Kirilenko weg
uit Politbureau
Uw Gasbedrijf
adviseert.
Geen Sowjet-wapens voor Iran
Eis tot loyaüteitsverklaring omstreden
Euro-hulp voor
Midden-Amerika
Kan het niet wat
minder snel?
EQQgË Eg-..
Twee nieuwe leden benoemd
Polen vragen asiel in W.-Berlijn
Europa niet
optimistisch
over GATT
Spanje en Portugal
wellicht later in EG
ADVERTENTIE
Nr. 1 94 2 cS O 2 -i?
3R00TSTE VERBRUIX 4 mVh*
't Kan heus wel een beetje kalmer met die
gasmeter. Wilt u weten hoe u gas èn geld kunt besparen?
Ga eens langs bij uw Gasbedrijf
Dit is een publicatie van dc in VLCIN samenwerkende Gasbedrijven. 1 V I
Israël dwingt buitenlanders tot keuze tegen Palestijnen
JERUZALEM - Israèl probeert zijn
greep op universiteiten, zieken
huizen, sociale en religieuze in
stituten in bezet bebied te verste
vigen door buitenlanders die
daar willen werken een loyali
teitsverklaring te laten afleggen.
In die verklaring die dokters, so
ciale werkers en vooral docenten
moeten tekenen, dienen zij zich
openlijk te distantiëren van de
PLO en andere Israël vijandig
gezinde organisaties.
Veel professoren op de universitei
ten in de bezette gebieden heb
ben geweigerd de verklaring te
tekenen. Sommigen zijn reeds
uitgewezen, anderen wacht een
dergelijk lot. Zij mogen in ieder
geval niet langer werken.
De Israëlische autoriteiten hebben
als gevolg van internationale
protesten de vorm van de loyali
teitsverklaring iets gewijzigd.
Aanvankelijk was het een los do
cument dat iedere buitenlander
in bezet gebied dient te tekenen
teneinde een verblijfs- en werk
vergunning te krijgen; nu is het
'ondergebracht' in de aanvragen
voor de werkvergunning zélf.
Veel Palestij nen vallen eveneens
onder de bepaling, aangezien zij
een Jordaans paspoort hebben.
De enigen die erbuiten vallen,
zijn geestelijken voor zover zij
zich alleen met godsdienstige za
ken bezig houden.
De maatregel, die een verdere stap
is om het Palestijns nationalisme
en de PLO terug te dringen, is
vorige week heftig veroordeeld
door de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Shultz.
Deze noemde de maatregel een
inbreuk op de academische vrij
heid. De Israëli's hebben daarop
geantwoord dat Amerika gelijk
soortige bepalingen heeft ten
aanzien van communisten. Een
ieder die een visum voor de Ver
enigde Staten aanvraagt, dient te
verklaren dat hij geen lid is van
een communistische partij, zo
zeggen de Israëli's.
door
Jaap van Wesel
De strijd is vooral merkbaar op de
universiteiten op de westelijke
Jordaanoever. de voornaamste
bolwerken van Palestijns natio
nalisme. Het is duidelijk dat do
centen die een dergelijke vcrkla
ring tekenen, als landverraders
en collaborateurs met de vijand
beschouwd worden. Dat is pre
i de bedoeling van de Israë-
A1 geruime tijd wordt met kracht
geprobeerd de PLO-sympa-
thieën en het Palestijns nationa
lisme op de universiteiten te on
derdrukken, met de Bir Zeit-uni-
versiteit bovenaan. Dat gebeurt
onder het motto: universiteiten
zijn er om te studeren, niet om
politiek te bedrijven.
Een andere maatregel die reeds
twee jaar van kracht is, houdt in
dat onderwijsinstellingen hun
boeken en leerprogramma's aan
de Israeli's moeten voorleggen.
Vooral vakken als geschiedenis
komen daarmee in de knel. om
dat er uiteraard op de Palestijnse
universiteiten en middelbare
scholen een andere visie op hel
Midden-Oostenconflict bestaat
dan de Israëli's lief is.
