Grond in Kempen
ernstig vervuild
Pers geeft eenzijdig beeld
"Niet voor één halte
de tram, maar lopen"
C
Mishandeling of noodweer?
Hoge concentraties cadmium gemeten
Havenslib
kan worden
geborgen
Leids onderzoek naar verslaggeving rond kroning Beatrix
VRIJDAG 31 DECEMBER 1982
Eerst overleg
met Kamer over
"twee van Breda'
DEN HAAG (ANP) - Het kabi
net vindt dat de afspraken
die in 1972 tussen de Tweede
Kamer en de regering zijn ge
maakt over eventuele vrijla
ting van de in Breda gevan
gen zittende oorlogsmisdadi
gers nog steeds de grondslag
van het beleid in deze kwes
tie vormen.
Dat betekent dat er pas tot gra
tieverlening kan worden
overgegaan na overleg met
de Kamer.
Dat heeft minister Korthals Al-
tes (justitie) geantwoord op
schriftelijke Kamervragen
van het Tweede-Kamerlid
Schreuders (CPN).
Schreuders stelde zijn vragen
naar aanleiding van een ver
zoek van het Westduitse par
lement aan de Westduitse re
gering om bij de Nederlandse
regering aan te dringen op
vrijlating van de nog gevan
gen zittende oorlogsmisdadi
gers, Aus der Fünten en Fi
scher. De Nederlandse rege
ring is echter nog steeds niet
benaderd door de Westduitse
regering, zegt Korthals Altes.
Hij benadrukt dat het kabi
net zich ten volle bewust is
van de in Nederland levende
gevoelens met betrekking tot
gratieverlening aan de "twee
van Breda".
DEN HAAG - ,,Het openbaar ver
voer dreigt het slachtoffer van
het eigen succes te worden"
zegt minister Smit-Kroes (ver
keer en waterstaat), „de laatste
jaren is het openbaar vervoer be
hoorlijk gegroeid. Dat heeft tot
gevolg gehad dat de tekorten ook
sterk zijn gestegen. Het rijk kan
die financiële tegenvallers niet
langer dragen."
„We moeten maatregelen nemen.
We hebben gekozen voor tariefs
verhogingen. Het alternatief zou
zijn: kappen in de voorzieningen.
Dat is voor mij onbespreekbaar.
Als we nu niets doen, zou het
daar later toch van komen. De ta
riefsstijgingen zijn pijnlijk, maar
het is realistisch om de klanten
door
Weert Schenk
de werkelijke kosten in rekening
te brengen. Op dit moment be
taalt de reiziger van bus of tram
maar een kwart van de werkelij
ke kosten".
Om die reden maakte Smit-Kroes
gisteren bekend dat het open
baar vervoer in de jaren tussen
1984 en 1987 duurder wordt. De
tarieven van het bus en tram
gaan gemiddeld met tien procent
per jaar omhoog. Daarbij komt
nog het het gebruikelijke infla
tiepercentage. De prijs van het
treinkaartje stijgt met ongeveer
drie procent.
Volgend jaar is het reizen met
stads- en streekvervoer al gemid
deld dertien procent duurder en
het sporen acht procent. De men
sen met de kleine beurs, die op
het openbaar vervoer zijn aange
wezen en de komende jaren al op
andere fronten hard aangepakt
Binnenland
worden, zien een extra belasting
tegemoet.
Smit-Kroes: De verhogingen in
procenten lijken hoog. In centen
gezien is het niet zo erg. Ik denk
dat dat het kan. Bovendien kun
nen de mensen wat kritischer
gaan reizen. Niet voor één halte
in de tram, maar lopen."
De minister vervolgt: „Maar wie
ben ik dat ik in andermans beurs
kan kijken. Ik moet wel iets
doen. De werkelijkheid is dat je
anders moet snijden in de voor
zieningen. Het is pijnlijk, maar
realistisch om de klant van het
openbaar vervoer de werkelijke
kosten in rekening te brengen."
