c
AVRO weer achter misdadigers aan
'Kinderen voor Kinderen' voor Sint Maarten
RADIO
TV-rubriek
Serie over katholieke jeugdbeweging
'Opsporing verzocht'
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1982
Radio - tv - kunst
ZATERDAG
HILVERSUM I
18.00 Dingen van de dag. 18.30
Blaastest. 19.02 Van "opus one" tot
nieuwe stukken of andersom....
20.03 Het Metropole Orkest. NOS:
20.30 Langs de lyn, sport en muz.
(21.40 Paardekoersen). 22.02 Metro's
Music. 23.02-24.00 Met het oog op
morgen.
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18.10 Radiojoum. P.P.:
18.20 Uitz. Centrum Partij. OVER-
HEIDSVOORL.: 18.30 Leven en
welzijn. AVRO: 18.40 Richting. 18.50
Jazz spectrum. EO: 19.45 3xM-
Wereldwijd. (20.00 Nws). 20.45 Laat
ons de rustdag wijden. 21.26 EO-
Metterdaad. TELEAC21.30 Kustge-
schiedenis. Herh. les 4. 22.00 Kan
toorinnovatie. Herh. les 5. EO: 22.30
Nws. 22.40 Deze week. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM III
•18.04 De Avondspits. NCRV: 19.02
Op stap. 20.03 Elpee-pop. 21.02
Country Style. 22.02 Weekend blues.
22.30 Pers Vers. 23.02-24.00 Jazzti-
HILVERSUM IV
18.00 Nws en meded. 18.15 Jonge-
renprogr. 18.55 Ideele uitz. 19.00
Nws. 19.15 Ge var. amusem.progr.
(19.45 Lotto. 20.00 en 21.00 Nws).
22.00 Nws enlotto-uitsl. 22.10 Gevar.
progr. (22.15 Klankbeeld. 23.00 Nws.
23.40-23.45 Nws.
ZONDAG
HILVERSUM I
NOS: 0.02 Take it easy. 1.02 De NOS-
Nacht. VARA: 7.02 Oeroude tover-
verhalen. 7.30 Vroege vogels. 9.30
Tony van Verre ontmoet...IKON:
10.02 Om het recht lief te hebben (2)
10.12 Kerkdienst 10.55 Wilde gan
zen. 11.02 De andere wereld van zon
dagmorgen. KRO: 12.02 De huts.
AVRO: 13.05 AVRO-Magazine I.
13.40 Schaduwparlement NOS:
14.02 Langs de lijn, sport en muz.
17.55 Meded. en uitgebreid weerber.
TROS: 18.05 Inkyk met Inbar.
NCRV: 19.02 In beweging. 19.15
Zondagavondmuziek. 19.45 Arabier
en christen. VPRO: 20.02 De duvel is
oud. 22.02 Welingelichte kringe.
NOS: 23.02-24.00 Met het oog op
morgen. TROS: 00.02 De Nacht
wacht 4.02 Krieken met Adje.
HILVERSUM II
NCRV: 8.00 Nws. 8.10 NCRV-
Zondagmorgen. 8.40 Barok op zon-
dag. 9.00 Byveloverdenking. NOS:
9.25 Waterst. KRO: 9.30 Kroost. 10.00
Nws. 10.02 Eucharist viering. 11.00
'n Zondags pak... voor alledag. NOS:
12.00 Tambu. 12.30 Suara Maluku.
13.00 Nws. 13.10 Zorg en hoop. 13.55
Progr. voor buitenl. werknemers.
IKON: 17.00 Kerkdienst. 17.58 Wüde
ganzen. 18.00 Nws. 18.10 Brood en
spelen. 18.40 Liturgie en kerkmuz.
NOS: 19.10 He"
19.45 Spel met
20.03 AVRO-Magazine Buitenland.
20.25 Europa plus en min. 20.45 Zo
hoor je nog eens wat. 21.00 Biels
Co, hoorsp.serie. 21.30 Schaduwpar
lement O.S.: 21.40 Open Schooltijd.
