LEIDSCH
DAGBLAD
Onderwijs protesteert weer
Rust terug,
angst blijft
Gemeenten op de bres voor monumenten
Doelmatiger opzet
ziekenfonds nodig
SURINAME
Grote slotmanifestatie op Haags Malieveld
Planbureau:
geen herstel
van betekenis
Recordkraak
Morgen staking onder GAK-personeel
DINSDAG 14 DECEMBER 1982
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 36960
Directeur: G. Koopman
Hoofdredacteur. A. A. M. Schuurmans
Adj -hoofdredacteur: R. D. Paauw
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Postbus 54
2300 A8 Leiden
Voor leLnrs zm colofon
Zuidhollarids restauratieplan in kader van werkgelegenheid
(Van een c
r verslaggevers)
DEN HAAG Zeventien Zuidhol
landse gemeenten willen een ein
de maken aan de impasse waarin
de restauratie van monumenten
verkeert als gevolg van geldge
brek bij het ministerie van wel
zijn, volksgezondheid en cul
tuur. Zij hebben vanmiddag in
Den Haag een actieplan gepre
senteerd.
Tot de zeventien gemeenten beho
ren: Leiden, Hazerswoude,
Nieuwkoop, Oegstgeest, Wad-
dinxveen en Woubrugge.
De gemeenten willen vijftien plan
nen, die besteksklaar zijn, maar
waarvoor het rijk (nog) geen geld
heeft, in één keer uitvoeren. Kos
ten: bijna dertien miljoen. Het
subsidiesysteem zou daarvoor
moeten worden veranderd. Ook
al heeft de gemeente geld be
schikbaar, dan nog mag het nu
pas worden besteed als het mi
nisterie eerst met geld over de
brug is gekomen. Een ander pro
bleem is dat de provincie Zuid-
Holland, ook een subsidiegever
bij restauraties, alleen voor
woonhuismonumenten een ge
ring budget beschikbaar heeft.
De gemeenten vinden dat deze im
passe kan worden doorbroken,
door toe te staan dat het geld dat
zij zelf aan een restauratie kun
nen besteden, vrij mag worden
gemaakt. Vervolgens zou de pro
vincie moeten bijspringen, door
gebruik te maken van het pro
vinciale banenplan: restauraties
stimuleren tenslotte de werkge
legenheid. Vanuit dezelfde ge-
dachtengang moet daarna het
ministerie van sociale zaken sub
sidie geven, eveneens met ge
bruikmaking van geld dat voor
het bevorderen van de werkgele
genheid is gereserveerd. Ten
slotte resteert er nog een bedrag
voor monumentenzorg ofwel het
ministerie van welzijn, volksge
zondheid en cultuur.
De gemeenten hebben hun idee
toegelicht aan de hand van het
restauratieplan voor de waltoren
Oistennjck in Leiden, waarvan
de uitvoering al enkele jaren op
zich laat wachten. Andere monu
menten die volgens de regeling
van de zeventien gemeenten zou
den kunnen worden opgeknapt,
zijn onder meer: de Ned. Herv.
Kerk in Nieuwkoop, de Ned.
Herv. Kerk in Hoogmade, het
koetshuis van kasteel Oud-Poel
geest in Oegstgeest, de Remon
strantse Kerk in Waddinxveen,
de toren van de Ned. Herv. Kerk
in Hazerswoude en diverse mo
lens. waaronder de Grosmolen in
Hoogmade.
20 PAGINA'S
(Van onze verslaggevers)
DEN HAAG Vier onderwijsbonden en de ambtenaren
bond Abva/Kabo hebben vanmiddag een grootscheepse
manifestatie gehouden op het Malieveld in Den Haag
om te protesteren tegen de bezuinigingsplannen van
minister Deetman (onderwijs).
