"Teletex" 45 maal
zo snel als telex
DIPLOMA
-c
MEUBEL-ROOM
IISOLATIEI
Druivenzoet en
druivenzuur
>mMT.
3-
Fietslamp op accu
DECEMBERflflNBlEDING
familie
Dagelijks
over de
krant
nog steeds
actueel
onmisbaar
NIEUW VOOR LEIDEN e.O.
H. JANSE LEIDEN B.V.
CAFÉBEDRIJF
VRIJDAG 10 DECEMBER 1982
Varia
Een Nederlandse fabrikant is een heel helder lichtje opgegaan: hij
ontwikkelde de „fiets-accu", waarvan iedereen die fietst veel
plezier kan hebben. De fietsverlichting (voor èn achter) wordt
door de dynamo van de nodige spanning voorzien. Als je snel
fietst, heb je veel licht; moet je tegen de wind in zwoegen, dan
zwakt het schijnsel af. Als de band nat is, of met vuil van de weg
of sneeuw bezoedeld, dan „slipt" de rotor van de dynamo. Als je
stilstaat, heb je géén licht.
De kersverse oplossing: de fiets-accu. Die laadt zich tijdens het
ryden (met ingeschakelde dynamo) in één uur tijd voldoende op
om daarna drie duur lang „op eigen kracht" voor de vereiste
verlichting te zorgen: een „volle" lichtbundel en een helder
brandend achterlicht, met uitgeschakelde dynamo. En als je,
tegen de wind in, met een slakkegangetje vooruit komt, of als je
moet stoppen: voor- en achterlicht blijven op volle sterkte bran
den, net als bij de auto!
De „Akku-Star", zoals dit apparaatje heet, kan eenvoudig op de
voorvork van de fiets gemonteerd worden; een draadje naar de
dynamo (voor het opladen) en een draad naar de lamp. Het is een
bijdrage aan de veiligheid-op-de-weg voor elke fietser. Daar
naast zullen ook de vele trimmers er belangstelling voor hebben.
Immers, de rotor van de dynamo is voor de echte „fiets-trim-
mer" een vertragend element; hij wekt weerstand op die de snel
heid vertraagt. Met zo'n accu kun je de dynamo gewoon uitscha
kelen en 's avonds ook op de donkerste paadjes veilig (zien en
gezien worden) lekker je parcoursje draaien!
De Akku-Star is intussen in diverse winkels te koop. De prijs ligt
zo rond de 40 gulden. Zo nodig kan naar verkoopadressen wor
den geïnformeerd bij de fabrikant, Stars Trading Group, Venlo,
tel. 077-43750.
Hockeystick
van kunststof
Een hockeystick van polypropy-
leen (een zeer sterke en „taaie"
kunststof), uit één stuk be
staand, is ontwikkeld door
Curver in Rijen. Hij is niet voor
de wedstrijdsport bedoeld,
maar voor recreatie, onderwijs
e.d. Proeven hebben uitgewe
zen dat de nieuwe „plastic"
hockeystick daarvoor uitste
kend voldoet. Hij heeft een ze
kere flexibiliteit, maar buigt
bij een zware slag niet door.
Het was (vinden we) een goed
idee van de fabrikant om deze
nieuwe stick (die maar onge
veer twee tientjes gaat kosten)
„blanco" te laten. Iedereen kan
er naar eigen idee stickers op
plakken of andere zelfkleven
de versieringen aanbrengen.
Briefwisseling in toekomst elektronisch
De opkomst van allerlei compu-
tertuig in de kantooromgeving
heeft geleid tot een nieuw
soort tekst- en gegevensver
werking. Zo'n systeem is in
wijde kring geaccepteerd ge
raakt, doordat het sneller en
(meestal) foutlozer werkt. Cen
traal daarbij staat een vrij grote
computer voor de opslag van
gegevens. Daarbij horen een of
meer schermposten (termi
nals) en een of enkele door de
computergestuurde afdru-
keenheden: printers.
