1982
buitenland
Woede na slachtpartij
Solidariteit buiten de wet
Suriname in greep van angst
Nieuwe top
in Kremlin
- r-a-,,
Palestijnen
moesten weg
Kohl ruilt
met
Schmidt
Anti
semitisme
laaide
weer op
Burenruzie
of oorlog?
Dankert le
man in EG
Dichter
Breytenbach
vrijgelaten
in Z.-Afrika
VRIJDAG 31 DECEMBER
Poolse kerkgangers maken het
V-teken tijdens een mis. Bij
na een jaar na de afkondiging
van de staat van beleg, maak
te de Poolse leider Jaruzelski
bekend dat vandaag de staat
van beleg zou worden opge
schort. Niet afgekondigd, zo
als velen hadden gehoopt.
Het afgelopen jaar werd de ver
boden vrije vakbond Solida
riteit helemaal buiten de wet
gesteld. Lech Walesa, de vak
bondsleider, die zoals zoveel
anderen vorig jaar op 13 de-
cember gevangen werd gezet,
kwam op 14 november vrij.
Een maand later werden - op
zeven na - alle sinds vorig jaar
geïnterneerden vrijgelaten.
Walesa werd overigens op 16
december voor enkele uren
in een taxi vastgehouden,
omdat de autoriteiten vrees
den dat hij een opruiende re
devoering zou houden op de
Lenin-werf in Gdansk.
Stakingen en demonstraties
kenmerkten het afgelopen
jaar het straatbeeld in Polen.
De bevolking weigerde zich
neer te leggen bij de maatre
gelen die de autoriteiten af
kondigden. De oproerpolitie,
de Zomo, trad vele malen
hard op. In sommige gevallen
vielen er doden en gewon
den.
Nu de staat van beleg wordt op
geschort, hopen de autoritei
ten dat de rust in Polen weer
keert.
De Russische president en partij
leider Leonid Breqnjev over
leed op 10 november. Hoewel
Kremlinkenners hadden ge
dacht dat hij voorlopig zou
worden opgevolgd door een
driemanschap, werd de vol
gende dag al bekend dat Joeri
Andropov (achteraan links),
voormalig hoofd van de KGB,
hem zou opvolgen.
Kort voor zijn dood had Brezjn-
jev nog een vuist gemaakt naar
de Verenigde Staten door te
dreigen "elke mogelijke agres
sor" van de Sowjet-Unie gena
deloos neer te slaan.
De nieuwe leiders in het Kremlin
staan voor grote problemen: de
economie stagneert en de land
bouw is toe aan grote hervor
mingen. Of Andropov en de zij
nen grote veranderingen in de
buitenlandse politiek zullen
doorvoeren, is twijfelachtig.
Het Westen wacht voorlopig
voorzichtig de ontwikkelingen
Voor de Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan was
1982 het jaar waarin verkie
zingsbeloften moesten wor
den ingelost. Als zijn popula
riteit onder Amerikanen als
graadmeter moet gelden, is
hem dat slecht gelukt. Zijn
economisch beleid, bracht
niet het voorspelde herstel.
In strijd met zijn beloften
werden belastingen ver
hoogd en kreeg het bedrijfs
leven niet meer ruimte. Het
begrotingstekort en de werk
loosheid namen toe; steeds
meer Amerikanen hebben nu
minder dan een bestaansmi
nimum.
Slechts de Amerikaanse defen
sie floreerde. Het Congres
steunde, hoewel soms met
niet meer dan een krappe
meerderheid, de voorstellen
om de defensieuitgaven te
verhogen. Reagan werkt aan
versterking van de marine en
de Amerikaanse nucleaire af
schrikkingsmacht. In het na
jaar lanceerde hij zijn plan
nen voor de stationering van
de MX-raket, die hij zelf
"Peacekeeper" noemde.
De verhouding met de Europe
se bondgenoten kwam onder
zware druk te staan, vooral
door de kruistocht van het
Witte Huis tegen de Sowjet-
Unie. De spanning hep
hoog op, toen EG-landen niet
van zins bleken hun contrac
ten met Moskou inzake de le
vering van Russisch aardgas
te herzien. De VS voerden
een boycot in via alle bedrij
ven die onderdelen leverden
voor de aanleg van de gas-
pijpleiding. Reagan moest
echter bakzeil halen en werkt
nu samen met de EG-landen
aan regelingen voor de han
del met het Oostblok.