Vele duizenden onderwijskrachten en ander schoolperscmeel waren met
bussen en extra treinen naar Den Haag gekomen. De protestbij een
komst viel samen met de behandeling in de Tweede Kamer van de voor
genomen korting van de onderwijssalarissen. Ook veel LeidLse onder-
i de actie mee. In de regio was de belangstelling
Gezaghebbend smaak
maker op gebied buiten
landse politiek.
Mr. J.L. Heldring
gaat met pensioen
PAGINA 14
Geen opheffing
van toneelgroepen?
PAGINA 7
Op tal van plaatsen lieten stakende leerkrachten zich vanochtend inschrijven. Daarna trokken duizenden
laar het Malieveld voor de grote protestmanifestatie.
DEN HAAG (GPD/DPA)- Het
Centraal Planbureau ver
wacht volgend jaar geen eco
nomisch herstel' van enige
betekenis, nu de wereldhan
del naar alle waarschijnlijk
heid niet zal toenemen.
Bij de indiening van de begro
ting voor 1983 kwam het CPB
met een prognose voor de
wereldhandel van 2 procent
stijging in 1982 en 2,5 in 1983.
Voor dit jaar is duidelijk dat
er in het geheel geen stijging
te noteren valt. Voor 1983
wordt die nu ook niet meer
verwacht.
Het Institut für Weltwirtschaft
in Kiel verwacht komend jaar
evenmin herstel, maar voor
spelt daarentegen dat in de
Westeuropese landen de pro-
duktie na een lange periode
van stagnatie nogmaals
krachtig zal inzinken. Dat zal,
behalve tot nog meer werk
loosheid en bezuinigingen
ook leiden tot lagere investe-
ringslust.
Lichtpunten zijn er op het ge
bied van de geldontwaar
ding. Na een stijging van de
consumentenprijzen met 7,5
procent dit jaar, verwacht het
Westduitse instituut een stij
ging van ongeveer 5,5 pro
cent in 1983. Komende zomer
verwacht het instituut een
begin van herstel in de Ver
enigde Staten.
IN SURINAME:
Regen
Veel bewolking met enige tijd regen.
Minimumtemperatuur omstreeks 4
graden. Middagtemperatuur ongeveer
7 graden. Krachtige, aan de kust bard
tot stormachtige zuidwestenwind.
15 DECEMBER 1982
Zon op: 08.41 uur, zon onder: 16.29 uur
Maan op: 08.38 uur, maan onder: 16.38
PARAMARIBO (GPD) - In Surina
me is het sinds gisteren volgens
informatie uit Paramaribo tame
lijk rustig. Na de stakingen van
vrijdag en zaterdag is het dage
lijks leven aarzelend op gang ge
komen. Het openbaar vervoer
rijdt normaal, terwijl op de mi
nisteries gewerkt wordt. De
meeste winkels zijn gisteroch
tend op de normale tijdstippen
opengegaan, hoewel verschillen
de bedrijven wegens gebrek aan
klandizie vroegtijdig hun deuren
hebben gesloten.
Dat een algemene staking is uitge
bleven, wordt voor een groot
deel toegeschreven aan de grote
angst en ontreddering onder de
bevolking.
Hoewel het niet tot een algemene
staking is gekomen, wordt er
weinig gewerkt. De talrijke ge
ruchten en verhalen doorspekt
met angst domineren de ge-
Jeugd bezet
kamers van
ministerie
DEN HAAG (ANP)- Ongeveer 20
jongeren hebben vanmorgen
twee kamers bezet gehouden van
het ministerie van sociale zaken
en werkgelegenheid in Den
Haag. Tegelijkertijd werd de
fractiekamer van het CDA korte
tijd bezet gehouden door 15 jon
geren. Ze deden dit uit protest te
gen de regeringsplannen om de
bijstandsuitkering voor jeugdi
gen van 16 en 17 jaar en de wwv-
uitkering voor jongeren onder de
23 jaar af te schaffen. De politie
maakte na korte tijd een einde
aan de bezetting. Daartoe werd
bij de ministerskamer op de eer
ste etage een ruit ingeslagen. Een
aantal bezetters werd aangehou
den wegens lokaalvredebreuk.
sprekken op straat en op het
werk. Zo zouden telefoons wor
den afgeluisterd. Deze angst
wordt nog versterkt door het ge
rucht dat militairen in burger
zich onder de bevolking zouden
hebben gemengd om samen
scholingen tegen te gaan.
