lonkt naar Moskou
Peking
Reagan weer op
de "solo-toer"
contactlenzen,
da's pas fijn
C
EG-top heeft geen recept
tegen grote werkloosheid
Landbouwoorlog
dreigt met VS
van der
WIEL
Bouterse belooft "Nieuwe
democratische structuren"
Fanfani formateur in Italië
RAF-leider
aangehouden
Deng wil relaties verbeteren
VN: 1986 wordt
jaar van de vrede
Geen gesprek
Walesa met
Jaruzelski
Columbia thuis
Geschil blijft over
handel met Moskou
WOENSDAG 17 NOVEMBER 1982
HAMBURG (DPA) - Christian
Klar die al jaren als hoofd van de
stadsguerrillabeweging "Rote
Armee Fraction" (RAF) werd ge
zocht, is gisteren in een bosge
bied in de omgeving van Ham
burg aangehouden.
De 30-jarige Klar werd opgepakt
toen hij spullen kwam halen uit
een depot in een onoverzichtelijk
stuk bos. Aangezien de veilig
heidsdienst al enige tijd op de
hoogte was van het bestaan van
deze opslagplaats, waren enige
honderden politiemannen sa
mengetrokken in het betrokken
gebied van Aumühle en Dassen-
dorf.
De identiteit van Klar werd vastge
steld aan de hand van zijn vinge
rafdrukken. Hij werd recht
streeks per helicopter naar
Karlsruhe overgebracht.
Vorige week donderdag waren al
Klars vriendin, de 27-jarige Adel-
heid Schutz, en de 33-jarige Bri
gitte Mohnhaupt aangehouden,
toen zij een depot van de RAF in
een bos bij Frankfort bezochten.
Buitenland
Christian Klar.
Klar behoort tot de "derde genera
tie van de stadsguerrillabewe
ging in de Bondsrepubliek. Deze
"nieuwe garde van de RAF"
gaat, volgens de autoriteiten,
meedogenlozer en spectaculair
der te werk dan haar voorgan
gers.
PARAMARIBO (ANP) - Eind
maart 1983 zullen de Surinaamse
autoriteiten bekend maken hoe
de hoofdlijnen van de "nieuwe
democratische structuren" eruit
zullen zien. Dat verklaarde leger
leider Desi Bouterse in een rede
voor de Surinaamse televisie.
Bouterse sprak als voorzitter van
het beleidscentrum, het hoogste
gezagsorgaan, waarin verder gar
nizoenscommandant Horb, pre
mier Neijhorst en minister van
buitenlandse zaken Naarendorp
deel uitmaken.
Het beleidscentrum ging niet in op
de wens van allerlei groeperin
gen zoals de Vemiging Suri
naams Bedrijfsleven (VSB), de
orde van advocaten, kerken,
vrouwenorganisaties, de fabri
kantenvereniging en jongerenor
ganisaties bij dit overleg te wor
den betrokken. Wel riep hij alle
maatschappelijke groeperingen
op hun suggesties en ideeën voor
een "nieuwe democratie op na
tionaal niveau" schriftelijk naar
het beleidscentrum te sturen.
Volgens Bouterse is de afgelopen
jaren al gewerkt aan de totstand
koming van een democratie in
zijn land. Hij gaf toe dat er "fou
ten" zijn gemaakt, maar zei te
vens niet te geloven in de "demo
cratie om de democratie". "De
mocratie moet naar onze mening
de maatschappelijke vorm zijn
die de noden van het volk lenigt,
die economische en sociale ont
wikkelingen van ons volk garan
deert en die nationale eenheid
creëert".
