De boom wordt steeds dikker
Groenen
Gedwarsboomd
VRIJDAG 24 DECEMBER 1982
PAGINA XI
Anne miek Ruygrok
Ze gooien kraaiepoten op de
weg, waar een autorally zal
passeren. Ze houden pro
testdemonstraties op de
plek waar een kerncentrale
zal komen. Want ze zijn
vóór zonne- en windenergie
en tegen kernenergie. Ze
pleiten vóór de vrede, tegen
kernwapens. Ze zijn voor
standers van de nulgroei,
maar groeien zelf tegen de
klippen op: de Groenen,
die Grünen, het Groen Plat
form. Groen doet het goed
in Europa, van Portugal tot
Scandinavië wordt hun
boom steeds dikker.
Het spectaculairst is hun groei in
West-Duitsland. Daar ontstond
aan het eind van de jaren ze
ventig een alternatieve bewe
ging, die zijn wortels had in de
Ban-de-Bom-beweging en het
studentenverzet uit de jaren
zestig. Anders dan in Neder
land bijvoorbeeld, waar een
partij als D'66 veel zorg voor
het milieu in haar programma
had gestopt, waren de politie
ke partijen elders in Europa
minder milieuvriendelijk.
Bedevaartsoord
Ten bate van de economie rezen
in West-Duitsland (en Frank
rijk niet te vergeten) kerncen
trales de pan uit en het Ruhr-
gebied was niet veel meer dan
één grote stinkende chemische
fabriek, die zijn afval in de Rijn
loosde.
Wie door de mistroostigheid van
het Ruhrgebied trekt over de
veelgeroemde (èn verguisde)
Autobahnen, ziet her en der
nog een overgebleven bos.
Rond Frankfurt is ook nog zo'n
stukje bos over. Maar lang zal
dat niet meer duren. Het vlieg
veld van de stad is hard aan
uitbreiding toe. Een derde
startbaan moet plaats bieden
aan het groeiende aantal vlieg
tuigen. En die moet worden
aangelegd juist op de plek
waar dat restantje bos staat.
Dat gaat de omwonenden te ver.
Het bonte gezelschap dat aan
het eind van de jaren zeventig
de Alternatieve Beweging
vormde, werd in staat van pa
raatheid gebracht om actie te
voeren tegen de bouw van
"Startbaan West". Communis
ten, liberalen, socialisten en
conservatieven kwamen vanaf
dat moment gezamenlijk in ac
tie.
Er werd een "huttendorp" ge
bouwd in het bos, dat geleide
lijk aan een bedevaartsoord
werd voor alle milieuliefheb
bers. Na herhaalde veldslagen
met de ME moesten de milieu
activisten het tenslotte toch af
leggen tegen het gezag: het
huttendorp werd afgebroken.
Maar de startbaan is er nog
steeds niet en het bos is nog al
tijd een geliefde plek die mo
del staat voor de strijd voor het
behoud van.het milieu.
Nadien is de Westduitse milieu
beweging sterker dan ooit ge
worden. Er wordt verzet ge
pleegd tegen de bouw van Kal
kar, tegen de kernfabriek in
Brokdorf en tegen de plaatsing
van kernraketten in West-
Duitsland. Want behalve een
milieubeweging zijn de Groe
nen, zoals ze zichzelf inmiddels
hebben omgedoopt, ook een
vredesbeweging geworden.
Petra Kelly
Akela van het eerste uur van die
kakelbonte kabouterbeweging
is Petra Kelly, een 35-jarige
voorvechtster voor geweld
loosheid en welzijn. Kelly,
werkzaam bij de Euromarkt in
Brussel, is de drijfveer achter
de Groenen die nu in West-
Duitsland als derde politieke
macht (na CDU/CSU en SPD)
zoveel van zich doet spreken.
Ze is klein en tenger, maar
vecht als een leeuw voor zaken
die haar ter harte gaan: vrede,
het opdoeken van kernwa
pens, milieu, vrouwenemanci
patie en een verandering van
de welvaartsmaatschappij.
Politiek is in haar strijd een mid
del, geen doel. "Wij zijn een an
ti-partijpartij", heeft zij eens
gezegd en tot nu toe heeft zij
die uitspraak staande kunnen
houden.
De Groenen zijn als zodanig op
gericht op een chaotisch con
gres in Karlsruhe in 1980.