De tekorten van het openbaar ver
voer zijn sedert 1978 gestegen
van 1850 miljoen gulden tot 2750
miljoen gulden. Zonder maatre
gelen verwacht Smit-Kroes in
1987 een nadelig saldo van 3350
miljoen gulden. De tariefsverho
gingen moeten volgens haar een
solide basis vormen voor de con-
tinuiteit van het openbaar ver
voer.
„De maatregelen die we nemen
zijn bedrijfseconomisch gezien
ontoereikend om geheel kosten
dekkend te werken. Dat accepte
ren we. Het openbaar v
tenslotte maatschappelyk van
grote betekenis. De voorstellen
garanderen in ieder geval het
voortbestaan van het openbaar
vervoer," aldus de minister. Ze
voegt er aan toe dat het stads- en
streekvervoer niet duur is in ver
gelijking met het buitenland en
kwalitatief beter.
Smit-Kroes verwacht dat de het
aantal gebruikers van het open
baar vervoer met name in de ste
den en bij de NS zal afnemen. Op
het platteland stagneert de groei.
Volgens haar treedt geen daling
op. Ze stelt dat op basis van re
kenmodellen waarin ook de in
komens zijn verwerkt.
„Het is onzeker. Je kan nooit pre
cies de effecten voorspellen. Rei
zen met openbaar vervoer blijft
aanzienlijk goedkoper dan het
rijden in de auto waarvoor bin
nenkort ook voorstellen komen
om het duurder te maken. Maar
geen maatregel wordt voor alle
eeuwigheid genomen. Als blijkt
dat er een enorme reizigersuitval
optreedt zal de maatregel wor
den bijgesteld. Dat is flexibel
landsbestuur."
De tariefsverhogingen die Smit-
Kroes wil doorvoeren gaan ook
ten koste van arbeidsplaatsen. In
de grote steden verdwijnt de
werkgelegenheid voor 1000 men
sen. De NS zal 200 arbeidsplaat
sen moeten inleveren. De ver
keersminister: „Ik ben me er
goed van bewust wat dat bete
kent. Het is ellende. Ik durf mijn
plannen slechts te ontvouwen in
het besef dat elke andere uitweg
op zeker moment meer werkge
legenheid kost."
Ze wijst er op dat een verlies van
1200 arbeidsplaatsen niet veel is.
„Bü het stads- en streekvervoer
werkt 43.000 man en bij de NS
28.000. Twaalfhonderd is dus een
relatief laag cijfer." De bewinds
vrouw rekent er op dat geen ge
dwongen ontslagen zullen val
len.
Tegenover het verdwijnen van ar
beidsplaatsen staat ook nieuwe
werkgelegenheid. Het is de be
doeling om 300 extra controleurs
in dienst te nemen. Daarmee wil
de minister voorkomen dat het
openbaar vervoer, zeker na de ta
riefsverhogingen, nog meer te
maken krijgt met het fenomeen
zwartrijders".
Haar plannen voorzien behalve in
prijsverhogingen verder in effi-
ciëncymaatregelen. Voorname
lijk moeten die in het stadsver-
Minister Smit-Kroes
voer worden aangebracht. „Ik
ben zeer ongerust dat de produk-
tiviteit van bus- en trambestuur
ders per betaald uur slechts 45
procent bedraagt. Kennelijk is er
teveel spanning; het ziektever
zuim is hoog. We moeten ons
daarop bezinnen."
Smit-Kroes denkt dat de produkti-
viteit kan worden verhoogd met
maatregelen tegen het ziektever
zuim, wijziging van de rooster-
opbouw en de introductie van
gecombineerde functies. „Wel
licht dat de extra controleurs de
situatie voor de bestuurders al
heel erg kunnen verbeteren."
VALKENSWAARD (ANP) De bodem in zeven gemeenten in de Kempen is dermate
ernstig verontreinigd met het zware en giftige metaal cadmium, dat de inspecties
van het staatstoezicht op de volksgezondheid in Noord-Brabant het nodig vinden dat
een breed opgezet onderzoek wordt ingesteld.