Volgens Bouterse zijn er personen
en groepen in de Surinaamse sa
menleving op "onwaarachtige"
manier bezig, zo erg zelfs dat zij
"staatsgevaarlijke activiteiten"
ontplooien. Bouterse doelde
hierbij op de mislukte couppo
ging van Rambocus op 11 maart
van dit jaar en op de stakingen
die de vakbond de Moederbond
had uitgeroepen. Bouterse deed
geen mededelingen over de vor
deringen van de besprekingen
tussen het beleidscentrum en de
vakcentrales over nieuwe demo
cratische structuren, die zijn be
gonnen na de recente stakingsac
tie van de Moederbond. De bon
den hebben van de regering en
het leger geëist dat er nog voor
het einde van dit jaar een natio
nale assemblee moet worden
geïnstalleerd, die een nieuwe
grondwet zou moeten opstellen.
Uit de opmerkingen van Bouter
se dat pas volgend jaar "nieuwe
democratische structuren" wor
den geformuleerd, maken waar
nemers op dat aan die door de
vakbond gestelde streefdatum
door Bouterse niet zal worden
voldaan.
PEKING (AFP) - De belangrijkste Chinese leider, Deng
Xiaoping, heeft gisteren in Peking de nieuwe leiding van
de Sowjet-Unie uitgenodigd een gebaar naar China te
maken. Dit zou een proces tot verbetering van de betrek
kingen tussen beide landen op gang kunnen brengen,
aldus Deng.
Hij zei tegenover een delegatie van
de Japanse socialistische partij
te wachten op een reactie van de
Sowjet-Unie, nadat China in een
recente verklaring had gepleit
voor "nieuwe inspanningen" om
tot een betere verstandhouding
te komen.
Obstakels
Deng zinspeelde op de verklaring
NEW YORK (AP) - De Alge
mene Vergadering van de VN
heeft 1986 verklaard tot het
internationale Jaar van de
Vrede. Dit zou op 24 oktober
1985, precies 40 jaar na het
van kracht worden van het
VN-handvest, plechtig moe
ten worden aangekondigd.
De declaratie, aanbevolen door
de economische en sociale
raad en vervat in een door 24
landen gesteunde resolutie
werd geïntroduceerd door
Costa Rica en gisteren zonder
stemming aangenomen.
In de resolutie worden alle lan
den, organisaties in het VN-
systeem en geïnteresseerde
niet-regerings-instanties uit
genodigd zich op het jaar
voor te bereiden en "edel
moedig te reageren met bij
dragen" opdat de doelstellin
gen kunnen worden gehaald.
De eerste doelstelling van de
VN is de bevordering van de
vrede.
WARSCHAU (DPA/AFP/PAP) -
De Poolse regering beschouwt
Lech Walesa voortaan als een
"particulier persoon". Er is dan
ook geen sprake van dat een ge
sprek is voorgenomen tussen ge
neraal Jaruzelski en de "voorma
lige voorzitter van het voormali
ge vakverbond Solidariteit". Dit
heeft regeringswoordvoerder
Jerzy Urban gezegd op een pers
conferentie.
Of Walesa in de toekomst een rol
zal spelen in het politieke leven
van Polen, hangt af van zijn hou
ding tegenover verschillende za
ken, aldus Urban die tegensprak
dat de vrijlating van Walesa sa
menhing met het gesprek dat ge
neraal Jaruzelski, de voorzitter
van de militaire raad voor natio
nale redding, op 8 november
heeft gehad met het hoofd van de
katholieke kerk, aartsbisschop
Jozef Glemp.
De regeringswoordvoerder beves
tigde dat de Poolse televisie voor
de vrijlating van Walesa een
vraaggesprek met hem heeft op
genomen, maar de leiding van de
televisie heeft besloten, het inter
view niet uit te zenden. Naar zijn
mening is de band voor het ar
chief bedoeld.
Urban zei ook dat men rekening
mag houden met de opheffing
van de staat van beleg op of rond
13 december. Het parlement
komt op die dag in een twee
daagse zitting bijeen. Hij wilde
niet zeggen, of dan ook een vrij
lating van alle nog geïnterneerde
personen (naar schatting 700) of
mogelijk een amnestie voor hen
die krachtens de staat van beleg
zijn veroordeeld, te verwachten
is.
van dë Chinese minister van bui
tenlandse zaken, Huang Hua, die
bij zijn vertrek naar Moskou voor
de begrafenis van Leonid Bre^jn-
jev een zeer verzoenende hou
ding aannam. Huang legde toen
de nadruk op de bereidheid van
China de betrekkingen tussen de
twee grote socialistische landen
te verbeteren. Ook had hij bena
drukt dat er "obstakels" moeten
worden weggenomen.
