BOEKEN
Leren kiezen
Brakman: schrijver voor schrijvers?
"Bange"
Jimmy
de Lange
-c
Het woelige leven
van etser Jan
Montyn vastgelegd
Protest tegen toestand
in Suriname
Faction van Kooiman
„Hoe ook geschonden, hoe ook platgebrand,
mijn hart herstelde zich stormenderhand.
Grotere bekkens graaf ik, dieper gangen
om alle wereldschepen te ontvangen?
WOENSDAG 15 DECEMBER 1982
Varia
"Ik kan me niet aan de indruk
onttrekken dat ik een zeker
verlangen ken om er niet te
zijn. Een merkwaardig thema,
want je kunt antwoorden:
hang je dan op. Maar dat draait
het natuurlijk om. Het is een
verlangen naar een andere wij
ze van zijn... Als je me vraagt
om het te preciseren, dan blijf
ik hameren op een vervuldere
vorm van zijn, minder schrij
nend en met alle thema's waar
uit mijn werk bestaat ver
zoend".
Dit fragment is afkomstig uit een
interview dat Johan Diepstra
ten had met Willem Brakman.
Het geeft kernachtig weer,
waar het in Brakmans nieuw
ste roman, "Een weekend in
Oostende", om draait.
Ook Blok, de hoofdpersoon in
deze roman, is niet erg verguld
met zijn rustig voortkabbelend
scholierenbestaantje. Samen
met zijn deerniswekkende ou
ders deelt hij een saaie por
tiekwoning in de Haagse Bo-
menbuurt (voor wie in de om
geving niet bekend is: een nie
mandsland tussen armoe en
rijkdom, een wijk waar om
hooggevallen kantoorklerken
hun standje plachten op te
houden).
Blok is - hoewel zijn naam het
tegendeel lijkt te suggereren
een onverbeterlijke dromer.
Hij is ervan overtuigd dat de
twee creaturen, in wier nabij
heid hij leeft, zijn échte ouders
niet zijn. Zo'n fijnbesnaarde
natuur als hij moet wel van ho
ge komaf zijn. In die mening
wordt Blok gestijfd als hij weer
eens bladert in 'Kruimeltje',
zijn lijfboek, waarin een arm
jongetje door toedoen van een
rijke dame in de hemel komt.
Op zekere dag, na schooltijd,
stapt Blok achterop de Harley
Davidson van Camonier, een
blasé ventje uit Wassenaar. Ca
monier heeft het plan opgevat
zijn vader te vermoorden en
Blok moet hem daarbij hand
en spandiensten verlenen. Na
het motortochtje maakt Blok
kennis met Camoniers vader,
een weerbarstige kolonel, en
met oom Julius, de huisfilo
soof. Van de mooie vrouw des
huizes, een gevierd concert
zangeres, naar wie zijn verlan
gen uitgaat, krijgt hij vrijwel
niets te zien. In de kleren van
Camonier, die Bloks armoedi
ge plunje nodig heeft om zijn
snode plan te voltrekken, reist
hij tegen het einde van het
boek de zangeres achterna
naar Oostende, waar zij een re
cital moet verzorgen. Als Blok
daar aankomt, blijkt zij het op
treden te hebben afgezegd.
Verbitterd schrijft hij een brief
aan Camonier, waarin hij uit de
doeken doet dat hij getuige is
geweest van de vadermoord,
en ondertekent met: "Een ca
valerist die voorlopig onbe
kend wenst te blijven". Als
Blok terugkomt in Nederland
is daar inmiddels de oorlog in
volle gang en de kolonel lijkt -
keurig, zoals het hoort - te zijn
omgekomen op weg naar het
strijdtoneel, hoewel oom Ju
lius daar sterk aan twijfelt om
dat "een van de soldaten iets
'zeer nauwkeurig' zou hebben
gezien". Op het kerkhof, na de
begrafenis van de krijgsman,
vangt Blok een laatste gümp
op van de zangeres en daarmee
is de zoektocht naar zijn
'droommoeder' ten einde.
Wanneer Blok zich aan oom
Julius bekend maakt als de
briefschrijver, wil deze nog wel
kwijt dat hij hem "een hóógst
eigenaardige jongen" vindt.
Eigenaardig - m gunstige zin -
is ook dit boek van Brakman.
