Onderhandelingen in impasse
Staat van beleg in
Polen opgeschort
Slagschepen uit
de motteballen
Bouterse:
"Projecten
gaan door"
Afghanistan: grote
betoging tegen VS
Israël en Libanon nog oneens over agenda
Sneeuwberichten
Machtsvertoon VS
Buitenland
VRIJDAG 31 DECEMBER 1982
PARAMARIBO/DEN HAAG
(ANP) - De Surinaamse legerlei
der, Desi Bouterse, heeft giste
ren in een gesprek met uitvoer
ders van ontwikkelingsprojecten
de voortgang van deze projecten
gegarandeerd, zo meldt het ge
controleerde Surinaamse pers
bureau SNA.
Bouterse garandeerde ook de con
tinuïteit van de bedrijven die bij
de uitvoering van ontwikkelings
projecten zijn betrokken en gaf
de verzekering dat geen massa
ontslagen nodig zullen zijn. Nu
de Nederlandse financiering is
weggevallen zal de financiering
voor een overbruggingsperiode
geschieden uit de reserves van
de Centrale Bank. Bouterse voer
de gisteren overleg met de presi
dent van deze bank, Jule Sed-
ney.
Woensdag had Bouterse in een
vraaggesprek voor de Surinaam
se televisie verklaard dat "een
van de grootste landen in de re-
gio" zich bereid heeft verklaard
financiële steun te verlenen "ter
onverbrugging van de huidige
periode". Hij sprak van een "po
litieke lening" die sociale en eco
nomische chaos moet voorko
men. Hij zei niet om welk land
het gaat.
Volgens economische deskundi
gen zullen door de stopzetting
van de Nederlandse hulp de ba
nen van 6000 weekloners die bij
de ontwikkelingsprojecten zijn
betrokken, op de tocht komen te
staan. Verder zou Suriname in
een negatieve economische spi
raal kunnen raken, aldus deze
deskundigen. Nederland zou in
januari 60 miljoen gulden over
maken voor het eerste kwartaal
van 1983.
Bouterse heeft woensdag het over
leg voortgezet met de Surinaam
se ambassadeur in Nederland, H
Herrenberg, zo meldt SNA. Het
gesprek ging met name over de
houding van Nederland met be
trekking tot de gebeurtenissen in
Suriname. Ook de Surinaamse
reactie op de opschorting door
Nederland van de hulp is bespro
ken. Herrenberg, die bijna twee
weken geleden uit Nederland
vertrok, is volgens bronnen in
Paramaribo tussentijds naar La-
tijnsamerikaanse landen ge
weest, waarschijnlijk om alterna
tieve fondsen te vinden voor ont
wikkelingsprojecten. Nog niet
bekend is wanneer Herrenberg
naar Nederland terugkeert.
ISLAMABAD (Reuter) - Radio Kaboel heeft gisteren een sene betogin
gen van in totaal 200.000 mensen tegen de Amerikaanse betrokkenheid
bij de burgeroorlog in Afghanistan gemeld. De radio zweeg evenwel
over berichten van guerrilla-aanvallen door het verzet op de hoofdstad,
die de elektriciteitsvoorziening ernstig zou hebben verstoord en waar
de Russische ambassade op vrijdag 24 december zou zijn beschadigd
door een raketaanval.
Op 27 december was het drie jaar geleden dat de Russen het land binnen
vielen.
Sinds president Reagan daaraan dinsdag herinnerde fulmineert de radio
tegen hem en het beleid inzake Afghanistan van Washington, dat er van
wordt beschuldigd moslem-guerrillastrijders op te leiden in het buur
land Pakistan.
De betoging, zoals die volgens de radio ook in andere plaatsen in het land
werd gehouden, scheen een onderdeel van een campagne tegen de VS
en voerde gisteren ook een groep mensen tot voor de Amerikaanse
ambassade.
