binnenland
1982
In een jaar tijd zeker 30.000 banen weg
Acties tegen dumping
Krakers in botsing met gezag
Betogers zijn boos
Reizende 'Royalty'
Weg gaat
voor bos
Ife
IKON-
team met
kruizen
herdacht
Gemengde
gevoelens
In donker Den Haag
VRIJDAG 31 DECEMBER
Een bord op het Binnenhof gaf de onmacht en de woede van
stakende demonstranten uit het onderwijs aardig weer. Minister
Deetman (onderwijs) hield vast aan de extra salariskorting van
1,65 procent voor alle onderwijssalarissen en vergrootte de klassen.
In de week van 15 november legden onderwijsgevenden in het hele
land het werk neer. De bezuinigingsmaatregelen van het kabinet
(adempauze, bevriezing van ambtenarensalarissen, inkomens van
trendvolgers en uitkeringstrekkersleidden ook elders tot grote on
vrede. Bij de NS bijvoorbeeld, waar het personeel een dag in sta
king ging. Eerder dit jaar leidde het beruchte ziéktegeldplan van
het tweede kabinet-Van Agt eveneens tot stakingen, o.m. in de gra
fische sector, en werd dit plan al snel weer ingetrokken. In mei en
oktober/november werd er gestaakt in de havens naar aanleiding
van een cao-conflict over vijf-ploegendiensten.
Amelisweerd kwam volop in het
nieuws. De toenmalige minister
van verkeer en waterstaat, Zee-
valking, besloot de aanleg van
Rijksweg A 27 door het Utrechtse
bos door te zetten met steun (in
maart) van een meerderheid van
de Tweede Kamer. Dit tot grote
woede van vele natuurminnende
demonstranten, die zich prompt
neervleiden op het mos om te po
gen de weg alsnog tegen te hou
den. Op 20 en 21 september baan
de de ME zich een weg door een
actiekamp middenin het bos,
waar de demonstranten enkele
boomhutten hadden gemaakt om
buiten het bereik van de wapen
stok te blijven. Op 24 september
brak er in Amelisweerd een ware
veldslag uit tussen duizend man
ME en demonstranten. Er vielen
tientallen gewonden. Onmiddel
lijk na de ntruiming zetten bos-
werkers hun kettingzagen in het
levende hout en veranderde het
bos in een mum van tijd in een
veld vol tergende stronken.
De milieu-organisatie Greenpea
ce probeerde in augustus en sep
tember op alle mogelijke manie
ren het dumpen van radioactief
afval in de Atlantische Oceaan
bij Spanje te verhinderen. Met
rubberbootjes voeren de actie
voerders - niet zonder risico -
langs "De Scheldeborg" om het
storten van de vaten te voorko
men en later ketenden zij zich
vast aan de los-installatie van
het schip waardoor het dumpen
tijdelijk moest worden gestaakt.
Eind augustus had het Energie
onderzoek Centrum Nederland
(ECN) een kort geding tegen
Greenpeace aangespannen om
acties te voorkomen, maar dat
mocht niet baten. Begin decem
ber overviel de nieuwe minister
van volkshuisvesting, ruimtelij
ke ordening en milieubeheer,
Winsemius, de gemeente Velsen
met de mededeling dat daar in
1983 het radioactieve afval van
ECN moest worden opgeslagen.
Koningin Beatrix en prins Claus brachten in april een bezoek
aan de Verenigde Staten, waar zij zich lieten vereeuwigen met
president Ronald Reagan en diens vrouw Nancy Beatrix oogstte
met haar optreden grote bewondering bij de Amerikaanse pert en
bij politici. In maart bezocht het koninklijk paar West-Duitsland
en in november Groot-Bnttanniê. Op 1 oktober maakte de Rijks
voorlichtingsdienst bekend dat prins Claus last had van "klachten
van depressieve aard" en behandeld zou worden in een psychia-
trie-kliniek in het Zwitserse Bazel Na het staatsbezoek aan Enge
land reisde hij daar opnieuw naar toe.