De bevolking in het betreffende
gebied is aangeraden nog maar
beperkt gebruik te maken van
groenten uit eigen tuin. De ge
neeskundige inspectie vindt bo
vendien dat er een gericht onder
zoek moet worden ingesteld naar
eventuele nadelige gevolgen
voor de gezondheid.
Het gaat om de gemeenten Ber-
geyk, Budel, Leende, Luyksge-
stel, Maarheeze, Valkenswaard
en Westerhoven. Daar wonen
ruim 66.000 mensen.
De mate waarin de bodem en de
daarop geteelde groenten zijn
verontreinigd staat nog niet vast.
Dat zal moeten blijken uit het on
derzoek. "Onlangs is uit diverse
andere onderzoeken wel geble
ken, dat er in die zeven gemeen
ten een verhoogde concentratie
aan cadmium voorkomt", aldus
burgemeester Bartels van Val
kenswaard. Inspecties van het
staatstoezicht op de volksge
zondheid hebben zich onder
meer laten leiden door een re
cent onderzoek van het instituut
voor bodèmvruchtbaarheid,
waarvan de resultaten nog niet
openbaar zijn.
"Dat onderzoek, is verricht nadat
daarom was gevraagd vanuit
agrarische kring. Het rapport is
nog niet klaar maar we hebben
wel gebruik mogen maken van
de gegevens", aldus dr. H. de
Vries, regionaal inspecteur, die is
WEERRAPPORTEN
Deelen geheel bew.
Eelde geheel bew.
Eindhoven geheel bew.
Den Helder geheel bew.
Rotterdam geheel bew.
Twente mist
Vlissingen geheel bew.
Zd-Limburg onbewolkt
belast met het toezicht op het mi
lieu.
Bij een uitgebreid onderzoek moet
naar de mening van De Vries de
bruikbaarheid van de bodem ten
behoeve van de drinkwatervoor
ziening en voor het telen van ge
wassen in de consumptieve sfeer
voorrang krijgen.
Cadmi um-
onderzoek
bij inwoners
van Stadskanaal
STADSKANAAL (ANP) - Het
overgrote deel van de men
sen die rond de gifsloot van
Philips in Stadskanaal wo
nen heeft geen verhoogde
cadmiumbelasting in het li
chaam. Dat is de voorlopige
uitslag van het urineonder-
zoek dat onder 300 Stadska-
naaisters is gehouden.
Bij drie procent van hen werd
wel een verhoging geconsta
teerd, al heeft dat nog niet ge
leid tot ziekteverschijnselen.
Zij zullen nader worden on
derzocht door hun huisarts.
Hoe hoog de overschrijdingen
zijn bij die drie procent, is
nog niet duidelijk. Verder on
derzoek zal dat moeten uit
wijzen-
Het urineonderzoek begon in
augustus, nadat gebleken
was dat de sloot en de daar-
aangrenzende tuinen het zeer
giftige cadmium bevatten,
veroorzaakt door lozingen
van afvalwater met zware
metalen door de Philipsfa-
briek in Stadskanaal.
Een gewassenonderzoek
bracht aan het licht dat in die
tuinen gekweekte bladgroen
ten soms een duidelijk ver
hoogd cadmiumgehalte had
den. Het eten van de groen
ten werd afgeraden.
Aanwijzingen dat de verhoogde
cadmiumconcentraties hebben
geleid tot ziekteverschijnselen
onder de bevolking zijn er niet.
Toch adviseert de geneeskundi
ge inspectie om een gericht on
derzoek in te stellen bij mensen
die wonen op plaatsen waar de
hoogste concentraties aan cad
mium worden gemeten.
Op welke wijze de verontreiniging
is ontstaan, is niet duidelijk. Vol
gens de Vries kan het zware me
taal op verschillende manieren
in de bodem terecht zijn geko
men, o.m. via kunstmest, het slib
van rioolwater en zinkverwer-
kende industrieën. Vast staat dat
in Budel Dorplein (gemeente Bu
del) en in België vlak over de
grens grote zinkverwerkende be
drijven zijn gevestigd.
