Consumptie daalt fors Scholing in EG schiet te kort Bil Herstel op obligatiemarkt BiW.lli.WW Beursweek Ij Europees onderzoek naar video-dumping Japan: meer import -C Kort zakelijk Bakker: warm werk op onaangenaam uur Gerard de Lange kan 'afgeslankt' verder Sluiting 3000 Ideine winkels voorspeld Kracht handel in gevaar ACH <D (VRIJDAG 24 DECEMBER 1982 Economie Appeloogst Het fruitseizoen 1982 heeft 490 mil joen kilo appels opgeleverd. Dat is 51 procent meer dan in 1981. De opbrengst aan peren is met 120 miljoen kilo negen procent hoger. Dit blijkt uit de definitie ve cijfers van het CBS. De hogere opbrengsten worden toegeschreven aan de grotere produktie per areaal. Volgens het ministerie is 440 miljoen kilo appels geschikt voor de handel. Bij de peren geldi dat voor 105 miljoen kilo. Sowjet-graan De Sowjet-Unie heeft nog 775.000 ton tarwe van de Verenigde Sta ten gekocht. Haar aankopen van Amerikaans graan in het op 1 ok tober begonnen jaar zijn daar mee gekomen op bijna vijf mil joen ton, zo heeft het ministerie van landbouw in Washington meegedeeld. Krachtens de overeenkomst tus sen de twee landen dient de Sow jet-Unie ten minste zes miljoen ton tarwe en mais van de VS te kopen vóór 30 september 1983. Ten hoogste kan acht miljoen ton worden gekocht. Wil "Mos kou" meer van de Amerikanen afnemen dan zal het daartoe toe stemming van de regering in Washington moeten krijgen. Pre sident Reagan heeft al het aan bod voor de verkoop van nog vijftien miljoen ton gedaan, maar daar heeft de Sowjet-regering nog geen antwoord op gegeven. Volgens het ministerie zal de Sow jet-Unie in het lopende markt- jaar 35 miljoen ton graan invoe ren, 25 procent minder dan verle den jaar. Dierenartsen Dierenartsen mogen hun tarieven voor zowel de kleine als de grote huisdierenpraktijk met ingang van vandaag met maximaal vier procent verhogen. De staatsse cretarissen Van Zeil (economi sche zaken) en Ploeg (landbouw) hebben dit besloten. Zij hebben hierbij rekening gehou den met de geraamde kosten- en inkomensontwikkeling. Over de totale praktijkvoering bezien (onder meer inclusief de georga niseerde dierziektebestrijdmg) betekent de tariefaanpassing een gemiddelde stijging van het ta riefniveau met 2,9 procent. Melkveeboer Boeren die minstens zestig procent van hun arbeidstijd in de melk veehouderij werkzaam zijn en minder dan dertig koeien bezit ten, komen in aanmerking voor een rijksbijdrage van maximaal 1500 gulden. Minister Braks (landbouw en visserij) heeft dit gisteren bekendgemaakt. Hij heeft twintig miljoen gulden van de EG gekregen om te verde len onder kleine melkveehou ders. Voor het verkrijgen van het geld geldt verder dat de boer op 1 januari 1982 nog geen 65 jaar was, dat hij melk aan een fabriek levert, en dat hij het geld ge bruikt voor (een) investering(en) die zijn bedrijf ten goede komen. Iglo DEN HAAG (ANP) - De kwaliteit van het werk in de bakkerijsec tor staat onder druk. Alle partijen zijn het erover eens dat met name de arbeidsomstandigheden ongunstig zijn in de brood bakkerijen. Vooral de werktijden worden als ongunstig ervaren, mede doordat de werk- en rusttijdenregeling vaak wordt over treden. Bovendien is er sprake van duidelijke ongemakken als hitte. Dit staat in een gisteren gepubliceerd onderzoek naar de arbeids omstandigheden in de bakkerijsector, dat door het instituut voor toegepaste sociologie te Nijmegen is uitgevoerd m op dracht van het ministerie van sociale zaken. De onderzoekers menen dat bij oplossingen van de problemen gekeken moet worden naar het basisloon in de bakkerijen, de rol die voorkeuren van de consument mogen en kunnen spelen in de besluitvorming over een werktijdenregeling. Zij benadrukken dat met name de automatisering en de