Er zijn mij niet veel romans be
kend, waarin de personages
zulke weelderige, naar halluci
naties zwemende, anekdotes
opdissen. Het is begrijpelijk
Willem Brakman
dat de schrijver, om dit alles
niet te laten ontaarden in een
amorf geheel, heeft gezorgd
voor een duidelijke structuur,
maar ik vind het voor een au
teur van Brakmans klasse van
minder raffinement getuigen
als je er bijna op elke pagina
aan wordt herinnerd hoe link
het verhaal wel in elkaar zit.
Zoiets doet mij denken aan een
acrobaat, die al zijn kunsten
moet vertonen op een podium
ter grootte van een vierkante
meter. Wat Brakman in deze
roman heeft gepresteerd is
weliswaar intelligent en
boeiend, maar het boek als ge
heel doet mij toch nét iets te
geconstrueerd aan.
Menig beeld bij Brakman lijkt de
afspiegeling te zijn van iets ho
gers, maar wat hij daarbij uit
het oog verliest is, dat de min
der ervaren lezer wel eens ver
strikt zou kunnen raken in de
ze jungle van symbolen. Hoe
wel ik toch ook niet op straat
ben gevonden had ik af en toe
de grootste moeite om de ach
terliggende gedachten te vol
gen. Ik denk dat Brakman
moet oppassen niet een 'schrij
ver voor schrijvers' te worden
of ambieert hij die status juist?
W. Brakman, Een weekend in Oos
tende, Em. Querido's Uitgeverij B.V.
1982. 27,50.
CEES VAN HOORE
Kiezen tussen leven en dood.
Kiezen voor het helpen van ie
mand bij euthanasie, of ie
mand dwingen een nutteloze,
mensonwaardige lijdensweg af
te leggen. Kiezen voor je eigen
geluk ten koste van het huwe
lijksgeluk van een ander, of dit
laten schieten en hopen dat het
leven je deze nobele daad zal
vergoeden. Voor al deze keu
zen wordt Niek, de hoofdper
soon van Rob Bakkers roman
Een pad voorbij, geplaatst. De
onvermijdelijkheid van het
moeten doen van een keuze is
de schakel waarmee de auteur
zijn onderwerpen, te weten eu
thanasie, zelfdoding en liefde
met elkaar verbindt.
Niek is een 31-jarige vrijgezel,
die bewust heeft gekozen voor
vrijheid en onafhankelijkheid.
Hij heeft vrijwel geen kennis
sen en woont afgelegen. Het is
echter allemaal minder ideaal
dan het lijkt. Niek wordt ach
tervolgd door een angst waar
van hij de oorzaak niet kent.
Hij is er zich namelijk niet van
bewust dat juist die door hem
zo fel begeerde vrijheid en on
afhankelijkheid de oorzaak
van zijn angst zijn. Ze maken
zijn leven leeg en saai. Die
leegte, dat eindeloze niets, dót
beangstigt hem. Zijn angst is
zelfs zo groot, dat hij over
weegt zelfmoord te plegen.
Niek staat in dubio.
Op dat moment hoort hij dat
Mies, een 60-jarige alleenstaan
de oude kennis, kanker heeft
en ten dode is opgeschreven.
Omdat Mies niemand heeft, is
Niek de aangewezen persoon
om haar bij te staan en haar te
helpen bij het verwerken van
haar doodsvonnis. Wanneer
blijkt dat Mies niet van plan is
haar ongetwijfeld pijnlijke
dood af te wachten, en voor eu
thanasie kiest, wordt Niek
voor de keuze geplaatst of hij
haar daarbij wil helpen of niet.
Na enig wikken en wegen be
sluit hij haar te helpen en be
looft voor de geschikte pillen
te zorgen.
De avond voordat Niek hoort dat
Mies kanker heeft, ontmoet hij
Julia, op wie hij verliefd wordt.
Zijn relatie met Julia is zeer in
tens, maar het feit dat Julia ge
lukkig getrouwd is en een kind
heeft, doet hem beseffen dat
hun romance weinig perspek-
tieven heeft.
De ervaringen met Mies en Julia
spelen bij Nieks uiteindelijke
keuze tussen leven en dood
een belangrijke rol. Vóór die
ervaringen realiseerde Niek
zich nauwelijks wat dood gaan
betekent. En wat leven is, wist
hij al helemaal niet. Hij weet
nu tenminste waartussen hij
moet kiezen.
De keuzen die Rob Bakker Niek
en in minder mate Mies die
euthanasie boven een pijnlijke
dood verkiest - laat maken,
zijn weinig verrassend. De au
teur moet het meer hebben van
de manier waarop hij be
schrijft hóe zij die beslissingen
Auteur Rob Bakker
Zijn taalgebruik is, een hoogst
enkele uitzondering daargela
ten, strikt functioneel en sober.
