c
Verdi-koorts slaat
toe in heel Italië
Con Amore gedisciplineerd
Kwartet op luchtige toer
3
c
3
Italië bezorgd over uitlenen Vaticaanse kunst
Scheepvaart
DONDERDAG 16 DECEMBER 1982
ROME (DPA) - Italië zit gevangen in de Verdi-koorts. Een negendelige televisieserie die
deze herfst aan de in 1813 geboren en 1901 overleden operacomponist is gewijd, heeft
alle kijkcijfers geslagen. Platen met muziek van Verdi en boeken over zijn leven bele
ven een hoogconjunctuur. Toen de tweede aflevering van de gefilmde biografie werd
uitgezonden, stelden de statistici van de RAI, de Italiaanse radio- en televisieomroep,
vast, dat 11,4 miljoen toestellen op het programma afgesteld waren.
Regisseur Renato Castellani trok
twee jaar voor de produktie uit
en stak meer dan 100 toneelspe
lers en 18.000 figuranten in onge
veer 4.000 kostuums uit de ne
gentiende eeuw, om hen in de
operagebouwen van Milaan, Ve
netië en Rome de eerste opvoe
ring te laten herspelen van "Na-
bucco", "La Traviata" en "Un
Ballo in Maschera". De binnen
stad van Milaan werd voor een
deel afgesloten om Castellani de
kans te geven de opstand van de
Italianen tegen de Oostenrijkse
bezetters in 1848 te verfilmen.
Voor de titelrol vond de regisseur
geen Italiaanse acteur. Geen van
hen wilde zich voor de duur van
twee jaar enkel en alleen bekom
meren om Verdi, om daarna voor
altijd zijn stempel te dragen.
Castellani wendde zich daarom
voor de hoofdrol tot de Britse to
neelspeler en Shakespeare-ver-
tolker Ronald Pickup.
De Britse Verdi heeft als levensge
zellin een Giuseppina Strepponi
tegenover zich die niet Italiaan-
ser zou kunnen zijn: Carla Frac-
ci, de populairste balletdanseres
van Italië, die ook te zien is ge
weest in de recente verfilming
van de carrière van de legendari
sche Pools-Russische danser
Waslav Nijinski. Volgens de kri
tiek ontpopte zij zich in haar eer
ste toneelrol als een geboren ac
trice.
De makers van de televisieserie
hebben er zorgvuldig voor ge
waakt dat een "smartlap" zou
ontstaan. Zij legden zich toe op
het maken van een historisch
verantwoord beeld en de afleve
ringen hebben aangetoond dat
zij daarin geslaagd zijn.
Hoewel bij miljoenen kijkers de
tranen rijkelijk vloeiden toen de
jonge Verdi binnen een paar
maanden kort na elkaar vrouw
en twee kinderen verloor, wordt
de nadruk toch gelegd op de rol
die Verdi heeft gespeeld bij de
stichting van de Italiaanse staat.
Toen het publiek - en de Oos
tenrijkse censuur - bleek dat
Verdi met 'Nabucco', over de Ba
bylonische gevangenschap van
het volk van Israël, in werkelijk
heid had geschreven over de Ita
liaanse onderwerping aan Oos
tenrijk, kende zijn populariteit
geen grenzen meer en werden
zijn moeilijkheden met de autori
teiten steeds groter.
Het befaamde 'Slavenkoor' uit Na
bucco werd gefloten door de sla
gersjongens en het werd het
strijdlied van de Italiaanse pa
triotten. De naam van de compo
nist werd het wachtwoord van
het verzet en afkorting van "Vit-
torio Emanuele Re d'Italia" -
Victor Emanuel koning van Ita
lië.
Castellani heeft het verleden tot in
Verdi dirigeert het orkest tijdens de eerste opvoering van Aida in Italië.
bijzonderheden nagebootst.
Voor de opnamen in de opera-
theaters liet hij de parketstoelen
wegnemen, want in de eerste
helft van de negentiende eeuw
waren er alleen zitplaatsen in de
loges voor de adel. Het burger
dom moest staan.