Deze techniek - wijd verspreid in
grote kantoren en ook op kran
tenredacties vraagt om een
nieuw soort overdracht. Men
moet dat zien als een soort
elektronische post. Immers: op
veel kranteredakties en bedrij
ven verzorgt men tekst. Die
wordt 'elektronisch' uitgetypt
op papier. Daarna gaat de tekst
naar een andere redaktie of
groot bedrijf, dat vaak ook
over een elektronische tekst-
centrale beschikt. Met drie da
gen vertraging, vanwege de
post. wordt de tekst dan ont
vangen, en soms. als het een
order of belangrijk artikel be
treft, door typisten(s) weer om
gezet in elektronisch taal.
Snelheid
Waar het er om gaat de tekst of
gegevens snel en letterlijk op
andermans bureau te hebben,
gebruikt men een stelsel van
directe lijnen. Daarmee staan
de tekst- of gegevensbanken
voortdurend met elkaar in ver
binding. Zulke (huur)lijnen
zijn echter duur en zeker niet
erg rendabel wanneer bedrij
ven wel regelmatig met elkaar
communiceren, maar niet aan
één stuk.
Die wisselende behoefte kan
worden opgevangen met tele
foon- of datalijnen (hoogwaar
dige lijnen speciaal voor com
putercommunicatie) en specia
le apparaten die de PTT gaat
toestaan voor het oversturen
van elektronische post: zoge
naamde 'Teletex-toestellen'
Het zijn uitgebouwde schrijf
machines, maar met een beeld
scherm of kleiner 'display' (re
kenmachine-regel), voor het
makkelijk corrigeren van
tekst.
De apparaten kunnen, aan een
lijn gekoppeld, dan een num
mer kiezen. Ze lijken het meest
op moderne, correctie-schrijf
machines. maar hebben dan
een complete tekstverwerker -
en dus ook geheugen voor het
opslaan van brieven - aan
boord.
een fotokopie). Het voordeel
van Fax-en is dat een docu
ment, compleet met briefhoofd
en handtekeningen kan wor
den overgebracht.
Tegenover telex legt de Fax-
dienst het echter af, omdat het
gebruik van de telex wereld
wijd verbreid is met zo'n 1,5
miljoen aansluitingen. Een
aantal dat geen ander commu
nicatiemiddel snel zal berei
ken.
De verregaande standarisatie
van het telexnet, de sterkste
kant aan het wereldwijde, zeer
betrouwbare systeem, is te
vens de reden dat de telex
technisch al volkomen passé
is. De transmissiesnelheid van
ongeveer 400 tekens per mi
nuut, in vakkringen 50 Baud
geheten, is indertijd zo geko
zen omdat de machine een goe
de typist bij kon houden. Later
kwam men op het idee - om
fouten te kunnen corrigeren en
lijnkosten te besparen - de
ponsband in te voeren. Tegen
woordig zijn bij telexappara
ten microprocessoren (bijzon
dere besturingschips) al in
zwang. De internationaal afge
sproken standaard weerhoudt
het volledig gebruik van zulke
onderdelen echter.
Maar stap verder en de telex
wordt een Teletex-toestel. Im
mers met een computerachtig
apparaat en een 'modem', een
koppelstuk tussen computer-
of telextoestel en de telefoon
lijn, is men al een stuk sneller
met de overdracht: ruwweg zes
keer.
Wildgroei
Wereldwijd
Voor geschreven tekst, die snel
op zijn bestemming moet zijn,
blijft vooralsnog de Telex het
aangewezen instrument, even
tueel de Faxdienst (afkorting
van facsimile overdracht, beel
doverdracht van brieven als
Via de nieuwe Teletex-toestellen
wil de PTT nu wildgroei voor
komen en meteen een aan de
moderne techniek aangepaste
standaard scheppen. Overleg
in internationaal verband is
daartoe de afgelopen jaren ge
voerd. Resultaten van proeven
bij de PTT's van Zweden en
Duitsland gedaan, zijn reeds
voorhanden. In Duitsland
kreeg het Teletex-toestel een
functie van super-telex, met
een relatief goedkoper tekst
verwerker. In Zweden werd de
Teletex-dienst veel meer als
een kantoor integratie-project
beschouwd, waarmee gege
vens en tekst volledig via het
openbare net zouden kunnen
worden verzonden en opge
vraagd.