Ondanks dat de autoriteiten het
tijdstip niet bekend hadden ge
maakt, werd de begrafenis van
de vijftien slachtoffers van de
executie gistermiddag door tien
duizenden Surinamers bijge
woond. Ook de familie van de
slachtoffers verkeerde tot het
laatste moment in het ongewisse.
De aanwezige menigte onthield
zich van politieke uitingen.
Negen van de vijftien slachtoffers
Suriname werden gistermiddag
afhankelijk van hun geloof be
graven op vier verschillende be
graafplaatsen in Paramaribo.
Wanneer de overige zes worden
begraven, is nog niet bekend.
De familieleden die de lijken van
de slachtoffers in het mortua
rium hebben mogen zien, heb
ben verklaard dat zij er ver
schrikkelijk uitzagen. Uit de ver
wondingen zou zijn op te maken
dat zij eerst gemarteld zijn en
vervolgens geëxecuteerd.
(zie ook pagina 10)
Op de Leidse scholen die aan de
staking meededen waren leer
krachten achtergebleven om de
kinderen op te vangen. In de
duin- en bollenstreek was nau
welijks sprake van stakingsac
ties. Tal van scholen hebben wel
docenten afgevaardigd om de de
monstratie in Den Haag bij te
wonen. Ook in Alphen was de
animo gering. Alleen op twee
scholengemeenschappen waren
docenten afwezig. De lessen gin
gen echter gewoon door, onder
meer door het lesrooster aan te
passen.
Vier bonden
Vier onderwijsbonden, uitgezon
derd de Protestants Christelijke
Onderwijsvakorganisatie, deden
aan de actie mee. Het onderwijs
heeft al eens eerder gestaakt in
oktober. Ook toen deed de PCO
niet mee. De protestants-christe
lijke scholen hielden een eigen
werkonderbreking van een mid
dag.
Tijdens de manifestatie op het
Haagse Malieveld haalde de
voorzitter van de ABOP Van den
Bosch in zijn toespraak flink uit
naar het kabinet in het algemeen
en minister Deetman in het bij
zonder. "Ons protest richt zich
tegen de contractbreuk die de
minister pleegt door de onder
wijsmensen apart aan te pakken.
Ons protest richt zich ook tegen
de leugen die erachter steekt. De
leugen dat het kabinet dit alle
maal doet voor ons eigen bestwil,
voor de werkgelegenheid in het
onderwijs en dus voor de kwali
teit van het onderwijs".
Ook Jan Bouwsma, die namens het
Nederlands Genootschap van
Leraren sprak, wees de door mi
nister Deetman gesuggereerde
keuze tussen werkgelegenheid
en salaris af. Hij deed een klem
mend beroep op de Tweede Ka
mer om „de rug te rechten" te
gen deze minister. Volgens het
NGL wordt Deetman opgeza
deld met onwaarschijnlijke be
zuinigingen, die hij vervolgens
zonder blikken of blozen accep
teert
Schandalig
Als vertegenwoordiger van het
niet-onderwijzend personeel, dat
ook getroffen wordt door de sala
riskorting, sprak Pim den Brin-
ker van de Abva-Kabo. Hij
noemde het schandalig dat het
onderwijspersoneel wordt ge
straft voor de keuze die het
maakte het onderwijs als werk
terrein te kiezen.
Volgens Den Brinker moet het
voornemen om tot de 1,65 pro
cent korting over te gaan „abso
luut van tafel weg. Men belet er
het goede samenwerken in het
onderwijs mee", aldus de Abva-
Kabo-bestuurder.