Sindsdien heeft de beweging
echter steeds meer het aanzien
van een partij gekregen, is "sa-
lonfahig" geworden, al wil Kel
ly daar niet van weten. Een
taak in de oppositie is tot daar
aan toe, maar regeren ho maar.
"Als de Groenen er ooit toe
overgaan ministers naar Bonn
Alles wijst erop dat politiek Europa de komende jaren te
maken krijgt met een nieuw fenomeen: de Grünen.
Ontkiemd in West-Duitsland, is deze beweging bezig zich
als een niet weg te vegen humuslaag over tal van landen
uit te spreiden. Aanvankelijk nog geteisterd door
nazistisch getinte bloed en bodem-figuren, hebben de
Grünen zich in hoog tempo ontwikkeld tot een frisse
aspirant-politieke macht waarmee het kwaad kersen
eten is. Annemiek Ruygrok schetst de pijlsnelle
opkomst.
af te vaardigen, dan zijn dat
niet meer de Groenen met wie
ik verder wil werken", aldus
Kelly.
De Groenen geven de voorkeur
het zogenaamde "impera
tieve mandaat", dat wil zeggen
dat de afgevaardigden hun
richtlijnen krijgen vanaf de
'basis", de burgerij dus. Dat
moet ook de reden zijn
om zij in Hamburg, waar ze bij
verkiezingen een comfortabel
aantal zetels in de wacht sleep
ten, een gedogende rol wilden
spelen. Het SPD-bestuur daar
zit er tot voor kort bij de gratie
van de Groenen, die in ruil
hiervoor wel hun voorwaarden
hadden gesteld.
Zo moest het Hamburgse be
stuur eraan werken om de kor
tingen op de sociale uitkerin
gen ongedaan te maken, de po
litie mocht in de stad niet hard
optreden tegen krakers, de ha
ven mocht niet worden uitge
breid, de energiepolitiek moest
worden veranderd. En zo wa
ren er nog meer punten op het
lijstje van de Groenen, waar
aan de Hamburgse vroede va
deren maar hadden te voldoen,
wilden zij in het zadel kunnen
blijven.
Groenen, steeds meer stem
men op om de kwantitatieve
macht die zij nu hebben in de
vorm van een grote achterban,
om te zetten in politieke
macht. Het mag tekenend zijn
voor die gedachte dat Petra
Kelly vorige maand als woord
voerster van de Groenen is af
getreden, al blijft zij zich voor
haar beweging wel inzetten.
Die politieke macht zouden de
Groenen kunnen veroveren in
maart volgend jaar, wanneer er
verkiezingen voor de Westduit
se Bondsdag worden gehou
den. De laatste successen van
de Groenen zoals bij de deel
staatverkiezingen in Hessen
waar zij een fiks aantal stem
men van de gevestigde partijen
wegsnoepten geven steeds
meer aanleiding tot speculaties
in die richting. Zeker nu er in
West-Duitsland een coalitie
van CDU/CSU met de FDP is
gevormd en diezelfde FDP in
grote moeilijkheden is geko
men nadat Hans-Dietrich Gen-
scher zijn verloving met de
SPD had uitgemaakt, lijkt de
tijd rijp voor de Groenen om
tot het parlement toe te treden.
"Dan is het tijd voor een oppo
sitie samen met de SPD", zegt
een woordvoerder van de
Groenen in Bonn. "Die rol zul
len wij zeker niet uit de weg
gaan".
Petra Kelly acht de SPD echter
nog niet rijp voor een funda
mentele oppositie samen met
de Groenen. Toch is SPD-voor-
zitter Willy Brandt al ver ge
gaan in zijn avances. Door te
beweren met"sommige zakelij
ke lieden" zonder moeite te
kunnen samenwerken, heeft
hij de deur voor een oppositie
met de Groenen op een flinke
kier gezet Ook de benoeming
van de conservatieve, maar mi-
lieuminnende Hans Jochen
Vogel tot opvolger van Helmut
Schmidt, wijst in de richting
van een stevige vriendschap
tussen SPD en Groenen.
Jochen Vielhouer, die voor de
Groenen in het deelstaatparle
ment van Hessen zit, beweert
geen angst te hebben voor de
macht. "Het is wel prettig
uit een positie van relatieve on
macht in die van beperkte
macht te komen". Daarmee
kiest ook hij voor een sterke
oppositierol.