De figuranten hebben niet van
Verdi's muziek kunnen genieten.
De zangers en zangeressen zon-
VATICAANSTAD (UPI) - Italiaanse kun
stexperts zijn in rep en roer over een be
sluit van het Vaticaan om enkele van de
grootste kunstschatten ter wereld te ex
poseren in Amerikaanse musea. Terwijl
de Newyorkers handenwrijvend wachten
op de tentoonstelling "Vaticaanse verza
melingen: het pausdom en kunst", die op
26 februari opent in het Metropolitan Mu
seum, vallen Italiaanse deksundigen de
Vaticaanse musea aan voor het uitlenen
van kunstwerken.
Het risico dat schade wordt toegebracht bij
de overtocht over de oceaan of anderszins
is volgens hen te groot. Allessandra Mot-
tola Molfino, directrice van het museum
Poldi Pezzoli in Milaan, noemt de Vati
caanse expositie een "propagandapara-
de"\ De kunsthistoricus Giulo Carlo Ar-
gan, communistische oud-burgemeester
van Rome, vindt het een onderneming tot
geldverdienen.
Ook de schrijver Alberto Moravia en de
beeldhouwer Giacomo Manzu, eveneens
uiterst links, hebben geprotesteerd tegen
de tentoonstelling van een jaar die na
New York naar Chicago en San Franciso-
co gaat.
De opwinding betreft de meer dan 237 an
tieke Griekse beelden, schilderijen van
o.a. Da Vinei en Caravaggio en glas-in-
loodcartons van Matisse. Bezorgd is men
in het bijzonder over Da Vinci's "Heilige
Hieronymus", een pronkstuk van de col
lectie.
De kunsthistoricus Cesare Brandi klaagde
rechtstreeks bij de paus in een brief waar
in hij schreef dat vooral de Da Vinei te
broos was om te reizen.
Het Vaticaan zet intussen zijn voorberei
dingen voort: tot aan de knieën in de krat
ten en het pakpapier. De eerste zending
gaat al voor Kerstmis de deur uit.
De rekening voor de tentoonstelling in New
York en elders in Amerika wordt betaald
door de musea die de werken exposeren.
De Vaticaanse musea waren traditioneel al
gen "playback'. De rijkelijk in de
'Tele-Verdi"-serie ingevoegde
melodieën kwamen bijna alle
van de plaat.
Tot de zangers 'achter het scherm'
behoren Luciano Pavarotti, wij
len Maria Callas en Leyla Gen
eer. Zij lenen bij tijd en wijle hun
stem aan de soms uitgesproken
onmuzikale acteurs als zij een
aria te zingen krijgen.
tijd tegen het uitlenen van hun kunst. De
Amerikaanse expositie is inderdaad een
breken met een beleid van 17 jaar om
geen werk meer het Vaticaan te doen ver
laten.
De "Piëta" van Michelangelo was het laat
ste meesterwerk dat het Vaticaan uitleen
de. Haar expositie op de Wereldtentoon
stelling van 1964-'65 in New York leidde
tot een verbitterd conflict en toen de
groep op 9 september 1965 was terugge
keerd, deelden de Vaticaanse autoriteiten
mee dat hun kunstschatten nooit meer
zouden worden uitgeleend, verscheept of
uit het Vaticaan gebracht.
LEIDEN - De reeks kerstconcerten die dezer dagen in Leiden en omge
ving te beluisteren zijn werd gisteravond in de zeer goed bezette Stads
gehoorzaal voortgezet met de uitvoering van Handels Messiah door de
Chr. Oratorium Vereniging 'Con Amore' onder leiding van Piet Kiel jr
Hoewel ook dit koor te kampen heeft met een numerieke minderheid in
de mannenstemmen, weet Kiel een zeer evenwichtige klankverhou
ding te bereiken zonder dat tenoren en bassen zich overschreeuwen of
de sopranen en alten overdreven ingehouden worden.