Ondanks die soberheid ligt bij
zijn beschrijving van de liefde
tussen Niek en Julia het cliché
vrijwel voortdurend op de loer.
Wel goed uit de verf komt de
relatie tussen de eenlingen
Mies en Niek, die groeit naar
mate de dood van Mies nader
bij komt. Zonder te dramatise
ren weet de auteur deze relatie
aangrijpend te beschrijven.
Een pad voorbij Rob Bakker, uitg.
Manteau, 22,50.
PETER LINDENBURG
'Bange de Lange' beschrijft een
week uit het leven van 'bange'
Jimmy de Lange. Zijn oom
Pieter is onder Jimmy's ogen
door het ijs gezakt en verdron
ken. 'In jouw familie doen ze
altijd de gekste dingen', is het
commentaar van Jimmy's
vriend Conrad. 'Alleen jij niet'.
Jimmy wil ook niet graag tot
zijn getikte familie worden ge
rekend. Alle ongelukken in
zijn familie - eerst met zijn va
der, nu weer met oom Pieter -
maken hem bang en onzeker.
Vandaar dat hij zichzelf de bij
naam 'Bange de Lange' heeft
gegeven.
Zijn moeder maakt het nog erger
door in haar eerste paniekerige
reactie Jimmy de schuld te ge
ven: hij had zijn dronken oom
moeten tegenhouden. Dit ver
wijt blijft Jimmy achtervolgen.
Jimmy's zorgeloze vriend Con
rad krijgt van al dat gepieker
schoon genoeg. Er volgt een
flinke ruzie, waarbij rake klap
pen vallen. Met gemengde ge
voelens ziet Jimmy uit naar het
familiefeest dat zijn moeder
met Kerstmis heeft georgani
seerd. Hij ziet vooral op tegen
de komst van zijn bejaarde,
wat seniele oom CC. Achteraf
blijkt iedereen wat te hebben
geleerd. Moeder de Lange
neemt zich plechtig voor geen
auto meer te rijden, oom CC
vertelt de waarheid over zijn
krijgshaftige verhalen en Jim
my rekent af met zijn angstge
voelens. 'Bange de Lange, die
hoorde bij die ene zomer, de
zomer nadat zijn vader was
verongelukt. En die was allang
voorbij. Voor het eerst begreep
hij dat hij was veranderd. Mis
schien zou hij later ook deze
kerstvakantie met andere ogen
zien'. Jimmy voelt zich aange
stoken door het optimisme van
zijn familie, die ondanks alle
tegenslagen vrolijk en zorge
loos door het leven gaat.
Een uiterst sfeervol boek met het
accent op de innerlijke wereld
van een schooljongen. Een ver
haal zonder echt spectaculaire
gebeurtenissen, maar boeiend
door de met zorg en gevoel be
schreven personen. Indrin
gend weet schrijfster Betsy
Byars de schuldgevoelens van
Jimmy op de lezer over te
brengen. Op de juiste momen
ten brengt ze een luchtige, hu-
moristische passage in, zodat
het geheel - ondanks Jimmy's
problemen en overpeinzingen -
een prettig leesbaar geheel
wordt. Van een bijfiguur als
oom CC maakt de schrijfster
een kostelijk type.
Het taalgebruik is eenvoudig
met korte zinnen. Voor kinde
ren vanaf 10 jaar.
Peuter
Een niet duur, onderhoudend
boekje voor peuters is 'Ik en jij
spelen wij' van Miep Diek-
mann met illustraties van The
Tjong Khing. In versvorm be
schrijft Miep Diekmann de pe
rikelen van peuters in een crè
che.
De eerste levensjaren thuis is een
kind vaak het middelpunt van
belangstelling. De overgang
naar een crèche met veel kin
deren en maar één juf - die ook
niet overal tegelijk kan zijn - is
moeilijk. Vooral het 'leuk' sa
men spelen en het delen van
speelgoed valt niet mee. Veel
kinderen - evenals volwasse
nen - zijn liever alleen bezig.
In eenvoudige versjes weet Miep
Diekmann knap de situatie te
treffen, waarmee peuters in
een crèche te maken krijgen.
Met overwegend éénlettergre
pige woorden weet Diekmann
...en als juffie het niet ziet bijt
ik stiekem in je bil/gil... (uit Ik
en jij spelen wij
toch een grote variatie in rijm
vorm en woordkeus te berei
ken.
