c
BOEKEN
Honden: haten
en liefhebben
Matsier en de
dadenloosheid
Historische Gouden Dolk
Bizarre spanning bij Francis
Wervelstorm zaait paniek in afgelegen dorp
A.C.Baantjer: een
beetje verbitterd
Het vertellerschap van
Mohammed Mrabet
WOENSDAG 1 DECEMBER 1982
Varia
Een echte hondenhater ben ik
niet, al heb ik dit kleffe huis
dier in tal van maten, variëtei
ten en regenboogkleuren tot
walgens toe over de vloer ge
had. Tegenover mijn zeer lief
tallige buurvrouw doe ik zelfs
alsof ik een warme liefde heb
opgevat jegens haar sterk ver
harende Duitse herder, die bo
vendien beschikt over een el
lenlange kwijlende lap van een
tong.
Wat dat betreft gun ik ieder mens
zijn of haar troeteldiertje, hoe
weerzinwekkend van voorko
men of ongegeneerd van ge
drag dan ook. De hond als
huisdier en als wat dan ook,
laat me in feite koud. Dat
neemt niet weg dat ik met in
stemming en stiekeme gniffel
gelezen heb in Het antihon
denboek van liedjesmaker
Hans Dorrestijn en Fetze Pijl
man.
Van de inhoud- herinner ik me
trouwens vooral dat de auteurs
gekant zijn tegen het onge
remd stapelen van hondepoep
op straten, trottoirs en voetbal
velden. Daar zullen velen on
der de lezers van harte mee
kunnen instemmen. Dat de au
teur Maarten 't Hart op de ach
terflap meent: "Wie een uurtje
heel erg hard wil lachen kan ik
de eerste 40 bladzijden van dit
boekje aanraden dat
gaat mij te ver. Die eerste 40
bladzijden zijn inderdaad soms
grappig (de rest, w.o. versjes en
gedichtjes, is onzegbare flau
wekul), maar ik heb toch niet
over de grond liggen rollen in
stuipen van pret. Niet onaar
dig, maar voor 14,50 ook veel
te veel ongein.
Voor ruim een tientje meer im
mers kunt u zich - ook als u
pertinent een alleszins begrij
pelijke pest hebt aan de hond
als notoire viespeuk een veel
mooier en leuker boek aan
schaffen. Onder de titel Brave
hond heeft natuurmens en ook
-schrijver Eelke de Jong een
aantal van "De mooiste hon-
denverhalen" verzameld en
van een voorwoord voorzien.
Dit keer een boek dat elke Ne
derlandse hondenbezitter een
ereplaats op een apart plankje
behoort te geven. Werkelijk
schitterende verhalen: soms
geestig (écht geestig!), soms
triest, soms spannend en altijd
getuigend van een, haast onbe
grijpelijke, liefde voor dit mar
kante huisdier.
Het is moeilijk kiezen uit het gro
te aanbod van hondenverhalen
in deze bundel, maar mijn fa
vorieten zijn Het verhaal van
Mose door Walter Dumaux Ed
monds waarin de hele hemel in
opstand komt omdat het trou
we hondje Mose niet toegela
ten mag worden, de verschil
lende verhalen van Eelke de
Jong zelf, de bekende en span
nende verhaalfragmenten Het
regime van de haat en Om de
liefde voor een mens van Jack
London, en vooral het prachti
ge bittere Een honds verhaal
van Mark Twain. Een genees
boek voor de hondenhater. Als
u dit boek koopt, kunt u er het
beste meteen een hond bij aan
schaffen. Dat gaat in een moei
te door en bespaart u na lezing
een ren naar de dierenwinkel!
ROB VOOREN.
Hans Dorrestijn/Fetze Pijlman, Het
antihondenboek. Uitg. Loeb, Am
sterdam 1982, 5e druk, 14,50.
Eelke de Jong (samenst.), Brave
bond. De mooiste hondenverhalen.
Uitg. Peter van der Velden, Amster
dam 1982, 26,90.
