c
Geen extra kabels meer
voor alarminstallatie
3
Spreken en schakelen over lichtnet
Nageldrijver voor
kleine spijkertjes
Vitanlinebom,, uit Nieuw-Zeeland
Doe-het-zelf-boeken
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1982
Vergroten
van "kleur"
is niet zo
moeilijk
De doka-amateur beweegt zich
voornamelijk op het gebied
van de zwart-wit foto's.
"Kleurvergroten is veel te
moeilijk", denkt menigeen.
Toch valt dat erg mee.
Er zijn twee manieren om kleur
te vergroten; het kan met los
se kleurfilters en een zwart
wit vergroter, of met een
kleurenvergroter met inge
bouwde kleuren filters. De
kleurfilterset bestaat uit fil
ters met oplopende sterkten
in de kleuren geel, magenta
(purper) en cyaan (blauw
groen). Met deze filters kunt
u uw foto's op de gewenste
kleur brengen. Ze geven u
ook de mogelijkheid om bij
zondere kleureffecten in de
afdrukken te verwerken. Hoe
weet u nu welke filters u
moet gebruiken voor een
goede afdruk?
Om daar achter te komen
maakt u, net als bij zwart-wit
vergroten, eerst een proefbe-
lichting. Aan de hand daar
van bepaalt u de uiteindelijke
filtering voor uw foto. Bete
kent dit dat u voor elk nega
tief van een film eerst een
proef moet maken? Nee,
meestal hebben de negatie
ven van één film dezelfde fil
tering nodig. Er is bovendien
een handig hulpmiddel, de
kleuranalyser, een apparaat
waarmee u snel en simpel de
juiste filtering kunt vinden.
Het is vaak gecombineerd
met een dokaklok, hij geeft
dus ook de juiste belichtings
tijd aan. Na de belichting
doet u het vel in de drum. Nu
mag het gewone licht aan, en
kan de chemische behande
ling beginnen. Na elkaar giet
u de diverse vloeistoffen door
het lichtdichte deksel naar
binnen. In het deksel zit na
melijk een soort lichtsluis die
dat mogelijk maakt. Na het
spoelen met water kunt u de
verse afdruk uit de drum ha
len. De foto hoeft nu alleen
nog maar te drogen.
Met dit systeem kunt u dus
kleurennegatieven, maar ook
dia's zelf vergroten. Het filte
ren gebeurt met dezelfde
kleurfilters maar u gebruikt
andere vloeistoffen, en ander
fotopapier.
De Stichting Amateurfotogra
fie geeft een mini-cursus
"Kleurvergroten" uit, spe
ciaal bedoeld voor beginners.
U kunt in het bezit komen
van deze mini-cursus door 5
gulden aan postzegels in een
envelop te zenden aan: Stich
ting Amateurfotografie, Sin
gel 32, 1015 AA in Amster
dam.
Extra
De behoefte aan bewaking en con
trole neemt de laatste jaren sterk
toe. Ongetwijfeld onder invloed
van gewelddaden, rust men over
heidsgebouwen en 'kwetsbare'
kantoren uit met allerhande alar-
menngs- en bewakingsinstallaties.
Het gaat daarbij steeds om elektro
nische apparatuur die kan vaststel
len of ergens brand is, iemand een
bepaalde ruimte heeft betreden of
ramen en deuren worden gefor
ceerd.
Natuurlijk zijn er ook particulieren
die hun huis laten uitrusten met
beveiligingen. In zo'n geval staat
de aanleg van een alarminstallatie
in verhouding tot het waardevolle
bezit.
In een gewoon huishouden is het
soms ook wel makkelijk om over
spreekverbindingen of alarme-
ringsapparatuur te beschikken.
Het kan zijn dat men met een van
de jongere kinderen, die op zolder
huist, wil vragen om te komen
eten, dan wel wil weten of hij of zij
al naar bed is. Het is ook mogelijk
dat men een brand- of gasalarm wil
in het afgelegen schuurtje in de
tuin, waar de centrale
mingsinstallatie staat.