De demonstranten schreeuwden volgens de radio anti-Amerikaanse leu
zen, zoals "verdoemenis voor Reagan de satan", "dood aan het Ameri
kaanse imperialisme" en "dood aan het CLA-nest van spionage"
JERUZALEM (GPD) - De Libanees-Israëlische onderhan
delingen zijn gisteren in Kiriat Shmone, in Noord-Gali-
lea, voortgezet zonder enig concreet resultaat op te leve
ren. Afgelopen dinsdag had de eerste ronde van bespre
kingen plaats in het Libanese plaatsje Khalde ten zuiden
van Beiroet. Partijen zijn het nog steeds niet eens over de
agenda.
Israël staat erop dat de zin 'norma
lisering van betrekkingen tussen
Libanon en Israël" op de agenda
komt. Aangezien Libanon tegen
over de Arabische wereld abso
luut niet de indruk wil wekken
dat er een vredesverdrag komt
onder een andere naam, weige
ren de Libanezen hierop in te
gaan. Zij hanteren daarom de
neutrale term „toekomst van de
Libanees-Israëlische betrekkin
gen", hetgeen alles kan beteke-
Om alweer de nadruk erop te leg
gen dat Libanon geen tweede
Egypte is en dat Libanon geen
vrede sluit buiten de andere Ara
bische landen om, staat de Liba
nese delegatie erop dat elke over
eenkomst gesloten moet worden
binnen het kader van de wapen
stilstandsovereenkomst van
1949, een overeenkomst die vol
gens Israël sinds de oorlog van
'67 niet meer van kracht is. Die
wapenstiltandsovereenkomst
kan wat Libanon betreft herzien
en uitgebreid worden - in hoever
re en hoeveel zal uit de onder
handelingen moeten blijken.
Teneinde de Libanese positie aan
de Arabische landen uit te leg
gen, zijn verschillende parlemen
taire delegaties naar Arabische
landen vertrokken om het Liba
nese standpunt uiteen te zetten.
Het doel van deze delegaties is
tweeërlei: enerzijds om Arabi
sche druk op Libanon uit te no
digen en daarmee aan Israël te
bewijzen dat Libanon echt geen
zaken kan doen, anderzijds om
Overstromingen
Duizenden mensen in de kust
gebieden van Ecuador zijn
getroffen door de ergste over
stromingen in twintig jaar
tijd. Tot nu toe zijn er twintig
doden te betreuren. Ruim
drieduizend gezinnen heb
ben hun Woningen moeten
verlaten. De president heëft
voor twee provincies de
noodtoestand afgekondigd.
In een groot gebied is het vee
verdronken en de oogst ver
nield.
Ademhaling
De Amerikaanse actrice Liz
Taylor, die in Israël is om on
der meer het toerisme te be
vorderen, is in een zieken
huis opgenomen. Taylor
kampt met ademhalings
moeilijkheden.
Duur vonnis
De Amerikaan Hughes Bagley
is achtvoudig miljonair ge
worden nadat een gerechte
lijke jury hem gisteren een
smartegeldsom van ruim
acht miljoen dollar toewees.
Bagley had dit geëist van de
firma die hem in 1975 aan de
dijk zette. Hij had de firma
aangeklaagd wegens smaad,
schending van zijn privé-le-
ven en bemoeizucht met con
tracten.
Lintjesregen
De Britse premier Thatcher
heeft vandaag in de traditio
nele lintjesregen vier baron
nen en negenentwintig rid
ders gecreëerd. Onder de
nieuwe Lords en Sirs wordt
de naam van de directeur van
het warenhuis Marks en
Spencer aangetroffen. Ook,
de aftredende president van
de Bank van Engeland be
hoort tot de gelukkigen.
de Arabische landen erop te wij
zen dat Libanon desondanks
misschien wel zaken móét doen.
Want de Libanezen zeggen ook
bij de onderhandelingen steeds:
„Wij zijn tegen onze wil naar de
ze onderhandelingen gekomen,
maar wij zijn zwak en kunnen
niet anders".
