"Handelwijze
Vaticaanse bank
niet strafbaar"
D
Omkoopschandaal:
Bonn in opspraak
Ku Khix Klan lokt rellen uit
-C
Weer Britse spion ontdekt
Nieuwe partijen in
de Bondsrepubliek
Frankrijk geteisterd
door sneeuwstormen
Kardinalen concluderen:
Afghaans
dorp
"weggevaagd"
Actiedag Polen
gaat niet door
Aftreden minister verwacht
MAANDAG 29 NOVEMBER 1982
Buitenland
LYON (AP) - Ongeveer 300.000 gezinnen in zuidoost-Frankrijk hebben
het gisteren voor de derde achtereenvolgende dag zonder elektriciteit
moeten stellen, nadat enkele hoogspanningsleidingen als gevolg van
een zware sneeuwstorm waren uitgevallen. Ook het verkeer heeft veel
hinder ondervonden.
Volgens woordvoerder van het elektriciteitsbedrijf kan het nog twee tot
drie dagen duren voordat de stroomstoringen geheel zullen zijn verhol
pen, mits het weer de herstelwerkzaamheden niet belemmert.
De eerste sneeuwval van dit seizoen begon vrijdag en heeft de omgeving
van Lyon onder een pak sneeuw van 50 cm diep bedekt. Gisteren wa
ren in het gebied ongeveer 6000 telefoonlijnen uitgevallen.
LONDEN (GPD) - Engeland staat
aan de vooravond van een nieuw
spionageschandaal. Het afgelo
pen weekeinde is bekend gewor
den dat een korporaal, die werk
te bij de militaire inlichtingen
dienst, ervan wordt verdacht ge
heime informatie te hebben
doorgespeeld aan de Russische
ambassade in Londen.
Het Britse ministerie van defensie
is uiterst zwijgzaam over de affai
re, die gisteren openbaar werd
gemaakt door het serieuze zon
dagsblad The Sunday Telegraph.
Een woordvoerder deelde zon
dag slechts mee dat de korporaal
is gearresteerd 'omdat hij zijn
werk niet naar behoren heeft ver
vuld.'
De korporaal was gelegerd in Ash-
forde, dat wel 'de thuisbasis van
het Britse leger' wordt genoemd.
In deze plaats is onder meer het
hoofdkwartier van de militaire
inlichtingendienst gevestigd, die
zich bezighoudt met vraagstuk
ken aangaande militaire veilig
heid.
Ook de interpretatie van via spio
nage verkregen inlichtingen over
moderne wapens, tactieken en
technieken behoort tot de taak'
van de dienst, waaraan de korpo
raal verbonden was. Volgens The
Sunday Telegraph heeft hy
meerdere malen de Sowjet-am-
bassade in Londen bezocht.
Het bekend worden van het nieu
we spionageschandaal komt nog
geen drie weken na het gerucht
makende proces tegen Geoffrey
Prime, die de Russen jarenlang
voorzag van informatie, onder
meer afkomstig uit het superge
heime Britse afluistercentrum in
Cheltenham.
Banco Andino in Lama en de
Banco Ambrosiano van Ma
nagua. waarin het de feitelij
ke juridische controle beves
tigde: dit zijn de beroemde
„letters of patronage", die
door velen zijn geciteerd als
een bewijs van IOR's mede
verantwoordelijkheid voor
de ontstane schulden.
Geen schuld dus, zo schijnt de
conclusie te moeten luiden,
maar wel verregaande onno
zelheid, die bij een bankin
stelling van de omvang van
het IOR ongebruikelijk mag
heten. De drie deskundigen,
de Amerikaan Joseph Bren-
nan, de Italiaan Carlo Cerrut-
ti en de Zwitser Philippe de
Weck, wisten hun verbazing
over deze gang van zaken uit
het rapport te houden, maar
men kan zich voorstellen dat
er by hun werk enige wenk-
brouwen gefronst zijn. Het
valt dan ook te begrijpen, dat
hen verzocht is het „instituut
voor godsienstige werken" te
blijven bijstaan en mee te
werken aan een „betere en ef
fectievere organisatie".