Vijftien kruizen staan voor de
(minstens) vijftien doden die
op 8 december vielen, toen le
gercommandant Desi Bou-
terse in Suriname de macht
geheel naar zich toetrok.
Bouterse kwam daarop met
de verklaring dat de slachtof
fers na hun arrestatie pogin
gen in het werk hadden ge
steld om te vluchten. Lezin
gen van ooggetuigen, die la
ter de plaats van handeling
en de lijken hadden gezien,
verklaarden dat de slachtof
fers sporen van martelingen
vertoonden en zeker niet in
de rug waren neergeschoten
Angst en verontwaardiging
heersten daarna onder de be
volking van Suriname en de
Surinaamse gemeenschap in
Nederland. De Nederlandse
regering besloot na deze ont
wikkelingen de levering van
ontwikkelingsgelden aan Su
riname op te schorten. Bou
terse dreigde daarop bij Cuba
aan te kloppen om de nood
zakelijke financiële middelen
te krijgen.
Eerder dit jaar was Sunname al
opgeschnkt door een coup
tegen het militaire bewind,
waarbij een dode te betreu
ren viel Dat was Wilfricd
Hawker, die na zwaargewond
op een brancard te zijn ver
hoord. door de militairen
werd geëxecuteerd
Een Palestijnse moeder neemt in
Beiroet afscheid van haar
zoon, die naar Cyprus vertrekt.
Een beeld uit Libanon, dat ook
het afgelopen jaar een belang
rijk strijdtoneel bleef in het
Midden-Oosten. Op 6 juni be
gon Israël de operatie "Vrede
voor Galilea". Een paar dagen
eerder had de Israëlische
luchtmacht het vuur geopend
op Palestijnse doelen in de Li
banese hoofdstad Beiroet
waarbij zeker tweehonderd Pa
lestijnen en Libanezen werden
gedood. Die aanvallen waren
het begin van een aanhouden
de reeks zware Israëlische
bombardementen met als doel
de volledige terugtrekking van
alle Palestijnen. Na maanden
onderhandelen
werd eind augustus mei de
PLO een akkoord over de te
rugtrekking bereikt. Na afloop
kon de balans worden opge
maakt: vele honderdduizen
den Libanezen werden tot
vluchteling, meer dan tiendui
zend mensen raakten by de ge
vechten gewond of werden ge
dood
Na dertien jaar kwam medio sep
tember een einde aan de sa
menwerking van socialisten en
liberalen in de Westduitse re
gering. De liberale voorman en
minister van buitenlandse za
ken Hans Dietrich Genscher
werd door de socialistische
premier Helmut Schmidt 6foto
boven) gedwongen kleur te be
kennen in een conflict rond de
economische politiek. Gen
scher koos voor samenwerking
met de christen-democraten
van Helmut Kohl (foto onder),
die Schmidt inmiddels als kan
selier is opgevolgd. Breken is
betalen, zo bleek ook nu weer.
Genscher moest bij verkiezin
gen in enkele deelstaten zware
verliezen incasseren. Een groot
aantal liberalen is inmiddels
uit de FDP gestapt, ofwel naar
een nieuwe liberale partij of
wel naar de SPD, die inmid
dels door Hans Vogel wordt
geleid.
Vooral na de Israëlische inval in
West-Beiroet ontstond discus
sie over de vraag in hoeverre
aanslagen van anti-semitische
organisaties in Antwerpen, Pa
rijs en Rome in verband moes
ten worden gebracht met de
volhardende houding van de
Israëlische regering Begin in
zake een vredesregeling in het
Midden-Oosten. In de joodse
wijk van Antwerpen ontplofte
een bom in een auto, nadat eer
der een aanslag was gepleegd
op het joodse restaurant "Jo
Goldenberg" in Parijs en ook
een bom was afgegaan bij een
synagoge in Rome.
In Italië bleef terrorisme aan de
orde van de dag. Verschillende
ontvoeringen en aanslagen,
met name op Sicilië, waar ge
neraal Delia Chiesa, de belang
rijkste bestrijder van de Maf
fia, werd vermoord.
