Van verslaggever
tot postermagnaat
Dat gaat maar door!
Lage prijzen bij Shell.
Interview
Shell helpt, óók met lage prijzen
-c
Verkerke: een kwart
eeuw reprodukties
Nu weer 'n flacon ruitontdooier van f 3,15 voor f 1,50.
DINSDAG 21 DECEMBER 1982
Varia
Wat zitten die mensen nou toch in-
gewikkeld te harrewarren over
die onthullende BVD-rapporten
die De Telegraaf en daarna
TROS-Aktua in handen hebben
gekregen, hoewel ze uiterst ge
heim waren. Wat staat er in? Dat
er sprake is van Russische bein
vloeding van sommige Neder
landse vredesbewegingen. Liefst
negentien vragen zijn daarover
in de Tweede Kamer gesteld aan
minister van binnenlandse za
ken Rietkerk, en één van de vra
genstellers, drs. A. H. D. Wage
naar van de RPF, hoorde ik
daarna op de radio. „Deze Adje
Wagenaar" noemde hij zichzelf.
Een ware naief, zoals ze niet
meer geschilderd worden.
Weliswaar was de minister niet in
details getreden, maar het feit
dat de minister (de MINISTER!)
gezegd had dat er wel degelijk
van beïnvloeding sprake was,
moest voldoende zijn. Alsof een
minister een puur objectief or
gaan is, en niet iemand die ge
zien zijn politieke geloofsovertui
ging het misschien wel handig
vindt de vredesbeweging in dis
krediet te brengen nu het Neder
landse volk niet zo happig blijkt
te zijn op het plaatsen van kruis
raketten.
Daar komt bij dat het volgens de
minister ook voornamelijk om
Stop de neutronenbom gaat, en
niet om het IKV. Dat Stop de neu
tronenbom communistisch „geïn
filtreerd" is en was, weten de le
zers van deze rubriek al sinds 15
januari 1979. Ik had de culturele
manifestatie in de Nieuwe RAI
bezocht, zelfs als lid van het Co
mité van Aanbeveling, en heb
toen beschreven wie in het mid
den op de eerste rij als hoogwaar
digheidsbekleders zaten: CPN-
voorzitter Hoekstra, CPN-kamer-
lid Wolff, en een aantal anonieme
en hoogstwaaschijnlijk oostblok-
kiaanse diplomaten!
Ik vertelde ook nog dat een foto
graaf mij kwam vragen of ik
wist wie er naast Joop Wolff zat,
want dat had men hem niet wil
len vertellen! Tot de officiële in
leiders behoorden Rudi van der
Velde en Jan BLök, beiden van
de CPN. Jan Blok verried zichzelf
nog even, want toen hij zijn toe
spaak had beëindigd en iedereen
instemmend applaudiseerde, be
gon hij volgens goed oostblok-
kiaans gebruik zelf mee te klap
pen...
„De verhouding niet-CPN'ers tot
CPN'ers in het Comité van Aan
beveling en op het artiestenpo
dium leek mij omgekeerd evenre
dig aan de verhouding niet-
CPN'ers tot CPN'ers in de zaal en
op de eerste ere-rij", schreef ik.
Tot de vele artiesten behoorde ook 's
werelds beroemdste levende
clown, Oleg Popov. Op de pers
conferentie die hij gaf heb ik hem
toen een paar beleefde vragen ge
steld:
„Dit is een mooie manifestatie,
maar is de Sowjet-Unie niet meer
gebaat met óók een neutronen
bom?"
Hij zou daarover zijn mening ge
ven zodra zijn circus door een
neutronenbom was getroffen.
„Was hij niet teleurgesteld dat er,
behalve uit Nederland, zo weinig
artiesten uit westerse landen wa
ren komen opdraven?"
Tja, zei hij, ze zaten misschien aan
contracten vast.
„Was dat voor u dan geen pro
bleem?"
Popov antwoordde dat hij toeval
lig vakantie had en daardoor
had kunnen komen.
