Guatemala kan op
Reagan rekenen
Vrije handel
danig tanende
Europese leiders willen economie redden
Dixons
Zuid-Afrika laat
Breytenbach vrij
-c
"Militaire hulp herstellen"
Na Europese top:
Bondsdag wil Kalkar toch afbouwen
Buitenland
J-
MAANDAG 6 DECEMBER 1982
KOPENHAGEN (GPD) - De Europese Ge
meenschap gaat een nieuwe poging doen
om de economische crisis meer Europees
aan te pakken. De regeringsleiders van de
tien Europese lidstaten hebben op hun
afgelopen topconferentie, afgelopen vrij
dag en zaterdag in Kopenhagen, de Euro
pese Commissie opdracht gegeven bin
nen een vast tydsschema een aantal nieu
we acties tegen de groeiende werkloos
heid voor te bereiden. Zo wil men vóór
april 1983 besluiten over instelling van
een volledige vrije interne Europese
markt en voorts over een financiële lenin
geninjectie voor o.a energie-investerin
gen van ruim acht miljard gulden. Tevens
wordt er vaart gezet achter speciale scho-
lings- en stageprogramma's voor werklo
ze jongeren, van wie de Europese Ge
meenschap er ruim vier miljoen telt
Gaston Thorn, de voorzitter van de Europe
se Commissie, het dagelijks bestuur van
de Europese Gemeenschap, zei zaterdag:
„De interne markt met zijn 260 miljoen
inwoners wordt steeds belangrijker, nu
landen buiten Europa hun markten
steeds meer gesloten houden door pro
tectionistische tendensen". Overigens zal
de Europese Gemeenschap de eigen in
terne markt ook wat gaan afschermen te
gen al te opdringerige concurrentie van
buiten, met name op gevoelige technolo
gisch hoogontwikkelde sectoren zoals
bijvoorbeeld de elektronica.
De Europese landen verschillen nog van
mening over de mate waarin deze be
scherming kan worden doorgevoerd zon
der in ronduit protectionisme te verval
len. De bedoeling is dat Europa met ande
re landen besprekingen gaat beginnen
over vrijwillige beperking van deze ex
porten. Volgens premier Lubbers is het
nodig dat Europa met die andere landen
een „dialoog" maar ook „een pittige dis
cussie" begint.
De Fransen willen vrij ver gaan met be
schermende maatregelen voor Europa,
anderzijds waarschuwde de Westduitse
bondskanselier Kohl tegen het opdrin
gende protectionisme. Hoe pittig de Eu
ropese opstelling wordt kan al op 10 de
cember blijken, wanneer een topzware
Amerikaanse regeringsdelegatie, onder
leiding van de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Shultz, in Brussel
met de Europese Commissie besprekin
gen voert over de wederzijde handelspro
blemen.
De Europese regeringsleiders hebben in
Kopenhagen twee hangende problemen
niet kunnen oplossen. Denemarken blijft
zich verzetten tegen de gemeenschappe
lijke Europese visserij politiek, omdat
men meer vis wil Op 21 december zal de
finitief moeten blijken, of Denemarken
alsnog het akkoord aanvaardt dan wel dat
er een visoorlog tussen de negen Europe
se lidstaten en Denemarken dreigt. „Ik
hoop dat de Britse marine rustig in de ha
vens zal kunnen blijven liggen", zei de
Deense premier Schluter. Zijn Britse col
lega, mevrouw Thatcher, heeft zich overi
gens keihard opgesteld, zij wil inhoude
lijk niet meer over de vis praten.
Ook de toetredingsonderhandelingen met
Spanje en Portugal vlotten niet erg. De
regeringsleiders willen er wel spoed ach
ter zetten, maar een streefdatum voor de
ze uitbreiding van de Europese Gemeen
schap is niet vastgesteld.
MEXICO-STAD (GPD) - De Amerikaanse president Ronald Reagan vindt dat de in 1978
afgebroken militaire hulp aan Guatemala moet worden hersteld, omdat daar wordt
gewerkt aan het herstel van de democratie. Reagan zei dat zaterdagnacht op de lucht
machtbasis Andrews, nabij Washington ter afsluiting van zijn Latijnsamerikaanse
rondreis.
Die verklaring en de in Costa Rica
gedane uitspraak dat El Salvador
aan de voorwaarde heeft voldaan
om militaire hulp te blijven ont
vangen wijzen erop dat Reagan
zijn „democratische kruistocht"
door Latijns-Amerika probeert
te gebruiken om zijn bondgeno
ten in Midden-Amerika te kun
nen verdedigen voor het Ameri
kaanse Congres. Zijn reis had
trouwens toch al tot doel steun te
zoeken voor de Amerikaanse po
litiek inzake Midden-Amerika.