Naar het schijnt is ook de Pale
stijnse universiteit van Bethle
hem het slachtoffer geworden
van de voorschriften. De leiding
van de universiteit zegt geen
goedkeuring te krygrn voor
bouwprogramma's wegens een
gebrek aan samenwerking met
de Israëlische autoriteiten Dat
betreft dan met name de leerpro
gramma's
De uitbreidingsplannen van de
universiteit van Bethlehem wor
den onder meer gesteund door
de Nederlandse regering, die via
de katholieke hulporganisatie
Cebemo 2.5 miljoen gulden heeft
bijgedragen aan de bouwkosten
Het Tweede-Kamerlid Knol
(PvdA) heeft aan minister Schoo
van ontwikkelingssamenwrr
king vragen gesteld over de ver
traging in de afgifte door de Is
raelische autoriteiten van bouw
vergunningen voor de universi
teit in Betlehem.
DINSDAG 23 NOVEMBER 1982
BRUSSEL (GPD) - Een aantal landen in Midden-Amerika krijgt specia
le steun van de Europese Gemeenschap voor Landhervormingspro
gramma's. De ministers van buitenlandse zaken van de EG-landen heb
ben hierover maandag in Brussel overeenstemming bereikt.
De uitgekozen landen zijn Nicaragua, Costa Rica, de Dominicaanse Re
publiek en Honduras, die ieder voor zo'n 26 miljoen gulden hulp zullen
krijgen. Het geld is bedoeld om deze landen zekere maatschappelijke
hervormingen via de grondpolitiek tot stand te brengen die de stabili
teit in het gebied moeten verhogen.
Het hulpprogramma stond al lang op de Europese agenda, maar Enge
land verzette zich tegen de hulp aan Nicaragua. Londen wilde het
linkse regime in dat land niet financieel ondersteunen omdat men
vreesde daarmee de Amerikaanse regering voor het hoofd te stoten.
Door een technische handigheid gaat de steun nu alsnog door zonder
dat Londen daar direct zijn ja-woord voor heeft moeten geven.
Andere landen in de Middenamerikaanse regio, zoals El Salvador, kwa
men volgens de Europese Gemeenschap niet in aanmerking voor de
steun omdat de daar heersende rechtse regimes in feite niets in land
hervorming willen weten.
MOSKOU (AFP/UPI/Tass/DPA) Het Sowjetpersbureau Tass heeft gisteren officieel
bevestigd dat Andrei Kirilenko als volwaardig lid uit het Politburo en als secretaris van
het Centrale Comité van de communistische partij is teruggetreden.
In zijn plaats is Gaydar Alijev (59)
benoemd, nü nog eerste partijse
cretaris in de republiek Azer-
bajdzjan en kandidaat-lid van
het Politburo. De wijzigingen
NAVO denkt
aan bouw van
eigen fregat
BRUSSEL (ANP) - De NAVO-lid-
staten zullen in de jaren negentig
van deze eeuw misschien geza
menlijk fregatten gaan bouwen.
Dit heeft het Atlantisch bondge
nootschap in Brussel meege
deeld.
De industriële adviesgroep van de
NAVO ziet in het gezamenlijk
ontwikkelen, aanschaffen en on
derhouden van de schepen door
negen landen een manier om
grote besparingen te bereiken in
de steeds stijgende kosten van
oorlogsschepen.
De adviesgroep heeft de afgelopen
jaren gestudeerd op een fregat
voor de jaren negentig. In haar
rapport staat dat de NAVO zich
reeds langer bewust is van de mi
litaire voordelen van dezelfde
schepen bij de marines van ver
schillende landen. Dit zou de on
derlinge inzetbaarheid ten goede
komen.
Het rapport wordt op het ogenblik
in de hoofdsteden van de lidsta
ten geëvalueerd. In april 1983
kunnen mededelingen worden
verwacht of inderdaad een inter
nationaal project op poten wordt
gezet om de bouw van een NA-
VO-fregat te realiseren.
werden bekendgemaakt na de
beëindiging van de voltallige
vergadering van het centrale par
tijcomité in Moskou.
Naar Tass meedeelde, is Kirilenko
"om gezondheidsredenen en op
eigén verzoek" van zijn functies
als volwaardig lid van het Polit
buro en secretaris van het centra
le partijcomité ontheven.
Zijn ontslag kwam niet onver
wacht. In eerste instantie was hij
maanden van het politieke to
neel afwezig, naar het heette we
gens zijn slechte gezondheid.
Daarna ging het gerucht dat hij
uit de gratie was gevallen wat
werd afgeleid uit het feit dat bij
de viering van de revolutie eer
der deze maand zijn portret niet
hing tussen die van de andere le
den van het politburo op het Ro
de Plein. Bovendien maakte hij
geen deel uit van de officiële de
legatie uit het Politburo bij de
begrafenis van Breqnjev, vorige
week maandag, maar stond hjj
terzijde.
