Met een vel vol cellen
het hartinfarct te lijf
Contributie Leidse
bibliotheek omhoog
r
AbvaKabo in aktie
bij het onderwijs
Raad met indienen van
voorstellen bescheiden
Leidse onderzoeker krijgt Maria Parijsprijs
Ledental fors gestegen
Zwartwerkers
gepakt in
Hazerswoude
Hendriks uit
bestuur AZL
ZATERDAG 13 NOVEMBER 1982
LEIDEN - Zijn ontdekking
betekent geen revolutie in
de studie van de cardiolo
gie. Toch wordt het onder
zoek van dr. Arnoud van
der Laarse op het gebied
van de hartceldood be
schouwd als een bijzonde
re prestatie. Mede door
zijn toedoen kan bij elke
patiënt met een hartin
farct nu op een betrekke
lijk eenvoudige wijze wor
den vastgesteld hoe groot
het infarct is geweest en
welke levenswijze daarop
moet volgen.
Enkele weken geleden kreeg de
jonge geleerde (33), die werkt op
de afdeling cardiologie van het
Academisch Ziekenhuis Leiden,
voor dit onderzoek de Marie Pa-
rijsprijs. Deze prijs wordt jaar
lijks uitgereikt aan een onderzoe
ker van de Medische Faculteit
Leiden.
De bekendmaking per brief dat hij
het was geworden, omschrijft hij
als een "plezierige schok", die
weer gauw teniet werd gedaan
door de brieven die kwamen
over de bezuinigingen. Toch
blijft Van der Laarse enthousiast
over zijn werk: "Dat je met een
velletje van hartcellen in staat
bent om in een laboratorium iets
te ontdekken over hoe de dingen
in werkelijkheid gebeuren, in het
levende hart van de patiënt, dat
vind ik een fascinerend gege
ven".
In een kleine kamer, die ook nog
met drie mensen moet worden
gedeeld, zit Van der Laarse ver
scholen achter stapels papieren
en hoge kasten. Hier denkt hij
diep na over manieren om geld
binnen te krijgen voor nieuwe
projecten. Want dat is de moei
lijkheid tegenwoordig. Je kunt
Leiden
nog zulke briljante ideeën heb
ben, als er geen geld is, komt er
geen onderzoek van de grond.
door
Saskia Stoelinga
Stimuleren
Aanvankelijk begon Van der Laar
se alleen aan het onderzoek naar
de hartceldood. Nu is er een heel
team rond zijn persoon gefor
meerd. In het juryrapport wor
den deze kwaliteiten ook ver
meld. Hij heeft cardiologen en
hartchirurgen weten te stimule
ren om met hem samen te
werken. Van der Laarse bagatel
liseert al deze zaken. Hij noemt
het een fluitje van een cent.
In Nederland treden jaarlijks onge
veer 45.000 hartinfarcten op. Een
hartinfarct ontstaat door een ern
stige vernauwing van een krans
slagader. Gevolgen hiervan zijn:
onvoldoende doorbloeding en te
weinig aanvoer van voedingstof
fen en zuurstof in" de hartcellen.
Als deze belemmering in de
bloeddoorstroming niet in een
vroeg stadium wordt opgeheven,
treedt afsterving op van de hart
cellen die zich bevinden in het
stroomgebied van de aangedane
slagader.
Hartcellen die onherstelbaar zijn
beschadigd lozen hun celvloei
stof in de bloedcirculatie. Door
bij patiënten met een 'vers' in
farct wat bloed af te nemen kan
men met speciale technieken in
het biochemisch laboratorium
constateren hoeveel hartcellen er
dood zijn en zo de grootte van
het infarct aangeven. Met deze
simpele omschrijving kan het
werk van Van der Laarse beslist
niet worden afgedaan. Voordat
werd ontdekt dat het eigenlijk zo
eenvoudig kon worden vastge
steld, zijn er heel wat hartjes van
ratten onderzocht, beschrijvin
gen gemaakt en proeven gedaan.