Dat bleek reeds bij het vertrek,
woensdag, uit Washington.
Staatssecretaris Thomas Enders
kondigde toen aan dat het aantal
Cubaanse adviseurs in Nicara
gua was vergroot van 2000 tot
8000. Maar in Brazilië vond Rea
gan weinig steun voor zijn stel
ling dat alle moeilijkheden in
Midden-Amerika het resultaat
zijn van Cubaanse en sandinisti
dag verrast door president Beli-
sario Betancourt die zelfs een
pleidooi voerde voor de terug
keer van Cuba in de Organisatie
van Amerikaanse Staten.
Bondgenoot
Toen vrijdagnacht eenmaal in Cos
ta Rica was aangekomen, voelde
hij zich heel wat meer op zijn ge
mak. De Costaricaanse president
Luis Alberto Monge bestempel
de zich als een intieme bondge
noot van Washington en vroeg
Reagan verregaande economi
sche hulp om de „van buitenaf
bedreigde" Costaricaanse demo
cratie te kunnen beschermen.
Reagan greep die gelegenheid
aan om er bij het Amerikaanse
Congres op aan te dringen zijn
economische hulpprogramma
voor de aan Washington trouw
zijn van ^uoaanse en sanainisu- o
sche inmenging. De Braziliaanse otTclUSS ODIllCllW
president Joao Figueiredo ne-
geerde Reagan en riep op voor 1* i i
een vreedzame oplossing zonder 11J SIXrClCKCr EuU
militaire interventies.
En in Colombia werd Reagan vrij-
Majoor Haddad
niet weer voor
commissie
van onderzoek
TEL AVI V (UPI/AFP) - De officië-
le commissie in Israël die een on
derzoek instelt naar de massa
moorden in de Palestijnse vluch-
telingensteden Sabra en Chatila
in Beiroet, heeft gisteren een ver
zoek van m«yoor Saad Haddad,
leider van de christelijke militie
in het zuiden van Libanon, afge
wezen, een tweede keer voor
haar te mogen getuigen.
Haddad had woensdag een brief
aan de drie commissieleden ge
schreven waarin hij vroeg om
nogmaals gehoord te worden
over het verblijf van zijn militie
ten tijde van de slachting onder
de Palestijnen van 16 tot 18 sep
tember. De majoor, wiens militie
"van vrije Libanezen" door Is
raël wordt bewapend, schreef
dat hij vreesde door de bevindin
gen van de commissie geschaad
te worden.
De commissie deelde mee dat Had-
dads verzoek was afgewezen om
dat hij niet een van de negen
mannen was geweest die door
haar waren gewaarschuwd dat
zij schuldig zouden kunnen wor
den gevonden aan het niet voor
komen van of een halt toeroepen
aan het bloedbad. Naar aanlei
ding van de waarschuwing zou
den zij wellicht een tweede keer
voor de commissie willen ver
schijnen om een toelichting te
geven.
ADVERTENTIE
SINTERKLAAS BLIJFT
IN NEDERLAND!
Dank jc wel lieve mensen, Sint heeft
genoten van al die voor- en napret.
De pakjesavond was helemaal een
succes. En wat zijn er een foto's
gemaakt! Sint is er razend benieuwd
naar! Daarom blijft hij nog even in
Nederland, want hij weet dat
DIXONS binnen enkele dagen
prima afdrukken heeft gemaakt, al
vanaf 49 cent (9x9 xm). Andere
formaten zijn niet veel duurder....
en met al die gratis waardepunten
lijkt het bij DIXONS nog steeds
Sinterklaas!
DE KLEURENFOTOSPECIALIST!
Leiden
Haarlemmerstraat 122
BONN (GPD) - De Beierse minis
ter-president en CSU-chef Franz
Josef Strauss zal bij de komende
bondsdagverkiezingen, die naar
alle waarschijnlijkheid op 6
maart worden gehouden, lijst
trekker van zijn partij zijn. Dat
heeft Strauss op het zogenaamde
kleine partijcongres van de CSU
in Neuburg aan de Donau be
kendgemaakt. De voltallige
CSU-leiding was van mening dat
de „beste man", Strausé dus, als
nummer één bij de verkiezingen
moet fungeren. De CSU-voorzit-
ter liet open of hij ook streeft
naar een ministerspost in Bonn
voor het geval de CDU-CSU
weer regeringsverantwoordelijk
heid kriiet.