wijze waarop de broodafzet georganiseerd is, van grote invloed zijn op de kwaliteit van de arbeid. UTRECHT (ANP) - Dankzij de be slissing van de bedrijfsvereni ging Detam om doorbetaald loon (ruim een half miljoen gulden) niet terug te vorderen, kan wit goedketen Gerard de Lange in afgeslankte vorm een nieuw le ven beginnen. De Detam nam de doorbetaling van de lonen over toen Gerard de Lange eerder dit jaar ernstig in de problemen kwam. De banken wilden alleen met plan nen om Gerard de Lange in een wat andere opzet voort te zetten in zee als de Detam haar claim zou inslikken. Terwille van de werkgelegenheid heeft de be drijfsvereniging gisteren inder daad die beslissing genomen Volgens Detam-directeur drs. W.M.J. van der Snoek betekent dat in feite de redding van het bedrijf. Van de 44 filialen kun nen er nu 35 weer gaan draaien en van de 166 werknemers kun nen er circa 140 aan de slag blij ven. Van der Snoek wees erop dat de Detam formeel het recht had om het voorgeschoten bedrag terug te vorderen. Maar dan was het bedrijf ongetwijfeld weer failliet gegaan en had de Detam voor de ww-uitkeringen moeten opdraai en. Dan was de Detam waar schijnlijk nog meer geld kwyt geweest. Er komt een studie naar de moge lijkheden van een kortere werk week voor het totale Iglo-perso neel (1.050). De Iglo-directie heeft dit gisteren met de vakbon den afgesproken. Iglo verbindt aan deze studie vol gens een woordvoerder wel een aantal voorwaarden. De belang rijkste is, dat inleveren van werk tijd ook inleveren van loon moet betekenen. Bij Iglo dreigen 120 gedwongen ontslagen, 50 in Hoogeveen bij dochter Lucas Aardenburg en 70 bij Iglo in Utrecht. De ontslagen houden verband met een dalen de verkoop van diepvriespro- dukten. Het onderzoek naar per manente werktijdverkorting moet uitwijzen in hoeverre deze gedwongen ontslagen nog nodig zijn. (Van één onzer verslaggevers) DEN HAAG - De consump tie van levensmiddelen, drank en rookwaar per Nederlander zal in de ko- mende vier jaar dalen naar het niveau van 1968 of, in een iets gunstiger geval, 1971. Dat zal met zich meebrengen dat twee- tot drieduizend kleine, zelfstandige win keliers hun deuren moe ten sluiten. Die voorspelling doet het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) in een onderzoek naar de ontwikkelingen in de levensmid delenindustrie. Voor het onder zoek, dat in maart zal zijn afge rond, is opdracht gegeven door het ministerie van economische zaken. Het CBL hanteert twee modellen. In het eerste model zijn de ver wachtingen van het Centraal Planbureau (een daling van de bestedingen met drie procent in 1983) doorgetrokken tot 1987. Dat levert een teruggang op van 39 miljard nu naar 34 miljard over vier jaar en daarmee de sluiting van 3250 levensmiddelenwin kels. In het tweede model zijn de meer jarenramingen van de regering als uitgangspunt gekozen. Het resultaat is een daling in de be stedingen van twee miljard en de sluiting van 3250 winkels in de komende vier jaar. Volgens het CBL zullen de klappen uitslui tend onder zelfstandigen vallen. Het grootwinkelbedrijf ziet daar door zijn marktaandeel toene men van 52 procent in 1982 tot 62 (of 60) procent in 1987. Uit het onderzoek blijkt verder, dat in de afgelopen tijd een verschui ving heeft plaatsgevonden in het consumentengedrag. Meer dan de helft van de klanten is of van winkel veranderd of is meer be wust (aanbiedingen, goedkopere merken) gaan kopen. Dat gaat vooral op voor jonge gezinnen met lage inkomens. Bij de berekeningen is overigens geen rekening gehouden met een eventuele verkoopbeperking van tabak en alcoholische dranken. In dat geval zal de uitkomst voor de kleine kruidenier nog slechter zijn. De stichting Volksgezondheid en Konsumenten