Met welgeteld elf boeken is Dick
Francis het sterkst vertegen
woordigd in de voortreffelijke
Crime de la Crime-serie van De
Arbeiderspers. Bijna elk jaar
produceert deze voormalige
jockey een verhaal, dat om
voor de hand liggende redenen
altijd wel enig verband houdt
met het wereldje rondom de
paardenracerij.
De Amsterdamse uitgeverij
haast zich steeds weer zo'n
nieuw werkstuk uit te geven.
Terecht. Want ook al houdt
men niet van paarden en geeft
men niets om thrillers, men zal
zich waarschijnlijk toch bij
Francis kunnen thuisvoelen.
Neem zijn jongste "Een gewaar
schuwd man". Een louche za
kenman zonder scrupules wil
koste wat kost in het bezit ko
men van een systeem, dat suc
ces lijkt te garanderen bij het
wedden op de paardenraces.
Het is ontwikkeld door een vrij
onbeduidend mannetje, maar
het is in andere handen terecht
gekomen.
Het zijn weer geen helden die
door Dick Francis worden op
geroepen om de kwade geest
in zijn verhaal de voet dwars te
zetten. Integendeel, bijna anti
helden. Eerst een heel gewone
onderwijzer, later zijn jongere
broer, die in de paardenhandel
zit. Ze zitten goed in hun rats.
Er komt wel moord en doodslag
aan te pas, maar dat is onderge
schikt aan de sfeer van bizarre
spanning, die Francis weet te
creëren, en de uiterst menselij
ke gedragingen, die hij zijn
hoofdfiguren meegeeft. Nee,
voor sensatie moet men niet bij
Francis zijn, wel voor een fijn
leesbaar boek.
"Een gewaarschuwd man" door
Dick Francis, De Arbeiderspers
29.50).
Doodzonde
Hoeveel geboden en doodzon
den Lawrence Sanders nog
gaat beschrijven weet ik niet.
Hij heeft al twee geboden (zes
de en tiende) achter de rug en
is al aan zijn derde doodzonde
toe.
Het is weer een lijvig verhaal en
weer is de hardnekkige politie
man Edward X. Delaney de
centrale speurder. Hij wordt
voor deze doodzonde zelfs van
huis gehaald, waar hij van zijn
pensioen zit te genieten.
Dat gebeurt als Zoé Kohier, een
normaal gesproken heel onop
vallende vrouw, eenmaal per
maand op drifl raakt en dan
een man moet vermoorden.
Heel koel, heel klinisch.
Spanning is er niet of nauwe
lijks. Sanders laat zijn lezers
beide partijen nauwkeurig
zien. Aan de ene kant dus de
gedreven vrouw, een vat vol te
genstrijdigheden, maar ner
gens geremd in haar geraffi
neerde en dodelijke maandelij-
ke escapades.
Aan de andere kant zien we hoe
ondanks alle in- en uitwendige
handicaps de politiemensen
door hardnekkigheid, vinding
rijkheid, maar vooral door uit
houdingsvermogen het net
langzaam om haar heen kun
nen aantrekken.
Natuurlijk is het einde voorspel
baar. Maar Sanders weet des
ondanks de wat onwezenlijke
sfeer, die de grootste kracht
vormt van zijn jongste pro-
dukt, tot dat einde toe te hand
haven.
"De derde doodzonde" door Lawren
ce Sanders, Uitgeverij Luitingb
Cf 22,50).
Dubbel spel
In het overzicht in deze krant
van de nieuwe titels die rond
om St.Nicolaas in de boekwin
kels verschenen werd het nog
eens geconstateerd: de Neder
landse thriller maakt een bloei
periode door.
Of het een blijvertje wordt moe
ten we nog even afwachten,
maar voorlopig krijg ik met
grote regelmaat nieuwe Neder
landse thrillers onder ogen.
Niet allemaal even goed, dat
kan ook nauwelijks. Maar wel
met uitschieters.
Zoals de verhalen van Hans Ne-
ber, de grote onbekende. Want
achter dat pseudoniem gaat
een officier van justitie schuil,
die steekhoudende kritiek op
de gerechterlijke gang van za
ken in een zeer onderhoudend
pakje weet te steken.