Het verhaal zet alles op een rij.
Vader en moeder weg, de on
wennigheid van de eerste keer
met allerlei vreemde kinderen
om je heen, het trapfietsje de
len met andere kinderen al
heb je daar helemaal geen zin
in), de vele ruzietjes, en aan het
eind van de dag doodmoe in
slaap vallen van alle emoties.
De versvérm en de woorden
die Miep Diekmann kiest pas
sen vaak goed bij de situatie en
werken versterkend. Ze maakt
vooral veel gebruik van allite-
rende woorden die sterk asso
ciëren met de handeling:
voelen in het water/ voelen in het
zandvoelen voelen vingers
spoelen/ hand met zand1 in het
water/ maak ik land/ water
land.
De uitvoerige aandacht voor de
tekst kan de indruk wekken
dat de illustraties van onderge
schikt belang zijn. Verre van
dat: de kracht van dit kijk-lees-
boekje ligt in de onverbreekba
re combinatie van plaatjes en
tekst. Zonder de illustraties
was dit boekje - de kwaliteit
van de tekst ten spijt - nauwe
lijks interessant. Tekst en illu
straties vullen elkaar aan in
een uitgekiend evenwicht.
('Ik en jij spelen wij', Miep Diek
mann en The Tjong Khing, uitg. Que-
rido, prijs f8,50)
MARGOT KLOMPMAKER
Het Zeister Zendingsgenoot
schap ('Broedergemeente') is
van afschuw vervuld over het
in koelen bloede doodschieten
van mensen in Suriname. Dat
heeft het bestuur van het ge
nootschap in een telegram aan
de Surinaamse bevelhebber
Bouterse laten weten. (De Evan
gelische Broedergemeente is
sinds 1748 in Suriname actief.
Ze heeft daar ongeveer 58.000 le
den).
Het Zendingsgenootschap maakt
zich grote zorgen over het Suri
naamse volk als geheel, "dat het
slachtoffer dreigt te worden van
het kille machtsdenken van een
kleine groep militairen". Het
dringt er bij de machthebbers op
aan, hun heilloze weg te verlaten,
"omdat geweld alleen maar tot
meer geweld leidt, bloed aan
bloed toevoegt en de bij velen in
Suriname en daarbuiten levende
hoop op nieuwe en eigen vormen
van democratie in de kiem
smoort".
De Broedergemeente blijft het
werk van kerk en zending in Su
riname steunen. "Alleen de ker
ken zijn op dit ogenblik nog bij
machte te zeggen wat er gezegd
moet worden. "De kerken heb
ben zich de afgelopen jaren niet
door de militaire machthebbers
laten imponeren en zullen dat,
ondanks hun moeilijke positie,
zeker ook in de toekomst niet
doen".
Brief van Zeister Broedergemeente
Kerstmis
Kerstmis is in Nederlandse ge
zinnen nog steeds een 'gelovig
feest'. "Praktisch alle Nederland
se kinderen kennen iets van de
ware betekenis van kerstmis. Ze
weten wat de kribbe uitbeeldt en
wat de kerstliederen betekenen.
Kerkelijk of niet-kerkelijk, gelo
vig of niet, bijna alle Nederland
se ouders vertellen hun kinderen
het verhaal en zeggen erbij, dat
het kerstfeest ook anno 1982
meer is dan een kerstboom, lek
ker eten en drinken of gezellig
heid in huis".
Dat is het meest opzienbarende re
sultaat van het onderzoek 'kind
en geloof, dat het maandblad
'Kinderen' liet uitvoeren onder
gezinnen met jonge kinderen tot
12 jaar.
Ongeveer 60 procent van alle on
dervraagden had de kinderen
spontaan verteld over de geboor
te van Jezus, terwijl meer dan
een-derde van alle ondervraag
den daaraan nog toevoegde, dat
Jezus op de wereld is gekomen
om de mensen te verlossen van
het kwade. Kennelijk zijn ouders
van mening dat het vertellen van
het kerstverhaal iets is dat bij de
opvoeding 'hoort'. Anders is het
niet te verklaren waarom ook
buitenkerkelijken christelijke
elementen van het kerstfeest aan
hun kinderen overbrengen, en
zelfs zij die niet (meer) geloven in
God.