Ondanks de aanzienlijke grootte van dit opvallend gedisciplineerd zin
gende koor blijven de polyphone gedeelten doorzichtig, zelfs in de vaak
pittige tempi waar de dirigent niet voor terugschrikt. Ook de dynami
sche verschillen zijn voor een koor van deze grootte zeer verzorgd
Een zwak punt was de articulatie van het Engels, by een aantal van de
solisten trouwens ook geen sterk punt. De sopraan Rita van Harmeien
leek zich wat te forceren in de snellere aria's Door het te wijdlopige
vibrato verliezen vlugge passages aan duidelijkheid, in de ana's met
een rustiger tempo kwam de goede kwaliteit van haar stem beter tot
haar recht
De alt Heieen Resoort zong haar partij strakker maar met
de warmte en juist gedoseerde expressiviteit. Met dit laatste was de
tenor Jos v.d. Lans soms te gul vooral in de recitativische gedeelten,
waardoor een haast larmoyant effect ontstond. In de ana's demon
streerde hij een zuiverder stijlgevoel.
De bas Joep Bröcheler heeft een mooie flexibele stem waarmee hy zijn
aria's, waaronder een paar zeer veeleisende, zonder merkbare moeite
zong. Een zekere onstuimigheid bedreigde een enkele maal zijn intona
tie.
De begeleiding was in de vertrouwende handen van Tyn van Eijk (clave-
cimbel) en Gonnie v.d. Maten (orgel), en niet in de laatste plaats van het
Gewestelijk Orkest, dat de al jaren boven het hoofd hangende dreiging
van opheffing op de enig juiste manier te lijf gaat: namelijk door met
voortreffelijk spel en een verzorgde begeleiding zyn onmisbare functie
in de provincie duidelijk te maken.
MIES ALBARDA
LEIDEN - Het Flauto Cordi Kwartet gaf in de Kapelzaal een concert
voor K. en O. Vier dames maken er deel van uit: de fluitiste Froukje
Wiebenga, de violiste Rosaline Piveteau, de altiste Willa Kozupsky en
de celliste Ageet Zweistra.
Ze zijn zó goed op elkaar ingesteld, dat de eigen muzikale persoonlijk
heid als een vanzelfsprekend onderdeel van het samenspel overkomt
Alle vier beheersen ze de techniek van haar instrument. Maar ze doen
méér; ze spelen met de moeilijkheden alsof die niet bestaan, maken,
althans schijnbaar, onbekommerd muziek. Zo werd het een lieve lust
deze musiciennes bezig te horen. Zij hadden er plezier in en de toehoor
ders van de weeromstuit.
Het begon al met een kwartet van Haydn. gesierd met de feestelyke titel
"Mann und Weib oder Geburtstag"
Ook de Serenade, opus 25 van Beethoven (in 1802 verschenen), zonder
cello, is een stuk zonder zorgen. De fluitiste viel op door haar parelend
spel en de beide strijksters in het middendeel van het menuet door de
perfecte eenheid in beweging en klank.
Na de onderbreking werd men vergast met een, alweer speels werk van
Anton Reicha (1770-1836), de Tsjech, die later als Parys' conservato
rium-leraar (o.a. van Liszt en Franck) een grote invloed op de komende
generatie uitoefende. Zijn "18 Variaties (op een bekend volksliedje) en
Fantasie" getuigen van een grote kennis van de variatie-techniek. Maar
het werd geen dor-theoretisch resultaat. Men luisterde met genoegen
naar deze variaties, vooral nu ze zo muzikantesk werden voorgedragen.
Het viertal besloot met een Kwartet in D, van Mozart (zonder K.V.-aan
duiding).
JOHAN VAN WOLFSWINKEL
Bioscopen
LEIDEN
LUXOR, 121239. "Annie", al. Dag.:
14.30,19.00 en 21.30 uur, zo.: 14.00,16.30.
19.00 en 21.30 uur.
LIDO I, 124130. "E. T.", a l. Dag.: 14 30,
19.00 en 21.15 uur, zo.: 14.30,16.45, 19.00
en 21.15 uur.
MIMI II, 124130. "De boezemvriend",
a.l. Dag.: 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.:
14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur.