De heftigste confrontatie tussen demonstran
ten en ME deed zich voor in Amsterdam waar
op 11 oktober de Lucky Luijk onverwacht
door politie werd ontruimd. De geur van bur-
geroproer verspreidde zich door de stad. Er
vielen tientallen gewonden, 122 mensen wer
den aangehouden, er werd voor enkele mil
joenen guldens schade aangericht en burge
meester Polak greep naar het juridische in
strument van de noodverordening om voor
tijdig aspirant-relschoppers te kunnen laten
oppakken. In januari en april soortgelijke
gebeurtenissen in Nijmegen (Keizer Karei-
flat) en een paar dagen na de Lucky Luijk-
happening in beide steden nog een keer. Ove
rigens deden zich ook in een ander verband
botsingen voor tussen actiegroepen en het
wettige gezag, bijvoorbeeld in het geval van
de munitietransporten door noord- en oost-
Nederland. In januari werden bommen ge
legd, sabotage-acties ondernomen en smeed
den actievoerders zich aaneen tot een blokka
de van vlees en bloed op het baanvak waar de
transporten overheen moesten rijden. In fe
bruari veroordeelde de Tweede Kamer in fel
le bewoordingen de protestacties.
Op donderdag 18 maart kwa
men de gruwelen van El Salva
dor, die al jarenlang zichtbaar
waren, voor menige Nederlander
plotseling heel dichtbij toen be
kend werd dat een IKON-televi
sieploeg, vermoedelijk door Sal-
vadoriaanse militairen, was
doodgeschoten. Concrete bewij
zen voor de moord op Joop Wil-
lemse, Jan Kuiper, Hans ter
Laag en Koos Koster ontbraken.
Daarom gelastte de Nederlandse
regering haar ambassadeur in
Mexico, Speyart, ter plekke een
onderzoek in te stellen. In het ge
heim werd van Den Haag uit een
diplomaat naar El Salvador ge
stuurd die een tweede, uitvoeri
ger onderzoek verrichtte. Begin
juni moest de regering bekennen
dat er geen bewijs voor de moord
te geven was. Begin december
vroeg de familie van de vermoor
den om een nieuw onderzoek.
Kort na de moord op het IKON-
team werd het Salvadonaanse
consulaat in Amsterdam met
verf beklad en plaatsten enkele
honderden demonstranten vijf
kruizen op het Amsterdamse Mu
seumplein recht tegenover het
Amerikaanse consulaat. In mei
werden de kruizen door onbeken
den omgegooid en vervolgens
verwijderd om elders
plaats te krijgen.
In 1982 zijn zeker 30.000 banen
verloren gegaan door het niet
opvullen van vacatures, af
vloeiingen en gedwongen
ontslagen. De werkloosheid
in ons land is het afgelopen
jaar tot ongekende hoogten
gestegen. Eind november wa
ren er 611.600 mensen zonder
baan. In december 1981 was
dit aantal nog 449.700. In to
taal zijn er dit jaar door het
ministerie van sociale zaken
110.969 aanvragen tot ge
dwongen ontslag verleend.
In de onderstaande kolom een
overzicht van faillissemen
ten, inkrimpingen en reorga
nisaties van bedrijven in Ne
derland van af 1 januari 1982
tot en met 14 december 1982.
In de regio Leiden/Alphen
zijn alle collectieve ontslagen
en bedrijfssluitingen opgeno
men. Buiten de regio zijn cij
fers vanaf meer dan honderd
opgenomen.