Inmiddels maken deze industrieën
gebruik van een methode waar
bij nauwelijks cadmium vrij
komt, maar in het verleden is ja
renlang gewerkt op een manier
die een enorme uitstoot van cad
mium en zink tot gevolg had.
FNV: afbraak
openbaar vervoer
UTRECHT (ANP) - Mot de mond
belijdt dit kabinet dat het een
goed openbaar vervoer wil. Maar
als het op daden aankomt wor
den er maatregelen genomen die
dreigen te leiden tot afbraak van
het openbaar vervoer Deze zeer
forse tariefsverhogingen zijn ab
soluut onaanvaardbaar
Zo reageerde de Vervoersbond
FNV gisteren op de plannen van
minister Smit-Kroes (verkeer en
waterstaat) om de tarieven van
het openbaar vervoer de komen
de jaren fors te laten stijgen.
Bestuurder Ton Overtoom van de
Vervoersbond-FNV vreest dat de
forse tariefsverhogingen ertoe
zullen leiden dat veel mensen
weer de auto gaan pakken in
plaats van bus of trein. Dat zit er
in, zeker nu de benzine steeds
maar goedkoper wordt. Als dat
gebeurt zal het ministerie meer
geld voor wegenaanleg uit moe
ten trekken, waarschijnlijk een
veelvoud van het bedrag dat dit
ministerie nu aan het openbaar
vervoer kwijt is.
Bovendien worden van dit soort
forse taricfstijgingen de laagst
betaalden de dupe die op het
openbaar vervoer zijn aangewe
zen en geen alternatief hebben.
Wijs op weg
De voorstellen die minister Smit-
Kroes in haar tarievenplan 1984-
1987 over tariefsverhogingen van
het openbaar vervoer doet. hou
den geen rekening met de so
ciaal-economische gevolgen
voor de bevolking. Het plan is
'een slechte zaak' en dient van de
hand te worden gewezen Dit
zegt de initiatiefgroep "Wijs op
weg", waann ongeveer twintig
personen afkomstig uit vervoers
bedrijven en consumentenorga
nisaties zitting hebben.
Steeds meer mensen ondervinden
volgens de groep ernstige pro
blemen, omdat naast andere ta
neven ook de vervoerskosten
omhoog gaan.
NOORDW1JK - Hanja May-Weggen uit Noordwijk, Europees parlementslid voor het CDA is gekozen tot
"Dwarsligger van het jaar". Zij kreeg deze eretitel van de lezers van Dwarsligger, de kinderkrant van het
Utrechts Nieuwsblad, als dank voor haar strijd tegen het doden van zeehondenbaby's.
In het Europese Parlement heeft mevrouw May-Weggen zich sterk gemaakt voor een invoerverbod van zeehon
denbont in Europa. De prijs bestond uit een speciale medaille met lint en werd overhandigd door de 10-jarige
Francisca van der Klok uit IJsselstein. (Foto gpdi
ROTTERDAM (ANP) - De ge
meente Rotterdam mag defini
tief een plan voor de berging van
ernstig verontreinigd havenslib
in gegraven putten in de Eerste
Petroleumhaven en de Botlekha
ven voltooien.
De Kroon heeft bezwaren van de
stichting Natuur en Milieu en de
werkgroep Noordzee ongegrond
verklaard. In de putten moet in
totaal 1,8 miljoen kubieke meter
verontreinigd havenslib gestort
worden.
Het zogenoemde "puttenplan"
voor de berging van havenslib is
uit nood geboren, omdat de ge
meente Rotterdam op land zowel
als in zee het verontreinigde slib
amper kwijt kan. Als havenbe
heerder is de gemeente echter
verplicht de havens op diepte te
houden.
Onderhoudsbaggerwerk in de Eer
ste Petroleumhaven, omgeven
door de complexen van Shell-
raffinaderij en Shell-chemie, is
als jaren achterwege gebleven,
waardoor de haven voor Shell
steeds minder bruikbaar wordt.
De Eerste Petroleumhaven is met
name zwaar verontreinigd door
restanten van bestrijdingsmid
delen die daar m de loop van de
jaren door Shell zelf zijn geloosd.