Tot voor enige tijd gold Kirilenko
als een van de mogelijke opvol
gers van Brezjnjev. Hij behoorde
tot de uit de Oekraïne afkomsti
ge "Dnieprpetrovsk-groep"
rondom Brezjnjev, hetgeen hem
behoorlijk van pas kwam bij zijn
loopbaan binnen de partij.
Als opvolger van Kirilenko in het
politburo werd Geidar Alijev be
noemd, een voormalige chef van
de veiligheidsdienst KGB in de
zuidelijke grensrepubliek Azer-
badzjan. Alijev was tot dusver
kandidaat-lid van het machtige
beleidsorgaan. Hij behoorde tot
de "kliek" rond Brezjnjev en om
dat werd verwacht dat Andropov
die groep uit de leidende partij-
organen wilde zuiveren, kwam
zijn promotie voor vele waarne
mers als een verrassing. Alijev
was KGB-man in de jaren veertig
onder Stalin en vanaf 1967 leidde
hij de dienst in de eerderge
noemde republiek maar twee
jaar later werd hij partijsecretaris
aldaar.
In diplomatieke kringen werd het
vermoeden geuit dat Andropov
er zelf weinig voor voelde Alijev
te promoveren, in het licht van
zijn eigen KGB-achtergrond (tot
enkele maanden geleden was
Andropov hoofd van de nationa
le KGB) en de angst onder de be
volking dat de repressie onder
Andropov zou toenemen. De
eveneens verwachte veijonging
in het Politburo bleef uit. De ge
middelde leeftijd is sinds maan
dag met slechts drie jaar gedaald,
van 69,8 tot 66,7 jaar.
Het aftreden van Kirilenko en de
benoeming van Aliev zijn de eni
ge wijzigingen die tijdens de zit
ting van het centrale partijcomi
té in het Politburo zijn aange
bracht. Dat bestaat nu uit twaalf
volwaardige leden, te weten Joe-
ri Andropov (68), Geidar Alijev
(59), Vladimir Sjtsjerbitski (64),
Mikhail Gorbatsjev (51), Viktor
Grisjin (68), Andrei Gromyko
(73), Dinmouhamed Koen^jev
(70), Dmitri Oestinov (74), Arvid
Pelshe (83), Grigori Romanov
(59), Nikolai Tichonov (77) en
Konstantin Tsjernenko (71). De
plaats van de overleden partijlei
der en president Leonid Brezjn
jev is nog niet opgevuld.
Nakasone mogelijk
premier in Japan
TOKIO (AP) - De belangrijkste
kandidaat voor de opvolging van
Suzuki als premier en leider van
de liberaal-democratische rege
ringspartij van Japan is de con
servatief van de harde fijn Jasu-
hiro Nakasone. Dit wijzen alle
belangrijke opinie-onderzoeken
in Japan uit.
De 64-jarige Nakasone is nu nog
hoofd van het bureau op controle
van de regering. Voor de opvol
ging van Suzuki zijn nog vier ge
gadigden in de strijd. Eén van de
belangrijkste beleidsvoorne
mens van Nakasone is het voe
ren van een krachtige onafhan
kelijke defensiepolitiek.
Geidar Alijev
Buitenland
Inzittenden van gekaapt toestel
WEST-BERLIJN (DPA/UPI) -
De kaper en vier passagiers
van het Poolse toestel dat gis
teren met 31 inzittenden ge
dwongen werd uit te wijken
naar West-Berlijn, hebben in
die stad politiek asiel ge
vraagd. Een woordvoerder
van de Amerikaanse lucht
machtbasis Tempelhof heeft
dat gisteravond bekendge
maakt.
i, die tot taak had het
toestel te bewaken, kaapte de
Antonov 24 tijdens een bin
nenlandse vlucht in Polen en
dwong de bemanning te lan
den op Tempelhof. Hij is
door de Amerikanen overge
dragen aan de Westberlijnse
autoriteiten. De kaper was zo
bly over zijn geslaagde
vlucht dat hij uit het vliegtuig
sprong zonder op een trap te
wachten. Hij verwondde
hierbij zijn rechtervoet In
zijn opwining schoot hij zes
maal in de lucht aldus de
woordvoerder.
De veiligheidsagent maakte ge
bruik van een onverwachte
gelegenheid. Hij was pas op
het laatste moment aan de
vlucht toegewezen omdat er
te weinig bewakers waren.