Leefregels
Voor de patiënten betekent dit dat
zij na zo'n onderzoek precies we
ten waar ze aan toe zijn. Zo blij
ken 30 tot 40 procent van de bin
nenkomende infarcten licht te
zijn. "Zü hebben geluk gehad",
zegt de biochemicus. "Voor de
anderen gelden strenge leefre
gels of zal een operatie hun le
venskansen moeten vergroten.
Dat weten we nu direct".
In samenwerking met het Interuni
versitair Cardiologisch Instituut
wordt de meetmetode van de
biochemicus nu landelijk toege
past Een interessant vervolg van
zijn onderzoek heeft Van der
Laarse ook al in zijn hoofd. "In
recente wetenschapsliteratuur
wordt gesteld dat infarcten klei
ner kunnen worden als de pa
tiënten een bepaald medicijn
krijgen toegediend. Ik ben erg
nieuwsgierig of dat inderdaad
wat uithaalt".
Van der Laarse is niet bang dat hij
zich ooit zal vervelen. "Ik ben
nog nooit met tegenzin naar mijn
werk gegaan, tenvijl ik in de
meeste gevallen niets spannends
ontdek. Toch weet ik dat er nog
heel wat te ontdekken is", zegt
hij vrij stellig. Enthousiast: "Ik
zou hier zo voor vier onderzoe
kers werk weten. De financiën -
of liever het gebrek daaraan -
houden dat echter tegen. Vacatu
res zijn er ook nauwelijks. Er is
te weinig doorstroming. Ik ver
moed dat dat steeds erger zal
gaan worden. Het is treurig maar
waar, jonge mensen krijgen wei
nig kansen".
Beoordeling
Wat cynisch: "Afgestudeerden zit
ten tegenwoordig thuis. Ik be
grijp niet waarom. Kijk naar het
onderwijs: de klassen worden
steeds groter en de leerkrachten
kunnen het nauwelijks nog aan.
Een hele rare situatie als je weet
dat er duizenden in de startblok
ken staan om by te springen".
Het zit Van der Laarse hoog dat al
leen gevestigde namen tegen
woordig nog iets kunnen berei
ken. Volgens hem zou men ieder
een om de vijf jaar moeten beoor
delen op de geleverde prestaties.
Wie niet voldoet gaat eruit Van
der Laarse: "Die twee-fasen-
structuur is toch een regelrechte
Dr. Arnoud van der Laarse: "Ik weet dat er nog heel wat te ontdekken
(Foto Holvast)
Nu worden er beloftes gewekt en
veel geld uitgegeven en het re
sultaat zal zijn dat bij wijze van
spreken de helft van de studen
ten eindigt in het vuilnisvat op
straat Ik sta nu aan de goede
kant maar voor het zelfde geld
had het anders kunnen zijn".
ramp? Dat de mensen dat niet in
willen zien, is voor mij een raad
sel. De studenten die uitgeloot
worden voor de tweede fase. wat
moeten die? Ik had liever gezien
dat er geschift werd op schoolre
sultaten. De beste gaan dan door
naar de universiteit.
Noodzakelijke bezuinigingen
LEIDEN De Leidse bibliotheek
verhoogt per ingang van 1 janua
ri volgend jaar haar tarieven.
Ook de boetes voor het te laat te
rug bezorgen, gaan omhoog. De
maatregelen zijn een gevolg van
de extra bezuinigingen die het
ministerie van CRM (nu WVC)
twee maanden geleden bekend
maakte. Vijftien miljoen gulden
dienden de bibliotheken in te le
veren. Voor Leiden betekent dat
een bezuiniging van 150.000,-.
Voor volwassenen wordt de contri
butie vijftien gulden. Dat is nu
nog een tientje. CJP-houders
gaan vier gulden meer betalen:
volgend jaar een tientje. Bejaar
den met en zonder pas worden
gelijkgetrokken: vijf gulden voor
alle bejaarden. De jeugd tot acht
tien jaar blijft gratis lezen. De
boete voor te laat terugbezorgen
wordt van een kwartje in de toe
komst dertig cent.
Ook van de gemeente moet de bi
bliotheek zuiniger zijn. De subsi
die is met 75.000,- gekort. Om
die reden ziet de bibliotheek
voortaan af van het gebruik van
de Burchtzalen.