Slib dat het meest is verontrei
nigd wordt nu in gegraven put
ten in deze zelfde haven gebor
gen.
Het slib dat bij het graven van de
putten vrijkomt, wordt in een
put in de Botlekhaven geborgen
en het bij het graven van die put
vrijkomend slib wordt in zee ge
stort.
De milieu-organisaties hadden te
genover deze ingewikkelde con
structie een eenvoudiger oplos
sing voorgesteld, namelijk het af
dammen van het uiteinde van de
Eerste Petroleumhaven. Shell en
Rotterdam hebben dat uit koste
noverwegingen afgewezen.
Te weinig geld
voor uitkering
kampslachtoffers
DEN HAAG (ANP) - Ruim
32.000 mensen die in het
vroegere Nederlands-Indiè in
Japanse kampen hebben ge
zeten, hebben tot nu toe een
éénmalige uitkering van 7500
gulden van het njk gekregen.
Daarmee is een bedrag van
ruim 240 miljoen gulden ge
moeid.
Voor de éénmalige uitkering,
een idee van de voormalige
minister van binnenlandse
zaken Wiegel, is destijds 225
miljoen gulden gereserveerd.
Nu dit bedrag niet voldoende
blijkt te zijn, voert het minis
terie van binnenlandse zaken
overleg met dat van financiën
over de vraag hoe alle goed
gekeurde aanvragen toch
kunnen worden betaald.
In totaal hebben 56.536 mensen
een aanvraag voor de uitke
ring ingediend. Veel aanvra
gers voldoen echter niet aan
de voorwaarden van de uitke
ringswet.
Er zijn ook aanvragen waar
voor een uitgebreider onder
zoek nodig is of aanvullende
gegevens moeten worden ge
vraagd, aldus het ministerie.
Tot 1 augustus 1983 kunnen
bij het ministerie nog aanvra
gen voor de uitkering worden
ingediend.
LEIDEN (ANP) - De journalistie
ke berichtgeving van het kro
ningsfeest van koningin Beatrix
en van de rellen op 30 april 1980
was ondoorzichtig. Radio, televi
sie, en dag- en weekbladen zijn
er niet in geslaagd meer duide
lijkheid te verschaffen over de
verschillende leefwerelden van
groepen mensen.
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Locamo
Londen
Luxemburg
Mallorca
Malta
Mflnchen
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Casa Blanca
Las Palmas
Tel-Aviv
Tunis
onbewolkt
ücht bew.
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
geheel bew.
onbewolkt 7
onbewolkt 0
licht bew. 9
zwaar bew. 16
onbewolkt 16
half bew. 12
licht bew. 1
onbewolkt 14
mist 0
onbewolkt 11
onbewolkt 8
zwaar bew -2
onbewolkt 2
onbewolkt 1
half bew. 16
licht bew. 19
regen 16
licht bew. 15
DEN HAAG/ALPHEN AAN DEN RIJN - Noodweer. Dat was de reden
waarom de 57-jarige Nieuwkoper J.H. de keel van een verkoopster in
een Alphen se lederwarenzaak had vastgegrepen en dichtgedrukt. Hij
voelde zich min of meer bedreigd omdat de verkoopster aan hem trok.
Althans, zo luidde de lezing van J.H. zelf. Gisteren verscheen hij in het
bankje bij het Haagse gerechtshof. Eerder was hij vanwege hetzelfde
vergrijp door de Haagse Rechtbank veroordeeld tot een week voor
waardelijke gevangenisstraf en een boete van 300,-. H. ging in hoger
beroep, omdat hij het volstrekt oneens was met de term 'mishandeling'.
Hij had de verkoopster niet met opzet willen grijpen, maar handelde in
een reflex, juist om eigen lijf en leden te beschermen.
Bron van al het kwaad, zo bleek gisteren bij het gerechtshof, was een
koffer. H. had die koffer ter reparatie naar de Alphense winkel ge
bracht, en kwam haar op die bewuste 17e oktober 1980 weer halen. Hij
diende daarvoor een vergoeding van 27,50 te betalen. Dat vond H. niet
gerechtvaardigd.