Tijdens zijn onderhoud met de Ja
panse delegatie had Deng her
haald welke drie belangrijke ob
stakels een betere relatie met
Moskou in de weg staan:
- de stationering van Russische
troepen aan de grenzen tussen
beide landen,
- de interventie van het rode leger
in Afghanistan en
- de Russische steun aan Vietnam
bij zijn actie in Cambodja.
Vorige maand hadden China en de
Sowjet-Unie in Peking een eer
ste reeks oriënterende bespre
kingen over hun betrekkingen
gevoerd, die bij toerbeurt in een
van beide hoofdsteden zullen
worden voortgezet.
Naar het persbureau Nieuw-China
uit Moskou meldde, heeft Huang
Hua daar eveneens een "vriend
schappelijk" gesprek met de
Amerikaanse vice-president
George Bush en de minister van
buitenlandse zaken George
Shultz gevoerd.
Huang zou eveneens een gesprek
met de Russische minister van
buitenlandse zaken Gromiko
hebben gehad. Tevens voerde hij
in Moskou besprekingen met
Roemeense, Joegoslavische, Pa
kistaanse en Noordkoreaanse lei
ders.
MOSKOU (AP) - Minister van buitenlandse zaken Gromyko voerde gisteren in Moskou een gesprek met zijn
Chinese ambtgenoot Huang Hua.
BRUSSEL - Voor de 11 miljoen
werklozen in de Europese Ge
meenschap bestaat er geen
nieuw perspectief om op korte
termijn weer aan de slag te ra
ken. Dat is de sombere conclusie
uit de gisteren in Brussel gehou
den Jumbo-raad, de speciale ver
gadering van de Europese minis
ters van financiën, economische
zaken en sociale zaken over de
bestrijding van de werkloosheid.
De 29 ministers waren het er in
BRUSSEL (GPD) - Na de staalcri-
sis en de boycot van de Russi
sche aardgaspijplijn naar West-
Europa, dreigt er op handelsge
bied opnieuw een harde confron-
tratie tussen de Europese Ge
meenschap en de Verenigde Sta
ten. Na het recente bezoek aan
Washington heeft de Deense mi
nister van landbouw Kofoed, de
huidige voorzitter van de Euro
pese landbouwminsterraad, zijn
collega-ministers gisteren in
Brussel gewaarschuwd voor een
mogelijke landbouwoorlog met
de Amerikanen.
Volgens de directeur-generaal van
het Nederlandse ministerie van
landbouw, ir. A. de Zeeuw, die
landbouwminister Braks in
Brussel verving, zal er snel met
de Amerikanen gepraat moeten
worden om ongelukken te voor
komen. „De Amerikanen zijn
zeer gebeten op Europa", aldus
De Zeeuw.
Op 10 december aanstaande komt
een topzware Amerikaanse dele
gatie naar Brussel om met de Eu
ropese commissie, het dagelijks
bestuur van de Europese Ge
meenschap, de handelsproble
men te bespreken. De delegatie
bestaat uit de Amerikaanse mi
nisters Regan (financiën), Bal-
dridge (handel), Block (land
bouw) en de speciale Amerikaan
se onderhandelaar Broek. Kern
van de dreigende crisis is de
graanhandel. „Los je dat pro
bleem op dan heb je de angel uit
het conflict", volgens ir. De
Zeeuw. Lukt dat niet, dan drei
gen ook op de voor Nederland
veel belangrijker zuivelmarkt
een handelsoorlog uit te breken.