RVU: 22.10 Energie. AVRO: 22.30
HILVERSUM III
AVRO: 8.02 Ko de Boswachter. 8.30
AVRO's Sportpanorama. 9.02 Juist
op zondag. VARA: 10.02 Het zondag
se gezicht van de VARA Oop drie.
11.02 DubbeUisjes. TROS: 12.02 Eu
roparade. VPRO: 14.02 Spleen. 16.02
De duvel is oud. NOS: 17.30 Jazz uit
het Historisch Archief. 18.02 De Na
tionale Hitparade. 20.03 Radio
HILVERSUM IV
TROS: 8.00 Nws. 8.05 Er staat een
orgel in Edam. 8.30 Belcantorium.
9.30 Cascade. NOS: 10.30 Musica Re-
ligiosa. 11.00 Fur Elise. 13.00 Nws.
13.05 Opera-Matinee. 14.30 Concer
ten op de zondagmiddag. 15.55-17.00
Musica Nova: Het Stockhausen-
projekt op het Koninklijk Conserva
torium te 's Gravenhage. TROS:
20.00 Specialiteiten a la Carte. 22.00
Tussen de schuiven. 22.30-23.00 Gui-
tanteiten.
MAANDAG
HILVERSUM I
TROS: 7.02 Een goede morgen-
....met de TROS. 9.03 Continu mu
ziek. 11.03 Nederlands fabrikaat.
12.03 Pynacker te gast by Herman
Emmink. 13.06 Aktua. 13.25 Raad
een lied... of niet. 14.03 Gerard de
Vries draait op verzoek. 16.02 Cafe
chantant. 16.30 De tien om kinder
show. 17.02 Piekuur. (17.03, 17.30
Aktua. 17.55 Meded.).
HILVERSUM II
NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Ochtend-
gymn. 7.20 Het levende woord. 7.30
Nws. 7.35 Hier en nu. (8.00 Nws.).
8.30 Nws. 8.33 Te Deum Laudamus.
8.59 Moment. NOS: 9.05 Gymn. v.d.
vrouw. 9.15 Werkbank. 9.24 Waterst
9.30 Nws. NCRV: 9.33 Plein Publiek.
(10.30 Nws.). 11.00 De wereld zingt
gods lof. (11.30 Nws.). 12.00 Boer
land- en tuinbouw. 12.30
Nws. 12.36 Hier en nu. 12.55 Kunst
en vliegwerk. 13.00 Nws. 13.10 Daar
maken we werk van. 13.30 Nws.
13.33 Kerk vandaag. 13.55 Onder
schootyd. 14.30 Nws. RVU: 14.33
Gezondheid is een gezindheid.
HILVERSUM III
AVRO: 7.02 Vol gas. (7.30 Radio
joum.). 9.03 Bingo. (9.30 Radio
joum). 11.03 Cees van Zytveld.
(11.30 Radiojoum 12.03 Hollands
Glorie. (13.30 Radiojoum.). 13.56 Per
Saldo. 14.03 Muziek met Meta. 15.03
Het Steenen tijdperk. (15.30 Radio
joum.). 16.03 Toppop Disco. (17.30
Radiojoum.). 17.56 Per saldo.
HILVERSUM IV
KRO: 7 00 Nws. 7.02 Aubade (8.00
Nws 8.30 KRO op maandag: progr.
overz. 8.35 Klass. muz. 9.00 Op 't
tweede gehoor. 10.00 Concert door
het Radio Blazers Ensemble. 11.30
Blauwe maandag. 13.00 Nws. 13.05
Kamermuz. 13.30 Kollagé van alle
daags en zeldzaam. 14.50 Aan woor
den voorbij. VARA: 15.00-17.00 Mu
ziek van Ives.