"Vooruitgang"
Het officiële communiqué dat in
Kiriat Shmone na de tweede dag
van onderhandelingen is uitge
geven, zegt dat er „enige vooruit
gang is geboekt". En dat betreft
dan de rol van Amerika. Libanon
wil een zo groot mogelijke Ame
rikaanse rol bij deze onderhan
delingen, terwijl Israël de rol van
de Amerikanen tot het minimum
wil beperken. In feite steunen de
Libanezen geheel op Amerika -
hun enige echte machtsmiddel
tegen Israëlische pressie.
Want president Gemayel is nog
slechts president van tien vier
kante kilometer, te weten West-
Beiroet en het presidentiële pa
leis in Baabde. De rest van zijn
land is bezet, door Israël, Syrië
en de PLO. Dat geeft al direct de
zwakte aan van de Libanese on
derhandelingspositie. Wat de
Amerikaanse rol betreft, is nu af
gesproken dat Amerika „een ac-
tieve rol zal spelen", hetgeen de
duur voor touwtrekken in de toe
komst naar beide kanten open
laat.
De Israëli's blijven er echter van
uitgaan dat, na Egypte, Libanon
het tweede buurland zal worden
dat vrede gaat sluiten, al hoeft
dat in dit stadium van de onder
handelingen geen formeel vre
desverdrag te zijn. De onderhan
delingen heten dan ook in de Is
raëlische terminologie 'vredes
besprekingen'.
De volgende week wordt er verder
onderhandeld. Nu al is duidelijk
dat de Midden-Oosten-tovenaar
Habib eraan te pas moet komen
om de eerste impasse van de
agenda te doorbreken, voordat
partijen met het echte onderhan
delen kunnen beginnen.
KIRIAT SHMONE - De tweede gespreksronde tussen de Libanese delegatie flinks) en de Israëlische rechts
werd gisteren onder het toeziend oog van Amerikaanse waarnemers gehouden. Concrete resultaten leverde ook
dit niet op. (Foto ap>
WARSCHAU (UPI) - Het militair
gezag in Polen heeft vannacht
om middernacht de staat van be
leg opgeschort die op 13 decem
ber 1981 was ingesteld. Hiermee
wordt een semi-militaire over
gangsperiode van onbepaalde
duur naar burgerbewind inge
luid.
Bij binnenlandse telefoongesprek
ken zal de opgenomen stem die
waarschuwd dat het gesprek
wordt afgeluisterd niet meer
hoorbaar zijn.
Radio-Warschau zond gisteren bij
na een uur lang een opname uit
van een discussie tussen de lei
ders van de verboden vakbond
Solidariteit. Volgens de radio
was de opname gemaakt in op
dracht van de geheime dienst.
Het betrof een discussie van de
ondergrondse leiding van de
vakbond. Herkenbaar was de
stem van Zbigniew Bujak, die
ondergedoken is. Niet gezegd
werd overigens hoe en waar de
opname is gemaakt.
Uit de discussie viel op te maken
dat er binnen de ondergrondse
leiding onzekerheid heerst sinds
de mislukking van de stakings
actie van 10 november, de vrijla
ting van Lech Walesa en de op
roep tot rust van aartsbisschop
Jozef Glemp. Verschillende ma
len werd de mogelijkheid geop
perd de ondergrondse organisa
tie te ontbinden en als activist uit
de illegaliteit te voorschijn te ko-
De partij- en regeringstop verga
derde gisteren aan de vooravond
van de opschorting van de staat
van beleg onder voorzitterschap
van generaal Jaruzelski.
De wintersportmogelijkheden in
het Alpengebied zijn in het alge
meen redelijk tot goed te noe
men. De wintersportmogelijkhe
den in de gebieden dicht bij huis
zijn echter gering. Hieronder
volgt een kort overzicht per land.
