Plattelandsvrouwen
staan hun mannetje
Facelift voor boerenerf
E"'a
Lezing over opvoeding werd discussie-avond over drugs
ZATERDAG 11 DECEMBER 1982
Plattelandsvrouwen zullen
nooit het nieuws halen, om
de simpele reden dat er
nooit nieuws te melden is.
In de statuten staat ook
streng vermeld 'dat er niet
aan partijpolitiek wordt
gedaan'.
De seizoenen verstrijken in
de regelmaat van de ope
ningsavond, de lezingen, de
kerstviering, de excursies,,
de 'doe-avonden' en het
dagje uit. Zo was het jaren
geleden en zo is het nog al
tijd. Alleen de invulling van
die onderwerpen is gemo
derniseerd: een cursus fijne
keuken werd vervangen
door de gezonde keuken,
een lezing over opvoeding
is nu een discussieavond
over drugs.
Genoemde regelmaat werd on
langs voor het eerst verbroken
toen de Christelijke Platte
landsvrouwen Bond tijdens
een manifestatie aandacht
vroeg voor het probleem van
de voedselvoorziening in de
wereld. Middels een resolutie
richtte de CPB zich recht
streeks tot het Nederlandse en
Europese parlement. Een unie
ke stap, daar de traditionele
vrouwenorganisaties zich
nooit eerder in de maatschap
pelijke openbaarheid hadden
begeven.
Ze willen dat overigens best. Zo
zijn er al diverse plaatselijke
afdelingen, die zich sterk ma
ken voor de geïsoleerde positie
van Turkse vrouwen in ons
land of de overkomst van
Noordierse kinderen. Maar je
moet als bestuur roeien met de
riemen die je hebt, en het blijkt
dat drukbezette vrouwen vaak
gewoon iets gezelligs willen
doen in plaats van op hun
avondje uit met een zwaar
wichtig onderwerp te worden
geconfronteerd.
De secretaresse van de afdeling
Alkemade, mevrouw I. Hijze-
lendoorn: "Je kunt best een
avond over Amnesty brengen,
maar je kunt in één seizoen
dan niet nog eens met het on
derwerp kernwapens aanko
men". Die opmerking is aller
minst als een verwijt bedoeld:
per slot van rekening zijn de
meeste vrouwen lid geworden
omdat ze naast het drukke
huishouden, de kinderen en
eventueel een baan wel eens
een verzetje willen.
Geëmancipeerd
De gemiddelde plattelands
vrouw is op héér bescheiden
manier wel degelijk geëmanci
peerd. Voor sommigen was het
lidmaatschap van de vereni
ging al een emanciperende ak-
tiviteit: ondanks protesten van
het gezin deed moeder de
vrouw op regelmatig terugke
rende avonden iets voor zich
zelf, en die bezigheid kostte
nog geld ook.
Het kan in deze tijden niet meer
blijven bij een gezellig naai-
kransje alléén, al komen er ge
noeg vrouwen hoofdzakelijk
voor de gezelligheid. De leden
willen bij hun vereniging wel
degelijk 'een stukje vorming
en ontwikkeling halen'. De
Bond rust op drie peilers: re
creatie, educatie en emancipe
rende vorming. Er zijn in Ne
derland honderden vrouwen,
die zich juist met behulp van
een dergelijke vereniging heb
ben verrijkt. De plattelands
vrouwen-vereniging is voor ve
len een leerschool. "Een plaats
waar je als vrouw kan
groeien", zo meent de Nieuw-
koopse mevrouw Sanders, pre
sidente van de afdeling Zuid-
Holland. "Het volgen van een
handwerkcursus kan een enor
me stap zijn voor een vrouw,
omdat ze voor het eerst iets
voor zichzelf gaat doen. Ze
gaat daarna wellicht een stapje
verder en doet de cursus 'Le
ren luisteren - zeggen wat je
denkt'. Elke keer kan ze weer
een stapje verder gaan. Uitein
delijk belanden vele platte
landsvrouwen van de Bond in
bestuursfuncties, zelfs in ge
meenteraden. Een aantal vrou
welijke burgemeesters is bij de
Bond begonnen".
