De drie kleuren van Cemsto
Cemsto sociaal,
maar met mate
'De Stadhuisbrand. U was toen 51'
Bij schoonmaken komt meer kijken dan het
Bejaardenhuis wacht
grote veranderingen
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1982
Lelden
door
Jaap Visser
LEIDEN - Wie herinnert zich niet de reclamespot 'Wees
eens aardig voor een buitenlander', die een paar jaar gele
den in opdracht van de overheid (postbus 51) regelmatig
op de buis werd gebracht. Een gastarbeider die op z'n
knieën een kantoortrap dweilt en plotseling moet uitwij
ken voor een afdalend ambtenaarstype die hem geen blik
waardig keurt. Een spot die bij topfiguren van het
schoonmaakconcern Cemsto grote woede opwekte. Niet
om de in beeld gebrachte botheid ten opzichte van de
gastarbeider maar om de misleidende 'reclame' voor de
schoonmaakbranche. "Want tegenwoordig krijgt nie
mand bij ons nog een dweil in z'n handen en staat met z'n
kont omhoog een trap schoon te maken. Toen ik die spot
voor de eerste keer zag, had ik wel een steen door de
beeldbuis willen sodemieteren", en nóg klinkt de veront
waardiging bij deze woorden door in de stem van Frans
de Way, regiomanager van de Cemsto.
De Way en coördinator Herman
Ferwerda van het district Mid
den. West Nederland is er alles
aan gelegen om het imago van de
schoonmaakbranche op te poet
sen. Vandaar de ingrijpende op
knapbeurt die het districtskan
toor aan d<
onderging en het cadeau dat ter
gelegenheid van het 50-jarig be
staan aan de gemeente Leiden
werd aangeboden: een gevelrei
niging van het pand van de
Stichting Welzijn aan de Bree-
straat 117.
Het moet gezegd: de Cemsto roept
naar buiten een kraakhelder en
correct beeld op. De schoon-
maakgigant heeft dan ook niet te
klagen. Opdrachtgevers en nieu
we werknemers staan als het wa
re in de rij. Over hoe de Cemsto
zo ongeveer in elkaar steekt een
gesprek met Herman Ferwerda
(type studentikoos geklede jurist
met dun sigaartje in de mond) en
Frans de Way (type Kees van
Kooten in zijn creatie van be
snorde makelaar van het kantoor
Simpelpand bv. Het pakje zware
Vannelle naast het pennenbakje
op het keurig opgeruimde bu
reaublad).
kort in het V D-concern is on-
dergebracht.
de Papengracht onlangs De 'stofbestrijding onderneming'
doet er alles aan ora zo 'clean'
mogelijk over te komen. Niet al
leen naar buiten maar ook intern.
"Omdat we onze werknemers
het gevoel willen geven dat
schoonmaken een volwaardig
beroep is", zegt Ferwerda. "Wij
willen het schaamtegevoel bij
onze mensen wegnemen. Dat ze
er voor uit durven komen dat ze
bij de Cemsto werken. Dat je je
daar niet voor hoeft te schamen
De Way vult aan: "Schoonmaken
lijkt op zich het makkelijkste wat
er is. Maar als je het goed wil
doen, en dat willen wij dus, dan
komt er nog best het een en an
der voor kijken. Het klinkt mis
schien gek maar de eerste weken
dat iemand bij ons in dienst is
krijgt hij of zij schoonmaakles.
Dan wordt duidelijk gemaakt dat
je dat groene lapje voor de wc's
niet moet gebruiken om een bu
reau af te nemen waar iemand de
volgende dag z'n boterhammetje
oplegt. Nee, bureaus moeten dus
worden afgenomen met een geel
doekje".
De Cemsto werkt met een
driekleurensysteem. De Way legt
uit hoe dat werkt: "Alle materia
len die worden gebruikt bij het
schoonmaken van kantoorge
deeltes en zo hebben de kleur
geel. De kleur groen is voor het
natte gedeelte, daarmee bedoe
len we toilet- en douchegroepen.
De kleur blauw wordt gebruikt
voor de vloeren. Een nieuwe
werknemer moet in z'n proefpe
riode van twee maanden met alle
drie de kleuren hebben gewerkt.
U ziet het, er komt wel even wat
meer bij kijken dan met een em
mertje en een dweiltje een ge
bouw doorlopen".