Enige tijd geleden heeft Strauss
echter laten doorschemeren dat
hij best minister van buitenland
se zaken en tevens vice-kanselier
onder Helmut Kohl wil worden.
Sommige FDP-politici als bij
voorbeeld de huidige staatsse
cretaris van buitenlandse zaken,
Mollemann, hebben echter ver
klaard dat zij nooit of te nimmer
met Strauss in één kabinet wil
len zitten.
zijnde staten in Midden-Amerika
en het Caralbisch gebied goed te
keuren. En ook bedreigde hij Ni
caragua met een complete eco
nomische en politieke isolatie.
Na een kort onderhoud met de Sal-
vadoriaanse president Alvaro
Magana vertrok Reagan zater
dagmiddag naar het Hondurese
industriecentrum San Pedro Su-
la. Daar sprak hy eerst met het
Hondurese staatshoofd Roberto
Suazo Cordova, die hem om eco
nomische hulp vraagt. Reagan
verklaarde na afloop van het ge
sprek met de Hondurese presi
dent dat Washington zoveel mo
gelijk zal proberen samen te
werken om „de linkse opmars in
Midden-Amerika" een halt toe te
kunnen roepen.
Vervolgens sprak Reagan een half
uur met de Guatemalteekse dic
tator generaal Efraio Rios Montt.
En die karakteriseerde hij daar
na als een „voorstander van de
democratie" die „de levensom
standigheden van alle Guatemal
teekse burgers wil verbeteren".
Rios Montt had kort voor het ge
sprek met Reagan aangekondigd
dat op 21 maart 1983, als hij pre
cies één jaar aan de macht is, alle
politieke partyen zullen worden
gelegaliseerd, ook de linkse par
tijen die al jaren ondergronds ac
tief zijn.
Reagans voornemen om de militai
re hulp aan Guatemala te herstel
len, zal in het Amerikaanse Con
gres ongetwijfeld nog op de no
dige hindernissen stuiten. In
Guatemala sneuvelen op dit
ogenblik namelijk volgens men
senrechtencommissies zo'n 1100
mensen per maand door toedoen
van de regeringstroepen. Vol
gens sommige waarnemers in
Mexico zou Reagan zich zo sterk
maken voor een herstel van de
militaire hulp aan Guatemala
omdat de Guatemalteekse leger
leiding dat als een voorwaarde
zou hebben gesteld voor een ge
coördineerd optreden met het
Hondurese en het Salvadoriaan-
se leger om de Salvadoriaanse
burgeroorlog te kunnen beslech
ten. En een dergelijk optreden
zal hoog nodig zijn omdat de
guerrilla in El Salvador de afge
lopen weken het militaire even
wicht heeft doorbroken.
zijn aankomst giste-
JOHANNESBURG (AFP/DPA) -
De Zuidafrikaanse dichter Brey-
ten Breytenbach is donderdag na
zeven jaar van zijn straf van ne
gen jaar te hebben uitgezeten,
vrijgelaten.
Breytenbach schrijft in het Afri
kaans. Hij was veroordeeld we
gens steunen van de doelstellin
gen van het verboden Afrikaanse
nationale congres ANC in zijn
land. Dit nadat hij in augustus
1975 in Zuid-Afrika was gearres
teerd na met valse papieren te
zijn binnengereisd en te hebben
gepoogd een ondergrondse orga
nisatie op te bouwen met het
doel het blanke regime ten val te
brengen.
In Parijs liet het ministerie van
buitenlandse zaken gistermid
dag weten, dat Franrijk de afge
lopen maanden "zeer dringende
stappen" bij de Zuidafrikaanse
autoriteiten had gedaan. In een
communiqué noemde men het
verheugend dat Breytenbach is
vrijgelaten en dat hij heeft beslo
ten zich in Frankrijk te vestigen.
Breytenbach kwam gisteravond
aan boord van een lijnvliegtuig
uit Johannesburg aan in Parijs.
Hij was vergezeld van zijn vrouw
Yolande, een Frangaise van Viet
namese afkomst en hij werd ver
welkomd door een ambtenaar
van het Franse ministerie van
buitenlandse zaken.
Israël krijgt
kundig advies
TEL AVIV (UPI) - Edward
Teller, de 'vader van de wa
terstofbom', bevindt zich in
Israël om de regering te advi
seren over de bouw van een
kernreactor voor vreedzame p
doeleinden.