Met alle maatregelen denkt de bi
bliotheek in totaal 180.000,- te
bezuinigen. Daarmee komt men
dus ongeveer 45.000,- te kort.
LEIDEN - Het aantal ingeschreven lezers van de bibliotheek is in drie
jaar met ruim veertig procent gestegen. Waren er in 1978 24.500 leden
ingeschreven, vorig jaar kwam men tot ruim 35.000. Alleen in de nieu
we centrale aan de Nieuwstraat komen al 20.000 mensen boeken lenen.
Op de hitparade van bibliotheken in plaatsen met meer dan honderddui
zend inwoners is Leiden dan ook flink gestegen, meldde de biblio
theekdirectie gisteren niet zonder trots. In '78 nam men op een totaal
van zeventien steden een bescheiden veertiende plaats. Vorig jaar
bleek de Leidse bibliotheek zich vlak onder de top op een vierde plaats
te hebben genesteld.
Directeur De Caluwé: "We ho
pen dat de gemeente ons daar
voor te hulp schiet. Mocht dat
niet gebeuren, dat zullen we er
intern een oplossing voor moe
ten vinden. Waar precies, dat we
ten we nog niet. In elk geval niet
bij de personeelskosten en ook
niet in het boekenbudget. Mis
schien de verwarming een graad
je lager".
Profijtbeginsel
Na het bekend worden van de be
zuinigingen door de toenmalige
CRM-minister De Boer zijn di
verse bezuinigingsmogelijkhe
den de revue gepasseerd. Zo is
ook overwogen een soort van
profijtbeginsel te introduceren.
Behalve contributie zou voor
taan ook per elk geleend boek
een bedrag moeten worden be
taald. Daar is van afgezien omdat
het volgens de directie 'drempel-
verhogend' werkt en bovendien
de nodige administratiekosten
met zich meebrengt. "Daarom
een eenmalige verhoging van de
contributie, die daarmee overi
gens landelijk gezien nog erg
laag ligt", aldus De Caluwé.
De Leidse bibliotheek (op de foto de hoofdvestiging aan de Nieuwstraatmoet 150.000 gulden bezuinigen.
HAZERSWOUDE/'LEIDEN - De
rijkspolitie van Hazerswoude
heeft gisteravond in samenwer
king met de sociale recherche
van de Leidse sociale dienst vyf
zwartwerkers aangehouden. De
mannen kregen al geruime tyd
een uitkering en hadden daarby
een volledige baan.
Het vijftal werkte als bouwvakker
op een bouwwerk in de Dorps
straat in Hazerswoude-dorp. Vier
mannen van 19. 22. 30 en 44 jaar
kregen van de Leidse sociale
dienst al jaren een zogeheten
WWV-uitkering. Een andere 30-
jarige Leidenaar was volledig ar
beidsongeschikt verklaard en
ontving een WAO-uitkering
Niettemin deed hy, aldus de
rijkspolitie, zwaar werk. Het vyf-
tal loopt de kans de ten onrechte
genoten uitkering te moeten te
rugbetalen. Verder zullen zy we
gens valsheid in geschrifte wor
den vervolgd.
LEIDEN - J.P.M. Hendriks, voor
zitter van het bestuur van het
Academisch Ziekenhuis Leiden,
legt per 1 januari deze functie
neer. Hendriks wordt voorzitter
van de Nationale Raad van de
Volksgezondheid.
Ook bestuurslid Boelen zal vol
gend jaar niet meer terugkeren.
Dr. J.A. Boelen is per 1 maart be
noemd tot medisch directeur van
het Academisch Ziekenhuis
Maastricht.
Het college van B en W in Leiden
heeft aangekondigd dat het,
krachtens de door de minister
van Onderwijs en Wetenschap
pen gegeven bevoegdheid, bin
nenkort een voordracht zal doen
voor de benoeming van een be
stuurlid van het AZL.
Om dit in goede banen te leiden is
er een commissie in het leven ge
roepen, die nauw betrokken
wordt bij de vervulling van deze
vacatures.