Een bezorgde moeder
luistert - via de lichtnet- fc;
draden - of de baby in een
andere kamer al wakker is.
Voor zulke voor de hand liggende
toepassingen zijn apparaten. Ze
zijn zelfs alleszins betaalbaar. Pro
bleem is vaak, dat men voor aller
hande bewakingsapparatuur bos
sen kabels moet gaan aanleggen.
Moderne zend- en ontvangtechnie-
ken brengen echter de oplossing.
Zowel wat aanleg, prijs en flexibili
teit aangaat. Producenten van
Duitse huize leveren tegenwoordig
losse componenten, die niet meer
afhankelijk zijn van kabels. Het
enige wat nodig blijft, is een stop-
kontakt. Men stopt dan ook het
alarmeringsapparaat ter plekke in
het stopkontakt en elders waar
men bezig is, wordt de hoofdpost
ook eenvoudigweg in de wandkon-
Produkten voor bewaking en com
municatie over het lichtnet zijn be
dacht door de in Nederland ook
vertegenwoordigde firma Albrecht
Jung. Voor elke toepassing levert
Jung een hoofdpost. Het is een
eenvoudig te bedienen apparaat,
dat er niet veel anders uitziet dan
een 'babyfoon'. Meer van zulke
noodposten vormen een spreeknet
binnen een huis en dat alles zonder
kabels.
Naast de hoofdpost, die tevens
spreekeenheid is, kan men een ge
luidsmelder aansluiten. Het appa
raat staat het op afstand beluiste
ren van zieken, kinderen, de tele
foon en de deurbel toe.
Een ander kastje, dat ook zo in het
stopkontakt kan, is een rookmel
der. De melder reageert derhalve
op brand, maar ook op walmen,
koolmonoxyde, zwaveldioxyde,
benzine-, alkohol- en ammoniak-
dampen. Zo'n melder zou dus uit
stekend dienst kunnen doen in bij
voorbeeld de garage. Daarnaast
kent het Jung Multifon-systeem
een gasmelder. Elke ruimte waar
stads-, aard- of flessengas wordt
gebruikt, kan worden bewaakt.
Een bewegingsmelder is speciaal
bedoeld voor het bewaken van
ruimten, in- en uitgangen. De rei
kwijdte is een cirkel van zes meter.
In alle gevallen dat alarm moet
worden gegeven stuurt het bewa
kingsapparaat een signaal het
lichtnet op, waardoor op de hoofd
post alarm wordt geslagen Om
eventuele problemen in het licht
net op te heffen, levert Jung ook
fasenkoppelaars, ontstoringstek-
kers en draagfrekwentie-blokkee-
runits. Daarmee kan voorkomen
worden dat bijvoorbeeld het
spreekverkeer via het lichtnet ook
in andere woningen te horen zou
zgn.
Eveneens via het lichtnet werkt
het besturings- en schakelsysteem
van een andere Duitse fabrikant,
Busch-Jeager. Ook dat is in ons
land vertegenwoordigd. Dit sys
teem - Busch Timac X-10 - geeft
de mogelijkheid om motoren, lam
pen en installaties door het hele
huis of op kantoor op afstand te be
sturen. Tussen een lamp of instal
latie brengt men een 'tussenstek-
ker' aan. Door een schakelring op
de tussenstekker stelt men een be
paalde code in, bijvoorbeeld A-5
(er zgn 256 verschillende codes
mogelijk). Op een centraal paneel
tje kan men nu door eerst 'A-5' te
Idezen de tussenstekker besturen.
Afhankelijk van de soort tussen
stekker kan men vanaf het bestu
ringspaneel - dat ergens anders in
huis of kantoor kan staan 8 de--
lamp of installatie op 'A-5' aan
doen, uitdoen of dimmen.