Met een waarlijk verbluffend»
precisie, die je vandaagdedap
alleen nog maar tegenkomt bi»
de terugkeer van Amerikaans»)
ruimtecapsules en bij vrije
schoppen van Platini, zond de
VARA donderdagavond tusï
sen 7 en 8 uur haar populairst»-
kinderprogramma uit: 'Kinde;
ren voor kinderen', deel 3. Te
zelfdertijd was een groot dee-
van de doelgroep, tussen dd
voorgeschreven uren 6 en 8ï
gewapend met door batterijer,
gevoede lampionnen die gaani
deweg de uitgeholde suiker
bieten zijn gaan vervangen, oj-
straat om huis aan huis Sim
Maarten-liedjes te zingen di<t
noch door Ivo de Wijs of Her?
man Pieter de Boer geschre
ven, noch door Joop Stokker-
mans of Tony Eyk geschrever-
en gecomponeerd zijn. t
Toevallig beschik ik over een vi
deo-apparaat, waardoor ik no|-
geruime tijd niet alleen bi;
mijn eigen kinderen maar ookj
bij hun vriendjes en vriendin:
netjes waan waan waan waan
zinnig populair zal zijn, maai-
ik durf nauwelijks te denker
aan alle gefrustreerde kinden
zieltjes die door deze botsing-
van belangen bij tienduizen
den kinderen zijn ingeplant
En dat is toch wel het laatste
waar Flory Anstadt c.s. op uit
zijn geweest Ovengens moe
ten we de mogelijkheid niet
uitsluiten dat het met boze-
maar geraffineerde opzet is ge
daan, natuurlijk buiten mede
weten van de VARA-directic
en zogenaamd per ongeluk, in
de hoop dat er opnieuw 730C
brieven zouden binnenkomen1
maar nu boze en smekende
van kinderen met het verzoek
het programma op de kortst
mogelijke termijn nog een keer
te herhalen, omdat zij het door
Sint Maarten niet hebben kun-'
nen zien. Flory, op het matje
geroepen bij VARA-voorzitter
dr. Van den Heuvel, stamelt:
„Doctor, ik ben zo oliedom-
domdom, neem me asjeblieft
niet kwalijk, helemaal niet bij
stil gestaan, maar we komen er
helaas niet onderuit, we zullen
het programma nog eens moe
ten herhalen, liever vandaag
dan morgen".
£n aldus geschiedde... En er wer
den voor het goede doel (VA
RA Speelgoed aktie) niet
170.000 platen verkocht (zoals
de eerste keer), en geen 270.000
platen (zoals de tweede keer),
en zelfs geen 370.000 platen
(waar op gehoopt wordt), maar
door die geraffineerde Dubbel-
LP-uitzending zowat 470.000
door
Nico Scheepmaker
platen, zodat de 25.000 kinde
ren die van de VARA-Speel-
goed aktie profiteren i
spoeld worden met speelgoed
en daardoor nog veel erger ver
wend en dus bedorven worden
dan de zangertjes en zangeres
jes die uitsluitend onder hun
voornaam optraden, en die, als
ik het uit een interview goed
begrepen heb, schier psychia
trisch worden begeleid uit
vrees dat zij, temidden van hun
eenvoudig gebleven vriendjes
en vriendinnetjes, buiten hun
schoenen gaan lopen en het te
hoog in de bol krijgen.
Misschien een aardig onderwerp
voor de vierde aflevering van
'Kinderen voor kinderen': „Ik
heb het hoog hoog hoog hoog
hoog in m'n bol, ik word zo
moe moe moe van al dat gesol,
het wordt echt te dol, hoe hou
ik het vol, nog even zo door en
ik word nog een snol!" etcete
ra. Want de kenmerken van
een goed in het gehoor liggend
kinderliedje zijn de herhaling
van woorden of lettergrepen,
veel opeenvolgende rijmklan
ken. en af en toe een ondeu
gend woordje erin. By deze
derde serie bleef dat overigens
beperkt tot 'jennen' en 'trut',
dus daar kan geen enkele
geestelijke stroming zich een
buil aan vallen, dacht ik. Er za
ten weer een paar heel leuke
en-of mooie liedjes by, waarbij
aangetekend moet worden dat
er tot nu toe nooit echt slechte
of zelfs maar middelmatige
liedjes bij hebben gezeten.