De vermelde sneeuwhoogten
zijn gemiddelden in centimeters.
België
Ardennen: geen mogelijkheden.
Duitsland
Harz: ca. 20 cm, geringe mogelijk
heden.
Sauerland: ca. 15 cm, geringe mo
gelijkheden.
Eifel: geen mogelijkheden.
Duitse Alpen: lage pistes 30, hoge
pistes 70 cm.
Frankrijk
Savoie-Haute Savoie: lage pistes
35, hoge pistes 120 cm.
Alpes du Sud: lage pistes 45, hoge
pistes 125 cm.
Oostenrijk
Vorarlberg lage pistes 50, hoge
pistes 100 cm.
Tirol: lage pistes 40, hoge pistes 90
cm
Salzburgerland: lage pistes 50, ho
ge pistes 115 cm.
Kannthië: lage pistes 40, hoge pis
tes 85 cm.
Zwitserland
Berner Oberland: lage pistes 10,
hoge pistes 35 cm.
Graubunden: lage pistes 40, hoge
pistes 95 cm.
Wallis: lage pistes 45, hoge pistes
Dit om zich te beraden over de in
het komende jaar te volgen
koers, maar ook om het kader te
kunnen doordringen van de
waarschuwing, dat een diepge
wortelde oppositie zou kunnen
pogen gebruik te maken van de
opschorting van de staat van be
leg.
Uit de hele benadering door de au
toriteiten sprak echter ook dui
delijk vrees. Niet zozeer voor de
ondergrondse Solidariteit, maar
voor de intellectuele oppositie en
de uit internering ontslagen vak
bondsleiders.
Jaruzelski zei daarover op een bui
tengewone vergadering van de
ministerraad volgens het Poolse
persbureau PAP, dat "de rege
ring vastberaden zal zijn in strijd
tegen acties van de politieke vij
and en tegen alles dat op vernie
tiging is gericht en anti-socialis
tisch is".
Vice-premier Wojciech Rakowski
was nog duidelijker door te ver
klaren dat "niet hoeft te worden
verwacht dat de extreme ele
menten van wijlen Solidariteit
hun wapens zullen neerleggen.
Aangenomen dient te worden,
dat zij actie zullen ondernemen
en dit noodzakelerwyze onder
gronds. De leiders van deze
krachten onder wie degenen
die ontslagen zijn uit internering
- zullen, zo kan en dient te wor
den verwacht, de mogelijkheden
willen benutten die ontstaan op
het moment dat de staat van be
leg wordt opgeheven", aldus Ra
kowski.
Nieuwe Finse
regering
90
ENGELBERG - Een van de tachtig passagiers die vastzaten in een
kabelbaan na het breken van de trekkabel laat zich langs een reddingsk'J-
bel naar beneden glijden. De nooduitgang van de gondel, die 30 mi'.er
boven de grond hing. moest eerst vanuit een helicopter worden geopend. Noord-Itslië
De passagiers, op skivakantie, hebben 2,5 uur moeten wachten voor zij
eruit konden.
(Foto UPI/ANPl
HELSINKI (DPA) - De Finse pre
mier Kalevi Sorsa heeft gister
avond een nieuwe regering sa
mengesteld. waarin de commu
nisten en socialisten niet zyn ver
tegenwoordigd. Slechts enkele
uren na het terugtrekken van de
oude regering is een coalitie ge
vormd met de sociaaldemocra
ten, de centrumpartij en de
Zweedse Volkspartij
De plaatsen van de drie mimsiters
van de Volksdemocratische Li
ga, waarin de communisten en
de socialisten met elkaar zijn ver
bonden, worden nu ingenomen
door sociaaldemocraten. De
nieuwe coalitie kan rekenen op
103 zetels in het parlement dat
200 vertegenwoordigers telt.