Openbreken
Een heel belangrijk argument
voor nieuwkomers is dat zij 'er
in' willen komen. En hoe breek
je zo'n hechte dorpsgemeen
schap open? Door lid te wor
den van zo'n vrouwenorganisa
tie. De contacten komen dan
vanzelf
Maar natuurlijk willen zij ook
aan hun vorming werken - zij
het niet met de intentie echt fe
ministisch te. worden. De offi
ciële doelstelling van de Ne
derlandse Bond van Platte
landsvrouwen spreekt wat dat
betreft duidelijke taal:
'..De vereniging beoogt door vor
ming en ontwikkeling van
vrouwen hun besef van verant
woordelijkheid voor en deelna
me aan de samenleving te be
vorderen, in het bijzonder in
de plattelandsgebieden'.
Dat vermaledijde woordje 'plat
teland' is in de loop der jaren
de aanleiding voor een reeks
van misverstanden geweest.
Het imago van breiende boe
renvrouwen moet hoognodig
worden weggepoetst. Dat kan
misschien alleen door een
naamswijziging van de diverse
plattelandsvrouwen-organisa-
Plattelandsvrouw is geen
synoniem meer voor
rondborstige boerinnen, die
zich eens per maand in het
verenigingsgebouw
bijeenscharen met een
breiwerkje. In de crisisjaren
werkten de
plattelandsvrouwen
gezamenlijk aan het oplappen
van een matras of een
1 am pek a p een vrouwenhand
en een paardetand mochten
natuurlijk niet stilstaan. De
tijd heeft dit achterhaalde
beeld nooit kunnen
wegpoetsen. De buitenwacht
zal het begrip
plattelandsvrouw niet
combineren met een vlot
geklede bewoonster van een
nieuwbouwwijk.
Toch ziet het gemiddelde lid
van een vereniging van
plattelandsvrouwen er *o uit.
Zij is te vinden in één van die
dorpen, waar het leven -
ondanks de aangeplakte
nieuwbouw - nog goed is. De
leden zijn grofweg in twee
groepen op te splitsen: de
oudere garde, die uit trouw en
gewoonte elke maand de
bijeenkomst bezoekt,
ongeacht wat er die avond ter
sprake komt; en de jongere
vrouwen, die vaak kritischer
zijn en onderwerp selecteren.
Maar boerenvrouw is het gros
in elk geval niet meer.
In de provincie Zuid-Holland
heeft nog slechts tien procent
van het aantal leden een
agrarische achtergrond. De
plattelandsclubs zullen
desondanks nooit overwaaien
naar de grote steden, waar van
oudsher afdelingen van de
Vereniging van Huisvrouwen
ressorteren. Waar de
Vereniging zetelt kan de Bond
zich niet nestelen, dat is
afspraak.
Naar goed Nederlands gebruik
kunnen de christelijke
plattelandsvrouwen wèl een
bloeiend bestaan lei den naast
de katholieke en algemene
zusterorganisaties. De
grootste club is de ruim 50
jaar oude Nederlandse Bond
van Plattelandsvrouwen met
ruim 82.000 vrouwen onder
zieb. Daarna komen de
Katholieke
Plattelandsvrouwen
Nederland met 50.000 leden en
tenslotte de Christelijke
Plattelandsvrouwen Bond
met toch nog altijd het
respectabele aantal van 22.000
leden.