ADVERTENTIE
Volgende week wordt in het onderwijs gestaakt. En wel
tegen de botte manier waarop Minister Deetman het
onderwijspersoneel een extra korting van 1.65% op het salaris
heeft opgelegd. Zonder overleg met de bonden.
De Minister weigert te praten over de werkgelegenheid.
Daarvoor hebben de werknemers in het onderwijs best wat
over. Maar Minister Deetman wijst dat aanbod domweg af.
Niet alleen de meester of de juf.
Wie aan school denkt, denkt aan de lerares of aan de
leraar, de juffrouw of de meester. Maar ook voor de duizenden
mensen in de scholen die niet voor de klas staan, geldt de extra
korting van 1.65%. Zowel de schoonmakers, de concierges,
het onderhoudspersoneel als de amanuensis. In het vormings
werk zijn ook nog enkele honderden werknemers de klos.
Voor al die mensen is AbvaKabo de vakbond.
Daarom komt ook AbvaKabo samen met andere onderwijs
bonden volgende week in aktie. J
Postbus 3010,2700 KT Zoetermeer.
Dorresteijn
In café De Uyl van Hoogland
treedt zondagmiddag om
drie uur zanger!dichterI
schrijver! cabaretier Hans
Dorresteijn op. Bekend van
zijn bijdragen aan tv-pro-
gramma's als de Stratemake-
ropzeeshow, maar vooral als
vertolker van een melancho
liek oeuvre dat zich het best in
de nabijheid van een tap
kraan laat vertolken.
Azoren
Op de zondagochtendbijeen
komst van werkgemeenschap
De Ratel is ditmaal dr. J. van
der Land te gast. Hij is mede
werker van het Rijksmuseum
van Natuurlijke Historie en
komt vertellen over de expe
ditie die hij in 1981 maakte
naar de Azoren. Van der
Land was leider van de expe
ditie, die er oceaan-onder
zoek verrichtte. De bijeen
komst begint om half elf en
wordt gehouden in de grote
zaal van het Leidse Volks
huis, Apothekersdijk 33.
Natuurgeneeswijze
Natuurarts Hans van Waning
houdt maandagavond een le
zing over natuurgeneeswijze.
Hij doet dat om acht uur bij
Repelsteel, Breestraat 19.
Vrouwencafé
Het politieke vrouwencafé
houdt maandag de derde the
ma-avond van de cyclus
"Vrouw en wonen" Onder
werpen als' de huisvesting
van gescheiden3vrouwen, op
vanghuizen, het inschrij-
vingsbeleid en de mogelijkhe
den na een verblijf in een op-
vanghuis komen aan de orde.
De bijeenkomst begint om
acht uur in het Vrouwenhuis,
Hooigracht 79.
Behandeling gemeentebegroting begint
LEIDEN - Aan de vooravond van
het jaarlijkse debat in de ge
meenteraad over de gemeentebe
groting hebben de politieke par
tijen gezamenlijk 67 moties inge
diend en 16 amendementen. In
vergelijking met voorgaande ja
ren een klein aantal.
In de Leidse raad zyn acht politie
ke partijen vertegenwoordigd.
De partijen die in het college ver
tegenwoordigd zijn, PvdA en
WD, zijn zeer bescheiden ge
weest bij het indienen van mo
ties. De WD vraagt slechts een
maal om een raadsuitspraak, de
liberalen willen meer geld voor
de aanschaf van boeken voor de
bibliotheek, de PvdA vijfmaal.
De PvdA pleit in de moties voor
overleg met het club- en buurt
huiswerk in Leiden Zuid-West
en voor een onderzoek naar de
mogelijkheid om K ii O finan
cieel zichzelf te laten bedruipen.
Verder richten de PvdA-moties
zich op de gevolgen van het re
geerakkoord voor Leiden.
Volgens de PvdA bevat het regeer
akkoord tal van maatregelen die
een verdere versclechtering van
de financiële positie en van de
voorzieningen in de stad beteke
nen. De party wil dat de raad
hierover zyn ernstige veront
waardiging uitspreekt en dat ter
kennis brengt aan regering en
parlement.