Tot dit doel is het gezelschap
van gepensioneerde bank-
presidenten aangevuld met
de 81-jange Hermann Abs uit
West-Duitsland, die in zijn
tijd nog actief is geweest bij
de uitvoering van het Mars
hall-plan. Deze laatste benoe
ming is ongetwijfeld een te
gemoetkoming aan kardinaal
Joseph Hoeffner van Keulen,
die zijn lang met malse kri
tiek ook buiten de kardi
naalsvergadering heeft ge
lucht
Het verslag van de vergadering
bevat verder nog enkele cij
fers over de Vaticaanse finan
ciën in het jaar 1981. De in
komsten bedroegen 99.391
mill oen lire (198,7 miljoen
gld), waarvan 28 641 miljoen
(ruim 57 miljoen gld) aan gif
ten. de uitgaven beliepen
94.610 milioen lire (189,2 mil
joen gld), zodat er na enkele
magere jaren een batig saldo
van 4.781 miljoen lire (9,5 mil
joen gld) overbleef. Voor het
eerst werd hierbij ook de op
brengst van de zgn. „Pieter
spenning", de internationale
inzameling voor het Vaticaan
vermeld (15.350.357 dollar)
Het is duidelyk dat de oproep
van de afgelopen jaren om
het Vaticaan bij te staan zyn
effect niet heeft gemist
ISLAMABAD (UPI) - Een gro
te Russische troepenmacht
gesteund door tanks en vlieg
tuigen, heeft op 19 november
in het oosten van Afghanis
tan een heel dorp vn dol
zend huizen met de grond ge
lijk gemaakt als vergelding
voor de dood van zeventig
Afghaanse reeringssoldaten
Dat heeft het persbureau van
het Afghaanse vezet AIP za
terdag gemeld.
Alle duizend huizen van het
dorp Zawah, gelegen by de
grens met Pakistan, werden
door de Russen in brand ge
stoken. Het persbureau, dat
zich baseert op inforamtic
van Afghaanse vluchtelin
gen. geeft geen schatting van
mogelijke aantallen slachtof
fers Volgens AIP werden de
Russische troepen gesteund
door duizend tanks en andere
voertuigen uit de gebieden
rond Jalabad en Sarobi en ze
ventig vliegtuigen, waaron
der MI-24 en MI-25 helikop
ters en M1G-21 gevechts
vliegtuigen. Parachutisten
ondersteunden de Russische
grondtroepen Volgens het
persbureau van het verzet
was de actie een vergelding
voor het doden - een maand
geleden - door het verzet van
Btig 1' dCO I .ui de Khad,
de geheime dienst van het Af
ghaanse bewind.
BONN - Bonn is in afwachting van het aftreden van minister van economische zaken
Otto Graf Lambsdorff (FDP) na een publicatie van het Westduitse weekblad Der Spie
gel dat hij zich 'passief zou hebben laten omkopen door het Flick-concern. Der Spiegel
heeft het verhoor openbaar gemaakt dat de officier van justitie in Bonn prominente
politici van alle politieke partijen heeft afgenomen.
Hoewel deze politici niet beschul
digd worden van omkoping,
blijkt dat onder anderen Franz
Josef Strauss (CSU-voorzitter),
Walter Scheel (ex-bondspresi
dent), Josef Ertl (minister van
landbouw, FDP), Alfred Dregger
(fractievoorzitter van de CDU-
CSU), Kurt Biedenkopf (CDU-
oppositieleider in de deelstaat
Noordrijnland-Westfalen), Horst
Ehmke (vice-fractievoorzitter
van de SPD) en Alfred Nau (ex-
penningmeester van de SPD) be
dragen die variëren van 10.000
mark (Ehmke) tot 950.000 mark
(Strauss) van Flick hebben ont
vangen als „bijdrage aan het ver
kiezingsfonds". Alleen de
SPD'ers Ehmke en Nau hebben
dit bevestigd. De andere betrok
kenen kunnen zich niets meer
herinneren.