Wanneer de Groenen volgend
jaar met een aantal zetels in de
Bondsdag komen, zal hun doel
nog niet bereikt zijn, maar
kunnen zij wel (meer) politieke
invloed uitoefenen. Enerzijds
kunnen zij de gevestigde par
tijen in toom houden. Vooral
de SPD zal enkele stevige ve
ren moeten laten, willen de
Groenen samen met die partij
de oppositie vormen. Ander
zijds kunnen zij een knap lasti-
Het affiche van de Grünen: groen groeit.
ge horzel zijn in de pels van de
dan regerende politici.
Ze hebben het in elk geval zelf in
de hand om beweging te bren
gen in het stijve politieke land-
BIJZONDERE BOMEN
Hoe oud schatten we hem?
85? Fout. Mooi dat hij al 97
is. Zijn bepaald niet
Nederlandse naam, Del
Sasso, heeft hij te danken
aan een Italiaanse vader.
Hij woont aan de Lange
Mare in Leiden, is lang
schoorsteenveger geweest,
maar had eigenlijk musicus
willen worden. Helaas, dat
mocht niet van z'n moeder.
"Ik heb later nog wel in
korpsen gespeeld". En
gedichten schrijft hij ook.
Wacht even, dan zal hij het
plakboek er bij halen.
Maar ach, wat praat hij toch.
Hij moet over niet al te
lange tijd klaverjassen, dus
kunnen we beter ter zake
komen. Of de verslaggever
even wil plaatsnemen in
die stoel bij het raam. Ja,
die met de kussentjes. "Zit
lekker hè. Maar zien doe
je niet veel, want die boom
staat hinderlijk voor m'n
raam. Ja, nu valt het wel
mee, want de bladeren zijn
gevallen, maar u moet eens
in de zomer komen, dan
kan ik helemaal niet meer
naar buiten kijken".
Hij heeft de gemeente al vaak
opgebeld. Of ze niet een
paar takken konden
wegzagen. "Maar dacht u
dat ze d'r wat aan deden?
Vergeet het maar. Ik heb
helemaal geen hekel aan
bomen hoor. Maar deze
staat me in de weg".
Over het belang van naar
buiten kijken schreef hij de
volgende dichtregels:
Eenzaam zit ik dagelijks voor
m'n raam.
Vrienden en kennissen zie
ik gaan.
Handzwaai en een
vriendelijke groet,
zo gaat dat elke dag.
schap van de Westduitse
Bondsdag. Maar ook zij zullen
water bij de wijn moeten doen.
Willen zij de wortels van het
kwaad uitroeien, dan is hun al
ternatieve, emotionele manier
wel verfrissend, maar niet erg
praktisch. Het naar buiten
brengen van geheime stukken,
zoals sommige Groenen propa
geren, valt door de overige po
litici niet te toleren.
"Bruine groenen"
En het om de twee jaar verwisse
len van vertegenwoordiger is
nauwelijks te realiseren. Een
ander lid van de Groenen ziet
dat zelf ook in: "Wie kan er nu
na twee jaar verdwijnen als
parlementariër? Dan begin je
net de weg een beetje te ken
nen".
Ook het nazistische "Blut-und-
Boden"-trekje dat als een smet
op de Groenen ligt, is nog nu l
met wortel en tak uitgeroeid.
De woordvoerder in Bonn ver
klaart wel dat hun "terug-naar-
de-natuur"-idcaal allerminst
iets met nazi's te maken heeft,
er kan niet worden ontkend
dat in het begin zowel ex
treem-rechts als extreem-links
zich tot de Groenen Tpdklc
aangetrokken. Inmiddels heb
ben figuren als de aartsconser
vatief Herbert Gnïhl en bio-
boer Spnngmann wel aan hun
stutten getrokken en zijn uit de
Groenen verdwenen, maar vij
anden van de beweging halen
deze figuren te pas en te onpas
naar voren om aan te tonen hoe
de beweging door extremen
wordt misbruikt.
Het huidige bestuur van de
Groenen wil echter niets weten
van de "bruine groenen" die
fervente aanhangers zyn van
de "gezonde-geest-in-gezond-
lichaam"-ideeén. Evenmin zijn
extreem-linkse groeperingen
als de zogenaamde K-groepen -
communistische activisten
welkom.Wat de Groenen wèl
willen is de maatschappij ver
anderen. En dat moet begin
nen bij de burgers zelf. Maar
die moeten dat natuurlijk wel
willen. En in tijden van econo
mische crisis en achteruitgang
is het standpunt "Op naar de
nulgroei" moeilijk verkoop
baar. Feit is dat de Westduitse
Groenen het beter doen in wij
ken van de betere stand - waar
bruin het nog wel kan trekken
- dan in de arbeiderswijken.
