Uniek Frans Abbey-orgel
geplaatst in Open Hofkerk
Bond eist meer informatie
over ontslagen bij Samsom
Weinig bereidheid
tot staken op
scholen in regio
Felle brand legt in
Lisse jongenstehuis
nagenoeg in de as
Open dag op
bollenlab
Concernleiding wil van drukkerij af
DINSDAG 14 DECEMBER '982
Streek
PAGINA 15
Katwijks orgelbestand opnieuw uitgebreid
baas kunnen. Toch is de klank
niet agressief, niet dictatoriaal,
wèl leidend.
Het uiterlijk van het orgel in de
Open Hofkerk herinnert aan
dat van beroemde orgels in Pa
rijs. Het is er min of meer een
verkleind model van. In de
kloosterkapel van Lille kon het
orgel niet groter zijn. Dat het in
de lage, akoestiekloze Open
Hof-ruimte toch nog zo voor
delig klinkt, verbaasde intona-
teur Schellingerhout. Naar zijn
mening bewijst het wel het
deugdelijke vakmanschap van
de Abbey's.
Nico de Raad is er van overtuigd
dat hoewel het orgel uit een
mystieke rooms-katholieke
omgeving komt en daar ook
voor was bedoeld, niettemin
volkomen in onze traditie past
Ook de psalmen komen im
mers uit Frankrijk. Om van
verwantschap met het grego
riaans maar niet eens te spre
ken.
Concert
Het Abbey-orgel wordt donder
dag feestelijk in gebruik geno
men. Na samenzang en toe
spraken volgt een koffic-half-
uurtje. Tenslotte zal adviseur
Nico de Raad een klein concert
verzorgen. De liefhebbers kun
nen dan luisteren naar muziek
van Boellmann, Pierné,
Franck en Jan Zwart. De aan
vang 20.00 uur.
KATWIJK - Het orgelbestand in Katwijk wordt deze
week opnieuw verrijkt. Donderdag wordt in de gere
formeerde Open Hofkerk een zeer bijzonder orgel in
gebruik genomen. Een in Frankrijk gebouwd Abbey-
orgel, een merkwaardig exemplaar, het enige zelfs in
ons land.
Het orgel werd rond 1865 ge
maakt in de werkplaats van de
firma Abbey et Fils in Versail
les. Het is een van de ongeveer
vijfhonderd door de firma ge
maakte orgels. Het was aan
vankelijk bestemd voor een
klooster in Noord-Frankrijk,
het "Monastère de Notre D5me
de la Plaine" in Lille. Daar
werd het orgel echter van de
hand gedaan. Waarom is niet
bekend. Wel bekend is dat het,
via een tussenpersoon tweeën
half jaar geleden uit Engeland
naar Nederland kwam, en door
De oude John Abbey, zoon van een Engelse tim
merman, was technisch en muzikaal begaafd.
Hij maakte al op z'n veertiende jaar een klein
orgeltje met een fijne klank. De vermaarde
Britse pianist Mott hoorde het aan en was er
meteen weg van. Hij bood de jonge knutselaar
aan het voor z'n kostbare zilveren horloge te
ruilen.
Dat gebeurde. Maar meer dan het horloge was de
reputatie die Abbey door deze ruil verwierf
waard. Tot over het Kanaal werd zijn naam be
kend. De vermaarde piano-bouwer Erard haal
de hem naar Parijs. In de lichtstad leerde John
de finesses van het vak. Hij werd er na enkele
jaren al een veelgevraagd orgelbouwer. Abbey
had, dat moet worden gezegd, de tijd wel mee.
De oude "barokbouw" was dood. Wie in die ja
ren begon was een pionier van iets geheel
nieuws dat grote aftrek zou blijken te vinden.
John Abbey werd later sterk beïnvloed door de
nauw met de Franse "heldere-toon-traditie"
verbonden bouwer Cavaillé Coll. Abbey sleepte
diverse eervolle opdrachten in de wacht, zoals
de bouw van het orgel in de Parijse Opéra en de
restauratie van het instrument in de kathe
draal van Reims. Na zijn overlijden (in 1859)
zetten zijn drie zoons de zaak voort.
Organist (èn adviseurNico de Raad achter het klavier van het
Abbey-orgel in de Open Hofkerk in Katwijk aan den Rijn.
bemiddeling van Piet Ravens-
bergen uiteindelijk naar Kat
wijk.