De regeringscrisis in Finland ont
stond nadat de socialistische en
communistische coalitiepartners
tegen een door de regering voor
gestelde verhoging van de mili
taire uitgaven stemden
In maart worden er verkiezingen
gehouden in Finland
Het 'modernste oorlogsschip
ter wereld' is 40 jaar oud.
Tenminste, als we de Ameri
kaanse marine mogen gelo
ven. die vol trots is nadat af
gelopen week het gigantische
slagschip 'New Jersey' door
president Reagan een nieuw
leven werd ingeblazen.
Over met al te lange tijd zal de
Amerikaanse marine worden
versterkt met nog een slag
schip uit de motteballen-
vloot, de 'Iowa'. Wat bezielt
de Amerikanen om in dit de
cennium van de technologi
sche vernieuwing twee oude
slagschepen op te kalefate-
Haast, kan het korte antwoord
zijn. De Amerikanen zijn ge
schrokken van de ambitieuze
vlootuitbouw die de Russen
de laatste jaren ten toon
spreiden. Twee jaar geleden
kwamen de Russen met de
'Kirov'. een 274 meter lange,
met atoom-kruisraketten uit
geruste. slagkruiser
Een indrukwekkende presen
tatie op de wereldzeeën. Ook
zouden de Russen een gene
ratie onderzeeboten aan het
bouwen zyn van dertigdui
zend ton en tweehonderd me
ter lang. De Amerikanen heb
ben weliswaar veertien grote
vliegdekschepen, maar die
zijn vooral een platform voor
vliegtuigen, en hebben vrij
wel geen eigen vuurkracht.
De Amerikaanse marine kan de
komende jaren rekenen od
door
Hans de Bruijn
een 'boom'. Er staan plannen
voor 35 nieuwe kruisers en
fregatten op stapel. Daarmee
zijn al tientallen miljarden
dollars gemoeid. Zelf grote
nieuwe kruisers la de 'Ki
rov' of nieuwe vliegkamp-
schepen bouwen zou op dat
budget misschien nog niet
zoveel uitmaken.
Oude vloot
Belangrijker is dat de eerste
grote schepen uit dat nieuw-
bouwprogramma pas over
vier tot zes jaar in de vaart
kunnen komen. In de tussen
tijd gaat de opbouw van de
Russische vloot voort. Om
aan dat probleem te ontko
men doken de Amerikaanse
marine-experts, daartoe aan
gezet door defensieminister
Casper Weinberger, m 1980 in
de motteballenvloot.
Daar bevonden zich vier oude
slagschepen, gebouwd in of
direct na de TNveede Wereld
oorlog, en nog in uitstekende
staat verkerend. Twee daar
van, de 'Iowa' en de 'New Jer
sey' werden uitverkoren voor
een ingrijpende opknapbeurt
en modernisering. De 'New
Jersey' is nu als eerste afgele
verd.
Die renovatie kost maar liefst
500 miljoen dollar (1,4 miljard
gulden) per schip. Het op
knappen van zo'n 40 jaar ou
de 'zeegaande tank' is geen
kwestie van een stevige
Caspar Weinberger
poetsbeurt alleen. De 'New
Jersey' heeft ruim 18 maan
den in het dok gelegen.
Aan boord van de slagschepen
moest bijvoorbeeld vierhon
derd kilometer bedrading
worden vervangen. De elek
tronica aan boord was die
van twintig jaar geleden, de
machines waren startklaar
maar moesten worden gere
viseerd om ze geschikt te ma
ken voor de hedendaagse,
dunnere olie.