Kontakt hebben er in een 'open brief de staatsse cretarissen Van der Reijden (Volksgezondheid) en Van Zeil (Economische Zaken) aange drongen op snelle indiening van het wetsontwerp over beperking van het tabaksgebruik. Beide or ganisaties willen de tabaksver koop beperken tot de speciaalza ken. Daarnaast willen zij onder meer een verbod op het gratis uitdelen van sigaretten bij (voor al door jongeren bezochte) sport festijnen en discoshows als eer ste aanzet voor een algeheel re clameverbod. De koopkrachtdaling uit zich (nog) niet in afnemende vakantiedrukte op Schiphol. De vertrekhal was gisteren althans vol met Nederlanders, die de kerstdagen in Spanje of in de Alpen doorbrengen. 'Schrikdraad houdt vis weg IJMUIDEN (ANP) - Waterpomp stations kunnen de zich de over last van .miljoenen vissen bespa ren met een elektrisch 'gordijn', dat is ontwikkeld door ESTS, de ontwerp-afdeling van Hoogo vens. Vissen houden zich graag op bij de aanzuigpunten van de pompsta tions, omdat het water daar door de stroming rijk is aan zuurstof. Jaarlijks worden daardoor mas sa's vis worden meegezogen. Be staande middelen om de vis te weren - licht- of geluidssignalen - zijn niet afdoende gebleken. Roosters wel, maar die hebben het nadeel van hoge onderhouds kosten. Het sturen van stroomstoten door het water is volgens ESTS wel een effectief middel om vis te weren. BRUSSEL (ANP/UPI) - De EG- commissie in Brussel gaat een onderzoek instellen naar de im port in Europa van videorecor ders uit Japan. Een woordvoer der van de commissie heeft dat gisteren meegedeeld. Daarmee geeft de commissie gehoor aan een klacht van Europese fabri kanten en ondernemers die een gezamenlijk belang hebben in het door Philips en Grundig ont wikkelde systeem "Video 2000-" Volgens de klacht van de produ centen en ondernemers die be langen hebben bij het systeem "Video 2000" tracht Japan met dumpingpraktijken het Europe se produkt uit de markt te druk- TOKIO (UPI) - Japan heeft ermee ingestemd om zijn invoerrechten op tabak, koekjes en chocolade te verlagen, zo is donderdag van ambtena ren in Tokio vernomen. De Japanse regering reageert hiermee op een brief van president Reagan aan premier Nakasone. waarin op afschaf fing van importbelemmerendc maatregelen in Japan wordt aangedron gen. Daarin zouden vooral tabakswaren zijn genoemd. De verlaging van de invoerrechten zou mede een reactie zijn op het Ame rikaanse besluit om Japan voorlopig niet wegens zijn handelsbeleid ter verantwoording te roepen voor de GATT, de Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel Eerder was in Washington meegedeeld dat werd overwogen een formele klacht tegen Japan bij het bureau van de GATT in Genève te deponeren. Over de omvang van de verlaging is nog niet beslist. ken. De prijs van Japanse i ders is in een jaar tijd met 60 pro cent gedaald. Ze zou nu onder de Japanse kostprijs liggen. De im port van Japanse videorecorders in Europa is van 1,1 miljoen stuks in 1980 opgelopen tot 2,8 miljoen stuks in de eerste acht maanden van dit jaar. aldus de Europese producenten. De invoer van videorecorders, lich te vrachtwagens en bromfietsen uit Japan zal voortaan door de EG-commissie nauwkeurig wor den gevolgd. Dat is het gevolg van besluiten die op 14 decern ber in de Europese ministerraad zijn gevallen. De EG-commissie maakte gisteren bekend dat ze nu alle maatregelen voor het nauwkeurig volgen van de Ja panse importen heeft genomen. Een strenge bewaking van de Ja panse import bestond al voor personenwagens. televisietoe stellen en -buizen en werktuig machines. Volgens de EG-commissie is 80 procent van de videorecorders die in de eerste zes maanden van dit jaar in Europa verkocht wer den. afkomstig uit Japan. Van al le