Na de demonstratieve bijeenkomst
op het Malieveld trokken de de
monstranten naar een van de ge
bouwen van het ministerie van
onderwijs en wetenschappen.
Daar overhandigden de demon
stranten een petitie bestemd
voor de leden van de Tweede Ka-
EG: ontwikkeling
in Polen afwachten
PAGINA 9
Campina sluit
vijf fabrieken
PAGINA 17
Kritische staatssecretaris:
ZEIST (GPD) - Staatssecretaris
Van der Reijden (volksgezond
heid) heeft de Ziekenfondsraad
en de ziekenfondsen vanochtend
gemaand anders en vooral doel
matiger te gaan werken. In een
toespraak tot de algemene verga
dering van de Vereniging Neder
landse Ziekenfondsen zei hij dat
de Ziekenfondsraad "het eerst
aan zet is", maar dat ook de zie
kenfondsvereniging zich op te
maatregelen moet bezin-
NEW YORK (UPI) - Twee met
karabijnen gewapende en
gemaskerde inbrekers heb
ben bij een kraak in een ge
bouw in New York City
waarin een geldtransportfir
ma is ondergebracht, het
voor Amerika recordbedrag
van 8 miljoen dollar (ruim
21 miljoen gulden) buitge
maakt.
Het tweetal kwam vla het dak
het gebouw binnen. Zij over
meesterden de enig aanwezi
ge bewaker en ontkwamen
met 8 miljoen dollar in bil
jetten van 50 en 100 dollar
uit de kluis. De bewaker, die
werd gekneveld, bleef onge
deerd.
Het vorige Amerikaanse in
braakrecord dateerde van 22
april 1981. Toen vier man
nen 3,3 miljoen dollar stalen
van de First National bank
of Arizona in Tucson.
oefende op taak, samenstelling
en werkwijze van de Zieken
fondsraad. Ditmaal nam hij de
adviezen van deze raad onder
vuur. Als voorbeeld noemde hfj
het advies van de raad over be
zuinigingen in het ziekenfonds
pakket, waarover de Zieken
fondsraad eind november heeft
gesproken. De raad bracht toen,
na vele stemmingen, een uiterst
verdeeld advies uit. Van der Reij
den merkte op dat een regering
aan een dergelijk advies weimg
of niets heeft. Het wordt dan ook
tijd om taak, samenstelling en
werkwijze van de Ziekenfonds
raad te bekijken, aldus de be
windsman.
Ook is het volgens Van der Reijden
nodig dat ziekenfondsen zelf
eens „voor de spiegel gaan staan
en zich afvragen of het ftinctio-
neren de toets van de maatschap
pelijke kritiek van 1982-1983 kan
doorstaan". Los van dit zelfon
derzoek meent hij dat de zieken
fondsen in het bijzonder op het
gebied van de medische controle
doelmatiger moeten gaan
werken. De Ziekenfondsraad,,
de vereniging en de ziekenfond
sen zullen bijvoorbeeld moeten
nagaan hoe het komt dat behan
delingen niet overal evenveel
kosten, zei hij.
Terwijl Suriname rouwt
om zijn doden en de
reacties van afschuw
nog lang niet zijn ver
stomd moet aan de
andere kant worden vastgesteld
dat de man die verantwoordelijk
is voor alles steviger dan ooit in
het zadel blijkt te zitten. In feite is
de macht van Desi Bouterse.
sinds hij op 25 februari 1980 met
een aantal getrouwen de macht
greep, alleen maar groter gewor
den
Bouterse heeft zich in die bijna drie
jaar ontpopt tot een dictator van
zuiver water Een van de kenmer
ken is het feit dat Bouterse ieder
een (figuurlijk of letterlijk) uit de
weg heeft laten ruimen, die hem
voor de voeten liep of dreigde te
lopen en dit alles naar Zuidameri
kaans model, inclusief martelen
op grote schaal.