De organist Nico de Raad kocht
het voor zijn Nederlands gere
formeerde kerk. Maar het klei
ne gebouwtje aan de Willem de
Zwijgerlaan kon het nauwe
lijks bevatten, laat staan: récht
doen. Dus deed hij het weer
van de hand: het orgel werd
overgedaan aan de Open Hof
kerk. Een kerk die gedwongen
was geweest het eigen versle
ten en destijds slecht gerestau
reerde orgel af te danken. Na
een periode van opslag in Lei
den en op verschillende plaat
sen in Katwijk, kreeg het een
paar maanden geleden zijn
nieuwe standplaats.
Restauratie
Aan het toen volgende, noodza
kelijke herstel hielp iedereen
in de gemeente mee, het zij ac
tief, het zij door giften. De Bos-
koopse orgelmaker Louis Kra
mer kreeg de opdracht voor de
restauratie, zijn "intonateur"
(orgelstemmer) Joop Schellin
gerhout volvoerde het precisie
werk. Nico de Raad was als ad
viseur bij de opknapbeurt be
trokken. Het bleef niet bij deze
drie. Vanuit de gemeente kwa
men er vrijwilligers opdagen.
De al eerder genoemde Piet
Ravensbergen coördineerde
de werkzaamheden, Bas
Zwaan maakte het fraaie
Frans-eiken hek waarin hij de
motieven van het orgelfront
verwerkte en Piet Wassenaar,
Peter Bekker, Jaap in 't Veld
en Hans Lammens hielden
zich bezig met tal van andere,
zeer nodige werkzaamheden.
Een twintigtal dames maakte
zich verdienstelijk door in
twee dagen tijd alle versleten
en hard geworden leertjes tus
sen de contacten van het me
chanische orgel door nieuwe te
vervangen. Daardoor wordt tij
dens het bespelen van het or
gel het beruchte klepperen
(van metaal op metaal) voorko-
Klank
Het Slavonisch eiken van de or
gelkast is een gunstige factor
in de klankproduktie. Het ho
ge tingehalte van de pijpen
geeft een heel heldere toon. De
in totaal 15 zogenaamde "spre
kende stemmen", verdeeld
over twee klavieren en (vrij)
pedaal, hebben een roman
tisch karakter.
Het Abbey-orgel
dat donderdag
feestelijk in
gebruik wordt
genomen in de
Open Hofkerk in
Katwijk. Hoewel
afkomstig uit een
mystieke
rooms-katholieke
omgeving, past
het orgel wat
klankkleur betreft
prima in de
gereformeerde
traditie, zo menen
kenners.
De klank van het orgel heeft een
brede basis, een groot draag
vermogen, waardoor een stevi
ge zangbegeleidig is gegaran
deerd. De zingende gemeente
zal het orgel in volume niet de
.■■-n -.ii.ir- r - ■-
Een pupil gewond
LISSE - Bij een felle brand in het
jongenstehuis "De Linden" aan
de Heereweg in Lisse is een 17-
jarige jongen uit die gemeente
gewond geraakt. Het slachtoffer
is opgenomen in het brandwon
dencentrum in Beverwijk. De
brand, die omstreeks kwart over
LISSE - Het Laboratorium voor
Bloembollenonderzoek en het
Consulentschap voor de Bloem
bollenteelt houdt morgen een
open dag. Centraal op deze dag
staat de teelt van bloembollen.
Van 9.00-12.00 en van 14.00-16.30
uur zijn geïnteresseerden wel
kom in het laboratorium aan de
Venneweg in Lisse. Alle onder
werpen zijn in het kassencom
plex van het laboratorium te be
zichtigen. Deskundige toelich
ting wordt verzorgd door onder
zoekers en voorlichters.
Besluit deelname
koren Zuid-Afrika
valt in januari
KATWIJK - Het bestuur van de
Katwijkse VW heeft nog geen
besluit genomen over het al dan
niet uitnodigen van Zuidafri-
kaanse muziekgezelschappen
voor het Tulip Time Festival.
Tijdens een gisteravond gehou
den bestuursvergadering is be
sloten dat eerst op 10 januari
een definitief standpunt wordt
ingenomen.
Zoals bekend is de komst van
Zuidafrikaanse koren naar Kat
wijk tijdens de paasdagen, wan
neer het festival wordt georgani
seerd, bijna een traditie gewor
den. Dat geldt ook voor de acties
die elk jaar weer worden gehou
den om tegen de komst protest
aan te tekenen. Daartoe is in het
verleden zelfs het zogenaamde
Breed Kommitee opgericht, een
comité waarin tal van Katwijkse
groeperingen zich hebben ver
enigd.