Dat kan natuurlijk best waar ge
weest zijn, mij ontbraken de mid
delen om zijn vakantieschema in
de Sowjet-Unie te achterhalen,
maar los van het feit dat het dan
een hele tref was dat zijn vakan
tie precies tijdens de Stop de neu
tronenbom-manifestatie viel,
was er ook nog het feit dat de
Tsjechische mimespeler Fialka
mij de avond tevoren in een
openhartige bui verteld had dat
hij, om in Amsterdam aanwezig
te kunnen zijn, voor twee voor
stellingen door de Tsjechische re
gering was uitgekocht. Zoveel
prijs stelden de Oostbloklanden
blijkbaar op het welslagen van
de anti-neutronenbom-manifes-
tatie in Amsterdam, dat zij hun
bekendste artiesten daar graag
voor loskochten!
Het was dus niet De Telegraaf, die
als eerste de financiële betrok
kenheid van de Oostbloklanden
met Stop de neutronenbom aan
toonde door domweg te citeren
uit een geheim BVD-rapport,
maar De Trijfel, die dit bijna
vier jaar geleden al door eigen
speurwerk aantoonde! Blijft de
vraag waarom iemand, die zich
anti-communist noemt, dan toch
in het Comité van Aanbeveling
gaat zitten van een manifestatie
waarvan hij weet dat zij doorde
semd is met communisten.
Omdat ik van mening ben dat je je
standpuntbepaling niet altijd af
hankelijk kan maken van je me
destanders. Bij die honderddui
zenden kaarsen die op die ene
avond voor Polen achter het
raam werden ontstoken, waren
er ongetwijfeld vele van aanhan
gers van de Centrumpartij. Had
ik daarom mijn kaarsje ge
schrokken moeten uitblazen?
„Als ik een nieuwe poster bedenk of als ik een ontwerp
beoordeel, denk ik altijd aan een verpleegster". Zo'n
zinnetje vraagt om uitleg, en de man uit wiens mond
het rolde, directeur E. Ph. Verkerke van het gelijkna
mige Edese posterbedrijf, geeft onmiddellijk een na
dere verklaring.
„Ik denk aan een verpleegster, omdat die in feite onze
ideale klant is. Ze wonen vaak alleen op kamers, die
niet zo gezellig zijn en waar een poster fleur brengt; ze
heeft het geld om zo'n ding te kopen en gezien haar
beroep heeft ze een idealistische trek in haar karakter.
Voor die mensen maken wij ons produkt".
Posters maakt Verkerke al 25 jaar. Een kwart eeuw geleden begon
hij met twee zwart-wit posters per jaar. Vijftien jaar geleden
kwam de eerste kleurenposter uit. „Ik ging er vier per jaar maken
en dacht: dit is het toppunt, Verkerke. Meer zul je in het leven
niet bereiken. Hoger kun je niet". De directeur, die zelden de
plank mis slaat, had het hierin mis. Hij heeft nu ruim 500 posters
in de catalogus staan en per jaar gaan er veertig tot vijftig mil
joen over de toonbank...
Verkerke heeft, zo zegt hij, altijd posters willen ontwerpen en verko
pen. Toch leek het er na de oorlog niet op dat hij dit zou bereiken.
De directeur van ,,'s werelds kleinste multinational", zoals hij zijn
bedrijf liefdevol noemt, werkte als redacteur bij het CPN-dagblad
De Waarheid. Lid van die partij was hij niet. „Ik ben ook nooit een
echte communist geweest. Maar er heerste in de eerste jaren na de
oorlog een prettige sfeer. De krant was tijdens de bezetting geboren
en in 1945 wilden we allemaal niets liever dan Nederland opbou
wen".
Toch kreeg Verkerke gaandeweg
moeilijkheden. Als hij
raadsverslagen maakte, kregen
alle partijen van hepi hun por
tie, maar het meeste van wat de
niet-communistische fracties
zeiden werd er uitgeschrapt
„Dat beviel me niet". Uiteinde
lijk kwam het tot een breuk, in
1949. „Mijn schisma met De
Waarheid ging over kleine za
ken. Niet over de communisti
sche staatsgreep in Praag in
1948 bijvoorbeeld. Toen dacht
ik nog dat de communisten le
gaal aan de meerderheid waren
gekomen. Ik ging weg omdat
ik mijn mond moest houden
als ik hem wilde opendoen".