Er ontspon zich een discussie over de rekening totdat H. zijn koffer greep
en richting winkeldeur stapte. Voordat hij door de deur verdween werd
hij door de verkoopster tegengehouden. Zij had hem willen vasthou
den, hij had haar afgeschud - uiteindelijk zou de Nieuwkoper de ver
koopster bij haar keel hebben gegrepen.
Overigens had de Nieuwkoper de rekening later - via een incassobureau
alsnog voldaan.
Noodweer of mishandeling, de rechter had geen goed woord voor de
daad van de Nieuwkoper over. Uitspraak over twee weken.
De verslaggeving was te scherp ge
richt op overheersende georgani
seerde groepen in de samenle
ving, die herkenbare, efficiënte
en inpasbare informatie kunnen
verstrekken. De onderliggende
groepen werden in het nieuws
veelal overgeslagen of slecht be
grepen.
Tot deze conclusie komt een drie
tal onderzoekers van het sociolo
gisch instituut van de Rijksuni
versiteit in Leiden. In hun boek
"De regels van de journalistiek"
schrijven Ed van de Beek, God
fried Engbertsen en Romke van
der Veen dat de journalisten over
het algemeen een veelzijdiger
beeld zouden moeten geven van
de alledaagse werkelijkheid.
De Leidse onderzoekers constate
ren naar aanleiding van hun ana
lyse van de verslaggeving van 30
april, dat de Nederlandse pers de
ongeregeldheden vrijwel una
niem afkeurde. Het gedrag van
de deelnemers aan de ongere
geldheden wordt in de meeste
gevallen omschreven als zinloos
en doelloos. De daders zelf kwa
men nauwelijks aan het woord.
In hun berichtgeving hanteerden
de journalisten uitdrukkingen
die zich volgens de onderzoekers
slecht lenen om de gebeurtenis
sen te kwalificeren. De kraakbe
weging werd door de verslagge
vers schoorvoetend geaccep
teerd als een anti-autoritaire be
weging met een min of meer wet
telijke doelstelling.
Moeilijker werd het voor de jour
nalisten, toen deze geaccepteer
de sociale beweging op 30 april
in verband kwam te staan met
ernstige ongeregeldheden.
In vele media werd dan ook na
drukkelijk onderscheid gemaakt
tussen 'krakers en 'relschop
pers'. Opvallend was, dat juist
journalisten die zich volmondig
achter de kraakbeweging schaar
den, veel minder moeite hadden
de kraakbeweging en ongere
geldheden aan elkaar tc koppe
len.
Op de dag zelf werd de verslagge
ving gekenmerkt door het hante
ren van kwalificaties voor de
deelnemers aan dc ongeregeld
heden, die een zinloos gedrag
veronderstellen. Verslaggevers
veroordeelden dit gedrag zonder
de mensen zelf aan het woord te
laten.
Tijdens de berichtgeving vielen de
journalisten vooral terug op per
soonlijke opvattingen of op de
uitgangspunten van de organisa
tie waarvoor zij werkten. Voor
pagina-artikelen van 30 april en
van 1 mei en in haar overzichts
artikelen niet direct blijk gaf van
een gedistantieerde, feitelijke be
richtgeving.
De regionale pers wordt volgens de
onderzoekers gekenmerkt door
de uiterst scherpe veroordeling
van de ongeregeldheden. De re
gionale bladen schrijven de deel
nemers aan de rellen nauwelijks
of geen serieuze motieven toe.
De toonzetting van de berichtge
ving van de meeste regionale bla
den is vergelijkbaar met die van
de Telegraaf en Elseviers Maga-
Overigens besteden de onderzoe
kers in hun boek geen enkele
aandacht aan de grootste
nieuwsvoorziener in ons land.
het ANP
ADVERTENTIE
in 1982 om van die heerlijk frisse
fruyodrink te genieten, jammer!
Maarrr... gelukkig 1983 heeft
weer 365 dagen waarop u...
MENKEIM-LANDBOUW