Eerst nog even dit: het over
zicht geeft slechts een indruk
en moet om tal van redenen
incompleet blijven. Zo moet
een deel van de vermelde
ontslagen, zoals bij RSV, nog
zijn beslag krijgen. Ander
zijds zijn niet vermeldt de
ontslagen die in 1981 zijn
gekondigd en pas in het afge
lopen jaar werden doorge
voerd. Verder dient mei
bedenken, dat het aantal
vallen (volledige) arbeids
plaatsen groter is dan het
aantal ontslagen. Zo kondig
de Hoogovens in juni het
schrappen van 1300 arbeids
plaatsen aan. Arbeidstijdver
korting moet hier voorko
men, dat er mensen op straat
worden gezet. Bij Vroom en
Dreesmann van hetzelfde la
ken een pak. Deze bedrijven
komen niet in het onder
staande rijtje voor. Resteren:
JANUARI
Indal Holland (Leiden): 33 ont
slagen. Olga (Leiden) dicht:
60 ontslagen. Bergmans Da-
nico failliet: 111 ontslagen.
VNU (Haarlem) 500 banen
weg. Beopost (Alphen) fail
liet: 50 ontslagen. Philips
Persglas (Eindhoven): 300 ba
nen weg. Machinefabriek
Klein Bussink (Borculo) fail
liet: 120 ontslagen. Ogem
(Rotterdam) ontmanteld:
2000 banen op de tocht. To
rnado (Etten-Leur) failliet:
350 ontslagen. Eurometaal
(Utrecht): 400 banen op de
tocht. Bergoss-tapijten (Oss):
120 banen weg.
FEBRUARI
Diepvries Breskens failliet: 180
ontslagen. Schokbeton/Span-
beton (o.a. vestiging in Kou
derkerk) inkrimping: 230 ba
nen weg. Steenfabriek (Eb
bergen) 160 banen weg. Am
fas (Rotterdam) 180 banen
weg. Meubelfabriek Wolvega
162 banen weg.
MAART
Gulf-chemie (Rotterdam) 250
banen weg. Gemeente Den
Haag 500 banen weg Philips
(Eindhoven) 3000-4000 banen
weg. Unilever (Oss): 190 ba
nen weg. Michelin (Den
Bosch): 150 banen weg.
APRIL
DAF-Trucks 850 banen weg.
PTT (Den Haag) 2000 banen
weg. Bouwbedrijf Nyhuis
(Ryssen) inkrimping: 120
ontslagen. Philips Data Sys
tems (Den Haag) 200 banen
weg. Unilever (Oss) 750 ba
nen weg.
MEI
Holec (Utrecht) 120 banen op
de tocht. Gemeente Rotter
dam 900 banen weg.
JUNI
Sphinx (Maastricht) 110 ontsla
gen en 250 banen weg.
Schokbeton (Kouderkerk)
250 banen weg. Compagnie
Holding (Den Bosch) failliet:
175 ontslagen. Pander (Lei
den) opgeheven: 6 ontslagen.
JULI
Chocoladefabriek De Heer
(Rotterdam) 110 ontlagen.
Vormingscentrum Drieber
gen 102 ontslagen. Gilda
(Rotterdam) failliet: 180 ont
slagen. Slachterij Coveco
(Rheden): 250 banen weg. Ne
derlandse Spoorwegen: 290
banen weg. Schutterveld
(Enschede): 650 banen weg.
Mobil Oil (Amsterdam): 170
banen weg
AUGUSTUS
Vihamy/Butthinger (met o.m.
vestiging in Sassenheim) fail
liet 475 ontslagen. Bouw
bedrijf Slingerland (Alphen)
failliet: 23 ontslagen. Spinne
rij Nederland failliet 460 ont
slagen. Nederlandse Crediet-
bank (Amsterdam): 400 ba
nen weg.
SEPTEMBER
Heidemij (Arnhem): 1200 ba
nen weg. Ijzergieterij De
Globe (Tegelen) 215 banen
weg. Volker-Stevin 500 ba
nen weg Akzo Zout (Henge
lo) 500 banen weg. Ahrend
(Amsterdam) 300 banen weg.