Hij zet in "Dubbel spel" een aan
trekkelijke vrouwelijke in
specteur van politie als infil-
trante op het spoor van een
zeer martiale, maar ook mee
dogenloze bendeleider. Tussen
haar enerverende en amoureu
ze avonturen door krijgen we
toch te maken met de klem
mende vraag hoe ver de justitie
in deze richting mag gaan.
Hoeveel mag en kan zij van haar
mensen eisen? En hoe kan zo'n
figuur zich afdoende wapenen
tegen de gevaren die van vele
kanten dreigen? En ten slotte
de allesoverheersende vraag:
waarom in hemelsnaam?
Want zó kan slechts achtergrond
informatie worden verkregen
die nergens als bewijs kan die
nen. Dan weegt de lust niet te
gen de last op. Dat zegt Hans
Neber in feite ook. Alleen knap
en boeiend verpakt.
"Dubbel spel" door Hans Neber, Uit
geverij Veen 17,50).
KOOS POST
De wervelstorm van Ivan Sou-
thall (uitg. Kosmos) is - helaas -
bepaald geen goedkoop boek.
De prijs van bijna 28 gulden zal
een hoop mensen afschrikken.
Jammer, want het verhaal is
spannend en aantrekkelijk
voor een grote groep lezers
vanaf 12 jaar.
De wervelstorm speelt zich af in
een afgelegen stadje ergens in
Australië. Op zeven kinderen
en twee volwassenen na is het
dorpje uitgestorven. Iedereen
is meegegaan met het jaarlijk
se uitstapje. De overgebleven
kinderen trekken met hun on
derwijzeres de bergen in voor
een voettocht. Plotseling wor
den ze overvallen door een
wervelstorm, die het dorp en
de omgeving in een puinhoop
verandert. Zes kinderen zitten
op een rotsplateau, één van
hen is achtergebleven in het
bos. De onderwijzeres is naar
hem op zoek en in de razende
storm verdwenen. Het groepje
kinderen is volkomen op zich
zelf aangewezen.
Ze w'eten dè weg naar het dorp
terug te vinden, maar dan be
ginnen de problemen pas. Hoe
moet het zestal zich in leven
houden? Hun huizen zijn ver
nield, om nog maar te zwijgen
over hun magen, die rammelen
van de honger. Door eendrach
tig samen te werken doen de
kinderen meer dan het voor
zien in hun eerste levensbe
hoeften. Ze maken een eerste
aanzet het dorp weer bewoon
baar te maken.
De koude douche volgt, wanneer
de eerste volwassenen het geï
soleerde dorp weten te berei
ken. Dan blijkt hoe 'grote'
mensen prestaties van kinde
ren kunnen kleineren. Eén van
de kinderen kan zijn teleurstel
ling niet voor zich houden en
barst los: 'we zijn de rommel
aan het verbranden. We hebben
de straten aangeharkt. Adrian
heeft zelfs geprobeerd weer
stroom op te wekken. Heeft zijn
leven gewaagd door draden
door te knippen en uit de mod
der weg te slepen. We hebben
alles helemaal alleen moeten
doen. Waag het niet om tegen
ons te beginnen met 'hoe dur
ven jullie!'. Gelukkig weten
enkele ouderen de verrrichtin-
gen van de kinderen wèl op
hun juiste waarde te schatten.
'De wervelstorm' is in de eerste
plaats een spannend verhaal.
Daarnaast bevat het talloze ele
menten die het verhaal diepte
geven. De chaos na de storm,
het besef van de kinderen er
helemaal alleen voor te staan,
hun moed, teleurstelling,
angst, fantasie en saamhorig
heid worden geloofwaardig
weergegeven in een uitgeba-,
lanceerd verhaal. Een verhaal
dat zijn hoge prijs wel waard is.
(Uitg. Kosmos, vert. D.Schudde-
b oom-Tollenaar!
Miep Diekmann
'Geen enkel verdriet duurt hon
derd jaar' is een verhalenbun
del van Miep Diekmann.