Plattelandsvrouwen anno 1982 tijdens een avond over knipkunst tn Wou brugge: "de kaarsenavond van meneer H. was geen succes'
(Foto: Lock Z«y4cr«*ln).
door Miep Hoenson
ties, maar daar is geen denken
aan. De organisaties hebben'
een veel te goede naam dat ze
deze zonder meer zouden wil
len opgeven. Bovendien is de
naam in de loop van tientallen
jaren al gewijzigd van 'Boerin-
nenbond' naar 'Plattelands
vrouwen'. Verschillen tussen
die aanduidingen zijn er wel
degelijk: de boerin was een
vrouw van aanzien. In traditio
neler streken van het land was
het enkele jaren geleden nog
een halszaak of de vrouw van
de boer én de vrouw van de
knecht lid konden zijn van de
zelfde bond.
Verouderd
Het bondslied van de grootste
groepering, de Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen,
kan wellicht wel worden bijge
schaafd. Ook dit lied, dat vroe
ger voor elke vergadering
staande werd gezongen, is
sterk verouderd:
Wij vrouwen van het land,
zijn hecht aaneen verbonden,
Wij streven hand in hand
heeft achterhaald beeld nooit kunnen wegpoetsen.
en maken sterk onze bonden,
het heden roept ons op,
om onze kracht te wijden,
te helpen 't platteland,
naar hoger doel te leiden.
Ons drijft eenzelfde drang,
ons bindt eenzelfde streven,
omhoog voert onze gang,
naar schoner vorm van leven,
wij ploegen onze grond,
en zoeken goede wegen,
te zijn het platteland,
tot steun, tot hulp, tot zegen.
Het opmerkelijke is dat sommige
afdelingen juist door buiten
Het begrip 'boer' bestaat niet
meer. Men spreekt tegen
woordig liever van agrariër of
ondernemer. De meeste boer
derijen zijn gemoderniseerd,
moesten dat wel om te over
leven. Veel zwaar werk is
door moderne technieken ge
makkelijker geworden, in
sommige gevallen *elfs over
bodig. De boer van nu is vaak
meer ondernemer dan de ge
middelde middenstander. Al
leen het boerenerf, daar ver
anderde veelal weinig aan
Het aanzien van zo'n erf blijft
rommelig: hier en daar hoop
jes puin, de bestrating laat in
veel gevallen te wensen over,
roestende landbouwwerktui
gen, slechte afrastering. De
Nederlandse Christelijke
Boerenbond wil daar wat aan
gaan doen en is onder het
motto 'Kijk op het ErP een
actie gestart voor mooiere
boerenerven in ons land. De
deelneming aan deze 'facelift'
is vrijwillig; van de tot nu toe
1300 boerenbedrijven die
zich voor deelname hebben
aangemeld wordt verwacht
dat ze aandacht besteden aan
vier hoofdpunten: veiligheid,
hygiëne, aanplant en het tota
le aanzicht van het erf.
Een aantal jaren geleden orga
niseerde de NCB met succes
een erfbeplantingswedstrijd.
Deze keer besloot men de
zaak wat ingrijpender aan te
pakken. De boerenbond trok
public-relationsmensen aan.
In overleg met de achterban
ontwierp men een plan dat
zowel het aanzicht van het
boerenerf als de positie van
de boer in Nederland aan
zienlijk moet verbeteren. De
bond stelde een korps van
deskundigen samen die de
boeren individueel of in groe
pen van advies kunnen die
nen. De andere boerenbon
den zien het experiment met
belangstelling tegemoet
Directe aanleiding voor aeze
nieuwe actie is volgens de
heer H. van Dinter, secretaris
van de NCB, de ledenverga
dering van vorig jaar, waar
geklaagd werd over de nega
tieve publiciteit die het boe
renbedrijf kreeg. Berichten
als bodemvervuiling, hor-
moonpreperatcn bij kalve
ren, legbatterijen en het door
draaien van landbouwover
schotten stellen boer en be
drijf in een kwaad daglicht
Elk deelnemend bedrijf zal de
komende maanden een jury
over de vloer krijgen, die de
huidige stand van zaken bij
het bedrijf nauwkeurig zal
noteren. Natuurlek houdt de
jury bij haar beoordeling re
kening met de verschillen in
bedrijfsvoering (akkerbouw,
veeteelt, gemengd bedrijf,
fruitteelt, kasteelt, champig
nonteelt) Een fruitteler moet
bijvoorbeeld oppassen dat hjj
bij de verbetering van het
aanzicht van het erf geen ge
was plant dat insecten aan
trekt.