Ondanks het feit dat er nog
twee veiligheidsagenten aan
boord waren slaagde de ka
ping.
Het was het derde toestel van
Lot dat werd gekaapt sinds
de afkondiging van de staat
van beleg in Polen in decem
ber vorig jaar en het negende
sinds 1969. De Westberlijnse
autoriteiten staan de kapers
toe te blijven maar zij moeten
wel terechtstaan. Vorige
maand werden zeven Polen
veroordeeld tot gevangenis
straffen van drie tot vier jaar
wegens een kaping in april.
Voor de binnenlandse vluchten
van Lot gelden speciale re
gels: in de cockpit bevindt
zich een gewapende agent en
de passagiers mogen tijdens
de vlucht niet van hun plaats
opstaan terwijl het meene
men van handbagage verbo
den is. Voordat de passagiers
aan boord gaan worden zij
gefouilleerd.
Het poolse vliegtuig is vanoch
tend vroeg met 24 passagiers,
twee veiligheidsfunctionaris
sen en vier bemanningsleden
naar Warschau teruggekeerd.
BRUSSEL (GPD/ANP)- Staatsse
cretaris Van Eekelen (buiten
landse zaken) voorziet politieke
problemen rond de toetreding
van Spapje en Portugal tot de
Europese Gemeenschap. Deze
toetreding zou in 1984 geregeld
moeten zijn, maar Frankrijk en
Italië proberen dat te vertragen
omdat zij bang zijn voor met na
me de Spaanse concurrentie met
wijn, groenten en fruit.
De Franse minister Chander Nagor
heeft maandag in Brussel voor
gesteld de toetreding van Portu
gal vlot af te handelen, met uit
zondering van de landbouw. De
landbouwintegratie zou pas veel
later in fasen moeten gebeuren.
Alhoewel Frankrijk dit voorstelt
om de Portugese landbouw zoge-
PARIJS (ANP/DPA) - De Sowjet-
Unie heeft Teheran verzocht de
besprekingen over een omvang
rijke wapenzending uit te stellen.
Dit kan er volgens Iraanse emi
grantenkringen in Parijs op wij
zen dat er tussen beide buurlan
den een verkoeling in de betrek
kingen ophanden is.
In oktober stelde Iran voor de
aardgasleveranties aan Moskou
in ruil voor moderne wapens,
waaronder gevechtsvliegtuigen
en raketten, te hervatten. Deze
ruilhandel ter waarde van 1,2
miljard dollar zou zich over drie
jaar moeten uitstrekken. De re
gerende geestelijkheid in Tehe
ran had op het sluiten van een
dergelijke overeenkomst ge
hoopt.
De besprekingen die in de Iraanse
hoofdstad op 29 oktober begon
nen, zijn "tot latere datum" ver
schoven zonder dat dit door een
van beide zijden werd gemoti
veerd. Ballingen in Parijs menen
dat Moskou om "een denkpau-
ze" heeft gevraagd, omdat het de
mogeUjke gevolgen van een om
vangrijke wapenzending vreest.
De Sowjet-Unie heeft tenslotte
een "verdrag van vriendschap en
samenwerking" met Irak, dat
met Iran al ruim twee jaar een
bloedige oorlog uitvecht.
De leiders in het Kremlin zijn vol
gens waarnemers om verschei
dene redenen ontevreden over
het buitenlandse beleid van de
islamitische republiek Iran. Met
name de "negatieve houding"
van Teheran ten
Afghaanse regering van Babrak
Karmal, baart Moskou zorgen.
Moskou is bovendien "gefru
streerd" over de slepende oorlog
tussen Irak en Iran, omdat alle
pogingen daaraan op vreedzame
wijze een eind te maken (onder
andere door de Sowjet-Unie),
door Teheran zijn afgewezen.
Het vervolgen van leden en aan
hangers van de Moskou-getrou
we communistische Tudeh-par-
tij in Iran zijn een andere factor
die de relaties tussen beide lan
den vertroebelen.