Omdat men meerdere tussenstek-
kers dezelfde 'A-5' code kan mee
geven is het mogelijk hele groepen
verlichting of zelfs een heel huis
met een druk op de knop te ver
lichten. Natuurlijk kan elke tus
senstekker ook individueel dienst
doen.
Uiteraard kan men het schakelen
van machines of verlichting in huis
of kantoor ook op tijd laten ge
schieden. Een van de Timac X-10
apparaten is uitgerust met een di
gitale klok. Hij is in staat om via
het lichtnet acht groepen te scha
kelen. Per 24 uur kunnen dan twee
in- en twee uitschakeltijden wor
den vastgelegd. Met batterijen be
reikt men dat bij eventueel uitval
len van de stroom de schakelijden
en de tijd zelf niet verloren gaan.
De mogelijkheid bestaat ook om
een 'toevalsfactor' in te bouwen.
Daardoor kunnen de in- en uit
schakeltijdstippen van verlichting
dagelijks maximaal een half uur
verschoven worden. Het licht gaat
daardoor steeds op een ander mo
ment aan.
Busch-Jeager heeft ook program
matuur ontwikkeld voor twee be
kende huiscomputers (Apple en
TRS-80 van Tandy). Daarmee kan
men het schakelen van allerhande
apparaten via het lichtnet door ae
computer laten afhandelen. Zelfs
is het mogelijk in grote ruimten,
met veel lichtpunten en installaties
een overzichtelijke afhandeling
van schakeltijdstippen en functies
te verkrijgen.
Diamantzaag gaat door
glas of het boter is
Op de beurs Eigenhandig in Rot
terdam introduceerde Makita
een nieuwe glas- en tegelzaag
machine die tot opmerkelijke
prestaties in staat is. Niet zo
verwonderlijk, want het zaag
blad is een zogenaamde dia
mantzaag; een dunne schijf
met een doorsnede van 8 cm,
die op de snijkant is bezet met
uiterst fijn diamant-gruis.
Het is een handzame eenhands-
machine, compact van bouw.
Er is een plastic flacon op aan
gebracht. die met water moet
worden gevuld. Tijdens het za
gen druppelt er voldoende wa
ter uit om de noodzakelijke
koeling te bereiken. De machi
ne werkt op een ingebouwde
batterij (9,6 volt) die in een uur
tijd weer kan worden opgela
den.
De indrukwekkende mogelijk
heden van de diamantzaag zijn
hiermee binnen het bereik van
de hobbyist gebracht. Die kan
nu van bijvoorbeeld oude fles
sen allerlei decoratieve en
praktische voorwerpen ma
ken. Alleen zal de prijs van de
ze nieuwe machine voor de ge
middelde knutselaar wel een
bezwaar zijn: een kleine 700
gulden is niet niks.
Als je eenmaal hebt gezien hoe
dat diamantschijf je door glas
(tot 17 mm dik) heen snijdt, als
of er een mes door een pakje
boter gaat. knjg je als creatieve
knutselaar toch echt wel jeuk
in de vingers. Wie geïnteres
seerd is kan nadere informatie
krijgen bij Makita Benelux, tel.
040-513985.
Voor het verwerken van kleine
spijkertjes, tot zo'n 3,5 cm lang
(met of zonder kop) is een han
dig apparaatje op de markt.
Het is de Skandia spijker- of
nageldrijver. In plaats van de
spijkertjes met de hamer in het
hout te slaan, druk je ze er een
voudig in.
De spijker wordt in de schacht
van het apparaatje geplaatst,
waarna je op de handgreep
drukt. Afhankelijk van de
lengte van de spijker en de
hardheid van het hout zal de
spijker dan geheel of gedeelte
lijk in het hout verdwijnen. Als
hij er nog een stukje buiten
steekt, geef je hem nog een
paar tikjes op zijn kop.
Zo'n "spijkerautomaat" kan veel
gepruts bij het verwerken van
kleine spijkertjes (vooral op de
lastige plaatsen) voorkómen
Op de verpakking is een duide
lijke gebruiksaanwijzing m
woord en beeld aangebracht.