Eenmansbedrijfje
De Chemische En Mechanische
STofbestrijding Onderneming is,
voor zover bekend bij Ferwerda
en De Way, een jaar of vijfenze
ventig geleden ontstaan als één-
mansbedrijfje van ene meneer
Dake. Een Amsterdammer die
de hoofdstedelijke scholen afliep
om de kolenkachels te ontsteken
en er later de ramen bij ging lap
pen. Zijn Cemsto groeide pijlsnel
uit tot een gigantisch en veelzij
dig schoonmaakbedrijf. Het be
grip Cemsto drong zelfs het Am
sterdamse kappersjargon bin
nen. Vóór de oorlog schijnt daar
een 'cemstootje' voor een com
plete behandeling, haar wassen
en baard bijknippen, te hebben
gestaan.
Tot twee jaar geleden is de schoon-
maakgigant (37 vestigingen en
zo'n tienduizend werknemers) in
familiehanden geweest. Tegen
woordig is de Cemsto een van de
werkmaatschappijen van de Ho-
don (Hollandse diensten onder
neming), een holding die sinds
Moeders de vrouw
Procentueel gezien is de schoon
maakbranche de bedrijfstak met
de meeste part-timers en buiten
landse werknemers. Regiomana
ger De Way schat dat van Cemsto
Leiden zo'n 85 procent van de
Een werkneemster van Cemsto, gefotografeerd in een Leids laboratorium.
ongeveer 360 werknemers tussen
half zes en acht uur 's avonds in
dienst is. De overige 15 procent
werkt hoofdzakelijk op laborato
ria van de universiteit, de groot
ste opdrachtgever van de Cem
sto.
Het aantal buitenlandse werkne
mers in dienst van de Cemsto is
volgens districtscoördinator Fer
werda teruggelopen van 80, 85
procent naar 25,30 procent. Vol
gens Ferwerda komt dat zowel
door de verbeterde sociale wet
geving als door de strengere wet
geving ten s'
blijf van buitenlanders in Neder
land. "Vroeger werden gastarbei
ders afgescheept met een hon-
gerloontje zodat ze werden ge
dwongen er in de avonduren wat
bij te doen. Da's tegenwoordig
nauwelijks meer het geval. Een
andere oorzaak van de sterke te
rugloop van het aantal gastarbei
ders bij ons in dienst, is dat er de
laatste jaren heel veel weer het
land zijn uitgegaan.
Een derde reden van het teruggelo
pen- percentage buitenlandse
werknemers is het sterk toegeno
men aanbod van 'gewone' Ne
derlanders. De Way: "Op sollici
tatieavonden zie ik vandaag de
dag vooral moeders de vrouw die
er wat bij wil verdienen omdat
de man werkloos is geworden.
Nee, nee, die vrouwen krijgen by
sollicitaties geen voorrang op
gastarbeiders. Daarvoor hebben
wij te goede ervaringen met gast
arbeiders. Natuurlijk, er zit best
zwakke schapen tussen maar dat
is bij de Nederlanders ook het
geval".
F NV-bestuurder Frielink:
Districtsbestuurder Gé Frielink van de industriebond FNV noemt
de schoonmaak bedrijfstak "door en door slecht". Het sociale
beleid van de Cemsto moeten we volgens hem met een flinke
scheut zout nemen "want dit bedryf loopt regelmatig op de rand
van het toelaatbare. Er wordt net als elders in deze tak flink
gescharreld met arbeidscontracten. Maar de Cemsto is zeker
niet de slechtste. Over het algemeen houdt dit bedryf zich rede
lijk aan de cao. Als een van de allergrootsten is de Cemsto dat
natuurlijk verplicht om het beeld van deze bedrijfstak met hele
maal te verpesten. De grootste rottigheid gebeurt meestal by de
kleine bedrijfjes".
De lage organisatiegraad van de werknemers in de schoonmaak
branche bemoeilijkt het werk van de industriebond. Frielink:
"Naar schatting is zo'n twintig procent van de werknemers aan
gesloten by een bond. Da's natuurlijk veel te weinig om iets te
ondernemen. Voor een gezamenlijke actie van werknemers in
deze bedrijfstak moet er toch minstens iemand met de bedryfs-
kas vandoor zyn gegaan".