De accommodatie van de opva
renden was volgens de stan
daards van de Tweede We
reldoorlog. De huidige mari
neman stelt hogere eisen aan
zgn comfort. In plaats van
tweeduizend man in 1945,
zullen deze slagschepen nu
met 1500 man gaan varen Te
lefoons, lampen en betimme
ring moesten worden vervan
gen En voor het schilder-
Bewapening
De belangrijkste aanpassing
betrof echter de bewapening
De twee slagschepen worden
uitgerust met de meest mo
derne raketsystemen 32 lan-
ceerinrichtingen voor Toma
hawk-kruisraketten die met
een atoomkop kunnen wor
den uitgerust en zestien af-
vuunnstallaties voor de
(eventueel ook nucleaire)
Harpoon-raketten, die tegen
andere schepen kunnen wor
den afgevuurd
Dat kan natuurlijk ook op ge
wone. kleinere oorlogssche
pen. was de veelgehoorde
kritiek, nadat de plannen be
kend werden. Voor een mil
jard dollar zijn zeker vier
kleinere kruisers te bouwen
die ook kruisraketten kun
nen afvuren.
Maar de slagschepen hebben
door hun omvang één voor
deel. Zij kunnen veel meer
losse raketten als voorraad
meenemen dan de gewone
kruisers. Er wordt zelfs ge
sproken over een voorraad
van 300 raketten van allerlei
typen per schip. De grootste
Amerikaanse kruisers van
het moment, die van de Cali
fornia- en Virginia-klasse,
steken met hun 175 meter
lengte schril af tegen deze ko
lossen van 260 meter en een
waterverplaatsing van 57.600
ton.
Daarnaast zijn de slagschepen
uitgerust met negen 40-cm-
kanonnen in drie enorme ge
schutstorens. Die kanonnen
hebben een lengte van 20 me
ter, en kunnen over een af
stand van 35 kilometer grana
ten met een gewicht van 1300
kilo afvuren. Elke geschut
storen weegt 1700 ton. het ge
wicht van een klein fregat
De Amerikanen denken dat in
deze tijd van raketten voor
dergelyke kanonnen zeker
nog een militair gebruik mo
gelijk is. Kust bombardemen
ten kunnen beter met kanon
nen dan met raketten worden
uitgevoerd, al ryst de vraag in
welke oorlog nog kust bom
bardementen voorkomen.
De 'New Jersey' is voor het
laatst in die rol gebruikt. Dat
was twaalf jaar geleden in de
Vietnamese oorlog. Daarna
verdween de 'New Jersey' in
de mottenballen, waarin de
'Iowa' al sinds de Koreaanse
oorlog 1953) lag.
Een voordeel van de schepen is
ook hun relatieve onkwets
baarheid. Zij zijn gebouwd in
een tijd waarin van schepen
verlangd werd dat zij veel
treffers moesten kunnen in
casseren en toch doorvech
ten. De zijwanden van de
slagschepen hebben een dik
te van 25 tot 45 centimeter
Tegen de huidige generatie su
per-torpedo's of zelfs lichte
atoomwapens zijn ook deze
schepen natuurlijk machte
loos. maar ze kunnen m elk
geval een stootje hebben.
Hoe belangrijk dat is bleek
de afgelopen zomer in de
Falkland-oorlog wel, toen de
Argentijnen met vnj lichte
wapens enkele Engelse fre
gatten naar de zeebodem
konden sturen.
Toch zullen ook deze slagsche
pen bescherming nodig heb
ben van andere schepen of
vliegtuigen tegen met name
Russische onderzeeboten,
want eigen onderzeebootbe
strydingsmiddelen hebben
zy nauwelyks In de toe
komst zullen zy wellicht nog
worden uitgerust met vlieg
dekken voor verticaal opstij
gende vliegtuigen om daarin
verbetering te brengen
Snel genoeg zyn de slagsche
pen zeker. Zy varen ongeveer
33 knopen per uur, en dat is
even snel als de Russische
slagkruisers of de eigen nu
cleair-aangedreven vüegdek
schepen van de 'Nimitz' klas
se Maar voorlopig is het be-
langrykste doel van het weer
in dienst stellen van deze
slagschepen machtsvertoon
op de wereldzeeën Daarin is
Reagan op voorhand ge
slaagd de 57.600 ton staal
met raketten en gigantische
kanonnen zullen zeker in
druk maken