Op de wereldmarkt bestaan mo
menteel grote graanoverschotten
en daardoor lage graanprijzen.
De Verenigde Staten, die 60 pro
cent van het graan exporteren,
worden daardoor hard getroffen.
Onder druk van de ontevreden
graanboeren reageert de Ameri
kaanse regering extra gevoelig
op het feit dat de Europese Ge
meenschap sinds kort ook graan
exporteert en daarmee traditio
neel Amerikaanse markten zou
bedreigen.
De Amerikaanse regering neemt
het Europa kwalijk dat zij niet ef
fectief optreedt tegen graanover-
produktie maar integendeel de
export van dat graan nog eens
met subsidies ondersteunt. In de
Verenigde Staten zelf kunnen
boeren een premie krijgen om
hun land onbebouwd te laten.
Voorts is er dan nog de voor Neder
land zo belangrijke zuivelmarkt.
Niet alleen Europa maar ook de
Verenigde Staten zitten met om
vangrijke zuiveloverschotten. De
Verenigde Staten kunnen de we-
reldzuivelmarkt aanzienlijk ver
storen als ze Europa zouden wil
len straffen voor de concurrentie
op de graanmarkt.
In Europese kring wordt opge
merkt dat er heel wat geworsteld
zal moeten worden om tussen
Europa en de Verenigde Staten
een vergelijk te vinden.
hoge mate over eens dat er geen
manier is om snel nieuwe banen
te creëren. Voorstellen van de
Europese vakbeweging, voor
zichtig gesteund door Frankrijk
om per land 1 procent van het na
tionaal inkomen extra uit te ge
ven aan investeringen, werden
echter nauwelijks serieus be
sproken.
De Europese landen voelen niet
veel voor dit soort 'losse flod
ders', zoals de Nederlandse mi
nister van financiën Ruding het
eerder uitdrukte. Zijn college
van sociale zaken De Koning zei:
„In de eerste Jumbo-raad (in
1981) was er nog ruimte voor be
langrijke financiële stimulansen,
die ruimte is er nu niet meer". De
gemeenschappelijke lijn is nu:
bezuinigen op de overheidsuit
gaven, matiging van inkomsten
en vooral meer ruimte voor het
bedrijfsleven, dat via zijn inves
teringen voor nieuw werk moe
ten zorgen.
door
Ferry Mingelen
In de aangenomen resolutie aan
vaarden de ministers wel dat de
landen die daartoe financieel in
staat zijn investeringsstgimulan-
sen moeten ondernemen om te
voorkomen dat de economie al te
zeer negatief wordt beinvloed.
De Nederlandse ministers bena
drukten echter dat dit zeker niet
op Nederland slaat. Weliswaar
zijn rente en inflatie in ons land
aardig aan het dalen en is ook de
handelsbalans door de export
van aardgas positief, maar daar
staat een groot tekort op de rijks
begroting tegenover dat extra
uitgaven voor investeringen on
mogelijk maakt. „Nederland is
niet geroepen er in deze situatie
nog een schep bovenop te doen",
constateerde Ruding tevreden.
De ministers waren het er over
eens dat de Jumbo-raad in de
huidige omstandigheden een
zeer beperkt nut heeft, gezien de
geringe bevoegdheden op Euro
pees niveau om de werkloosheid
gericht te bestrijden.
LUCHTMACHTBASIS ED
WARDS - Het ruimteveer Co
lumbia is gisteren volgens pro
gramma precies om 15.34 uur
(onze tijd) behouden geland. Ge
zagvoerder Vance Brand zette,
geholpen door Robert Overmyer,
de Columbia op de betonnen lan
dingsbaan neer.
De vlucht van de Columbia heeft
precies vijf dagen, twee uren, 14
minuten en 25 seconden ge
duurd, aldus de vluchtleiding.
Het precieze tijdstip van de lan
ding was 14 uur 33 minuten en 25
seconden.