LIDO III, 124130. "Poltergeist", 16 jaar.
Dag.: 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo.. 14.30,
16.45, 19.00 en 21.15 uur.
LIDO IV, 124130. "Het geheim van de
nimh", a.l. Dag.: 14.30. 19.00 en 21.15
uur, zo.: 14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur.
STUDIO, 133210. "De boezemvriend",
a.l. Dag.: 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.:
14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur.
TRIANON, 123875. "Slapstick", a.l.
Dag.: 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo.: 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur.
REX, 125414. "Bruisende brunettes", 16
jaar. Dag. 14.30, 19.00 en 21.15 i
ALPHEN AAN DEN RIJN
(voor reserveringen: 01720-20800)
EUROCINEMA I en II "E. T." a.l. Dag.:
13.30.18.30 en 21.00 uur, zo.: 13.30,16.00,
Nacbtvoorstelling I en II: "Jaws I" en
"E. T.", 16 jaar. Za.: 24.00 uur.
EUROCINEMA III. "De boezem
vriend", a.l. Dag.: 13.30, 18.45 en 21.15
uur, zo.: 13.45, 16.15, 18.45 en 21.15 uur.
Nacbtvoorstelling: "Paspoort naar het
pomoparadijs", 18 jaar. Za.: 24.00 uur.
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
EUROCINEMA IV. "Poltergeist", 16
jaar. Dag.: 18.45 en 21.15 uur, do., vr.,
ma. en di. ook: 13.30 uur, zo.: 16.15,18.45
en 21.15 uur.
Kindennatlnee: "Pinokkio", a.1. Za., zo.
en wo.: 13.45 uur.
Nachtvoorstelling: "Poltergeist", 16
jaar. Za.: 24.00 uur.
VOORSCHOTEN
(voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY. "Monty Python's life of
Brian", 16 jaar. Do.: 20.30 uur, vr. en za.:
21.30 uur, ma. t/m wo.: 21.00 uur.
"Honky Tonk Freeway", a.l. Vr.: 19.30
uur, za.: 15.45 en 19.30 uur, zo.: 15.45 en
18.30 uur, ma. t/m wo. 15.45 en 19.00 uur.
Kindermatinee: "Billy Turf, haantje de
Exposities
Oegstgeest - Kunstcentrum Lange-
vaart, expositie An Biesot, Ton de Bruin
Marianne Koster, Fanny Mazure, tot 4/1,
di t/m vr van 13.30-17.30 uur, vr 19-21
uur en za van 12-17 uur.
Museum Boerhave - Tentoonstelling
over Antoni van Leeuwenhoek, tot 1/5,
ma t/m za van 10-16 uur en zo van 13-16
Art-tea House Oude Ryn - Stille Mare
4. expositie symbolische poppen Renee
van Lint, tot 15/12, di t/m za 10-19 uur,
do van 10-21 uur zo van 11-18 uur, ma
12-18 uur.
Lakenhal - Leidse Atliers III: Krijn
Giezen, Fer Hakkaart en Frans de Wit,
tot 2/1,
aquarellen, Pol Jong, etsen en teke
ningen, Arthur Puts, linosneden, tot 24/
12. dag. 13-17 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde - ten
toonstelling van Japanse prentkunst,
tot 9/1, ma t/m za van 10-17 uur, zo en
feestdagen van 13-17 uur.
KATWIJK
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1. "Megaforce", a.l. Do.: 14.45
20 00 uur. vr.. za. en zo.: 14.45,
21.15 uur, ma. en di.: 20.00 i
14.45 en 20.00 uur.
CITY 2. "Invasion of the bodysnat-
chers", a.l. Zelfde tijden als City 1.
CITY 3. "Monty Python and the Holy
Grail", 12 jaar. Zelfde tijden als City 1.
CITY 4. "Inside Jennifer Welsh", 18
jaar. Do.: 14.45 en 20.00 uur, vr.: 14.45,
18.45 en 21.15 uur.