De zaak-Flick zorgt tegenwoordig
weer voor vette koppen in de
Bondsrepubliek. Kort geleden is
het totale topmanagement, waar
onder de feitelijke president-di
recteur Ebehard von Brauchits,
van dit miljardenbedrijf door de
grootste kapitaalbezitter, Karl
Friedrich Flick jr., ontslagen.
Volgens Flick staat dit niet in
verband met het feit dat zijn con
cern mogelijkerwijs in een om
kopingsschandaal is verwikkeld.
Dit wordt echter allerwege in
twijfel getrokken.
Feit is dat Flick enkele jaren gele
den heeft geprofiteerd van een
belastingvoordeel van ongeveer
500 miljoen mark. Het concern
had zijn aandeel in Mercedes van
1,5 miljard verkocht aan een
Lambsdorff
Amerikaans bedrijf. Als dit geld
weer werd geinvesteerd op een
wijze die „nuttig is voor de gehe
le economie" is geen belasting
verschuldigd. Flick paste deze
regeling toe. Destijds werd al be
weerd dat hier op zyn minste
„een luchtje aan zat".
door
Hans Amesz
Toen het openbaar ministerie min
of meer toevallig op documenten
stuitte die dit leken te bevesti
gen, werd een uitgebreid onder
zoek ingesteld. Gevolg was, dat
bepaalde politici onder verden
king kwamen te staan, omdat zij
BOCHUM - Ongeveer duizend
vroegere FDP-leden, die hun
partij hebben verlaten nadat de
liberalen Helmut Schmidt als
bondskanselier ten val hadden
gebracht en vervolgens een rege
ringscoalitie met de CDU-CSU
vormden, hebben in Bochum
een nieuwe liberale partij opge
richt: de Liberale Democraten.
Slechts dertig aanwezigen, onder
wie de FDP-Bondsdagleden Hei-
ga Schuchardt en Friedrich Hol-
scher, stemden daartegen. Er wa
ren tien onthoudingen.
Zaterdag al hadden de Jonge De
mocraten, die 35 jaar lang fun
geerden als „ongebonden" jon
gerenorganisatie van de FDP, al
le organisatorische banden met
hun vroegere partij opgezegd. Zij
willen niet per definitie toetre
den tot de nieuwe partij Liberale
Democraten, maar net als de te
leurgestelde FDP-afgevaardig-
den in het Westduitse parlement
actief worden in de zogenoemde
Liberale Vereniging. Dat is een
groepering die zich inzet voor
links-liberale politiek in de
Bondsrepubliek, die niet uitsluit
dat haar aanhangers lid van de
FDP blijven, om van „binne
nuit" te vechten voor een „echt"
liberaal gezicht.
door
Hans Amesz
De nieuw opgerichte liberale partij
zal in januari op een speciaal
congres besluiten of zij al dan
niet meedoet aan de Bondsdag
verkiezingen, die waarschijnlijk
op 6 maart 1983 worden gehou
den. De tegenstanders van de op
richting van de Liberale Demo
craten verklaarden in Bochum
dat dit alleen maar tot versplinte
ring van „links" zal leiden, het
geen uiteindelijk de christen-de
mocraten en christen-socialen
ten goede zal komen. Een zater
dag gepubliceerd onderzoek
wijst uit dat CDU en CSU over
de absolute meerderheid, name
lijk 51,7 pet zouden beschikken
als aanstaande zondag gekozen
wordt.
De Liberale Democraten zetten
zich zowel tegen de SPD als te
gen de Groenen af. De vroegere
financiële expert van de FDP-
fractie, Ingrid Mattheus-Maier,
die al op het congres in Berlijn
toestemming hadden verleend
voor de omstreden belasting-ac
tie.
Dit gold met name voor de vroege
re minister van economische za
ken, thans president-directeur
van de Dresdner-Bank, Hans
Friedrichs (FDP), de tegenwoor
dige minister van economische
Otto Graf Lambsdorff (FDP), de
vroegere minister van financiën
Hans Matthofer (SPD) en diens
toen fungerende staatssecretaris
Manfred Lahnstein (eveneens
SPD). Lahnstein werd later chef
van de Bondskanselarij en nog
later opvolger van Matthofer als
minister in de sociaal-liberale re
geringscoalitie, die inmiddels is
afgelost door een CDU-CSU-
FDP-kabinet.