Na zijn journalistieke loopbaan,
die hij in 1953 afsloot, dook
Verkerke in het uitgeversbe
drijf. Hij weet het nog als de
dag van gisteren. „Ik ging met
reprodukties van Karei Appel
boekhandelaren langs. Op een
dag bezocht ik er zes en 's
avonds had ik niet één repro-
duktie verkocht". Maar hij zet
te door en het bleek dat met
het ontwerpen en verkopen
van posters een wereldwijde
markt was aangeboord. „Een
van de eerste was die poster
van Che Guevara. Een enorm
succes is dat geworden. Hij is
al uit de collectie geweest,
maar komt nu weer terug. Er is
weer een nieuwe generatie die
er belangstelling voor heeft".
door
Hans Boele
om de tafel zitten en gaan alle
suggesties door de zeef En dan
nog wordt niet alles wat wordt
goedgekeurd is in een produkt
omgezet Ik heb duizenden
schitterende ontwerpen in re
serve".
Meegaan
Verkerke in zijn kantoor te Ede: de verpleegster als maatstaf.
ten betalen. Toen hebben we
een aantal ontwerpen geleverd
en de posters zijn daar ge
drukt. Ze lopen als een trein".
In andere landen heeft hij
soms moeilijkheden met de
censuur. Vadertje Staat wil
zijn onderdanen wel eens be
tuttelen. Zo zijn posters met
blote meisjes voor de autoritei
ten in Arabische landen taboe.
„Het waren schitterende, maar
afschuwelijke foto's. Dat kan,
maar ze bevielen mij niet. Ik
kreeg de indruk dat het geweld
verheerlijkt werd". Evenmin
zal hij ooit een plaat uitbren
gen waarmee met bepaalde za
ken, zoals de godsdienst, de
spot wordt gedreven. „Een
poster waarin bijvoorbeeld de
paus belachelijk wordt ge
maakt, drukken we niet".
Dat soort posters heeft Verkerke
ook helemaal niet nodig, want
er zijn ideeën genoeg. „Een
aantal van de 550 werknemers
doet niks anders dan nieuwe
ontwerpen bedenken. We krij
gen ook veel ideeën van bui
tenaf, maar daar is veel rom
mel bij. Regelmatig gaan we
Bij het ontwerpen van nieuwe
posters wordt er niet met de
natte vinger gewerkt „Dat
kunnen we ons niet permitte
ren. Je moet een smaakveran-
dering tijdig doorhebben. Als
de trend bij een programma als
Top-Pop verandert, moeten
wij mee. Onze kopers bestaan
voor een belangrijk deel uit
jeugd, en de termijn waarin
een poster goed loopt, wordt
steeds korter".
Als de nieuwe catalogus uit
komt werken we alweer aan
de volgende, met weer nieuwe
posters erin".
Die 'omloopsnelheid' is niet
overval even hoog. „Nederland
is toonaangevend, samen met
Engeland. En ook in Japan wil
len ze het allernieuwste heb
ben, en onze ervaring is dat als
een poster in Japan goed loopt
hij het in heel de wereld goed
doet". In landen als België en
Frankrijk gaat het wat langza
mer. Posters die hier nauwe
lijks meer lopen, doen het in
die landen nog goed Soms
blijken bepaalde posters alleen
maar in bepaalde landen goed
te lopen. „Dat ding met Mash
bijvoorbeeld. In Amerika een
bestseller, hier nauwelijks".
Het zal geen verbazing wekken
dat directeur Verkerke, gezien
de verkoopcijfers van zijn be
drijf, de toekomst zonnig
ziet „Natuurlek, ook wy n
ken dat er minder gekoch
wordt maar ons bedryf is mm
der crisisgevoelig dan vele
dere. Dat komt voor een be
langrijk deel omdat wy een
goedkoop produkt leveren
Een poster kost gemiddeld een
tientje. Eigenlijk is ons pro
dukt alleen maar goedkoper
geworden. Jaren geleden kost
te zo'n ding zeven gulden,
maar toen was het formaat de
helft kleiner...".
Weer nieuw
En zo zal de bebaarde kop van
deze Zuidamerikaanse vrij
heidsstrijder (of terrorist, al
naar gelang de politieke opvat
ting van de koper) de komende
tijd weer vaak te zien zijn in de
collectie posters bij de boek
handel. Volgens Verkerke
gaan alle posters er na verloop
van enige tijd uit. Je kunt een
schitterende poster van een
kat hebben, maar op een goeie
dag zijn de mensen er toch op
uitgekeken. Dan gaat die pos
ter eruit, er komt een nieuwe
poes en na jaren komt soms die
oude poster weer in de collec
tie, omdat hij voor veel mensen
dan weer nieuw is".