"The Wall", a.l. Za.: 18.45 en 21.15
zo.: 14.45, 18.45 en 21.15 uur, ma., di.
wo.: 20.00 uur.
Kindermatinee: "Sjors en Sjimmie
de toverring". Za. en wo.: 14.30 uur.
Galerie Van der Vlist - Botermarkt 3,
"Kunst als geschenk", Willy Belinfante
pastels en grafiek; Machteld Hooyen
gouaches, Denkor tekeningen, nov en
dec. di. t/m za. van 10-17 uur.
Openbare Bibliotheek - Nieuwstraat 4,
tentoonstelling "Jaarfeesten" gemaakt
door de Rudolf Steinerschool, ma.,
woe., do. 10-20.30 uur, di., vr. 10-17.30
uur, za. 10-13 uur, tot 1/1.
Wassenaar - Auberge de Kieviet, kant-
borduursels van Ena Stok-van Ei
(EVE), tot 7/1, 9-12 en 15-19 uur (beh
Galerie Fenex Botermarkt 26, foto's
van Han Rotteveel, etsen van Twan
Hendriks, tot 20/12.
festival gehouden in het Van der Wei
park, van de groep Reflex '82, t/m 19/12,
Galerie Denise Stephan Tentoonstel
ling Frans de Wit en Fer Hakkaart, t/m
Leiderdorp - Gemeentehuis, expositie
Hadewych Ouwendijk, t/m 4/1,8-17 uur
do 19-21 uur.
Ziekenhuizen
Bezoekuren St. Ensabeth-Zlekenhuls: hoofdverpleegkundige
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Dlaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16 00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedlsch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20.30 uur.
Volwassenen dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur Klasse afd dage
lijks van 11.15-12.00 uur. van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Ie kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.00
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kart er een afwijkende tyd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn (ft)ucLC YlieUUtS
Academisch
Tel. 269111
/oor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19 00 uur
Praematurenafdehng dagelijks van
14.30-14.45 uur en van 18.30-18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18 30-19 30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking: 's ochtends
11.00-11.30 uur. Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling 's avonds
19.30-20.30 uur Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15 30 uur. 's middags alleen
voor ouders 14.30-18 30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld by het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000).
16 december 1982
Uit Hieuw-York wordt be
richt. dat verscheidene perso
nen in de Vereenigde Staalen
doodgevroren zijn als gevolg
van de strenge koude Te gelijk
komen ook uit het noorden ran
Europa tijdingen van gelijken
aard. Uit Noorwegen schrijft
men. dat de winter dit jaar bij
zonder vroeg en met vollen
ernst is ingetreden. Reeds had
men in het begin van deze
maand op verschillende plaat
sen 20 graden C i>orst en is de
scheepvaart dan ook reeds ge
durende eenige weken ge
stremd. Zooals gewoonlijk bij
vroeg invallende uunters het ge
val is, verwacht men ook dit
jaar een omslag in het weder,
en hoewel het mogelijk dat
hel ijs tegen het einde van het
jaar nog eens opengaat, is in
deze voorspellingen niet veel
vertrouwen te stellen. Uit Ma
drid wordt per telegraaf ge
meld dat aldaar de sneeuw se
dert drie dagen drie voet hoog
op de straten ligt. Sedert 1865
had men er niet de felle koude
van thans gehad De thermome
ter wees zes graden vorst aan
(Adv.) Orgelbespeling te ge
ien door den Heer B van der
Kaa. Oud-Eléve (cLi leerling.
Red.) van het Blinden-Instituut
19 December 1882 Aanvang des
namiddags If 2 uren Entrëe 50
Cents per persoon.
VtJLfltg jaar geleden
In de GueLsch-tunnel by Lu-
»em u de St Gothard-sneltrein
»n botsing gekomen met den
sneltrein uit Zurich Er zijn
reeds tientallen dooden gebor
gen By de botsing had de snel
trein uit Zurich een snelheid
van 70 K.U. Na de botsing ont
stond door kortsluiting een
brandje, dat echter door snel in-
grijpen kon worden gebluscht.