Ongeveer hetzelfde geldt voor de
bijbel, die, ongeacht godsdienst
en geloof, in 82 procent van alle
gezinnen aanwezig is (bij de ge
reformeerden 100 procent). In 65
procent van alle gezinnen is een
aangepaste kinderbijbel in huis,
waar ook door onkerkelijken vrij
regelmatig uit wordt voorgele
zen. Ongeveer 56 procent van al
le ouders bidt samen met de kin
deren nog steeds voor of na het
eten. Zelfs 22 procent van alle
onkerkelijken heeft de kinderen
het bidden zelf geleerd. Opval
lend is, dat de opvattingen van
grootouders daar bijzonder wei
nig invloed op hebben.
In het 'Kinderen'-onderzoek werd
ook nagegaan hoe ouders reage
ren op kinderlijke vragen zoals
'Wie is God?' en 'Wie is Jezus?'
De antwoorden van de ouders zijn
opvallend klassiek. 'De schepper
van hemel en aarde' bijvoorbeeld
staat hoog genoteerd (ruim 41
procent), terwijl voor de persoon
van Jezus vaak wordt ingevuld:
'Gods zoon, die de mensen ver
lost heeft van het kwaad' (ruim
44 procent). Slechts 1 onder
vraagde zei, dat Jezus een ver
zonnen figuur is, een man die
niet echt heeft bestaan.
Beroepen. Hervormde Kerk: be
roepen te Hoogvliet J. Brezet
IJmnuiden, te 's Heer Abtsker-
i Zanten
Vacatures
De synodale raad van de Evange
lische Kerk in het Zwitserse kan
ton Bern heeft een voorstel op ta
fel gelegd voor een alternatieve
predikantenopleiding om zo het
grote aantal vacatures in het kan
ton te verminderen. Volgens het
voorstel zouden academici met
een duidelijke kerkelijke betrok
kenheid en een 'zekere levenser
varing' aan de universiteit van
Bern in twee jaar moeten worden
opgeleid tot predikant, waarna
nog een praktijkopleiding zou
moeten volgen. De raad denkt
speciaal aan afgestudeerde lera
ren, van wie momenteel slechts
de helft werk vindt.
In het kanton Bern zijn nu 40 pre
dikantsplaatsen vacant. Het ziet
ernaar uit, dat dit er in de toe
komst nog meer worden.
Gebedsdag. De secretaris-gene
raal van de Conferentie van Eu
ropese Kerken, dr. Glen Garfield
Williams, vraagt de aangesloten
kerken in een brief, of zij bereid
zijn mee te werken aan een Euro
pese gebedsdag voor de vrede.
Het idee van zo'n dag is ontstaan
bij het bezoek dat een delegatie
van de Evangelische Kerk van
West-Duitsland dit jaar bracht
aan de Russisch-Orthodoxe
Kerk.
Vredespolitiek. In opdracht van
de Evangelische Kerk van West-
Duitsland gaan zes geleerden
een onderzoek doen naar de ta
ken en mogelijkheden van een
politiek die de vrede in de wereld
dichterbij brengt. De raad van de
Evangelische Kerk voldoet hier
mee aan een aanbeveling in de
nota 'Vrede bewaren, bevorde
ren en vernieuwen', die deze
kerk vorig jaar uitbracht.
Faction: in Amerika wordt het genre zo genoemd. Het woord is een
versmelting van de woorden facts en fiction. Een roman dus die is
gebaseerd op feiten. Truman Capote is er beroemd mee geworden.
Je zou hem ook de vader van het genre kunnen noemen. Hy maak
te indertijd veel indruk met zijn roman In Cold Blood, een geheel
op feiten gebaseerde vertelling waarvoor hij talloze gesprekken
voerde. Het levensverhaal van de moordenaar Gary Gilmore, ge
schreven door Norman Mailer, is natuurlijk ook een mooi voor
beeld.
In Nederland is faction eigenlijk nooit goed geëxploiteerd. Misschien
vinden sommige schrijvers het wel vervelend dat ze in de huid van
een journalist moeten kruipen. Of ze vinden het genre niet literair
genoeg.
In elk geval ligt sinds enige tijd het levensverhaal van de etser Jan
Montyn in de boekhandel De schrijver is Dirk Ayelt Kooiman. Hij
heeft ellenlange gesprekken met Montyn gevoerd en daarna die
gesprekken zo gerangschikt dat er een roman ontstond die verhaalt
over het leven van deze beroemde kunstenaar.
Verpletterend, heeft uitgeverij De Harmonie het boek genoemd. Nu
is die kwalificatie misschien iets teveel van het goede, maar je kunt
wel stellen dat het boek indrukwekkend is. Niet alleen qua om
vang, ruim driehonderdvijflig pagina's, maar ook wat de inhoud
betreft.