Twaalf uitstekende verhalen
die zich afspelen in het Cari-
bisch gebied en op de Antillen
(voorin het boek staat heel at
tent een landkaartje met een
overzicht). Miep Diekmann
vertelt onder andere over de
eenzame meisjes van het ei
land Saba, de wilde paarden
van Aruba en het vuurbaken
van Bonaire. En over de Boom
van-zee-of-land in Guyana, een
palmboom in een klein dorpje
aan zee. Een oude dorpstradi
tie wil dat de dorpsjongens om
hun toekomst te bepalen in de
boom klimmen. Vervolgens
schudt de moeder hard aan de
stam, zodat het kind er uitvalt.
Het gaat er om waar de jongen
terecht komt: de zee (dan
wordt hij zeeman) of het land
(dan moet hij het land bewer
ken). In het verhaal van Miep
Diekmann oefent een jongen
elke dag om maar in zee te
recht te komen: hij wil dol
graag zeeman worden. Wan
neer de grote dag is aangebro
ken, bedenkt zijn broer een ge
meen plannetje.
Het knappe van Miep Diekmann
is dat allerlei wetenswaardig
heden en informatie over het
leven op de Antillen en andere
streken worden verpakt in le
vendige verhalen. Het boek
laat zich in de eerste plaats le
zen als een goede ontspannen
de verhalenbundel, waarin
mensen van vlees en bloed de
hoofdrol spelen. Eveneens
slaagt de schrijfster er in be
grip voor deze mensen en hun
gewoonten over te dragen. Dat
maakt van 'Geen enkel ver
driet' een kleurrijk geheel. Het
taalgebruik is eenvoudig, zon
der lastige woorden. De verha
len zijn hoofdzakelijk in dia
loogvorm geschreven, hetgeen
de levendigheid verhoogt. De
illustraties zijn van Jenny Da
lenoord.
MARGOT KLOMPMAKER
OGeen verdriet duurt honderd Jaar',
Miep Diekmann, uitg. Querido, ill. J.
Dalenoord, f 18,50)
De eeuwige stad. het nieuwste boek van Nicolaas Matsier, zou ik
alleen al in m'n bezit willen hebben omdat deze novelle zo fraai is
uitgevoerd. Op voor- en achterkant zijn delen van de plattegrond
van Rome afgedrukt. Waarom plattegronden zo fascinerend zyn?
Waarschijnlijk omdat ze de reiziger houvast geven, anders gezegd:
je gedachten over de stad die je bezoekt kunnen nog zo verward
zijn, er is tenminste één sluitend systeem dat je kunt raadplegen: de
plattegrond.
,De hoofdfiguur in De eeuwige stad, een schrijver, mijmert ook graag
als hij de plattegrond van Rome bestudeert. Alleen beseft hij dan
telkens dat hij eigenlijk liever weer in Rome zou willen vertoeven.
In die stad zou hij overigens wel precies dezelfde handeling willen
verrichten: de plattegrond bestuderen.
De schrijver was op een dag naar Rome vertrokken om daar een
roman te schryven, maar het enige wat hy doet is: het schrijven van
brieven aan zyn vrouw, het dupliceren van sleutels, het lezen van
berichten over de ontvoering van Aldo Moro, het wandelen door de
stad, het zitten op terrassen en het maken van ramen in zyn gehuur
de appartement.
Dit boek gaat dus in wezen over dadenloosheid. Een somber thema,
maar opmerkelijk is dat dit boek niet somber stemt Ik denk dat dat
komt doordat Matsier zo elegant schrijft
Het boek is een aaneenrijging van fragmenten waarin Matsier het
doen en laten van zijn hoofdfiguur beschrijft Onwillekeurig ga je
denken aan een vlinderdeskundige die gewapend met pincet en
vergrootglas een vlinder bestudeert.
Elk facet wordt even vergroot, bijzonderheden worden genoteerd, en
uiteindelijk is de puzzle af. Het raadsel opgelost Hoewel de hoofd
figuur in het boek op het eind natuurlyk nog even ver is als toen hij
ging, want uiteindelyk heefl hij niet aan zyn roman gewerkt De
bladzijden van zijn notitieblok zijn nog steeds even wit als toen hy
naar Italië reisde, maagdelyk wit. Alsof hy nooit ging.