De jury reikt ieder halQaar
twee wissel bekers uit Het
boerenbedrijf dat prat kan
gaan op het beste erf kr\jgt de
ene beker. De andere beker
gaat naar de beste afdeling
binnen de NCB-knng De
achterliggende gedachte is
dat de deelnemende boeren
hun niet-declnemende colle
ga's flink opjutten zodat hun
erven er ook piekfijn uit ko
men te zien.
Om deze 'sociale controle' nog
eens extra te stimuleren,
wijdt het NCB-bondsblad
'Boer en Tuinder' elke weck
een halve pagina aan dc pro
blemen die opduiken by het
opruimen van het erf Zo kan
iedere boer een graantje mee
pikken van deze actie.
(GPD).
staanders, door niet-plattelan-
ders, zijn opgezet. In Alkema
de bijvoorbeeld bestaat de af
deling zo'n vijftien jaar. Ze
werd gesticht door de eerste
groep vrouwen die destijds de
nieuwbouwwijken van Roelo-
farendsveen bevolkten.
Variatie
Secretaresse mevrouw Hijzelen-
doorn heeft daar een logische
verklaring voor: "De échte
plattelandsvrouwen hier zijn
van oudsher verenigd in de
LTV, de Land en Tuinbouw
Vrouwen. Wij hebben nu wel
wét agrarische leden, maar de
hoofdmoot is toch import. Ja,
je wilt er eens uit hè? Zelf werd
ik toen naar de vereniging ge
trokken vanwege een avond
over het rapport van de Club
van Rome. Avondjes over
windmolens of Goudse glazen
interesseren mij persoonlijk
weer niet, maar je moet voor
elk wat wils brengen".
Uit de gesprekken met vrouwen
van de diverse afdelingen
komt steeds weer het pro
bleem van de variatie aan in
vulling van de avondjes boven
drijven.
Zo kan het gebeuren dat een
avond over lekkere hapjes ma
ken wordt afgewisseld met een
lezing over borstkanker en een
bijeenkomst over de VOS
(Vrouwen Oriënteren zich op
de Samenleving).
Resumerend zeggen de be
stuursleden dat je nooit weet
waar je goed aan doet Neem
het voorbeeld van de VOS-
vrouwen. Ze hadden zichzelf
uitgenodigd bij de Hazers-
woudse Katholieke Platte
landsvrouwen. Na hun verhaal
konden de, aanwezige leden
zich voor een VOS-cursus aan
melden. "En wat denk je? Er
was er maar één die belangstel
ling had. Terwijl er bij ons ge
noeg vrouwen rondlopen met
alleen lagere school", aldus de
secretaresse, mevrouw Wal-
laart. "Ik denk dat er niet zo
veel behoefte is aan de wat fe-
ministischer getinte evene
menten. Je moet ook niet ver
geten: échte plattelandsvrou
wen zijn al lang geëmanci
peerd, want die werken volop
mee in het bedrijf van hun man
en staan daar echt wel hun
mannetje".
Drugs
By een avond over jeugdcrimi
naliteit of drugs daarentegen
loopt het storm. Yvonne Keuls,
schrijfster van boeken over de
situatie in kindertehuizen en in
een gezin waar een verslaafd
kind rondloopt, is by de mees
te afdelingen al een lezing ko
men geven - met overdonde
rend succes. Sheherazade -
een andere schrijfster - is ook
zo'n must
Het aardige van de verschillende
afdelingen is dat ze elkaar op
onverbloemde wijze doorge
ven welk onderwerp wel en
welk juist niet uit de verf komt
In het orgaan 'Over en Weer"
wordt bijvoorbeeld gemeld dat
'de kaarsenavond van de heer
H. geen succes was. Hy maakte
er werkelijk niets van, terwyl
er wel een vrij grote financiële
bydrage werd gevraagd'.