Maar ook dat gaat veranderen,
zo is hun bedoeling.
België
Dat laatste denken ook de
Vlaamse "Groenen", die onder
de veelzeggende naam Anders
Gaan Leven (Agalev) samen
met de Waalse milieupartij
Ecolo bij de onlangs gehouden
gemeenteraadsverkiezingen in
Belgiè hoge ogen gooiden.
In feite zijn ze al veel verder dan
hun collega's in West-Duits
land, want zij hebben sinds vo
rig jaar vier zetels in de Twee
de Kamer en zelfs vijf in de Se
naat.
Ook zij zijn er, aldus fractievoor
zitter Ludo Dierickx, allesbe
halve op gebrand regeringsver
antwoordelijkheid te dragen.
Een sterke oppositie, allicht,
daar voelt hij ook wel voor. En
dat ook de arbeider de nulgroei
wel wil aanvaarden, daarvan is
hij overtuigd. Natuurlijk zal
het niet van de ene op de ande
re dag gaan, maar geleidelijk
aan begint zelfs de Belgische
regering te beseffen dat er eens
een einde komt aan de bouw
van beton en kerncentrales.
Dierickx: "De arbeider zal dat
op den duur ook inzien, zeker
wanneer alternatieve projecten
ook arbeidsintensievere pro
jecten blijken te zijn".
De laatste verkiezingen hebben,
volgens hem, ook een tendens
in die richting te zien gegeven:
"Agalev heeft twintig keer
minder hoeven uit te geven
aan de verkiezingscampagne
dan de gevestigde partijen. En
toch hebben we forse winst ge
boekt Dat zegt toch wel iets".
Ook in België beloven de politie
ke partijen, uit angst voor
stemmenverlies, beterschap
voor wat het milieu betreft
Maar daar trapt Dierickx nut
in: "Men wil de kleren stelen
en de symbolen, maar echte
daden komen er niet uit hun
handen".
Europees Parlement
In 1984 zullen er weer verkiezin
gen zijn voor het Europese
Parlement. Het ziet er naar uit
dat de Groene Partijen de han
den ineen zullen slaan om mas
saal zetels te veroveren.
In Nederland heeft Bas de Gaay
Fortman alvast maar het voor
touw genomen: bij de Kiesraad
heeft hij de naam Groen I'L.t
form laten patenteren, om bij
de verkiezingen stevig te staan.
De kleine (linkse) partijen zul
len bij die verkiezingen toch
niet aan bod komen, zo is zyn
redenering, dus kunnen zij be
ter onder één noemer stem
menwinst zien te halen. Met al
le Groenen van Europa samen
denkt hij twintig d dertig zetels
te kunnen halen in 1984.
Of de Nederlandse kleine partij
en er blij mee zijn is maar de
vraag. Ineke Lambers van
D'Gfi. voorm.il i...r r. -
ris voor milieuzaken, vindt het
in feite een overbodige luxe.
"Het succes van de Groenen in
West-Duitsland gaat hier niet
op. De gevestigde partyen daar
deden niets aan milieu. Bij ons
hebben de partijen de door ons
gelanceerde ideeën in hun par
tijprogramma's opgenomen",
is zij van mening
Eenzelfde toon valt te beluiste
ren by Bert Willemse. secreta
ris buitenland van Dc Gaay
Fortmans eigen PPR: "Je moet
niet vergeten dat wy m Neder
land al veel verder zyn dan bij
voorbeeld de politici in West
Duitsland of Frankrijk. Hier
praten we over het stopzetten
van Borssele en Dode waard,
onze enige twee kerncentrales
In Frankrijk. West-Duitsland
en België vechten dc Groenen
tegen de bouw van alweer de
zoveelste kerncentrale. Dat is
een heel andere zaak".
Golf
Of ze gezamenlijk in het Euro
pees Parlement zullen komen
of niet, feit blyft dat de groene
beweging als een wassende
golf over Europa is komen rol
len. Dat is een gegeven waar
mee, in de woelige politieke
branding, terdege rekening zal
moeten worden gehouden.
Slechts twee lentes jong. zyn
de Groenen al opgegroeid tot
een eigenwijze puber