Internationale standarisatie is
een levensvoorwaarde van het
systeem. De norm die uiteinde
lijk uit de bus is gekomen,
biedt twee mogelijkheden: een
Supertelex, maar met door
groeimogelijkheden naar de
kant van de automatisering.
Telexen is hierbij kinderspel.
Bijvoorbeeld als men de over-
drachts-snelheid van Teletex
in aanmerking neemt
plex). Dit betekent een mini
mum van 300 karakters per se
conde, tenminste 45 maal zo
snel als de gebruikelijke telex
machine.
Computerwerk
Uiteraard is de overdracht van
documenten met zo'n snelheid
niet meer gebaseerd op men
senwerk, maar op de over
dracht van een (computerge
heugen naar het andere. Zelfs
de reproduktie op papier, het
'printen', gaat langzamer en
moet dus niet direct gekoppeld
zitten aan de tekstoverdracht.
Een ander groot voordeel van
Teletex is de grote basisset van
letters en cijfers, leestekens en
speciale tekens. Terwijl telex
alleen beschikt over enkele
leestekens, kleine letters en cij
fers, heeft het nieuwe medium
309 karakters tot zijn beschik
king. Sommige karakters kun
nen gevormd worden door het
zenden van meer dan een code.
Daarmee ontstaat de extra mo
gelijkheid om niet-latijnse alfa
betten te gebruiken...
De Teletex-apparatuur zou, om
goed tot zijn recht te kunnen
komen, op een zeer hoogwaar
dig net (openbaar computer
netwerk datanet) moeten
worden aangesloten. De over
brenging zou dan met nog gro
tere snelheid kunnen geschie
den. Een aangepast telefoon
net zou evenwel ook geschikt
zijn. De 'kiestijd' naar een an
dere abonnee zou met een da
tanet niet veel meer dan een se
conde hoeven kosten.
Uitwisselbaar
Levensvoorwaarde is natuurlijk
dat de nieuwe dienst uitwissel
baar blijft met die 1,5 miljoen
abonnees van het telexnet over
de hele wereld. Wel is er dan
sprake van verlies van snel
heid en soorten lettertekens,
maar zo'n koppeling is heel
goed mogelijk. Er bestaat de
mogelijkheid dat Teletex-ap-
paraten een bepaalde 'uitgang'
voor telex krijgen of dat de
'vertaling' automatisch via het
net geschiedt.
In PTT-kring verwacht metn niet
dat Teletex op grote schaal zal
worden ingevoerd of telex zal
vervangen. Allereerst is de ap
paratuur duur (zo'n f 15.000 tot
f 50.000). Een maandabonne
ment kost f 500 en verder zijn
er nog 'gespreks'kosten. Er
zullen ook specialisten nodig
zijn die de toestellen kunnen
bedienen. Het is ook mogelijk
om computers aan te passen
voor Teletex. maar ook dat is
duur. Bij zo'n 200 ontvangen
en verzonden brieven per
maand komen de kosten op
f 17,50 per brief.
In Nederland zijn twee soorten
Teletex-terminals goedge
keurd. Die van het Philips- en
Siemens-fabrikaat. In de loop
van 1983 zal in tal van Europe
se landen een proefnet begon
nen worden.
Bijzonder mooi bankstel met verende voorkant, ge
stoffeerd met wollen mohair, keus uit 7 kleuren.
Hf Q
verkoop 3390,-
TIJDENS DE DECEMBERMAAND als 3-zitsbank 2 fauteuils
slechts 2795,-
3-zits 1395,- 2-zits 1195,- fauteuil 745,-
HAARLEMMERSTRAAT 170* - LEIDEN - TEL. 071-133913
is onze presentatie
ROLGORDIJNEN
U ZIET WAT U KOOPT!
90 effen en gedessineerde rolgordijnen hangen voor U
klaar, terwijl onze totale kollektie uit 200 dessins bestaat.
In alle maten leverbaar, met veer- en kettingsysteem.
Ook voor losse rolstokken - rolgordijnstoffen en alumi
nium jalouzieén. HET JUISTE ADRES.