Dit keer heeft ook de landelijke
commissie "VN-jaar voor sanc
ties tegen de apartheid" bij het
Katwijkse VW-bestuur aan de
bel getrokken met het verzoek
niet opnieuw Zuidafrikaanse ge
zelschappen uit te nodigen. De
commissie heeft acties in het
vooruitzicht gesteld wanneer
blijkt dat de VVV de koten toch
uitnodigt. Het Breed Kommitee
schaart zich intussen achter de
uitlatingen van de commissie.
zeven gisteravond op de boven
verdieping van het gebouw uit
brak, richtte een schade aan van
enkele honderdduizenden gul
dens.
De plaatselijke politie werd -
waarschijnlijk door omwonen
den gewaarschuwd dat er
brand was in het voormalige
klooster, dat al lange tijd in ge
bruik is bij de Frentrop-stichting
voor de opvang van zeer moeilijk
opvoedbare jongens. Aanvanke
lijk is gepoogd met de aanwezige
middelen de brand te blussen,
maar de brand greep zo snel om
zich heen dat het personeel zich
spoedig moest terugtrekken. De
bluswerkzaamheden werden
ovèrgenomen door de Lissese
brandweer, die later werd geas
sisteerd door korpsen uit Sassen-
heim, Lisserbroek en Noordwijk.
Vooral de komst van de brand
weer uit Noordwijk was wense
lijk omdat dat korps over een
hoogwerker beschikt.
Met de aanwezigheid van zoveel
mensen en materieel werd voor
komen dat het gebouw tot de
grond toe afbrandde. Wel is spra
ke van grote waterschade. In ie
der geval is het gebouw voorlo-
pig niet meer voor bewoning ge
schikt. De pupillen, jongens die
in Lisse zijn geplaatst omdat zij
in andere tehuizen niet waren te
handhaven, zijn voorlopig onder
gebracht bij de begeleiders. Vol
gens een woordvoerder van de
Frentropstichting zal op korte
termijn naar andere huisves
tingsmogelijkheden in Lisse en
omgeving worden omgezien.
Daartoe zal onder meer worden
gesproken met het ministerie
van justitie waarvan de Fren
trop-stichting financieel afhan
kelijk is. De Frentrop-stichting
heeft verschillende huizen in Ne
derland. Het centraal bureau is
gevestigd aan de Eerste Poellaan
in Lisse.
Tegen kwart voor negen kon gis
teravond het sein "brand mees
ter" worden gegeven. Het na
blussen duurde vervolgens nog
enkele uren. Over de oorzaak van
de brand tasten politie en brand
weer nog in het duister.
Op het moment van de brand wa
ren zeven personen in het ge
bouw aanwezig: twee begelei
ders en vijf pupillen. De gewon
de jongeman bevond zich op de
bovenverdieping, dicht bij de
plek waar de brand is ontstaan.
De politie sluit niet uit dat de
jongen de brand heeft aangesto
ken. Volgens de politie is ondui
delijk of de knaap de wonden
aan handen en gezicht heeft op
gelopen tijdens het blussen of
mogelijk bij het veroorzaken van
de brand. De jongen kon nog niet
door de politie worden gehoord.
DUIN- en BOLLENSTREEK - Bij scholen voor het voortgezet onder
wijs in de regio duin- en bollenstreek was vandaag nauwelijks spra
ke van enige bereidheid tot staken in verband met de voorgenomen
bezuinigingen op de salarissen van ambtenaren. Wel vielen op tal
van scholen lessen uit omdat docenten de vanmiddag gehouden pro
testdemonstratie in Den Haag bijwoonden. Alleen op het christelijk
Pieter Groen College in Katwijk waren alle leerlingen na het midda
guur vrij.
De vlammen slaan uit het dak van het jongerentehuis "De Linden" aan de Heereweg in Lisse. Een jongen i
17 raakte gewond. Vier korpsen namen deel aan de blussingswerkzaamheden.
Volgens rector G. Heij was dat niet
zozeer het gevolg van een sta
king als wel van het feit dat nage
noeg alle docenten te kennen
hadden gegeven de demonstratie
in Den Haag bij te willen wonen.
"In overleg tussen docenten en
schoolleiding is toen besloten na
twaalf uur de school te sluiten",
aldus Heij. De Protestants
Christelijke Onderwijsvakorga
nisatie (PCO) had haar leden
geadviseerd niet aan de staking
deel te nemen. Hoewel het Pieter
Groen College een christelijke
school is, zijn volgens de rector
de meeste docenten lid van het
Nederlands Genootschap van
Leraren (NGL).