Montyn is namelijk niet iemand die zijn hele leven lang rustig in een
atelier heeft zitten werken. Zijn vader was decoratieschilder en
zwaar gereformeerd. Montyn had het al snel door: zyn vader opvol
gen, dat zou zijn voorland worden, en Oudewater zou de hoofdstad
van dat voorland zijn.
Nu hebben de meeste mensen noodgewongen vrede met een derge
lijk vooruitzicht; Montyn niet. In de duinen komt hy op een dag
jonge Hitler-aanhangers tegen. Jongens die hij wel aardig vind, met
als gevolg dat hy, die geen enkel politiek benul heeft, besluit om
een jeugdkamp van de nazi's te gaan volgen.
Van het een komt het ander. Montyn komt uiteindelijk aan het front
terecht, in Koerland om precies te zijn.
Na de oorlog is Montyn letterlijk en figuurlijk van God los. Het is
natuurlijk een bekende smoes: 'ik wist nergens van'. Maar Jan
Montyn was zo naief, dat hij pas jaren na dato rijp is voor het over
denken van zijn handelingen. Fout, natuurlyk was hij dat en hy
ontkent het zelf ook niet. Het bewonderenswaardige van hem is nu
juist dat hij het nie^ bij die simpele mededeling laat, maar afdaalt in
de zwarte krochten in zijn hoofd.
Na de oorlog is het vechten niet voorbij, sterker nog: voor zijn inner
lijke rust moet Montyn meedoen aan veldslagen. Zo gaat hy naar
Korea, met leden van de Binnenlandse Strijdkrachten die hem na
afloop van de Tweede Wereldoorlog waarschijnlijk het liefst het
hoofd van de romp hadden willen slaan. Zien de meeste mensen
tijdens hun leven hooguit één keer een schim van Magere Hein,
Montyn staat geregeld oog in oog met dit illustere heerschap, Wat
hebben sommige mensen toch een harde schedel, heeft een arts
eens tegen hem gezegd.
Hoe heeft deze man, die later ook nog kindertransporten vanuit Viet
nam naar Europa leidde, een carrière als beeldend kunstenaar kun
nen opbouwen? Je zou kunnen zeggen dat het etsen één van de
weinige constanten in zijn leven is. Zelfs tijdens het strijdgewoel
werkt hij. Paradoxaal genoeg maakt hij dan ook de meest serene
prenten.
Na de oorlog heeft Montyn een tijdlang in het gekkenhuis gezeten.
Daarvoor had hij een tijdje een baan als verzamelaar van historisch
legermateriaal in het leger gehad. Maar nachtmerries kreeg hij
steeds vaker en bovendien groeide de waslijst met uitspattingen.
Hij was het spoor bijster geraakt en daarom werd hem in de inrich
ting gevraagd het spoor terug te volgen. Hij schreef maanden
achtereen al zijn ervaringen op. Toen hij klaar was viel er een pak
van zijn hart. Het pak papier kon vernietigd worden. Gelukkig
heeft Kooyman het verhaal nog eens opgeschreven, zodat het leven
van Montyn niet meer kan worden gereduceerd tot een paar anec
dotes zonder ogenschijnlijke samenhang.
(Montyn, Dirk Ayelt Kooyman, uitg. Harmonie, f 29,50)
WIM BRANDS
Lefebvre. De geschorste rooms-
katholieke aartsbisschop Lefeb
vre, leider van de beweging van
traditionele rooms-katholieken,
is zonder een gesprek met de
paus uit Rome vertrokken, waar
hij wel gesprekken had met men
sen van de congregatie voor de
geloofsleer Vóór hy naar Rome
ging zei Lefebvre te hopen, dat
hy de paus zou kunnen ontmoe
ten. Over de gesprekken met de
congregatie wordt een streng
stilzwijgen bewaard.
ADVERTENTIE
Een stukje Ed. Hoornik over Zuid-Holland.
Nog meer over uw eigen omgeving en de rest
van Nederland leest u in het nieuwe Boek
van de Maand „Het land der letteren!
Een werkelijk uniek boek, 448 pagina's dik,
vol pakkende fragmenten uit bestaand
en nog niet eerder gepubliceerd werk van
vaderlandse dichters en schrij
vers. Doorspekt met ruim
500 kleurenfoto's en illustraties,
in prachtband gebonden.
„Het land der letteren"is het nieuwe Boek van de Maand.
T/m 8 januari f3750. Daarna f65,-.
(Echter zolang de voorraad strekt.)