Haarlemmerstraat 123^1. 071-130553.
isoleer zelf goed en goedkoop!
PERSPEX voorzetramen met unieke magnetische
bevestiging zonder schroeven en zagen.
BAS NEON
Tel 071 412275.
Touwbaan 3.
Leiderdorp
ZATERDAG
NON STOP SHOW
op de Touwbaan
Pluspunten:
thermische isolatie
eenvoudige bediening
wegneembare beglazing
geluidsisolatie
veiligheid
subsidie mogelijkheid
licht in gewicht
geschikt voor elk kozijn
hout, metaal, kunststof
Al meer dan 6000 jaar geleden
werd er wyn gemaakt uit het sap
van wilde druiven. De oude
Egyptenaren kwamen al gauw
op het idee om die vruchten te
gaan kweken. De wijnstok komt
zodoende de eer toe een van de
eerste gecultiveerde gewassen te
zijn.
Over wijn willen we het nu niet
hebben. De rol van de druif hier
bij is overbekend. Tafeldruiven
worden weliswaar op minder
grote schaal gekweekt, maar ge
nieten in ons land een groeiende
populariteit. Ondanks de geringe
rol die ons eigen Westland daar
bij speelt. Druivenserres. zoals
de vakterm luidt, ziet men nu
niet veel meer. De import vanuit
Zuid-Europa heeft het duidelijk
gewonnen. Toch worden er nog
binnenlandse druiven verhan
deld van mei tot februari. Dit
fruit uit Nederlandse kassen is
en blijft een kwaliteitsprodukt.
Helaas ligt de Veilingpnjs glo
baal drie keer zo hoog als de prijs
van Zuideuropese druiven.
Vooral in de maanden augustus tot
en met november eten we veel
van deze heerlijke vruchten. Niet
iedereen schijnt te weten dat ze
het hele jaar door verkrijgbaar
zyn, ook al omdat het zuidelijk
halfrond ons in het vroege voor
jaar van druiven voorziet De
meeste hier geïmporteerde drui
ven komen echter uit Grieken
land, met op de tweede plaats
Italië.
Druiven moeten worden gewas
sen. voor we ze eten. Ze zijn nl
met allerlei chemicaliën bespo
ten. De meeste mensen spoelen
de druiven af. vlak voor ze ervan
eten Natte druiven zijn echter
lang niet zo smakelijk als exem
plaren die do tyd kregen om te
drogen. Direct uit dc koelkast
kunnen druiven heerlijke dorst-
lessers zijn, maar in feite komt
het volle aroma pas tot zijn recht
als ze door de zon verwarmd zijn
Druiven zonder pitten genieten
een stijgende populariteit Bij
ons zien we ze nog met veel.
maar in Cahfnrnic wcL Dat is
makkelyk bij gebruik in de keu
ken. en voor de industrie die ze
inblikt of er rozijnen van maakt.
De allerlekkerste druiven om zo
te eten zijn wel de muskaatdrui
ven. Wie de moeite wil nemen
daar de pitjes uit te verwijderen
moet ze eens heel kort pocheren
en dan serveren by gevogelte of
vis. Een culinair genoegen dat u
met snel zult vergeten.
Eigenaardig eigenlek dat de druif
al eeuwenlang een dubbelrol
speelt, zowel als zoetmiddel en
als zuurmaker Verjus. PflDM
verbastering voor groen sap. het
sap van onrijpe druiven, is vele
jaren gebruikt in bijvoorbeeld
salades In geconcentreerde, in
gekookte vorm is het thans nog
van belang by de mosterdfabn-
cage. Citroensap heeft echter
grotendeels de plaats van dit pro-
dukt ingenomen. In het Midden-
Oosten wordt in veel huishou
dens nog dibs gemaakt. 660 MM
te stroop uit de druivesuiker van
rozijnen of overrijpe, zoete drui
ven Ingekookt een gezonde ver
vanger van suiker.
- "De kunst van het Kaart leggen" door
Nerys Dee, Uitgeverij Veen, prijs
19,50.