Mooi is 'Myn broertje' over een
mongools jongere, geschreven
door Boudewyn Spitzen en ge
componeerd door Frans Ehl-
hart, leuk vond ik vooral 'Haha
je vader!' van Ivo de Wijs en
Joop Stokkermans, en ik vrees
dat het koppel Herman Pieter
de Boer en Tonny Eyk die jaar
niet, zoals de beide vorige ja
ren, de 'absolute klappen' heb
ben ingeleverd (eerste keer 'Ik
heb zo waanzinnig gedroomd',
tweede keer 'Op een onbe
woond eiland'), hoewel ik
'Dokter ik ben zo oliedom'
toch een mooie toekomst voor
spel. De presentatie van Leoni
Jansen van het Jeugdjournaal
(nooit geweten dat je voor het
jeugdjournaal ook nog moest
kunnen zingen!) was uitste
kend van toon, na 'Mijn broer
tje' pinkte ze even verstolen
een traan weg, zoals ik trou
wens ook al meteen na het eer
ste liedje. 'Haha. je vader', in
het publiek een aangedane
moeder even in haar ogen zag
wrijven, van pure ontroering
over al die kinderen. Of ge
woon van ontroering omdat
hier dan toch maar weer, voor
de derde keer, IN OPDRACHT
iets goeds en blijvends is ge
creëerd? Want vergis u niet:
Kinderen voor kinderen heeft
al een aantal klassieke kinder
liedjes opgeleverd die nog vele
decennia zullen meegaan. Dat
zou een les moeten zyn voor de
andere en hoger geachte tak
ken van kunst
Welke omroep neemt bijvoor
beeld eens het initiatief om een
aantal dichters op een aange
reikt thema van de kykers (of
op verschillende thema's, zoals
by Kinderen voor kinderen)
opdracht te geven een gedicht
te schrijven? Gemt Komry
heeft een paar jaar geleden
eens een gedicht over politieke
'gevangenen geschreven in op
dracht van de GPD. waartoe
deze krant ook behoort, en dat
opdrachtgedicht is terecht in
zijn laatste bundel terecht ge
komen. Toen het kadaster on
langs 150 jaar bestond, hebben
enkele dichters in opdracht
een gedicht met het kadaster
als onderwerp of aanleiding
geschreven, en ook by deze op
drachtgedichten waren enkele
heel goede, die ook in de bun
dels van de dichters terecht
zijn gekomen. Het kan heus
wel, als er maar, zoals bij 'Kin
deren voor kinderen', een 'pus
hing power' achter zit als Flory
Anstadt De Nederlandse cul
tuur is gebaat by zulke initia
tieven.
HILVERSUM (GPD) - De AVRO televisie brengt maandagavond een nieuwe spannende
serie over misdaad op het scherm: Opsporing Verzocht. Ingrediënten zijn moorden
diefstallen, fraudes en indien voorradig bankroven. Alles levensecht want deze nieuwe
AVRO-krimi heeft in de hoofdrollen bestaande misdadigers en echte slachtoffers. De
kijkers mogen meedoen. Wie wat weet of vermoedt van de getoonde misdaad kan tips
aandragen die de politie zal natrekken.
De AVRO heeft in 1975 dit pro
gramma al op het scherm ge
bracht maar na twee proefuitzen-
dingen is de toenmalige presen
tator Jaap van Meekren ermee
opgehouden. Geen enkele nutti
ge tip kwam binnen. De opzet is
nu gewijzigd. Niet langer zullen
zaken worden getoond waar de
politie al wanhopig het dossier
van had afgesloten bij gebrek
aan aanwijzingen. Er komen nu
zaken aan bod die nog een kans
op oplossing in zich hebben.
De AVRO is gretig ingesprongen
op de by de politie geuite wens
weer zo'n programma te bren
gen. Er ging zelfs een gevecht
achter de schermen tussen Vero
nica en AVRO aan vooraf over de
rechten op een opsporingspro
gramma.
Presentator-samensteller nu is Will
Simon, redacteur van AVRO's
Televizier Magazine. Hij geeft
binnensmonds toe dat de ver
wachte hoge kijkcijfers een be
langrijke reden zijn. Veel liever
nog brengt hij zijn andere motief
naar voren: de stijgende crimina
liteit moet ingedamd worden en
als de AVRO daarbij kan helpen
is dat een plicht waar elke burger
aan moet voldoen. „Geen zinnig
mens kan zich verzetten tegen
pogingen bij te dragen in het be
strijden van criminaliteit", zegt
hy tot tweemaal toe.