Bij het Londense Hydepark
werd op 20 juli een detache
ment van de cavalerie het
slachtoffer van een autobom
(zie foto) en ontplofte ook een
bom bij een muziektent in Re-
gents Park. De verantwoorde
lijkheid werd in beide gevallen
opgeëist door het verboden
Ierse republikeinse leger, de
IRA, die dit jaar ook in Noord-
Ierland een reeks van aansla
gen pleegde, waaronder één in
een discobar in Belfast waarbij
zestien voornamelijk Britse
militairen om het leven kwa
men.
Op 19 maart zette een aantal Ar
gentijnse schroothandelaren
voet op Zuid-Georgié, dat deel
uitmaakt van de Falkland-ei-
landen, een kleine archipel ten
zuidoosten van Argentinië. Be
roering ontstond toen de heren
op dit Britse overzeese ge
biedsdeel de Argentijnse vlag
hesen, bewapend bleken en
bovendien niet van zins waren
te vertrekken.
Het incident vormde het begin
van wat uitgroeide tot een oor
log om een vergeten stukje
Bnts grondgebied. Het Argen
tijnse bewind diende vooral
een binnenlands belang en wil
de met deze poging tot ver
overing van de Falklands (Mal-
vinas). prestige winnen by de
Argentijnse bevolking, zo was
de vaste veronderstelling van
de Britten. Maar de oorlog gaf
ook een impuls aan het Britse
nationalisme De regering
Thatcher was vastbesloten de
eilanden terug te winnen, maar
kreeg pas na grote moeite
steun van de Europese Ge
meenschap in de vorm van
economische sancties tegen de
agressor De oorlog duurde uit-
eindelyk van 2 apnl tot 14 juni;
beide partyen moesten zware
verliezen incasseren, maar
hoewel een algemene vre
desregeling nog is uitgebleven,
waait de Union Jack nu weer
op de Falklands. De gelijkna
mige oorlog kan de geschiede
nis ingaan als een door een ver
keerde taxatie van beide zij
den, uit de hand gelopen bu
renruzie.
De Nederlander Piet Dankert
werd op 19 januari na een
nek aan nek race met de
christen-democraat Egon
Klepsch gekozen tot opvol
ger van Simone Veil als voor
zitter van het Europees Parle
ment. De socialist Dankert
zou vooral gekozen zyn van
wege zyn integriteit en grote
deskundigheid op het terrein
van Europa en daarom ook
acceptabel zyn voor de con
servatieve leden van het par
lement.
De voortgezette banning van
de Zuidafrikaanse dominee
Beyers Naudee was voor ve
len bewijs dat ook dit jaar
geen versoepeling van het
apartheidsbewind in Zuid-
Afrika te verwachten viel.
Begin december echter
kwam de plotselinge vrijla
ting van de dichter Breyten
Breytenbach, die zeven jaar
in de cel had doorgebracht,
wegens staatsgevaarlijke act-
viteiten. Zijn vrijlating zou
vooral te danken zyn aan de
persoonlijke inspanning van
de Franse president Francois
Mitterrand.
Groot was de verontwaardiging
in de hele wereld toen in het
weekeinde van 19 september
bekend werd dat in de Pale
stijnse kampen Sabra en Chati-
la in totaal 1700 honderd men
sen by een bloedbad om het le
ven kwamen. Israel wees ie
dere bemoeienis met de slacht
partij van de hand, maar werd
later, onder zowel internatio
nale als binnenlandse druk ge
dwongen een onderzoekscom
missie in te stellen. Veel minis
ters uit de regering Begin, on
der wie Begin zelf. zyn inmid
dels gehoord. De afgelegde
verklaringen zijn echter tegen-
stnjdig De onderzoekscom
missie heeft nog geen eindrap
port uitgebracht.
Dozier
bevrijd
Op 28 januari kwam een einde
aan de ontvoering, door de
Italiaanse terroristische orga
nisatie Rode Brigades van de
in Verona gelegerde Ameri
kaanse NAVO generaal Ja
mes Dozier. Hy verkeerde 42
dagen in gevangenschap,
maar kon door de politie wor
den bevryd na een tip van
één van de leden van de Rode
Brigades Tegen deze organi
satie. onder meer ook verant-
woordelyk voor de ontvoe
ring en dood van politicus Al-
do Moro, loopt op het ogen
blik een groot proces in Tu-
ryn.