(De eeuwige stad, Nicolaas Matsier, uitg. Querido.)
Mohammed Mrabet is een schrij
ver, die niet kan lezen en
schrijven. Hij vertelt zijn ver
halen aan zyn vriend Paul
Bowles, een Amerikaanse au
teur, die evenals Mrabet in
Tanger woont. Bowles neemt
de vertellingen op met een
bandrecorder en vertaalt ze in
het Engels. Vroeger, toen we
nog niet gezegend waren met
de beeldbuis, moeten er ook
veel van dit soort mensen in
Nederland hebben rondgelo
pen: vertellers die een heel ge
zelschap in hun ban konden
houden.De Marokkaan Mrabet
kreeg zyn eerste verhalen te
horen van een visser, voor wie
hij werkte. Later ging hij ook
zelf verhalen bedenken. Twee
zijn er nu in vertaling versche
nen by uitgeverij Pranger: Het
strandcafé De stem
Het schijnt dat een Amerikaans
criticus deze vertellingen eens
heeft vergeleken met het werk
van Marquez. Nu is dat mis
schien iets teveel van het goe
de, maar na lezing van deze
bundel begrijp je die vergelij
king wel. De meest wonderlij
ke voorvallen beschrijven op
een simpele, nuchtere toon:
Marquez doet het vaak en Mra
bet doet het ook Neem De
stem. Het verhaal: een jongen
is in de ban geraakt van een
stem, die hem de meest vrese
lijke dingen laat doen. Hy ont
moet een meisje Ook zy is ge
hoorzaam aan de stem. Totdat
ze opdracht krygt de jongen te
vermoorden. Het vervolg is
voorspelbaar: de jongen en het
meisje vernietigen de stem en
leven nog lang en gelukkig.
Simpel? Ongetwijfeld, maar
het verhaal wordt mooi ver
teld
Wat doe je op een winterse avond
liever: kyken naar de t v of
luisteren naar Mrabet? Ik denk
niet dat ik over die vraag lang
zou hoeven na te denken
WIM BRANDS
Het Strandleven De Stem
Pr anjer. 18,50
Rechercheur A.C. Baantjer is gedurende de meer dan 25 jaar dat hy
dienst heeft gedaan aan het befaamde bureau Warmoesstraat in
Amsterdam niet alleen vergrijsd, maar ook een beetje verbit
terd.
De welbespraakte politieman die in het verleden met milde spot
wat afstandelijk, maar wel sappig kon vertellen over de mensjes
en mensen die een criminele kermis opvoerden in en rondom
het bureau, is heel wat scherper van toon geworden.
Die indruk komt naar boven uit zijn nieuwste boek. Hij begrijpt
veel niet meer en hij wil het ook niet leren begrijpen. Zoals die
snel zo wreed geworden misdaad. Zoals de gruwelijke greep van
heroïnehandelaren op de jeugd. En dat soms totaal vervaagde
normbesef. En niet te vergeten die absurde dagelijkse praktijk,
waarin er dikwijls meer aandacht is voor de misdadiger dan
voor zijn slachtoffer.
Oh zeker, Baantjer weet ook nu nog vele zaken en zaakjes met
gevoel voor menselijke details heel raak te tekenen en hy kan
nog genoeg aardige mannetje en vrouwtjes uit zijn politionele
herinnering tevoorschijn toveren.
Maar op de achtergrond is er toch sprake van disharmonie met de
moderne maatschappij, waarin de dissonanten zo rauw, grof en
wreed klinken. Daarom is hij vry pessimistisch. En cynisch.
"Zeker", zegt hij zelf op pagina 51. "Oude waarden devalueren. En
er komt zo weinig voor in de plaats. Ik denk nog weieens met
weemoed terug aan de begrippen respect, eerbied, beleefdheid
en fatsoen. Ze zijn verdwenen, opgeborgen op de rariteitenzol
der van een opstormende generatie".