Het besluit van president Rea
gan om de sancties op te hef
fen tegen bedrijven die on
derdelen leveren voor de
Russische gasleiding naar
Europa, betekent allerminst
dat het meningsverschil tus
sen de Verenigde Staten en
de bondgenoten rond de han
delscontacten met de Sowjet-
Unie nu uit de wereld is. De
afwijzende Franse reactie
ademde nog dezelfde onder
toon van ruzie die minister
van buitenlandse zaken Clau
de Cheysson in juli op zijn
persconferentie aansloeg om
duidelijk te maken dat Rea
gan een Europese route voor
zijn kruistocht tegen Moskou
beter kon vergeten.
Hoewel president Reagan zijn
besluit ditmaal wel na rugge
spraak met de bondgenoten
genomen heeft (dat was bij
de aankondiging van de sanc
ties niet het geval), heeft hij
ook nu weer voor verwarring
gezorgd. In zijn rede sprak hij
zaterdag van een akkoord
met de Europese landen en
Japan over een toekomstige
beperking van Westerse kre
dietverlening en verkoop van
technologie aan de Sowjet-
Unie.
Inmiddels is duidelijk dat een
akkoord van die strekking
niet bestaat en dat zelfs de in
tentie om zo'n overeenkomst
vast te stellen niet in alle Eu
ropese hoofdsteden op het
wensenlijstje voorkomt. Met
andere woorden: Reagan is
weer op de solo-toer; de rijen
in het bondgenootschap zijn
ook op dit punt nog niet ge
sloten.
door
Ton van Brussel
Dat de Verenigde Staten op
hun schreden zouden terug
keren was geen verrassing.
De positie waarin voor het
sanctie beleid slechts steun
van België werd verworven
was even pijnlijk als onhoud
baar. Dat het toch nog drie
maanden heeft geduurd, had
te maken met de verkiezin
gen voor het Amerikaans
Congrescongres. Reagan had
de hete adem van zijn conser
vatieve Republikeinse vrien
den in de nek en moest daar
om op zijn minst wachten tot
de stembuslokalen waren ge
sloten.
Vanwege het tijdstip zijn wel
verbanden gelegd met de
doocj van Brezjr\jev. Bij
machtswisselingen als deze
behoren gebaren van goede
wil weliswaar tot het gebrui
kelijke ritueel, maar of het
daar met het opheffingsbe-
sluit ook om ging is twijfel
achtig. Daarvoor was de
Amerikaanse optie er door
zijn smalle basis een van te
weinig gewicht.
Het meest bondgenootschap
pelijk was deze week de reac
tie van de Europese Commis
sie, die zei bewezen te zien
dat zelfs de ingewikkeldste
problemen tussen Europa en
Amerika opgelost kunnen
worden. Die oplossing is ech
ter voorlopig niet meer dan
een volledige knieval van de
Verenigde Staten voor Euro
pa, zonder garanties dat toe
komstige narigheden worden
voorkomen. Brussel vindt
dat kennelijk minder een
probleem, dan landen als
Frankrijk, Griekenland en
zelfs Nederland, dat ook het
bestaan van een akkoord
heeft tegengesproken
De enige overeenstemming die
de afgelopen maanden in
Wasghinton tijdens gesprek
ken met Europese ministers
en regeringsleiders is bereikt,
is dat binnen samenwer
kingsverbanden als de Euro
pese Gemeenschap en de OE
SO (Organisatie voor Econo
mische Samenwerking en
Ontwikkeling) gesproken zal
worden over een gezamenlij
ke strategie voor de handels
relaties tussen Oost en West
Een agendapunt dat ook zon
der sanctiebesluit eenvoudig
op tafel gelegd had kunnen
worden.
Natuurlijk had Reagan het lie
ver allemaal anders gezien.
Natuurlijk had hij graag ge-
lijktig met het opheffingsbe-
sluit zo'n gezamenlijke stra
tegie geopenbaard Maar uit
de felle anti-sanctiehoudmg
van Europa viel al af te lal g
hoe anders hier over de rela
ties met het Oostblok wordt
gedacht. Dat verschil van in
zicht is te groot en bestaat al
te lang om in luttele maanden
te kunnen worden wegge
poetst.