De 74-jarige Teller, die uit jood
se ouders in Boedapest werd
geboren, bezit sinds 1941 de
Amerikaanse nationaliteit. In
1952 ontwikkelde hij de wa
terstofbom, na eerder betrok
ken te zijn geweest bij de
constructie van de atoom
bommen die tegen het eind
van de Tweede Wereldoorlog
de Japanse steden Hiroshima
en Nagasaki verwoestten.
Vorige maand liet de Israëli
sche minister van weten
schappen, Neeman, weten
dat hij de regering een plan
zou voorleggen voor de bouw
van een kernreactor voor
vreedzame doeleinden. Hij
zei dat Israël er niet in was
geslaagd een reactor te kopen
van de Verenigde Staten of
Frankrijk.
Hoe bedoelt u, protectionisme?
Dat woord wenste geen enke
le Europese regeringsleider
op de afgelopen topconferen
tie in Kopenhagen in de
mond te nemen. De vlag van
de vrije wereldhandel wap
pert officieel nog steeds Fier
in de Europese top.
Men sprak in Kopenhagen wel
over „herovering van de Eu
ropese markt" (de Franse
president Mitterrand) of „een
pragmatische benadering om
erger te voorkomen (de Brit
se premier Thatcher), maar
premier Lubbers had toch
het understatement van de
week met zijn vondst: „Orde
lijk gedrag" in de internatio
nale handel.
En waar had iedereen het dan
over? Over maatregelen die
de Europese Commissie gaat
nemen om de eigen vrije Eu
ropese markt af te schermen
van al te zware buitenlandse
concurrentie, van bijvoor
beeld Japan, in gevoelige,
technologisch belangrijke
sectoren als video en kleu
rentelevisies. Nu is bescher
ming van eigen markten te-
door
Ferry Mingelen
gen buitenlandse
tie zeker een inbreuk op het
principe van de vrije handel
en zo'n inbreuk wordt door
gaans „protectionisme" ge
noemd.
Niet dus door de Europese re
geringsleiders, want, zo zei
premier Lubbers in Kopen
hagen: „Protectionisme is
een eenzijdige maatregel, en
wij maken ons daar niet aan
schuldig". Europa gaat met
de betrokken landen name
lijk onderhandelen over vrij
willige beperking van hun
exporten naar de Gemeen
schap. Maar als die andere
landen dat niet willen, heeft
Europa dan een stok achter
de deur en worden er dan
toch die eenzijdige maatrege
len genomen? Wat Lubbers
betreft ook in dat geval niet,
want zulke maatregelen zijn
in strijd met de afspraken
over de vrije wereldhandel,
vastgelegd in het GATT, het
algemene akkoord over han
del en tarieven.
Het probleem van deze over
eenkomst is echter, dat er zo
veel mazen in het net zitten
waar een handige regering,
die de import uit het buiten
land wil belemmeren, altijd
ruim gebruik van weet te ma
ken. Wat weerhoudt ten slot
te Frankrijk momenteel er
van om de duizenden Japan
se videorecorders stuk voor
stuk en met veel tijdverlies te
laten inklaren door een on-
derbemand provinciaals
douanekantoortje in Midden-
Frankrijk.
De landen waarmee Europa nu
gaat praten over vrijwillige
zelfbeperking bij de exporten
weten dat ook wel, net zoals
Europa dat wist toen de Ver
enigde Staten vrijwillige zelf
beperking eisten van de Eu
ropese staalexporten. Men
staat dan eigenlijk in de
schoenen van de eenzame
nachtelijke voetganger die
van een breedgeschouderd
onguur type te horen krijgt:
„Lever onmiddellijk maar
vrijwillig uw portemonnee
bij me in". Vrijwillig uiter
aard, maar toch met weinig
keus.
De Verenigde Staten doen het
tegenover Europa, Europa
doet het tegenover Japan, het
proces dat de vrije wereld
handel aantast, vreet lang
zaam maar zeker door. Ieder
een weet dat het eigenlijk de
verkeerde kant opgaat, maar
geen regering kan het zich
permitteren de grenzen vro
lijk voor iedere importeur
open te houden, terwijl er
miljoenen mensen hun ba
nen verliezen.
De woordvoerder van de Britse
premier Thatcher wond er in
Kopenhagen geen doekjes
om: „Wij erkennen dat de
vrije handel de economische
groei in de wereld heeft gesti
muleerd. Maar je gaat je on
vermijdelijk bezorgd maken
als hele industrieën bedreigd
worden. Alle regeringen pro
beren daar een weg doorheen
te vinden en daarbij nog zo
veel mogelijk de vrije wereld
handel te handhaven".