Alle politici hebben ontkend dat zy
zich zouden hebben laten omko
pen. Maar terwijl Lahnstein en
Matthofer al lang een verklaring
aan de officier van justitie heb
ben gegeven, is dit tot nu toe niet
gebeurd door minister van eco
nomische zaken Lambsdorff. Af
gelopen zaterdag verklaarde Ot
to Graf Lambsdorff dat hij een
'rein geweten' heeft. Volgens Der
Spiegel zal hij deze week een ver
klaring afleggen.
DANL1 (HONDURAS) Dagelijks vluchten inwoners van Nicaragua
over de grens met Honduras om daar onderdak te zoeken in de uitpuilen
de vluchtelingenkampen, uit angst voor nieuw geweld in hun land. Deze
man wist samen met zijn zoontje een kamp in Danli, vlakbij de grens, te
bereiken.
had aangekondigd dat zy de par
tij zou verlaten en inmiddels lid
is geworden van de sociaal-de
mocratische SPD, werd in Bo
chum zelfs uitgefloten. De over
grote meerderheid van de aan
wezigen beschouwde de over
stap naar de SPD als „verraad".
De Liberale Democraten voelen
zich door Ingrid Mattheus in de
steek gelaten. Dat geldt ook voor
de ex-staatssecretaris van bin
nenlandse zaken Andreas von
Schoeler en de vroegere FDP-se-
cretaris-generaal Gunter Verheu
gen, die eveneens lid van de SPD
zijn geworden. Het is overigens
waarschijnlijk dat deze drie vroe
gere FDP'ers in de volgende
Bondsdag komen voor de so
ciaal-democraten. SPD-voorzit-
ter Willy Brandt beschouwt dat
als een 'verbreding van de basis'
voor zijn partij.
Volgens de Liberale Democraten
kunnen Groenen, Alternatieven
en Bonten 'niet serieus' worden
genomen. De Groenen zijn bij
een bestaande links-liberale par
tij 'overbodig', vooral omdat zij
niet zouden beschikken over
'professionele politici'. Vele poli
tieke opvattingen van de Groe
nen beschouwen de Liberale De
mocraten echter wel als juist.
In Munster is zondag ook een nieu
we Westduitse politieke partij
opgericht: de Democratische So
cialisten. Belangrijke leden hier
van zijn onder anderen de
Bondsdagleden Manfred Coppik
en Karl-Heinz Hansen, die vroe
ger lid waren van de SPD. Han
sen werd vorig jaar uit de partij
verwijderd omdat hij „schade
aan de SPD had berokkend door
de toen nog Bondskanselier zijn
de Helmut Schmidt voortdurend
te 'beledigen". Zijn politieke
geestverwant Manfred Coppik
zegde niet lang daarna zijn lid
maatschap van de SPD op.
De Democratische Socialisten, die
beweren circa 2000 actieve aan
hangers te hebben, beschouwen
zich als een „verzameling-van al
le socialistische en basis-demo
cratische stromingen in de
Bondsrepubliek". Het doel van
deze links van de SPD staande
partij is „gemeenschappelijke
strijdmethoden" te ontwikkelen
en „leden van vrouwen-, milieu-
en vredesbewegingen, alsmede
actiegroepen van burgers en
minderheidsgroeperingen te be
reiken".
WENEN - De ondergrondse lei
ders van Solidariteit hebben, na
bijna 12 maanden hun vrijheid
en meerdere malen hun leven op
het spel te hebben gezet - hun
loyaliteit betuigd tegenover vak
bondsleider Lech Walesa en zijn
leiderschap.
In een door de ondergrondse be
weging verspreid pamflet heb
ben zij de oproep voor een alge
mene staking op 13 december, de
eerste herdenkingsdag van het
uitroepen van de oorlogstoe
stand in Polen, ingetrokken. Zy
hebben dit gedaan, zeggen zij,
omdat het militaire regime aan
wijzingen heeft gegeven dat het
haar werkelijk ernst is om spoe
dig een einde te maken aan de
noodtoestand, dat de datum voor
het bezoek van de paus definitief
is geregeld en dat Walesa uit zijn
internering is vrijgelaten.