Net als in juli is de Franse bena
dering een verhaal apart. Sig
naleerde Cheysson destijds
zonder blikken of blozen dat
"de Amerikanen een andere
taal spreken", nu is hij zelfs
met bereid mee te werken
aan een "gezamenlijke ver
klaring" van Amerika en Eu
ropa waarin verslag wordt ge
daan over de gang van zaken
tot nu toe en vreugde wordt
uitgesproken over de ophef
fing. De Amerikanen lieten
zaterdag weten snel zo'n ver
klaring te zullen uitgeven,
maar tot nu toe is htH dl If
niet van gekomen.
Waar de andere bondgenoten
omwille van de verstandhou
ding met de VS nog wel be
reid zijn een in onschuldige
en niet inhoudelijke termen
gesteld document te tekenen,
heeft Frankrijk daar geen
oren naar. Want waarom, zo
leert de Franse logica, zou
den wy blü moeten zijn met
de opheffing van een besluit
dat voor ons niet bestond
Een wat arrogante en weinig
diplomatieke houding, maar
wel één die de afgelopen
maanden in Europa-minus
België, alom werd aangeno-
ADVERTENT1E
maar dan wel van een
ANVC-contactlensspecialist
Nieuwe Rijn 62
Leiden 071-124108
ROME - President Pertini van Ita
lië heeft de 74-jarige voorzitter
van de Senaat, Amintore Fanfani
gevraagd een nieuw kabinet te
vormen, nu de regeringsploeg
van premier Spadolini deze
door
Hein ten Kortenaar
week in het parlement is geval
len. Fanfani is christen-demo
craat. maar als senaatsvoorzitter
de tweede autoriteit in het land
en hij staat dus in zekere zin bo
ven de partijen. Hij is viermaal
premier geweest en ontelbare
malen minister.
Zijn benoeming tot formateur
kwam niet als een verrassing. In
de afgelopen dagen kwam hy
met een tamelijk opzienbarend
voorstel: „Waarom, zo zei hij in
een interview met het weekblad
Oggi, gaan we niet allemaal, en
dan bedoel ik ook de communis
ten, om één tafel zitten om te zien
wat er moet gebeuren, zonder
van tevoren uit te maken wie er
vervolgens in de regering moet
komen Als we dan tot een meer
derheidsstandpunt zijn geko
men, kunnen we altijd nog zien
wie er de hele verantwoordelijk
heid voor wil nemen en wie van
geval tot geval wil beoordelen of
hij er zijn goedkeuring aan wil
hechten".
Dat is een behoorlijk revolutionair
voorstel in de Italiaanse verhou
dingen en er moet in de komen
de dagen nog maar worden afge
wacht wat ervan terecht komt
Maar in ieder geval heeft Fanfa
ni, de eeuwige oudgediende van
de Italiaanse politiek, een unieke
kans om iets uit te richten wat
nog nooit vertoond is: een econo
misch noodprogramma waarmee
ook de tot nu toe tot eeuwigdu
rende oppositie veroordeelde
communistische partij kan in
stemmen. en dat dus bij voorbaat
zou kunnen rekenen op de sym
pathie van de vakbonden.
Uit de koele afscheidswoorden van
socialisten en christen-democra
ten bleek deze week overduide
lijk dat de twee voornaamste
partners van de regeringscoali-
tie-Spadolini, met zijn voortdu
rend streven om de directe in
vloed van de partijbesturen op
de regering terug te dringen, het
beu u i'
Spadohni's eigen toespraak werd
door een geestige communist
„een felle oppositierede tegen
zijn eigen regering" genoemd de
aftredende premier hing zo'n
somber beeld op van de econo
mische situatie van het land. dat
er wel uit geconcludeerd moest
worden dat zijn kabinet op een
van zijn voornaamste program
mapunten had gefaald.