verkochte bromfietsen kwam 92 procent uit Japan Van alle verkochte lichte vrachtwagens was 13 procent uit Japan afkom stig, maar in sommige lidstaten was dat 60 tot 80 procent In de Europese Gemeenschap is er een algemeen onbehagen over het vermogen om op de wereldmarkt te concurreren Het gevoel leeft dat de eind sprint wordt verloren Dit komt tot uiting in het eerste en voorlopige rapport van de Eu ropese Commissie, het dage lijks bestuur van de Gemeen schap. over de concurrentiepo sitie van de EG De oorzaken van de bezorgdheid zijn, onder meer de achteruit gang in de traditionele secto ren, de wijziging in de struc tuur van de wereldhandel en een achterstand in nieuwe technologieën. Maar eerst de positie van de EG in de wereldhandel. Uit de cij fers van Eurostat, het bureau voor de statistiek van de Ge meenschap, blijkt dat de EG 35 pet van de werelduitvoer voor haar rekening neemt. Dat is echter met inbegrip van de uit voer tussen de EG-landen on derling. De onderlinge uitvoer is ruim 53 pet van de totale EG- uitvoer, zodat de gezamenlijke export naar wat heet derde lan den iets meer dan 16 pet van de wereldhandel beloopt. De EG is hiermee de grootste handelspartner in de wereld (het aandeel van de Verenigde Staten is bijna 12 pet, dat van Japan, de derde in grootte, bij na 7 pet). Voor een gevarieerd assortiment van produkten heeft de Gemeenschap dan ook aanzienlijke marktaande len. Binnen de 24 westerse, geindustrialiseerde landen om vattende Organisatie voor Eco nomische Samenwerking en Ontwikkeling is de EG met een aandeel van 37 pet in de totale OESO-uitvoer ook de grootste exporteur, opnieuw met de VS als tweede (25 pet), ook nu ge volgd door Japan (15 pet). door Bote de Boer Van branche tot branche ver schilt de positie vanzelfspre kend. Voor industrieproduk- ten lijkt de positie van de EG binnen de OESO sterk: 38 pet. Maar de EG verliest terrein aan Japan, dat met een aandeel van nu 19 pet naar verhouding sterk staat. Ook weer binnen de OESO is Japan sterk in de staalsector en dit land zal naar verwachting de EG in deze branche spoedig voorbijstre ven. Japan heeft de EG voorts bijna ingehaald als grootste ex porteur van auto's. Het aandeel van de EG in de uitvoer van bureaumachines en apparaten en installaties voor telecom municatie (25 pet van de OE- SO-export) neemt af Het is gelukkig niet aan alle fron ten een neergaande Ujn. De EG heeft een sterke positie in de export van consumptiegoede ren en beheerst, binnen de OE SO. de hele markt voor halffa brikaten Wat het aandeel van de Gemeenschap in de wereld handel aangaat, komt twee derde van de gezamenlijke ex port uit de sectoren metaal, chemie, machines, auto's en de landbouwindustrie Per EG- land verschilt het uiteraard Nederland is van belang wat betreft de chemische en de landbouwindustrie. En nu zyn we bij de zorgen. De exportpositie van de Gemeen schap in totaal wordt overeind gehouden door het grote aan deel in dc uitvoer van produk ten uit de landbouwindustrie en van de grondstoffen Voor industrieprodukten heeft de EG terrein moeten prijsgeven aan Japan en de VS De Europese Commissie oor deelt dat dc Gemeenschap als geheel te veel blyft berusten op de uitvoer van een grote reeks van conventionele tech nologische produkten, waar door de concurrentiepositie wordt bedreigd, zowel wat be treft de prijs als de innovatie, de vernieuwing. Zowel de VS als hebben zich bij bepaalde produkten aanzienlijk meer gespeciali seerd dan de EG. In bepaalde sectoren is de mate van specia lisatie in Japan zelfs aanzien lijk hoger dan in de VS of de EG. In de Gemeenschap is de industriële specialisatie nog maar in beperkte mate aange past aan de veranderingen in vraag en aanbod op de wereld markt. Daar komt