Toepassingsmogelijkheden,
spgkeren van dun triplex,
board, schrootjes, latjes enz.
Het apparaatje kost 11,35 en is
verkrijgbaar in gereedschap-
penzaken, dhz-winkels en der
gelijke.
Besparende
en veilige
open haard
Een nieuwe openhaardkachel,
die tevens als moederhaard
van de centrale verwarming
kan dienen, is een Nederlands
produkt, waarin de eisen inza
ke veiligheid en energiezuinig
heid optimaal zijn beantwoord.
De gewone open haard, in feite
een energieverkwister, is dan
ook snel achterhaald door ka
chels die wel de gezelligheid
van het „levende vuur" geven,
maar die de warmte die ze op
wekken niet regelrecht door de
schoorsteen de lucht in jagen.
De nieuwe AAF-openhaardka-
chel heeft in dit opzicht, en bo
vendien wat de veiligheid be
treft, een aantal bijzondere ei
genschappen. Hij is in feite op
gebouwd rond een water-
warmtewisselaar, die recht
streeks op het c.v.-circuit
wordt aangesloten. Bovendien
heeft de kachel een luchtwar-
tewisselaar, die een hogere op
brengst aan warme lucht ople
vert. Samen met de geleverde
stralingswarmte komt de capa
citeit van de AAF op niet min
der dan 48.853 kilo-calorieën
per uur.
Verder is de kachel voorzien van
een automatisch gestuurd
(„zelfdenkend") pompsys-
teem, waarin een „warmtevoe-
ler" via een regeleenheid de
pomp bestuurt.
Wanneer eventueel een storing
zou optreden, of er ontstaat
oververhitting of overdruk,
dan komt een geluidssignaal in
werking. Ook bij afwezigheid
werkt de veiligheidsvoorzie
ning, want als er bijvoorbeeld
overdruk optreedt zorgt een
sproeibuis ervoor dat het vuur
automatisch wordt gedoofd,
door fijn-verneveld „bluswa
ter". Al met al een opmerkelij
ke nieuwe verschijning, die
voor liefhebbers van een gezel-
ligheidsvuur de daaraan vaak
verbonden bezwaren kan weg
nemen.
Wanneer een door de leverancier
erkende installateur de kachel
monteert, krijgt de koper er
vijf jaar garantie op.
Om alle overige details, ook inza
ke installatie, te weten te ko
men, kan documentatie wor
den gevraagd bij Jogu Bene
lux, Pierssensstraat 16, 4561
AT, Hulst.
De kiwi is een loopvogel uit
Nieuw-Zeeland, zoiets als
een struisvogel, maar kleiner.
Het dier heeft korte, bruine
veertjes. Die zien er wat stop
pelig uit.
In 1906 kreeg de Nieuw-Zeelan-
der Allison, een pakje met za
den opgestuurd door een
vriend uit China. Daar groei
den klimplanten uit die heel
eigenaardige vruchten kre
gen. Dat leken wel kiwi's.
Een bruin velletje met korte
donshaartjes. Omdat die
nieuwe vrucht nog geen
naam had, werd hij inder
daad kiwi genoemd. En on
der die naam kennen wij nu
dit fruit.
Later ontdekte men dat reeds
in Chinese geschriften uit de
5e eeuw sprake was van een
merkwaardige vrucht, de
yang-tao of ook wel mao-er-
tao genoemd. Dat kon niet
anders dan de inmiddels po
pulaire vrucht zijn. Wie de
vrucht wil eren door hem
naar zijn oorspronkelijke va
derland te noemen, zou Chi
nese kruisbes kunnen zeg
gen. Dat doen ook, in hun ei
gen taal, de Portugezen, de
Duitsers en sommige Engel
sen. Inderdaad doet de
smaak van kiwi's aan kruis
bessen denken: fris en zoet
zuur.
Opmerkelijk is de kleur van het
vruchtvlees. Prachtig helder
groen, ook als het fruit rijp is.