Nee, Baantjer ziet de toekomst niet zo zitten.
"Moord en doodslag In de Warmoesstraat", A.C.Baantjer, Teleboek 15,-
Thea Beekman
Van Thea Beekman is bekend
dat ze graag historische ge
beurtenissen als uitgangs
punt voor haar verhalen
neemt. Haar nieuwste boek
De Gouden Dolk speelt zich
af tijdens de tweede kruis
tocht van 1147- 1149 De
Franse koning Lodewyk
trekt samen met zijn vrouw
Eleonore en de Duitse ko
ning Koenraad naar het Heili
ge Land om de 'heidense' Sa-
racenen een leye te leren. In
het grote leger bevindt zich
ook de Franse smidszoon Jiri
Rambor. Sinds een waarzeg
ster roem en rijkdom voor
hem in het vooruitzicht zag,
moest en zou de jongen mee
met het kruistochtleger Die
roem hoopt Jiri te verkrijgen
door de beroemde Gouden
Dolk uit de eerste kruistocht
te veroveren, nu in handen
van de Saraceense hoofdman
Nour-ed-Din. De Saraceense
moslims beschouwt Jiri als
duivels, waarover de meest
wilde geruchten de ronde
doen. Van deze barbaren
moet het Heilige Land wor
den gered, vindt Jiri.
Jiri mag dan in al zyn naïviteit
vervuld zyn van nobele be
doelingen, de meeste kruis-
tochtgangers gedragen zich
allesbehalve edel. Het leger is
een samengeraapt zooitje dat
aan de lopende band plun
dert, rooft en moordt. Lang
zamerhand gaan Jiri de ogen
open en moet hy bekennen
dat er waarheid schuilt in de
woorden van zyn broer Ay-
can: 'kruisridders noemen
zich christenen die een heili
ge oorlog voeren. In
werkelijkheid zyn het niets
anders dan avonturiers die
op roof zijn uitgegaan'.
De kruistocht blijkt niet iets
voor teerhartige mensen. De
reis naar het Heilige Land is
lang en zwaar. Rampen ach
tervolgen het kruistochtle-
ger, waarvan velen onderweg
bezwyken. Jiri weet te over
leven, maar in Palestina aan
gekomen valt alles bitter te
gen. Samen met zyn neef
wordt hy gevangen genomen
door de Saraceense hoofd
man Nour-ed-Duv Naar de
begeerde Gouden Dolk mag
Jiri alleen maar even kyken
Op voorspraak van Jin's
broer Aycan, die moslim is
geworden, komen ze vry.
De menselyke behandeling van
de Saraceense hoofdman
brengt Jiri tot inkeer. Hy ziet
moslims met langer als dui
velse heidenen die uitgeroeid
moeten worden. Veel mos
lims hebben meer innerlyke
beschaving dan zogenaamde
christenen, is Jin's ervaring
Ontgoocheld rukt hy het
kruis op zijn schouder af en
begint aan een moeizame te
rugtocht Het slot - te veel
toeval - vormt een contrast
met de rest van het verhaal,
dat heel authentiek aandoet.
Het lykt of de schrijfster per
se wilde zorgen voor een
goed slot van haar verhaal.
Dat mag, maar doet hier ge
zocht aan.
Thea Beekman is een veelgele
zen schrijfster. Geen wonder,
want haar boeken zyn span
nend en 'grenzenverleggend'.
Dat hier en daar - zoals de af
loop wat al te opzichtig
kunstgrepen worden toege
past, en de karaktertekening
nog steeds onder de maat is
al valt het in dit verhaal mee -
zyn negatieve punten De be
schrijvende gedeelten en de
passages met innerlyke over
peinzingen overheersen, met
als gevolg minder dialoog.
Ook is het spytig dat er in dit
dikke boek van 230 bladzy-
den geen enkel plaatje staat.
Liefhebbers van spannende
verhalen met een historische
achtergrond moeten wel hou
den van doorzetten Dan ko
men zy ruimschoots aan hun
Mte
Voor kinderen vanaf 10 jaar.
Dick Francis.
Miep Diekmann.