De Iraanse politieke leiding is in
tern verdeeld over de toekomsti
ge betrekkingen met de Sowjet-
Unie. Aan de ene kant is er de
groep onder leiding van presi
dent Ah Khamenei'i, die zich
beijvert voor een "duidelijk
breuk met het imperalisme" en
samenwerking met de Sowjet-
Unie en pro-communistische
landen in het algemeen. Aan de
andere kant is er de niet minder
invloedrijke groep die Moskou
even gevaarlijk acht als de Ver
enigde Staten (de "grote satan")-
PAGINA 9
BRUSSEL (GPD) - Met weinig op
timisme treedt de Europese Ge
meenschap woensdag de onder
handelingen in Genève tegemoet
over de regulering van de we
reldhandel in het kader van de
GATT. de internationale over
eenkomst over handel en tarie-
Volgens staatssecretaris (in het
buitenland minister) Bolkestein
van buitenlandse handel zouden
deze GATT-besprekingen mo
menteel beter niet gehouden
kunnen worden. „De situatie is
volstrekt onzeker. De kans op
een gunstige uitslag is gering
vergeleken met de risico's van
een uiteenvallen van de confe
rentie". zei Bolkestein gisteren
in Brussel waar de Europese mi
nisters zich op de onderhande
lingen voorbereiden.
Bolkestein vreest dat de Europese
Gemeenschap bü een eventuele
mislukking de zwarte piet toege
speeld zal krijgen. De Gemeen
schap wordt alom aangeklaagd
wegens zijn protectionistische
maatregelen en de niet toegesta
ne overheidshulp aan de land
bouw. De minister vindt dat
„over de mogelijke schaduwzij
den" van het Europese land
bouwbeleid gesproken moet
kunnen worden indien dan ook
de nadelen van de Amerikaanse
en Japanse landbouwpolitiek
aan de orde komen. Zo'n gesprek
is volgens de minister zinvol om
dat er op dit moment met de Ver
enigde Staten een handelsoorlog
op landbouwterrein dreigt.
De Europese positie in Genève
wordt nog eens extra verzwakt
omdat Frankrijk dreigt zich van
de andere Europese landen af te
scheiden in de GATT besprekin
gen. Er bestaan tussen Frankrijk
en de overige EG-lidstaten me
ningsverschillen op tal van ter
reinen en die konden maandag
in Brussel niet overwonnen wor
den. De ministers hebben afge
sproken om eventueel donder
dag in Genève zelf bijeen te ko
men om over een eensgezinde
Europese opstelling te praten.
Zeldzame meteoriet gevonden
WASHINGTON (DPA) - Amerikaanse geleerden hebben in het Zuid
poolgebied een uiterst zeldzame meteoriet ontdekt die vermoedelijk
van de maan afkomstig is, zo heeft de National Science Foundation
meegedeeld.
De leider van de groep, de geoloog William Cassidy van de universiteit te
Pittsburgh, zegt dat de vondst van de 30 gram wegende, 2,5 centimeter
lange steen de belangrijkste kan blijken van de laatste jaren op het
gebied van planetair onderzoek. De geleerden ztjn er zo opgetogen mee
omdat hiermee de opvatting wordt gesteund dat meteorieten ook af
komstig kunnen zijn van andere hemellichamen en niet noodzakelijk
alleen van de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter.
naamd te beschermen tegen de
Europese concurrentie, vermoe
den andere Europese landen dat
deze Franse vertragingstactiek
via een omweg met name legen
Spanje bedoeld is. Spaanse toe
gang tot de Europese markt is
voor de Franse landbouwers na
melijk zeer bedreigend.
Staatssecretaris Van Eekelen zei
daarom gisteren in beginsel wei
nig voor deze Franse fasenaan-
pak te voelen. „Dat hebben we
nooit gedaan met toetredende
landen. Het maakt de kansen van
Portugal om een volwaardig lid
van dc EG te worden niet groter.
Het betekent een Europa met
twee snelheden (waarin lidstaten
verschillende posities innemen)
en dat hebben we tot nu nooit ge
daan aldus Van Eekelen.
Overigens zyn de EG-landen ook
verdeeld over de vraag hoe de
grotere Europese Gemeenschap
gefinancieerd moet worden.
Sommige landen, waaronder Ne
derland. sluiten niet uit dat daar
voor het huidige financiële pla
fond van 1 procent btw-afdracht
door de Europese lidstaten moet
worden doorbroken, maar de
Britse minister van buitenlandse
zaken Pym sprak zich daar giste
ren vierkant tegen uit
BEIROET (AP) Een groep atleten draagt een gigantische poster van de Libanese president Amin Gemayel
tijdens de grote parade in Beiroet die gisteren bij gelegenheid van onajhankelijkheidsdag werd gehouden.