Een voorbereidend onderzoek van
de NOS Kijk- en Luisterdienst
lijkt hem gelijk te geven. Van de
ondervraagden zegt 91 procent
bereid te zijn met de politie sa
men te werken bij het oplossen
van een misdaad.
Kritiek
Vanuit de reclassering is kritiek
geuit op de nieuwe AVRO-serie.
Gevreesd wordt in die kringen
voor een sensationele „misdaad
show" waarin stereotype beel
den over „boeven" de ether in
gaan. Kijkers inschakelen kan
betekenen dat een heksenjacht
wordt ingezet op minderheids
groepen die toch al gebukt gaan
onder vooroordelen zoals buiten
landers, zigeneurs en homo's.
In West-Duitsland, waar al jaren
lang een soortgelijk programma
draait, is minstens één dodelijk
slachtoffer van zo'n heksenjacht
bekend: een man pleegde zelf
moord nadat hij na tips van ky-
door
José Smits en
Gijs Korevaar
kers was aangehouden. Hij bleek
later onschuldig. Het is in dit ge
val onomstreden dat de dood van
deze man direct zijn aanleiding
vond in de televisie-uitzending.
„Jammer", zei destijds heel laco
niek de Duitse presentator
Ed'iard Zimmerman.
By de AVRO zyn deze effecten be
kend; Will Simon geeft aan dat
zijn presentatie om die reden ook
aanmerkelijk soberder zal zijn
dan de gedramatiseerde manier
waarop Zimmerman de misdrij
ven in beeld brengt. In het Duit
se programma wordt het misdrijf
door acteurs levensecht nage
speeld. In de Nederlandse versie
worden wel reconstructies ver
toond, eventueel getuigen of
beelden van de plaats van mis
drijf maar men zal het bloed niet
zien vloeien.
Simon verwijst verder naar de
Coornhertliga, een vereniging
die hervorming van het Neder
landse strafrecht nastreeft en die
bij de eerste AVRO-uitzending in
1975 mensen per advertentie
heeft opgeroepen zich te melden
als ze hinder zouden ondervin
den van de uitzending. „Nie
mand, helemaal niemand, heeft
zich toen gemeld bij de Coorn
hertliga", weet Simon.
En natuurlijk, geeft hij aan, zullen
er veel kijkers zijn die oiyuiste
tips zullen geven om mensen een
hak te zetten. Simon: „Die zullen
zeggen, hij lijkt niet echt op het
signalement maar die buurman
van mij kan het best gedaan heb
ben. De politie zal heel omzichtig
te werk gaan. Als ze 500 tips krij
gen, zo is de ervaring, dan kun
nen ze er zo 400 in de prullenbak
gooien. De rest zal onderzocht
worden en alleen waar echte aan
wijzingen overblijven wordt ac
tie ondernomen".
Nut
Volgens de AVRO-redacteur geen
hinder of heksenjacht dus. Wel
nut. „De ervaringen met de En
gelse variant op het programma,
Police 5, is dat het hoog scoort in
het werkelijk oplossen van za
ken. Dat programma draait al 25
jaar met veel succes".
Hij wijst er verder op dat alle om
zichtigheid in acht zal worden
genomen bij het presenteren. De
minister van justitie heeft, toen
de AVRO verzocht het program
ma weer te mogen brengen, zijn
toestemming verbonden aan de
voorwaarde dat twee commissies
toezicht houden: een selectie
commissie en een evaluatiecom-
misie, beide samengesteld uit
vertegenwoordigers van politie
en justitie.
Will Simon mag niet zelf bepalen
wat hij in het programma brengt.
„Ze laten mij echt niet in de poli
tiearchieven duiken om er leuke
zaken uit te pikken", drukt hy
het zelf uit.
De selectiecommissie draagt een
aantal zaken aan waarvan de
commissie denkt dat tips van kij
kers een nuttige bijdrage kunnen
zijn. Simon kiest vervolgens uit
dat aanbod de zaken die aantrek
kelijk op het scherm kunnen.
Een goede kijkdichtheid is zyn
vereiste daarbij. Immers, zou er
geen mens naar het programma
kijken omdat het saai is, dan zou
het ook voor de politie geen nut
hebben.