Zoveel mogelijk dus, de fiere
vlag van de vrije wereldhan
del, die officieel nog in top
wappert, begint in de prak
tijk al aardig te zakken en de
meeste landen nemen tegen
over deze ontwikkeling, om
het met Lubbers te zeggen,
een positieve houding in.
Juan Martin Luna
Grapo-leider
Luna gedood
MADRID (AFP/DPA) - De als lei
der van de Spaanse terroristen-
organisatie Grapo beschouwde
Juan Martin Luna is gisteren bij
een vuurgevecht met de politie
bij Barcelona omgekomen. Men
was hem al dagen op het spoor.
Toen de politie hem wilde aan
houden begon hij te schieten met
zijn pistool.
Grapo staat voor 'groepen van het
anti-fascistische verzet van 1 ok
tober'.
Wegens moord op een officier en
andere delicten tot een gevange
nisstraf van in totaal 40 jaar ver
oordeelde Martin Luna was de
laatste van de vijf Grapo-leden,
die zich nog op vrije voeten be
vond, nadat zij drie jaar geleden
uit de gevangenis Zomora waren
ontsnapt.
De andere vier zijn of opnieuw op
gepakt of in vuurgevechten om
gekomen.
Spaanse peseta
gedevalueerd
MADRID (GPD) - Het nieuwe so
cialistische kabinet van premier
Felipe Gonzalez is voortvarend
van start gegaan. Nauwelijks 24
uur na de beëdiging van de rege
ring, kondigde de minister van
economie, financiën en handel,
Miguel Boyer, een devaluatie af
van de Spaanse peseta van 8 pro
cent. Hoewel de socialisten tot
dusverre bij hoog en bij laag vol
gehouden hadden de koers van
de peseta niet te zullen wijzigen,
bleek aan de devaluatie niet
meer te ontkomen.
De laatste weken was de peseta ge
wild object geweest van specula
tie, terwijl alle kapitaalstransac
ties opgeschort werden met het
oog op een verwachte koersve
randering. Het beleid van de vo
rige regering van ex-premier Cal-
vo Sotelo verkoop van grote
schaal van deviezen om de koers
van de peseta kunstmatig te
steunen bleek voor de socialis
ten niet acceptabel. Volgens mi
nister Boyer betekent de deva
luatie bovendien een stimulans
voor de export, wat indirect kan
leiden tot het creëeren van nieu
we arbeidsplaatsen voor de ruim
twee miljoen Spaanse werklo
zen.
De devaluatiemaatregel is ook
door de Spaanse bank- en werk
geversorganisaties over het alge
meen positief ontvangen en be
stempeld als „noodzakelijk en
positief'. Al onderstreepten
sommige bankiers en werkge
vers, dat de maatregel vergezeld
dient te gaan van andere stabili
serende maatregelen (bevriezing
van salarissen en terugdringen
van het begrotingstekort) wil zy
in de toekomst blijvend succes
hebben.
CAIRO - In de Egyptische hoofdstad is zaterdag het proces begonnen tegen 302 extremistische moslerns van de
Al Jihad-beweging. De verdachten zaten, verdeeld over 12 kooien, achter slot en grendel. Zij worden beschuldigd
van poging tot omverwerping van de regering.
BONN (GPD) - De meerderheid van de Westduitse
Bondsdag heeft geen bezwaar tegen de voltooiing
van de snelle-kweekreactor in Kalkar. Eind 1978
had het parlement in meerderheid besloten dat deze
experimentele reactor met zijn nieuwe technologie
alleen maar in gebruik mocht worden genomen als
de volksvertegenwoordiging in Bonn daar toestem
ming voor zou geven. Dit vooral met het oog op de
veiligheidsaspecten.
Vrijdag is met de stemmen van CDU-CSU en FDP
(slechts twee liberalen waren tegen) die toestem
ming verleend. De oppositionele SPD was tegen,
omdat, aldus haar woordvoerder Ulrich Steger, nog
„veel te veel onzeker" is. De veiligheid zou niet vol
doende zijn gewaarborgd, de financiering is nog
lang niet rond en tenslotte is het de vraag of Kalkar
ooit commercieel in gebruik kan worden genomen.
Woordvoerders van de regeringspartijen CDU en FDP
verklaarden dat alleen een principiële toestemming
van de Bondsdag ertoe kon leiden dat de snelle-
kweekreactor afgebouwd zou kunnen worden.
Daarbij werd verwezen naar het op het spel staan
van 11.500 banen en de faam van Duitsland als in
dustrieland. De elektriciteitsbedrijven zouden in elk
geval geen cent extra hebben willen betalen als er
ook nog een politiek risico aan Kalkar verbonden
zou zijn geweest.
