ilr.ering" Als Janmaat dan al niet bewust liefhebbers van geweld in de Cc ntrumpartij verenigt. r..epl hij dan misschien ongewild krachten op die hij niet kan be heersen? "Dat denk ik niet. Daar zijn we toch echt te klein voor", zegt hij. De toon ver raadt behalve geruststelling ook spijt. Wat overheerst, valt niet te peilen Voor die verklaring vond i Slis geen steun bij de twee ande re getuigen. Zowel Leen als Wim hielden vol dat de dollars voor de notaris waren bestemd. En om dat bedrag te kunnen verwerven, had mevrouw Slis drie miljoen gulden als koopsom aan Anc ge geven. Als tegenwaarde had Arie de notaris een zak met opaalste nen overhandigd met een echt heidscertificaat dat aangaf dat de edelstenen in ruwe vorm een waarde vertegenwoordigden van vier ton en als slijping zelfs tus sen de vijf en twintig miljoen gulden zouden kunnen opbren gen. De stenen bleken echter vrijwel waardeloos Requisitor en pleidooi volgen op 9 februari. (Van één onzer verslaggevers) NOORDWIJK - Het laten uitzieken van de economie leidt tot de ont wrichting van het bestaan en verbijstering van vele honderdduizenden of zelfs miljoenen burgers. Dit zei drs Joop den Uyl gisteravond tijdens een spreekbeurt voor de Rotary-club in Noordwijk. De PvdA-lcider keerde zich hiermee tegen de visie van topambtenaar Rutten van het ministerie van economische zaken, die meent dat wanneer het bedrijfs leven niet te veel wordt belemmerd door overheidsmaatregelen, de eco nomie rond 1995 weer opbloeit. Den Uyl voorspelt dat dit grote werkloosheid met zich meebrengt en vindt dat het „maatschappelijk lichaam niet zo sterk is dat het zich kan veroorloven uit te zieken". Den Uyl sprak zich ook uit tegen het ontslag van werknemers van 57,5 jaar en ouder, zoals de vliegtuigfabriek Fok ker deze week is overeengekomen met de vakbeweging „Dit brengt een standenstaat met zich mee, waarbij het oude feodale systeem volle dig verbleekt". zei hij De politicus vindt dat de moeilykhedcn meer moeten worden gespreid over verschillende leeftijdscategoneen „Anders krggen we een tussen groep die het exclusieve recht heeft om te werken", verklaarde hij. Voorts moet er volgens hem voor worden gewaakt dat de „sturing en de planning van de overheid niet wordt uitgehold" De PvdA-leider zei verder dat de westerse landen bij wijze van steun de schulden van Derde-Wereldlanden moeten kwijtschelden en dat de westerse landen gezamenlijk 60 miljard gulden moeten overhevelen naar de ontwikkelingslanden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 7