Dat het aantal buitenlandse werknemers in dienst van de Cemsto
tot zo'n 25 procent is teruggelopen betwijfelt Frielink. "Mocht
dat toch het geval zijn dan betekent dat voor mij dat de gastar
beiders bij sollicitaties wel degelijk worden achtergesteld of
geen nieuw arbeidscontract krijgen nu het aanbod van 'gewone'
Nederlanders zo toeneemt. Zoveel gastarbeiders zijn er de laat
ste jaren niet ook weer niet het land uitgezet".
Samenvattend merkt Frielink op: "Wanneer de Cemsto zegt dat zy
een sociaal beleid voert. Dan zeg ik: sociaal met mate".
Discriminatie
Het enige dat de Cemsto van solli
citerende buitenlanders eist, is
dat zij redelijk Nederlands kun
nen spreken en het in elk geval
verstaan. De Way: "Een alleszins
redelijke voorwaarde, dachten
wy. Men moet op de objecten
toch minstens met elkaar kun
nen praten. Er is toch al zo wei
nig contact tussen de werkne
mers".
Discriminatie 'op de objecten'
komt volgens Ferwerda en De
Way slechts sporadisch voor.
"Wanneer wij vernemen dat er
ergens wordt gediscrimineerd
dan proberen we de zaak eerst
uit te praten. Lukt dat niet dan
volgt er een schorsing van de 'da
der', eventueel een overplaatsing
en in het ergste geval ontslag".
Sociaal beleid
De industriebond FNV noemt de
schoonmaakbranche door en
door slecht. Maar Herman Fer
werda en Frans de Way verhalen
trots van het sociaal beleid van
de Cemsto: "Uit sollicitatiege
sprekken die wij voeren, blijkt
dat er inderdaad veel misstanden
zijn in de schoonmaakwereld. Er
wordt gerommeld met papieren
en zwart gewerkt bij het leven.
Maar met de hand op ons hart
durven wij te beweren dat bij ons
niemand zonder arbeidscontract
aan de slag gaat. Wy plaatsen
niet zomaar, telefonisch, mensen
in een gebouw Er heeft altijd
eerst een solliciatiegesprekje
plaats hier op het kantoor".
Dat schijnt al heel sociaal te zijn in
deze bedrijfstak, een solhcitatie-
gesprekje Maar de Cemsto gaat
nog verder. De werknemers heb
ben inspraak. Ferwerda: "Wy
hebben een centrale onderne
mingsraad waar zelfs iemand uit
Leiden inzit".
Die iemand is Bert Hermsen, sinds
1976 als volledige kracht werk
zaam oy Cemsto Delft. Objectlei
der Hermsen noemt zyn werkge
ver redelyk sociaal. "Wat de
schoonmaakbranche betreft is
de Cemsto een bedryf met een
een goed sociaal beleid maar als
je het vergelykt met bedryven in
andere branches dan is er nog
een heleboel te verbeteren".
Hermsen: "Gelukkig wordt er bin
nen het concern een steeds meer
gedecentraliseerd beleid ge
voerd. Het is echt niet zo dat wy
helemaal niets te vertellen heb
ben. In het kader van de decen
tralisatie vindt er ook een reorga
nisatie bij de Cemsto plaats Het
bedryf wordt opgedeeld in vier
districten die een heel eigen be
leid gaan voeren. Die reorganisa
tie houdt ons als ondernemings
raad op het moment druk bezig
Het grootste probleem blijft "de
mindere motivatie bij het meren
deel van het personeel zoals
Hermsen het noemt. Maar door
de bedrijfsleiding wordt daar ze
ker geen misbruik van gemaakt
Binnen de Cemsto is men best
bereidwillig om sociale verbete
ringen door te voeren. Het pro
bleem is alleen dat een heleboel
kleine bedrijven, waar zwart
wordt gerommeld, voor valse
concurrentie zorgen. Dat remt de
sociale ontwikkelingen by de
goede schoonmaakbedrijven af.
Rijn en Vliet twintig jaar
LEIDEN - Het bejaardenhuis Rijn
en Vliet aan de Aaltje Noorde-
wierlaan heeft afgelopen week
het twintigjarig bestaan gevierd.
Voor de bewoners werden daar
om verschillende activiteiten
georganiseerd zoals een bingo--
avond, rommelmarkt, het optre
den van een zangkoor en gister
avond tenslotte een groot feest.
Zonneschermen van de verzor-
gingsfiat gaven gisteren in pa
troon de leeftijd van het jubile
rende bejaardenhuis aan.