Op verschillende scholen in de re
gio werden vandaag schoolon
derzoeken gehouden. Zowel op
het Fioretti College in Lisse, het
College Leeuwenhorst in Noord-
wijkerhout als de lagere agrari
sche school in Hillegom hebben
de docenten er de voorkeur aan
gegeven de schoolonderzoeken
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
grafische bond Druk en Papier
heeft van de directie van Sam-
som-Sijthoff Grafische Bedrij
ven in Alphen aan den Rijn
meer informatie geëist over de
voorgenomen ontslagen. Tesa-
men met de ondernemingsraad
van het bedrijf onderzoekt de
bond hoe het beste stelling kan
worden genomen tegen de plan
nen om het aantal arbeidsplaat
sen met 57 te verminderen. Don
derdagmiddag heeft de bond
een gesprek met de onderne
mingsraad om, zoals wordt ge
noemd, "de horloges gelijk te
zetten".
In de cao voor het grafisch bedrijf
is precies omschreven hoe de
procedure is bij een voorgeno
men reorganisatie. De directie
is verplicht de bonden inzicht te
geven in de motieven van voor
genomen ontslagen. "Dat in
zicht hebben wij niet gekre
gen", aldus Harry Staas van
Druk en Papier. "Pas als de bon
den voldoende zijn geinfor-
meerd, kan het bedrijf de vol
gende stap doen en de ontslagen
aanmelden bij het Centraal Bu
reau voor de Grafische Bedrij
ven. Wat ons betreft is het zover
nog niet".
De districtsbestuurder heeft het
vermoeden dat de concernlei
ding, die in Zwolle zit, af wil
van de grafische poot. "In de
drukkerswereld wordt momen
teel voor dumpprijzen gewerkt.
De grafische bedrijven zijn voor
de concernleiding een blok aan
het been. Een jaar geleden is al
een besluit genomen om de gra
fische activiteiten te beperken.
Het ondernemingsplan voor Al
phen en Groningen is in de la
verdwenen. Er is nu een Zwolle-
plan. In veertien dagen tijd zijn
bij drukkerij Wolters-NoordhofT
70 en in Alphen 50 gedwongen
ontslagen aangekondigd. Er
wordt dankbaar gebruik ge
maakt van de economische re
cessie om tot ontslagen over te
gaan".
Dit jaar is, volgens een medede
ling van directeur J. van Keu
len, Samsom-Sijthoff voor het
eerst in de rode cijfers gekomen.
Om al direct een serie ontslagen
aan te kondigen, terwijl het Jaar
1982 nog niet eens om is, wordt
nogal voorbarig gevonden. "Wij
denken dan ook dat er een be
leid achter zit, dat niet het Al
phens belang dient. We zullen
proberen de schade voor de
mensen zoveel mogelijk te be
perken", aldus vakbondsman
Staas.
door te laten gaan. Dat had an
ders tot gevolg kunnen hebben
dat leerlingen na de kerstvakan
tie een onderzoek hadden moe
ten inhalen. En die onderzoeken
worden juist voor de vakantie ge
houden om leerlingen te moge
lijkheid te geven ook werkelijk
van die vakantie te kunnen ge
nieten.
Wel ging van het Fioretti College
een delegatie van het docenten
korps naar Den Haag. Een derge
lijk activiteit volstond ook op het
Rijnlands Lyceum m SttM
heim en het Herbert Vissers Col
lege in Nieuw-Vennep. De
LHNO-school "De Branding" in
Noordwijk volgde het advies van
de Protestants-Christelijke On
derwrijsvakorganisatie om niet te
staken, hoewel slechts vijf do
centen lid zijn van die organisa
tie. Ook op de KTS in Voorhout
werd gewoon doorgewerkt.
De Rijksmiddelbare Tuinbouw
school in Lisse nam geen deel
aan de verschillende acties. Vol
gens een woordvoerder van de
school is reeds een brief ge
stuurd door de vereniging van
leerkrachten en directeur in het
agrarisch onderwijs. Bovendien
heeft een delegatie van de ver
eniging inmiddels gesproken
met de minister van onderwijs.
"Wij zijn zeer verontrust over de
voorgenomen kortingen omdat
die juist in het middelbaar agra
risch onderwijs hard aankomen
Meer dan helft van het aantal do
centen is namelijk eerste graads
bevoegd, terwijl het om zoge
naamde tweede-graad s-scholen
gaat", aldus een woordvoerder
van de school in Lisse.
Bij de School voor dc Zeevisvaart
in Katwijk gingen de lessen ook
gewoon door. Een woordvoerder
van die school meent dat al vol
doende duidelijk is gemaakt dat
docenten het volstrekt oneens
zijn met de bezuinigingswoede
van de rijksoverheid op de amb
tenarensalarissen. Overigens is
niet uitgesloten dat op scholen
lessen zijn uitgevallen als gevolg
van individuele stakingsacties
van leraren.