Walesa, zo stellen zij in het pamflet
vast, is nog steeds hun voorzitter.
Ondanks het feit dat het Poolse
parlement Solidariteit wettelijk
tot een verboden organisatie
heeft verklaard, is Walesa voor
hen nog altijd de leider, die de
mocratisch gekozen is tijdens
een congres van gedelegeerden
in Gdansk, die zelf democrati
sche gekozen waren als verte
genwoordigers van 9,5 miljoen
door
Anton Koene
leden van de Poolse vakcentrale
Solidariteit.
In de ondergrondse verklaring is
ook een oproep gedaan de nog
naar schatting duizend geinter-
neerden, voornamelijk bestuurs
leden en functionarissen van So
lidariteit, vrij te laten, alsmede
voor een amnestie voor de advi
seurs van Solidariteit, die be
schuldigd worden van subversie
ve activiteiten.
De bevestiging van de ondergrond
se activisten dat Walesa nog
steeds de onomstreden leider is,
is van het hoogste belang, omdat
het betekent dat de verklaring
die Walesa van plan is op 13 de
cember af te leggen, een verkla
ring zal zijn namens de hele
Poolse vakbeweging. Het bete
kent ook dat zijn geheime over
leg van de afgelopen weken met
leden van onder meer de onder
grondse Solidariteit en met de
geinterneerde functionarissen
succesvol zijn geweest
Aangrijpende scènes begeleidden
zaterdag de begrafenis van Gra-
zina Kuron, de 42-jarige vrouw
van de bekende dissident Jacek
Kuron, een van de adviseurs van
Solidariteit die beschuldigd
wordt van subversieve activitei
ten. Grazina Kuron overleed vo
rige week dinsdag aan een long
ziekte. Kuron kreeg voor de be
grafenis enige dagen verlof uit
zijn voorarrest, een ander teken
voor de tegemoetkomende hou
ding van de Poolse militaire au
toriteiten.
Duizenden waren naar de begrafe
nis gekomen om hem met ge
juich te begroeten, maar zijn aan
dacht was bij zijn kinderen, zijn
22-jarige zoon en zijn twee jonge
re dochters.
kwikkelyke affaire tussen de
Vaticaanse bank en de failliet
verklaarde Banco Ambrosia
no in Milaan, hebben hun zin
gekregen. Het verslag over
hun byeenkomst, dat zater
dag in het pauselijk hofblad
l'Osservatore Romano stond
afgedrukt, was grotendeels
gewijd aan deze kwestie. Op
vallend was trouwens al ge
weest, dat de paus zelf er en
kele woorden aan had gewijd
in zijn slotrede. Johannes
Paulus II verklaarde, dat het
Vaticaan bereid was in over
leg te treden met „de andere
partij", om de zaak tot op de
bodem uit te zoeken. De „an
dere partij" is Italië, dat bij
monde van zijn minister van
de schatkist de overtuiging
had uitgesproken, dat de Va
ticaanse bank IOR (instituut
voor godsdienstige werken)
voor 1,2 miljard dollar be
trokken was in het Ambrosia
no-faillissement.
Het verslag van de kardinaals
vergadering bevatte, naast
het al bekende standpunt van
het IOR zelf: „Het instituut
heeft van de Banco Ambro
siano nooit iets ontvangen en
is dus ook niets verschul
digd", een samenvatting van
de conclusies van de dne des
kundigen die in opdracht van
staatssecretaris Agotino Ca-
saroli de zaak hebben bestu
deerd. Ook zy neigen tot de
conclusie dat er voor het
IOR, „volgens de algemeen
aanvaarde doctrine en de ge
bruikelijke bankpraktyk"
geen wettelijke verplichtin
gen voortvloeien uit de merk
waardige relaties met de Mi
lanese bank.