Het wat leerachtig velletje is
niet eetbaar, maar het zachte
binnenste kan er gemakke
lijk worden uitgelepeld. Er
zitten kleine zwarte pitjes in
die prima eetbaar zijn, zelfs
een pittig karakter verlenen
aan de vrucht.
Als ze nog niet helemaal rijp
zijn voelen kiwi's wat stevi
ger aan. Op de fruitschaal rij
pen ze snel na bij kamertem
peratuur Het voordeel van
onrijpe exemplaren is, dat ze
wekenlang bewaard kunnen
worden in de koelkast. Het
gehalte aan vitamine C is bij
zonder hoog en er zitten aller
lei waardevolle mineralen in.
Een gezonde vrucht dus.
Sommige mensen zijn aller
gisch voor de kiwi, net zoals
bijvoorbeeld voor aardbeien.
Hoewel de vrucht sinds het
eind van de jaren zestig in
Europa wordt ingevoerd en
ook geteeld, is hij helaas nog
steeds tamelijk prijzig. Echt
populair kunnen kiwi's dan
ook niet worden genoemd, al
heeft vrijwel iedereen er wel
eens van gehoord. In de kou
de maanden is hij op hoe lan
ger hoe grotere schaal ver
krijgbaar en daarom is het
beslist de moeite waard hem
eens te proberen.
Een onooglijk vruchtje de kiwx
In combinatie met andere
vruchten bijvoorbeeld, in een
fruitsalade. Het frisse groen
contrasteert prachtig met de
gele en rode tinten van het
andere fruit. De combinatie
met kwark, yoghurt of room
is wat minder geslaagd De
smaak wordt dan al gauw bit
ter. In restaurants zien we
hoe langer hoe vaker kiwi
plakjes als garnering toege
past bij vleesgerechten, soms
met een halve aardbei er bo
venop. De nieuwe keuken is
dol op kleurrijke experimen
ten
Merkwaardig is dat een bepaal
de stof uit de vrucht in staat
schijnt te zijn om vlees min
der taai te maken. Allerlei
soorten gebak zijn met kiwi's
te versieren en in combinatie
met gs zgn ze overheerlijk
De vrucht komt trouwens
steeds het beste tot zijn recht
Er is een uitstekende compote
te maken van kiwi's. In blik
is die soms te kopen, maar
het is zeker de moeite waard
het zelf eens te proberen In
wat water met citroensap per
te gebruiken vrucht één eet
lepel suiker verwarmen en
oplossen Plakjes kiwi hierin
enkele minuten net onder het
kookpunt laten pocheren.
Zo'n compote kan warm wor
den gegeten bij pudding,
maar ook deze bereiding is
koud het smakelijkst De vi
tamine C gaat door deze ver
hitting helaas verloren, daar
om kunnen we misschien
prijsbewuster compote ma
ken van inheemse kruisbes
sen. De eiervormige kiwi
eten we dan vers, zo is het
een ware vitaminebom.
Het is een rommeltje met de doe-het-zelf-boeken die in de Neder
landse winkels liggen. De praktische bruikbaarheid is zeer ver
schillend. Aan de uiteenlopende prijzen (van f 9,90 tot f 89,90) en
uitvoering is niet af te lezen welk boek het beste is.
De vereniging Eigen Huis, de club die zo actief de belangen van
huiseigenaren behartigt, heeft in haar verenigingsblad een
klein, onafhankelijk onderzoek weergegeven naar de in Neder
land te koop zijnde doe-het-zelf-boeken. Geconstateerd wordt
dat alle boeken te kort schieten bij het geven van informatie
over twee belangrijke onderwerpen: geluids- en warm te-isolatie.