Op twintigjarige leeftijd staat Rijn
en Vliet aan het begin van een
periode die ingrijpende verande
ringen met zich mee zal brengen.
Over anderhalf jaar namelijk is
dit bejaardenhuis aan de beurt
voor een renovatie waarbij de 86
kamers worden vergroot en ge
moderniseerd. Eindelijk zal het
bejaardenhuis dan ook gaan be
schikken over een gymzaaltjc.
volwaardige aula en een mortua
rium. Het personeel zal boven
dien een eigen dienstruimte krij
gen
Ook kan Rijn en Vliet bin ron kort
de komst van een nieuvi direc
teur of directrice tegemoet zien.
De vorige directrice overleed on
langs en de adjunct zal over niet
al te lange tyd met VUT gaan
Totdat er een nieuw hoofd voor
Ryn en Vliet is gevonden zal de
heer Meydam. tevens directeur
van Robijnzicht, de lopende za
ken behartigen. Het personeel
verwacht, naast de verandenn
gen die de renovatie met zich
meebrengt, ook een verandering
van het leef- en werkklimaat in
Ryn en Vliet. Bovendien zullen
er meer faciliteiten voor de be
woners komen
Door de zonneschermen op deze wijze open te zetten en zo het getal 20 te
vormen, hoopten bewoners en personeel nan Rijn en Vliet duideli'Jc te
maken dat het bejaardencentrum twintig jaar bestaat
Vrouwen
Het Politiek vrouwencafé orga
niseert maandag zijn tweede
avond in de serie 'Vrouwen
en wonen'. De avond gaat
over "eisen aan de wijk" die
vrouwen daaraan stellen. Al
le vrouwen zijn om acht uur
welkom in het Vrouwenhuis,
Hooigracht 79.
Alleenstaanden
In het clubhuis In de vroolijcke
Arke wordt maandag een
kennismakingsavond gehou
den voor de medewerkenden
aan het project alleenstaan
den, dat in december begint.
Geïnteresseerden kunnen zich
maandag nóg opgeven
Kees Walle van de Stadskrant toont de 104-jarige A. Geerlings de kalender.
Oudste Leidenaar krijgt oude platenkalender
LEIDEN - Ingespannen tuurt hij
naar de foto. Helemaal goed kan
A. Geerlings het niet zien. "De
stadhuisbrand van 1929, dat
kunt U zich toch nog wel herinne
ren", zegt Kees Walle wijzend op
de foto. "U was toen 51A. Geer
lings fronst de wenkbrauwen:
"Ik heb er wel dikwijls over horen
vertellen, ja".
De oudste inwoner van Leiden
over drie maanden wordt hij 105
- kreeg gisteren een kalender
voor het komend jaar overhan
digd. Een kalender "met afbeel
dingen uit een ver of minder ver
Leids verleden", uitgegeven door
de Stadskrant.
Redacteur Kees Walle kwam daar
gisterochtend voor naar het Lo-
rentzhof. waar hij nu bijna acht
jaar woont. Samen lopen zij de
maanden door. Op de maand
mei prijkt een nog vrij onbeken
de foto van een 1 mei-optocht in
1951 door de Hooigracht. "Mis
schien heb ik daar ook nog wel
bijgelopen", vraagt Leidens oud
ste zich af. Geerlings was voor de
oorlog een actief SDAP'er, en
voegt hij er desgevraagd aan toe:
"Ik ben wel van de VARA, maar
geen vrind van de VARA
Verder bladerend belanden Walle
en Geerlings bij het 3 oktoberfeest
in 1908, hij was toen dertig jaar
oud. De meeste foto's roepen geen
duidelijke herinneringen op. Het
geheugen laat Geerlings niet echt
in de steek, "maar het verloop is
een beetje weg".
BI ij is h ij in elk geval wel met de
kalender, waar behalve foto's ook
opmerkelijke data uit de Leidse
geschiedenis op zyn vermeld.
"Echt heel leuk"
Kooizicht
In buurtcentrum De Kooi wordt
maandag een informatie
avond gehouden over de ge
meentelijke plannen met
Kooizicht. De herindeling
van de straat staat vanaf
half acht ter discussie Wie
niet kan, kan ook contact op
nemen met Stedebouw-amb-
tenaar W. Mieloo (tel 254547).
Optreden
Het duo de Leidse Sleutelgaten
treedt zondagmiddag vanaf
vijf uur op in café De Uyl
Hoogland aan de Nieuw-
straat.