- "De ascendant" (astrologie) door Jean
ne Avery, Uitgeverij Veen. prys 37.50
"Opgepakt", roman uit Malawi door
Legson Kayiva, Wereldvenster, pnjs
19.50
- "Drie kinderboekjes van Dick Bruna
"Nijntje op de fiets", "Jan" en "Rond,
vierkant, driehoekig". De Harmonie,
prijs 6,- per stuk.
- "Gouden keukentips" door Mary Ellen
Pinkham, Teleboek. prys 15.-.
- "Noesse", poezenverhalen door Jos
Brink, Teleboek. prijs 15,-
- "De taalhulp" door Inez van Eyk, Bert
Bakker, pnjs 17,90
- "Palmpasen" door Kurt Vonnegut,
Meulenhoff, prijs 26,50
- "De ballade van een wegpiraat" door
Paul Schaepman. Meulenhoff. pms
19.50
- "In dagen van ziekte" door Hans Bou-
ma en Evelyn Dessens, Uitgeverij Kok.
prijs 12,50
- "Papyrus - van bies tot boekrol" door
Maarten J. Raven, Terra, prijs 27,50
- "Kijken over de Kim", Anthony van
Kampen over zichzelf. Unieboek, pnjs
27.50
"Met de groeten van de praatpaal"
door chef A.J.M Mosheuvel van de We
genwacht, Unieboek, pnjs 9,90
- "Een wonder om te geloven genezing
van een autistisch kind door Barry Neil
Kaufman, Unieboek, pnjs 29.50
- "Album Cover Album" (tweede deel),
Roger Dean, Unieboek, prijs 29.50
"De Tsjechische kardinaal", thnller
van Lawrence Klausner. SijthofT, prys
23.50
"Van jou houd ik" door Mischa de
Vreede. De Bezige Bij. prijs 1 16.50
- "De steppewolf', roman van Hermann
Hesse, De Bezige Bij. pnjs pocket 10.
- "Bezuinigen met een schaterlach"
door Peter van Tiet Tiebosch. pnjs
f 19.50
- "Koken in geuren en kleuren" door Pa
tron Bernard. Tiebosch. pnjs 22.50
- "Mama is de befste van d< halt ui-
reld" door Willy Breinholst, Tiebosch.
pnjs 14,90
"Kind in Polen" door Milo Anstadt,
Tleboach, pnjs 22.50.
"Fotoboek voor iedereen", Lindner,
Elsevier. pr\js 11,90
"Het Nikon Reflexboek" door Jan
Vorst, Elsevier, pnjs 22.50
"Het Philips dokabock" door Peter
Elsevier, pnjs 14.90.
- "Nieuw fijn haakwerk" door Nihon
Voque. Kluwer en Keuning, prijs
ƒ23,50
"Kruissteek-agenda" door Gerda
Bengtsson. Kluwer en Keuning. pnjs
19,90
"Kinderkleerijes. maak ze zelf', Klu-
wr an Kunlnt, pnjs 124.90
- "Westerling, de eenling" door Domini
que Venner. Teleboek, prijs papierback
1 HM
"Geboortegrond" door Cseslow Mi-
losz. De Arbeiderspers, pnjs 58.50
- "Bneven aan Simon Carmiggelt" door
Gerard Reve. Uitgeverij Veen, pnji pa
perback 29,50.
MONDELINGE H0RECA-0PLEIDING
Wenst u een goede toekomst?
Volg dan de cursus CAFÉBEDRIJF en wordt zelfstandig caté-
Een vooropleiding is met vereist
In lanuan 1983 stad de avondcursus weer m Afcmaa' Almeto.
Amersfoort. Amsterdam. ApekJoorn. Arnhem. Den Haag Em-
men. Enschede, Groningen, Haarlem. Heerenveen. Loouwar-
den, Rotterdam, Utrecht, Winschoten. Zwolle
De cursus Kost f 325.- ind inschrijfgeld en et het
U doet m mei 1983 e*amen te Utrecht
Voor een gratis prospectus BEL
035-234928 Of stuur de coupon m een envelop zonder postze
gel naar 1 V O M antwoord™ 12511200 WB Hilversum
Witt u ml| geheel vrl|bll|vend de prospectus zenden?