door
Hein ten Kortenaar
Hoe merkwaardig die waren,
blykt wel uit het relaas dat de
drie deskundigen ervan ge
ven. Er is sprake van een
„misbruik van vertrouwen",
waardoor de naam van het
IOR werd gebruikt voor de
verwezenlijking van een „ge
heim plan". Zo kon het ge
beuren, dat het IOR plotse
ling merkte eigenaar te zyn
van twee (Zuidamerikaanse)
vennootschappen en indirec
te controle te bezitten over
nog acht andere, die met de
eerste twee verbonden wa
ren. Pas in juli 1981 ontdekte
het, dat het de juridische con
trole over alle tien had gekre
gen. De twijfelachtige trans
acties waaruit het gat van 1,2
miljard dollar is ontstaan wa
ren al voor die tyd, en buiten
medeweten van het IOR, ge
schied.
Het IOR heeft daarvoor dus
geen verantwoordelijkheid
op zich genomen, ook niet
met de brieven die het toen
alsnog stuurde aan de twee
grootste schuldeisers van de
tien maatschappijtjes, de
WASHINGTON - Een demonstratieve mars van de Ku
Klux Klan - bij gebrek aan deelnemers geheel verwaterd
- heeft zaterdagmiddag in de Amerikaanse hoofdstad
Washington geleid tot urenlange vechtpartijen tussen de
politie en een grote groep van zo'n 5500 tegendemon-
stranten.
Tijdens de grootste gewelddadig
heden die Washington sedert
1968 heeft meegemaakt, raakten
enkele tientallen strijdenden ge
wond, werden winkels geplun
derd, auto's vernield en reeksen
spiegelruiten ingegooid: van res
taurants onder meer, waar gas
ten verbijsterd het maal lieten
staan en zich in veiligheid brach
ten.
door
Henk Kolb
De Klan, een organisatie van
rechtse, racistische extremisten,
die de laatste tijd weer meer van
zich doet horen, had in Washing
ton op de trappen van het Capi
tol willen demonstreren, om ver
volgens naar de nabijheid van
het Witte Huis op te trekken. Tot
uit New York, Boston en Cleve
land waren tegendemonstranten
toegestroomd om dit des noods
met geweld te verhinderen. Van
de K.K.K. verscheen tenslotte
slechts een dertigtal dapperen,
hetgeen nauwelijks werd opge
merkt, omdat zij er voorzichtig
van af zagen hun makabere witte
gewaden met puntmutsen aan te
trekken.
Tegen de tijd dat de Klan-leden on
der politiebegeleiding buiten de
stad werden gebracht, nam het
demonstratieve geweld van hun
tegenstanders, al urenlang op
wacht langs de trottoirs, hand
over hand toe. De stad Washing
ton heeft ruim 70 procent zwarte
inwoners, die meer dan andere
bevolkingsgroepen te leiden
hebben van de economische mi
sère en een vooralsnog tomeloze
werkloosheid. Mét het verzet te
gen de Ku Klux Klan bood zich
een gelegenheid aan ook daarte
gen te demonstreren. De aanvan
kelijke leuze 'Reagan en de Klan
werken hand in hand' toonde
aan dat in de Amerikaanse sa
menleving een stuk dynamiet
met korte lont ligt opgeslagen.
De frustraties braken zich baan: de
ruiten moesten er aan. Ook die
van een in een steeg geparkeerde
auto. Een zwarte man maakte
zich vervolgens uit de voeten
met een daaruit gestolen basket-
Eén van de demonstranten viel bij een poging aan de oprukkende politie
te ontkomen door een etalageruit.
bal. Anderen sprongen met race
fietsen voorzien van tien versnel
lingen over de scherpe splinters
van verbryzeld etalage-glas Het
gerechtvaardigd protest werd
een vechtpartij tegen de politie,
gebed in vernielzucht, terwijl de
echte demonstranten zich ylings
zover mogelyk van het slagveld
verwyderden Onder hen bevond
zich een andere man, zwart ook,
met een witte ijsmuts op, die zich
niet langer bekommerde om het
plakkaat dat hy een middag lang
had opgestoken. Zyn vermaan,
dat er een eind moest komen aan
de burgeroorlog, werd onder ve
le voeten vertrapt.
De kardinalen die openbaar
heid eisten over de onver-