Dat is de gang van zaken by de
succesvoile prenten. En suc
cesvol betekent dat er gemid
deld 50.000 per jaar van ver
kocht worden. „Sommige lo
pen zo goed dat er 200.000 per
jaar over de toonbank gaan.
Maar als er niet meer dan
25.000 van verkocht worden,
gaat hij eruit. Dan is er kenne
lijk iets niet goed aan dat ding.
Ik ga van het standpunt uit dat,
wanneer een poster niet wil, er
iets aah mankeert".
Natuurlijk zet Verkerke die gi
gantische aantallen niet alleen
in ons land om. Er zijn in totaal
tien vestigingen in evenzovele
landen: bijna heel West-Euro
pa, Amerika, Canada. Maar de
posters komen overal ter we
reld terecht, ook daar waar nie
mand het verwacht. „Vorig
jaar kregen we een mooie or
der uit Irak. Toen de truck met
oplegger op weg ging, had de
begeleider een dik pak docu
menten bij zich. Hij moest met
de zending 23 grenzen over.
Toen de wagen het terrein af
draaide, stond het personeel
langs de kant te applaudisse-
Rechtbank
En zo exporteert Verkerke zyn
posters naar tal van landen,
hoewel dat soms niet zonder
slag of stoot gaat. „Wij konden
eens aan Brazilië leveren, maar
we moesten 125 procent in
voerrechten op onze produk-
„Ook in Zuid-Afrika, waar we
veel verkopen, zijn er wel eens
moeilijkheden. We hebben een
schitterende poster van een
blank meisje, dat liefdevol
door een neger omarmd wordt.
Dat mag niet in Zuid-Afrika".
Soms krijgt Verkerke proble
men waar die absoluut niet
verwacht worden. Hij moest in
München voor de rechter ver
schijnen nadat een moeder een
klacht had ingediend wegens
pornografie. Verkerke moet
nog lachen als hy er aan terug
denkt.
„Een oud opaatje had voor zijn
kleinkind een poster gekocht
waarop de letters van het alfa
bet worden voorgesteld door
blote mensen. Helemaal niet
obsceen of zo. De figuren wa
ren ook klein, en daarom had
die kippige opa niet gezien wat
het voorstelde. Hij zag alleen
maar de letters. Maar de ou
ders van het kind waren boos,
maakten hem uit voor vieze
ouwe kerel en gooiden het
voor de rechter". Verkerke
kwam in het beklaagdenbank
je en werd veroordeeld tot de
symbolische boete van één
mark. „De poster mocht niet
meer in het openbaar vertoond
worden".
Dat het bedrijf zo weinig met
dergelijke toestanden te ma
ken heeft, komt volgens de di
recteur ook omdat er bij het
uitbrengen van nieuwe posters
bepaalde normen gehanteerd
worden. „Ik heb het al eens
eerder gezegd: wij verkopen
geen porno. De mensen die dat
willen, kunnen wel ergens an
ders terecht. Wat wij bieden
moet overal kunnen hangen.
Het gaat ons om schoonheid,
niet om smerigheid". Verkerke
meent dat al zijn posters die
toets kunnen doorstaan.
Posters die geweld verheerlijken
zijn bij het Edese bedrijf even
min te vinden. „Er komt bin
nenkort een fraaie poster van
een Poolse kunstenaar, een
portret van vakbondsleider
Lech Walesa. Door zijn gezicht
lopen strepen prikkeldraad.
Dat kan, vind.ik, want deze
poster komt voor de geweld
loosheid op. Walesa is immers
slachtoffer? Maar toen hy ooit
een aantal foto's uit de Viet-
nam-oorlog onder ogen kreeg,
weigerde Verkerke daar een
poster van te maken.
ADVERTENTIE
Bij Shell blijven de prijzen laag Op
vrijwel al onze stations - ook langs de snel
weg - is de benzine scherp geprijsd.
Maar ook voor allerlei andere arti
kelen betaalt u geen cent te veel. En tijde
lijk betaalt u voor'n flacon ruitontdooier
zelfs héél weinig.
Voor f 1,50 (normaal f 3,15) krijgt u
hartje winter uw ruiten moeiteloos boven
nul. Zodat u 'n uitstekend zicht houdt op
de weg én op de lage prijzen bij Shell.