by dat er een achteruitgang is in produkten die een hoogwaardige techno logie en een grote mate van technische vaardigheid verei sen. De Europese Commissie spreekt van een verontrustend beeld, mede gezien het naar verhouding hoge loonpeil in de EG Onderwijs Volgens het rapport van de Euro pese Commissie zyn er aanwij zingen dat Europa over minder wetenschapsmensen en inge nieurs beschikt dan Amerika en Japan. In sommige EG-lan den nam het aantal studenten in deze studierichtingen de af gelopen tien jaar af. Daarnaast is het niveau van het ondcrwys in Europa lager en meer ge richt op ontplooiing van de jeugd dan op vorming voor het beroepsleven. De Europese Commissie noemt het zorgwekkend dat in Euro pa veertig procent van de jeugd na de basisopleiding geen vervolg-onderwijs geniet In Japan wordt veel meer de nadruk gelegd op tflChfli 1 vaardigheid De beroepsoplei ding is daar overigens veelal geconcentreerd in de bedrij ven. waardoor de opleiding ook zeer gespecialiseerd is Het peil van de voortgezette vor ming in Europa is zeer laag. vergeleken met de VS en Ja pan. Nadat men eenmaal een volle baan heeft is verder-leren een uitzondering. Hooguit één op de tien werknemers volgt byscholing of een nieuwe op leiding. Geen beste zaak, aan gezien de technologische ver anderingen snel en omvangryk zyn. Eenmaal verworven be kwaamheden verouderen daardoor snel en de beroepsbe volking wordt star als er geen vervolgtr«nning plaatsvindt Dat dc concurrentiekracht van de EG in gevaar is, ligt echter niet alleen aan het onderwys De Europese Commissie con stateert onder andere ook dat de Europese managers minder gauw risico's nemen en minder aandacht hebben voor de kwa liteit van hun produkten dan de Amerikaanse en Japanse ondernemers Dit maakt hen minder opgewassen tegen de concurrentie In de laatste volle week van 1982 - volgende week vrijdag wordt de Amsterdamse beurs geslo ten - bleef de ondergrond van onze effectenbeurs solide en krachtig. Zelfs de zwakke inzet deze week van Wall Street kon de beurs niet uit zijn even wicht brengen. En toen New York dinsdag weer een van zijn bekende haussestunts liet zien met een koersstijging van meer dan 26 punten, was woensdag het hek van de dam. Het meest opvallende was ech ter de krachtige ommekeer op onze obligatiemarkt. Tot dus ver had december hier weinig indrukwekkends opgeleverd. Er was zelfs eerder een zekere tendens tot afbrokkeling, maar daaraan kwam deze week plot seling een einde. Eerder al had geldmarkt een krachtige om mezwaai gemaakt cn begon het daggeld scherp in prijs te dalen. Hoewel de lange rente zich hier aanvankelijk niet veel van aantrok, móest toch ook hier nadien gecappituleerd worden met als gevolg enkele dagen van fikse koersstijgin gen op de obligatiemarkt. De jongste 7,75 procent staatsle ning die vorige week tot 99 procent was ingezakt, na op 100,2 procent te zijn geëmi- teerd, begon snel aan te trek ken en doorbrak in enkele da gen de 100 procent om tot circa 101 procent op te lopen. Het rendement begon hierdoor tot 7.5 procent in te zakken Een gunstig vooruitzicht voor 1983, want het is duidelijk dat nog lagere rente dan thans voor onze sterk aangeslagen economie hoogst welkom blijft. In dit verband was het deze week verschenen rapport van de Organisatie voor Eco nomische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) bepaald alarmerend. Veel op een krach tig economisch herstel voor West-Europa heeft deze club niet. De werkloosheid zal nog aanzienlijk stijgen Ons land wordt de dubieuze rol toebe deeld met 17 procent van de beroepsbevolking aan werklo zen tegen eind 1983 als voor trekker te fungeren. Maar het sociale akkoord in de Stichting van de Arbeid kwam te laat om nog tot een eventue