„Ik schrijf zelf het script en dat
wordt vóór de uitzending woord
voor woord doorgenomen met
de politie. Een inspecteur van de
Centrale Recherche Informatie
dienst is in elk stadium bij het
progranmma betrokken". Dat
woord voor woord doornemen is
nodig om elke vergissing of on
duidelijkheid bij voorbaat te
voorkomen.
Uitgangspunt voor de manier van
presenteren is voor Will Simon
de ernst van het te tonen mis
drijf. Als sprake is van een hals
misdaad zal hij sneller besluiten
meer bijzonderheden in beeld te
brengen. Een compositiefoto van
de mogelijke dader komt in
beeld „als", zegt Simon het risi
co van mogelijke vergissing door
kijkers in verhouding staat met
de ernst van het misdrijf'.
Getuigen komen in principe vol in
beeld tenzij, naar het oordeel van
de presentator, de getuige per
soonlijk gevaar loopt. „We kun
nen dan besluiten de getuige on
herkenbaar in beeld te brengen
of zijn getuigenis zelf te v
den".
Will Simon, presentator-samensteller van "Opsporing verzocht
Als het programma succes heeft
loopt ook de presentator gevaar.
Simon: „Het is bekend dat in
Duitsland Zimmerman en ook in
Engeland de presentator van Po
lice 5 is bedreigd." Is hij bang?
„Ach, het zal zo'n vaart niet lo
pen in Nederland."
Variëteit
Elke uitzending, er staan er acht op
stapel, zal 35 minuten duren en
rechtstreeks vanuit de studio
worden gepresenteerd. Per uit
zending zal een grote variëteit
aan soort misdrijf in beeld wor
den gebracht. Als voorbeeld mag
de eerste uitzending van maan
dag gelden. Will Simon zal ope
nen met een moord. Vooraf zijn
opnamen gemaakt van de locatie
en andere aanwijzingen.
Een vast onderdeel wordt in elk
programma het tonen van voor
werpen, meestal afkomstig van
diefstal. Simon: „De politie zit
met pakhuizen vol van deze
voorwerpen, heel bijzondere
soms. Er is dan steeds een op
roep aan eigenaren
melden".
In het eerste programma zit ook
een oplichtingszaak. Achter
grond hiervan is niet zozeer het
pakken van de fraudeur maar het
waarschuwen van het publiek.
Een politieman zal vertellen hoe
ieder kan voorkomen het slacht
offer te worden van deze of ande
re oplichters. „Een stukje pre
ventie dus. We proberen dat in
elke uitzending onder te bren
gen".
„Verder hebben we nog een
moordzaak in Engeland die in
een bekende vakantieplaats is
gepleegd en waarbij een Neder
landse auto is gesignaleerd. We
hopen door de uitzending daar
over opheldering te krijgen".
Elke keer zal Will Simon zorgen
voor reservezaken omdat de poli
tie op het laatste nippertje de
kwestie opgelost kan hebben.
„In feite hebben we dat al aan de
hand gehad. We waren van plan
in de eerste uitzending de dief
stal van de dne beelden uit de
Sint Jan in Den Bosch te bren
gen maar die zaak is al opgelost".
lich te Zorgvuldig
Nogmaals reageert Will Simon na
een uiteenzetting over de zyns
inziens zorgvuldige voorberei
ding van de uitzending op de kri
tiek vanuit de reclassering op
zijn „boeveiyacht". ..Ik ben echt
niet voor hogere straften van
misdadigers of iets dergelyks
Het enige wat wij doen is het hel
pen van de politie door gegevens
te verzamelen via het medium te
levisie. Als dan een misdadiger
aangehouden woedt bepaalt de
rechter wel wat er verder moet
gebeuren".
Als uitsmijter: „In die uitzending
van 1975 hadden we het geval
van een vrouw die op een indus
trieterrein op de fiets werd aan
gevallen. We hebben dat toen in
de uitzending niet laten zien
maar op foto's heb ik gezien hoe
het lichaam van die vrouw was
toegetakeld. Wie weet hoeveel de
onbekend gebleven dader sinds
dien nog meer heeft gedaan Als
een uitzending bydraagt tot het
oplossen van dit soort zaken is
dat goed".