En: 'Schrappen: de heer X. Is tot
nu toe slecht bevallen*.
Zo help je elkaar. Echt avonden
samen met een andere vereni
ging organiseren blijkt in de
praktijk een stuk moeilijker te
verwezelyken. De vrouwen uit
Hazerswoude-dorp willen lie
ver met naar de Ryndyk. Een
enkele keer doen de Platte
landsvrouwen iets met de Ver
eniging van Huisvrouwen,
maar daarbij blijft het
De Katholieke Bond in Hazers-
woude heeft bijvoorbeeld geen
enkele behoefte om met de an
dere Bond in het dorp samen
te gaan Het zou praktischer
zijn, met name bij het organise
ren van cursussen. "Maar het
wordt dan zo groot zo onover
zichtelijk", zegt mevrouw Wal-
laart. "We hebben nu zo'n hon
derd vijftig leden, de andere
vereniging krap honderd, dat
is net goed. Een enkele keer
bellen we elkaar. Als we een
cursus met vol krijgen vragen
we of zij nog wat dames heb
ben die willen meedoen, maar
verder kunnen we prima naast
elkaar voortbestaan".
Kritiek
De tegenhanger in het dorp wor
stelt met een eeuwig ontbre
ken van kritiek. Dat klinkt op
merkelijk. maar volgens'de
tweede secretaresse, mevrouw
Veldhuizen, is positieve kritiek
niet te versmaden. "Maar je
hoort nóóit wat Je kunt en-
quetes uitschryven, je kunt ze
anoniem vragen hun oordeel
over een avond op papier te
zetten, maar je hoort niets. Ja.
als je iemand bij de slager of in
de bus tegenkomt, dan durven
ze wel".
De plattelandsvrouwenclubs zul
len nooit overbodig worden, al
is de achterstand van de vrouw
in de kleinere gemeenschap op
de inwoonster van een stad al
bijna ingelopen. Er zullen
nooit radicale feministes of
punkers naartoe worden ge
trokken. Maar zolang er tel
kens een nieuwe lichting vrou
wen komt die zelfbewust wil
worden gemaakt en zolang die
zelfde vrouwen hun vereniging
als een ontmoetingsplaats zien,
hebben ze bestaansrecht.
Een van de bestuursleden van
een afdeling merkt op dat de
plattelandsvrouwen-organisa
ties levensvatbaar bly ven, juist
omdat ze met hun tyd mee
gaan.
De leden van nü zijn uiteraard al
een stuk geëmancipeerder dan
hun grootmoeders, die soms
nauwelijks alleen de deur uit
mochten.
"Maar je hoort nog wel eens dat
een vrouw bedankt omdat haar
man al zoveel weg is", zegt een
bestuurslid. "Ik ga daar altijd
tegenin. Ik zeg dan: je mag
toch wel één avondje voor je
zelf hebben?"
Rympje
Een rympje over een studiedag
van één der leden geeft op by-
na ontroerende wijze weer wat
misschien wel de essentie is
van het lidmaatschap:
Ik wil zijn gezond,
ik wil mij ontspannen in de
Bond.
Wie boent vandaag de plee?
Ik ga pierewaaien, wie gaat er
mee
Mddr zijn wij thuis, dan helpen
we mee op het bedrijf.
Wij zijn niet zo van: Blijf van
mijn lijf?
Samen werken, samen praten,
dat zal zeker baten.
Praten over verandering
zorgt voor ontspanning.
Uitwisseling van gedachten
geeft zelfbewustzijn nieuwe
krachten'.