PSP
Van de overige partijen is de PSP
de ijverige koploper met liefst ze
ventien moties. De PSP wil de
Stichting Wegloophuis met een
symbolische subsidie van 25 gul
den erkennen. Het plakken van
affiches op plaatsen waar dat uit
oogpunt van stadsschoon weinig
kwaad kan zou volgens de party
toegestaan moeten worden
De PSP bepleit het verlagen van
topsalarissen (inclusief die van
de wethouders), het aankopen
van de koffie die op het stadhuis
geschonken wordt, by de Stich
ting Ideële Import (uit Derde We
reldlanden) en de aanschaf van
cassette-recorders voor de voor
lichting aan buitenlandse analfa
beten.
De PSP verzoekt het college voorts
om plaatsen te zoeken voor wat
grotere woonwagenkampen, dan
waar de laatste jaren sprake van
is. De grootte van de kaïn pen zou
moeten afhangen van de wensen
van de bewoners.
De partij wil door middel van een
motie adhesie betuigen aan het
stakend onderwijzend personeel.
De gemeente zou al het mogelij
ke moeten doen om te voorko
men dat er salarissen worden in
gehouden.
PPR, CPN en D'66 hebben elk elf
moties ingediend, het CDA acht
en de nieuwkomer, de Socialis-
tiese Party, drie. De SP beperkt
zich tot voorstellen om de sala
rissen van de burgemeester en
de wethouders met respectieve
lijk 25 en 20 procent te verlagen
en bepleit het uitvoeren van ach
terstallig onderhoud van huur
woningen zonder kosten voor de
huurders.
De christen-democraten willen on
der meer een snellere afhande
ling van aanvragen van bouwver
gunningen en registratie als wo
ningzoekenden voor huiseigena
ren die hun hypotheek niet meer
kunnen betalen of een goedkope
woning bezitten.
CDA
Het CDA bepleit overleg met de
gymnastiekclubs over de zaalhu-
ren, een 35-unge werkweek voor
het nieuwe gemeente personeel,
subsidie voor het wjjkcollectief
Plan Noord en overleg met het
byzonder onderwys om alsnog
tot een gezamenlyk plan voor de
spreiding van basisscholen te ko
men.
De moties van de PPR beogen on
der meer een verandering van de
bouwverordening, waardoor de
bouw van windmolens mogelyk
wordt gemaakt, het op korte ter
mijn a autovrij maken van het
Pieterskerkplein, woningbouw
op het voormalige SythofT-ter-
rein en een arbeidsplaatsen-over
eenkomst voor het sociaal cultu
reel werk.
D'66 wil onder andere een onder
zoek door de commissie van de
rekeningen naar de ernstige
bouwfouten fWaardgracht/Oran
jegracht), voorlichting over de
doelstellingen achter de gemeen
telijke belastingtarieven, de ver
koop van stukjes openbaar groen
aan particulieren en een beleid
inzake de spreiding van kunst
over de stad.
Gezondheidszorg
De CPN bepleit de bevordering
van anti-racistisch en -sexistisch
onderwys, het zoveel mogelyk
handhaven van activiteiten voor
en door ouderen en het openbaar
aanbesteden van opdrachten aan
bouwondernemingen.
De CPN vraagt in dne moties aan
dacht voor de gezondheidszorg,
met name de RIAGG. Deze re
gionale geestelyke gezondheids
instelling moet de hele week dag
en nacht bereikbaar zyn en zou
permanent in staat moeten zyn
lot een 'multidisciplinaire en am
bulante crisisinterventie', aldus
de CPN
Wat betreft de amendementen (wij
ziging van) op de begroting) gaat
de PSP het meest ver De party
stelt voor om de bezuiniging van
279.000 gulden op het club- en
buurthuiswerk achterwege te La
ten. In plaats daarvan zou bezui
nigd moeten worden op onder
meer K 8c O, Leiden Promotion,
de Stichting Leidse Binnenstad,
de VW en de dienstauto van het
stadhuis.
Uit de amendementen blijkt dat
wellicht het LAK, de Stichting
Kadercursussen en het wykcol
lectief Noord by de bezuinigin
gen (voorlopig) ontzien zullen