HILVERSUM (GPD) - K(l)eurrijk, kwiek en katholiek is de titel van de
eerste aflevering van een drietal programma's dat de KRO met ingang
van vanavond uitzendt over de Graal beweging. De Graal was een
rooms-katholieke jeugdbeweging die voor de oorlog tot grote bloei
kwam in Nederland en dan hoofdzakelijk in het bisdom Haarlem De
Graal kenmerkte zich onder meer door massaspelen en veel vlagver
toon.
De periode na de Eerste Wereldoorlog werd gekenmerkt door vrees voor
maatschappelijk verval. De Russische revolutie lag iedereen vers in het
geheugen, werkloosheid en voortdurende oorlogsdreiging waren aan
de orde van de dag. In dit klimaat ontstond de eerste katholieke vrou
wenbeweging.
In 1921 stichtte de jezuiet Jacques van Ginneken het gezelschap van de
Vrouwen van Nazareth. Bedoeling van prof. dr. Van Ginneken was om
een radicale beweging te vormen, mede als tegenhanger van dèTfBIP
dersjeugdcentrale, die niet bang was voor de moderne samenleving en
zich ook zou bedienen van moderne methoden.
De bisschop van Haarlem, mgr. J. Angenent, belastte het gezelschap van
Vrouwen van Nazareth in 1930 met de oprichting van een jeugdbwe-
ging voor meisjes en zo werd de Graal geboren. „Excelsior alleluja
vooruit, de wereld moet zich bekeren en God zal triomferen" was de
boodschap die de duizenden Graal-leden uitdroegen. De Graal ver
spreidde zich vanaf de oprichting in twee a dne jaar over het hele
bisdom Haarlem, dat toen nog bestond uit Noord- en Zuid Holland en
een deel van Zeeland. Meer dan tienduizend meisjes werden lid. Al in
1932 trokken de energieke leidsters naar het buitenland, waar De Graal
nu nog voortleeft.
Veel uitcrlyk vertoon, zoals optochten, uniformen en grote massaspelen
in stadions, waarin de meisjes hun geloofsovertuiging uitdroegen, maar
ook Graal-huizen en sportclubs bepaalden de aantrekkingskracht maar
tevens de afstoting van de Graal. In de clubhuizen heerste een on-
Hollandse sfeer. Hier werd de meisjes erop gewezen dat de plaats van
de vrouw niet beperkt moest blyven tot huisgezin of klooster, maar dat
ook zij een taak konden vervullen in de kerk en in de maatschappij
Beelden die tot dan toe aan mannen waren voorbehouden
In de eerste aflevering van de Graal-tnlogie praten vrouwen van tussen
de 60 en 80 jaar oud, ex leden en -leidsters van de Graal over hoe zy die
tyd hebben beleefd. Samen met autentiek archiefmateriaal over de
massaspelen, de optochten en de kampen vertellen zy de geschiedenis
van de Graal-jeugdbweging Een aantal dingen leent zich voor idealise
ring, een aantal echter roept twyfel en kritiek op Want hoe zat het met
„voor alle rangen en standen"? Was er ook plaats voor iedereen in de
Graal"* Waar stond de Graal beweging ten opzichte van het fascisme,
wat deed ze in Berlyn na 1933"*
In 1942 werd de beweging in Nederland onder druk van de nazi-bezetters
uitemdelyk geliquidieerd Toen was ze echter al weer een onderdeel
geworden van een katholieke actie en had de clerus het heft in handen
Maar de stryd over autonomie binnen de rooms-katholieke kerk heeft
de Graal al in 1935 verloren
De Graal bestaat nog steeds Het is nu echter geen jonge meisjesbewe-
ging meer Ook is de Graal niet meer uitsluitend een Nederlandse zaak
zoals in die jaren. De Graal is nu verspreid over 20 landen in de zes
werelddelen.
De maaksters van de serie, Hilde van Oostrum en Joke Meerman hebben
ook in Portugal en de Verenigde Staten gefilmd
Joke Meerman
Graal".
Oostrum, de maaksters van de tv-serie "De