Enkele aanbevelingen: koop geen dure, luxe uitvoering, want het
boek wordt toch meestal op de werkplek gebruikt. Wie erop uit
is behoorlijke reparaties en normaal onderhoud zelf uit te voe
ren, is volgens Eigen Huis goed uit met „Het Beste reparatie-
handboek". Voor kleine klusjes en het maken van eenvoudige
dingen is het „Doe het zelf klusjesboek voor iedereen" aan te
bevelen. Dat is redelijk goedkoop; f21,75 bij de Hema.
Mensen die erg handig zijn, kunnen goed uit te voeten met het
hoge eisen aan de gebruiker stellende „Houtbewerking in de
praktijk".
'De doe-het-zelver van deze tijd
geeft dan misschien wat min
der geld aan gereedschap uit,
maar hij wordt duidelijk kwali
teitsbewuster en ook zijn be
langstelling voor vakgereed
schap wordt groter'.
Een goed voorbeeld is de radiaal-
zaagmachine (ook wel afkort-
zaagmachine genoemd). Veel
zelfdoeners hebben hem deze
kennen in de winkel waar ze
hun hout kopen; in veel dhz-
zaken staat wel zo'n ding.
Twee jaar geleden zou nie
mand er zelfs maar aan ge
dacht hebben zich een dergelij
ke machine voor particulier ge
bruik aan te schaffen. Ook
daarin is nu echter een kente
ring te bespeuren. Vooral men
sen die hun dhz-werkplaatsje
nog niet gemechaniseerd heb
ben, tonen er belangstelling
Radiaalzaag-
machine is
een hele
"werkplaats"
voor. Bij nader inzien is dat
niet zo verwonderlijk; al komt
in de naam van de machine al
leen het woord 'zaag' voor, je
kunt er nog veel meer mee
doen. Het is dan eigenijk ook
een erg veelzijdige werkplaats
machine. die het werk van drie
of vier 'losse' stationaire ma
chines kan doen
De radiaalzaagmachine heeft een
lange arm, waaraan het motor
blok hangt. Dit is over de volle
lengte van de arm beweegbaar.
Het blok, waarop het zaagblad
is bevestigd, kan in twee rich
tingen kantelen en onder elke
gewenste hoek worden vastge
zet. De radiaalzaag is dan ook
de enige machine die een zgn
'dubbel verstek' kan zagen, bg-
voorbceld om een schilderij
lijst te maken, die onder een
hoek t.o v. de wand staat.
De naam van de machine geeft
verder evenmin aan dat jc er
ook mee kunt 'schulpen', ofwel
langszagen. Daartoe wordt de
grote arm 90 graden gedraaid.
Groeven, sponningen, messin
gen enz. zaagt de machine (die
haarzuiver kan worden afge
steld) in een oogwenk met ui
terste precisie. Maar je kunt er
ook mee frezen en schuren
De goedkoopste uitvoering kost
rond de 1600 gulden.
Instructieve
brochure
gevelonderhoud
Het Centrum Hout, een instan-
tie die voorlichting geeft op
het gebied van toepassing,
verwerking en onderhoud
van hout. geeft een handza
me brochure uit, 'Onderhoud
en renovatie van geveltim-
merwerk' geheten Daann
komen allerlei zaken ter spra
ke die in gebruiksaanwijzin
gen van afwerkingsproduk-
ten meestal niet aan de orde
komen.
Wie deze brochure goed
doomeémt voordat hij de
kwast op kozijnen, goothout.
enz. zet, weet tenminste pre
cies waarmee hg bezig is
waar het mis kan gaan, waar
om aan bepaalde onderdelen
van het beits of verfkarwei
extra aandacht moet worden
besteed.
Een stukje 'bouwfysica' waar
van de serieuze doe het zei
ver veel plezier kan hebben
Gewapend met de kennis die
in deze uitgave is vervat, kun
je dan m de verf of dhz win
kei een beter doordachte
keuze makenen het werk
zelf met des te boter resultaat
uitvoeren
Door f 3.50 over te maken op gi
ro 2784 van 'Centrum Hout',
Amsterdam, onder vermei
ding 'OR-Gcveltimmerwerk'
krgg je de brochure in de
brievenbus.