le herziening van deze progno se te kunnen leiden, zodat het nog mee kan vallen, zo werd te verstaan gegeven. Het meest positieve voor ons land is de verwachting van een gigan tisch overschot van 17 miljard gulden op onze betalingsba lans volgend jaar. Want hier door blijft er voldoende ruimte voor de zo gewenste verdere rentedaling, welk inzicht de oorzaak is voor de snelle koers stijgingen deze week op onze obligatiemarkt. Voor de Verenigde Staten was de OESO optimistischer. Later in 1983 zou de reële economische groei daar kunnen oplopen tot 4 procent, terwijl die voor West-Europa maar op een half procent wordt becijferd. Ook voor het inflatiebeloop blijft de OESO optimistisch. Deze liep in 1982 in de aangesloten lan den terug tot 7,2 procent, m 1980 nog 13 procent, en zal vol gend jaar gemiddeld 6,5 pro cent bedragen. Voor ons land sluit minister Van Aardenne een daling beneden de 4 pro cent zelfs niet uit. In de Verenigde Staten werd de ze week bekend dat daar de in flatie in november maar een half procent had bedragen, waardoor er op jaarbasis niet meer dan even 4 procent uit de bus zou rollen. De willige beursstemming afgelopen dinsdag in Wall Street hield daarmede rechtstreeks ver band. Want verwacht wordt dat door de snel teruglopende inflatie de geldpolitiek steeds verder verruimd zal worden. Ook de Amerikaanse obligatie- markten begonnen deze week daarom fors op te lopen. Aan de beursomzetten kon ech ter duidelijk worden gezien dat het jaareinde nadert. Vele gro te institutionele beleggers doen niet meer mee. maar zyn bezig hun balans glad te stry ken. Daarnaast spelen belas tingverkopen een belangrijke Mrt ggr „Mm JCf MUBfiti jrj Ja1 wt 11*7 "V li door C. Wagenaar rol. Verder moest deze week het onduidelyke slot van de olielandenconferentie worden verwerkt- Want ook al is de OPEC niet uit elkaar geploft, het geheel hing toch als los zand aan elkaar waarby ieder lid een soort vrijbrief kreeg om met zijn olie te handelen zoals het hem goeddunkt Door de altyd hoog liggende winter- vraag, blijft dc internationale oliemarkt voorlopig op niveau, zo wordt in oliekringen veron dersteld. Maar volgend jaar zal deze zaak toch uitermate hard op de proef worden gesteld Voor de wereldeconomie als geheel wordt dat een van de grote kernvraagstukken van 1983 Want vele landen zyn. wat hun economische maar vooral financiële positie be treft, sterk van de oliepryzen afhankelyk. De effectenbeur zen hadden dus weinig directe aangrijpingspunten met het slot van de OPEC-conferentie Want voorlopig zal er weinig veranderen Amsterdam maakte zich er in elk p v il niet druk om De scherpe reactie van de vorige week. waarby het algemeen beursge- middelde drie punten afstond, werd nu omgezet in een flink herstel. Vele topfondsen van de laatste tyd scoorden daarby behoorlyke koersstygtngen In vier dagen tyds werd hierdoor twee punten op de index terug gewonnen Ook de obligatie index steeg twee punten wat byzonder veel is. Het meest in het oog sprong Uni lever omhoog, nadat het fonds een paar weken op even boven de 180 gulden was blyven han gen. Deze week kwam dc note ring weer boven de 190 gulden Een opmcrkelyk herstel bock te ook Ennia, die vonge week door een tegenvallende winst- prognose tot f 125 was inge zakt. Nu rees de koers weer tot f135 Een byzond- r filflAl winststygingvcrwachting van Gist Brocades bracht dit aan deel van f106 op f 117. Rond f5, meer werd er betaald voor ACF. Heineken, Holec, KLM cn de ABN Teleurstellende bcdryfsmedcdelingcn van de KNP lieten hier dc koers f6. vallen. En de benarde ftnancië le situatie rond het Ryn Schel de Verolme concern bracht daar de koers op een nieuw laagtcpunt van f 14.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 25