De verontwaardiging heeft geleid
tot het bevriezen van de ontwik
kelingshulp van de zijde van Ne
derland. Ook Amenka overweegt
de economische hulp stop te zet
ten. In moreel opzicht is daar veel
zoniet alles voor te zeggen. Een
land dat zich kennelijk zo weinig
gelegen laat liggen aan de men
senrechten behoort geen steun
te knjgen
In juridisch, maar ook in politiek op
zicht ligt de zaak anders Volken
rechtelijk kan Nederland niet zo
maar het verdrag dat het met Su
riname sloot ter gelegenheid van
de onafhankelijkheid op 21 no
vember 1975 eenzijdig beèindi-
gen. Politiek zijn er angels en
klemmen met verstrekkender
consequenties.
De uiteindelijke bedoeling van de
Nederlandse regering in 1975
was te bevorderen dat er een sta
biele Surinaamse regering zou
komen, gebaseerd op een parle
mentaire democratie, die een zo
danig klimaat zou weten te
scheppen dal in Nederland wo
nende Surinamers daar hun va
derland zouden vinden of hervin
den.
Het aantreden van Bouterse bete
kende in dit opzicht in eerste in
stantie een streep door de reke
ning. Maar de aanleiding tot de
coup (fraude, corruptie, ontwikke
lingsgelden, die alleen aan een
kleine economische bovenlaag
ten goede kwamen) was in zeke
re zin nog te verdedigen. Dat is
het huidige optreden van voor
malig sergeant-majoor Bouterse
niet.
Maar de vraag blijft of het stopzet
ten van financiële steun het uit
eindelijke doel van de Nederland
se regenng dichterbij brengt, of
juist verderweg Vaststaat dat het
optreden van dictator Bouterse
niet bevorderlijk is voor het terug
keren van in ons land wonende
Surinamers. De gemiddelde
mens stelt zich een vaderland an
ders voor
Overmorgen vergadert de gecom
bineerde vergadering van de
Tweede-Kamercommissies voor
buitenlandse zaken en ontwikke
lingssamenwerking over deze
zaak.
Het zal heel moeilijk zijn deze emo
tionele affaire nuchter en zakelijk
te blijven bekijken. Voor morele
verontwaardiging is alles te zeg
gen, maar in de politiek gelden
ook andere maatstaven
S.
obonne"*01
Nieuw*
Stuur mij uw krant vier wek&n op proal voor I 9,50 Daarna batin
Noteor mi| voor ©en kwartaalabonnement (I 61.25)
Vóór het abonnement ingaat, ontvang ik de krant twee weken grabs
UTRECHT (ANP) - Bij een aantal
kantoren van het GAK, het So
ciaal Fonds Bouwnijverheid en
enkele ziekenfondsen in ons
land gaat het personeel morgen
de hele dag staken. Dit uit pro
test tegen de plannen van het ka
binet om de werknemers bij de
ziekenfondsen en de sociale ver
zekeringen tot trendvolgers te
maken. Morgen is uitgekozen als
stakingsdag, omdat de Tweede
Kamer dan over de omstreden
plannen praat.
Volgens de Unie BLHP (Beambten
en Hoger Personeel) wordt er ge
staakt bij het GAK in Amster
dam, Eindhoven, Venlo, Tilburg
en Alkmaar. Evenals op het
hoofdkantoor van het Sociaal
Fonds Bouwnijverheid Voorts is
het de bedoeling dat het perso
neel van de ziekenfondsen in
Amsterdam en Alkmaar in sta
king gaat.
De werknemers bij de sociale ver
zekeringen en de ziekenfondsen
willen dat hun arbeidsvoorwaar
den tot stand blijven komen via
normale cao-onderhandelingen.
Bovendien vrezen zij dat ze de
loonachterstand die ze nu heb
ben opzichte van ambtenaren -
van een procent of tien - nooit
meer zullen inlopen.
•n streek
LEIDSCH
DAGBLAD