Bruna (Utrecht) 140 banen
weg. Ritmeester (Amster
dam) 260 banen weg.
OKTOBER
RSV (Rotterdam, Amsterdam.
Vlissingen). inkrimping met
1000 banen aangekondigd
Wellen Schoenfabriek (Ny-
megen) failliet: 100 ontsla
gen. Reed Tool (Leiden) 50
ontslagen NKF (Delft) 300
banen weg. Batavus fietsen
(Heereveen) 145 ontslagen.
Dreigend verlies van 400 ba
nen by Shell laboratorium.
KLM (Amsterdam) 800 banen
op de tocht. Siemens (Den
Haag) 100 banen weg Metaal
bedrijf De Nijverheid
(Hoorn) 115 banen weg.
ADM werf met sluiting be
dreigd: 1600 banen op de
tocht.
NOVEMBER
Boelewerf (Bolnes) 165 ontsla
gen. Hyster kranen 190 banen
weg Hora beton bewapening
(Valkenburg) 22 ontslagen.
Eurometaal (Zaandam) 230
banen op de tocht. Samsom
Sythoff (Alphen) 57 ontsla
gen Gerard de Lange failliet
190 ontslagen Abac diesel
pompen (Breda) 119 ontsla
gen Stokkermans galvani
seer bednjf (Leiden) 27 ont
slagen. Fokker (Amsterdam)
1400 banen weg Bredero
bouw (Utrecht) 200 banen
weg Boskalis (Papendrccht)
400 banen weg.
DECEMBER
Holec Hengelo 200 ontslagen.
Van Kempen en Begeer
(Voorschoten) 140 banen
weg. TNO (Delft) 550 banen
weg Campina (Veghel) 547
banen weg Drukkery Hen-
kes Senefelder (Purmerend):
115 banen weg. Philips
(Stadskanaal): 225 banen
weg. Bijenkorf concern. 1500
banen weg.
Nf-
Met de armen gestrekt en de
vuisten gebald gaven leider Jan
maat en zijn volgelingen van de
Centrumpartij uiting aan hun
vreugde over de verworven zetel
bij de kamerverkiezingen op 8
september. Antifascisme en anti
racisme organisaties hadden het
gehele jaar door gepoogd de Cen
trumpartij, evenals de Neder
landse Volksunie en de lijst-
Glimmerveen, van deelneming
aan verkiezingen gemeenteraad,
en Kamer) af te houden. De afde
ling rechtspraak van de Raad
van State had het er druk mee en
stond in het ene geval wel en in
het andere geen deelneming toe.
Op 16 september, de dag waarop
nieuwe kamerleden werden beë
digd, stroomden horden mensen
samen op het Binnenhof om te de
monstreren tegen het Tweede-Ka
merlid Janmaat van de Cen
trumpartij, die in het kamerge
bouw overigens vrijwel werd ge
negeerd.
Een bekend beeld: verslaggevers omstuwen in het holst van de
nacht de minister-president na het zoveelste crisisberaad in het
kabinet. De foto werd gemaakt in de eerste helfl uan dit jaar toen
het tweede kabinet-Van Agt werd verscheurd door conflicten over
de Voorjaarsnota, zeg maar de bezuinigingen. Op 12 mei stapten
de zes PvdA-ministers van de treeplank. Daarna een reeks uan
gebeurtenissen in politiek Den Haag een vergeefse poging van
informateur Steenkamp om de breuk te lijmen, een rompkabinetje,
verkiezingen (de WD wint fors, D'66 verliest dramatisch, de PvdA
wordt de grootste partij), een mislukte informatiepoging van Van
Kemenade, een geslaagde van Scholten, tussentijds terugtreden
van Van Agt als premier en op 30 oktober een regeerakkoord, ge
volgd door enig krampachtig gedrang op de politieke arbeids
markt (Schwietert, Ploegen de regeringsverklaring van het nieu
we kabinet-Lubbers.
