c
Reagan kiest nu
voor compromis
Britse regering wil staatsbedrijven snel verkopen
Groot enthousiasme Spaanse jeugd voor paus
Zuid-Afrika krijgt
IMF-lening toch
Conflict bijna opgelost
Samenwerking met Democraten
Spadolini in VS over pijpleiding:
Amerikaanse kiezer
achter bevriezing
kernwapenbestand
Surinaamse bonden
willen voortzetting
gesprek regering
Eerste Poolse
vakbond
"nieuwe stijl"
DONDERDAG 4 NOVEMBER 1982
Buitenland
MADRID - Zelfs paus Johannes
Paulus 2, toch wel aan het nodige
enthousiasme gewend tijdens
zijn 15 buitenlandse tournees,
keek gisteren lichtelijk verbaasd
bij de ontvangst in het stadion
Santiago Bernabeu voor een ont
moeting met de Spaanse jeugd.
Op de tonen van de voormalige
tophit 'Que viva Espana', voor
deze gelegenheid aangepast tot
'Que viva El Papa', werd de paus
bejubeld door meer dan 150.000
uitzinnige Spaanse jongeren.
door
Gerrit Jan Hoek
De ereronde in een open jeep. waar
overigens nauwelijks ruimte
voor was op het veld, vormde
een apotheose waar menig voet
baller alleen maar van zal kun
nen dromen. Op een informele
toon riep de paus, die een dode
lijk vermoeide indruk maakte
vanwege het loodzware pro
gramma, op om het kwaad in de
wereld te overwinnen door het
goede voorbeeld te geven.
Tijdens zijn eerdere toespraak 's
morgens tot hoogleraren en stu
denten van de universiteit van
Complutense in Madrid, sneed
de paus de problematiek aan die
de relaties tussen geloof en we
tenschap tot dusverre beheerst
heeft: „Het is een schandaal van
onze tijd, dat veel wetenschap
pers zich wijden aan het perfec
tioneren van nieuwe oorlogswa
pens, die op een bewuste dag fa
taal zouden kunnen blijken"
Volgens de paus is het moment
aangebroken dat het geweten
wakker wordt geschud en men
ook bij het wetenschappelijk on
derzoek samenwerking zoekt om
de grote problemen van de
mensheid, zoals ontwikkeling,
honger, rechtvaardigheid, vrede
en vooral menselijke waardig
heid. eindelijk efficiënt aan te
pakken.
WASHINGTON - President Reagan heeft gisteren een beleid van samenwerking voorge
steld aan de Democraten, die bij de tussentijdse verkiezingen hun meerderheid in het
Huis van Afgevaardigden met 23 zetels aanmerkelijk hebben versterkt.
In de Senaat handhaafden de Re
publikeinen zich - vooral dankzij
het feit dat maar 13 dertien Re
publikeinse zetels op het spel
stonden, tegenover 20 van De
mocraten. Bij de verkiezing van
36 goeverneurs van staten maak
ten de Democraten een geschatte
winst van zes.
Deze uitslag heeft tot merkwaardig
resultaat dat zowel de Republi
keinse partij, met president Rea-
door
Hpnk Kolb
gan aan het hoofd, als de Demo
craten tevreden zeggen te zijn.
De Amerikaanse beurs reageer
de positief op de uitkomst. Rea
gan echter staat voor de conse
quentie meer compromissen te
moeten sluiten bij de voortzet
ting van zijn presidentschap, om
dat hem in het Huis van Af
gevaardigden een coalitie van
Republikeinen en Democrati
sche conservatieven dreigt te
ontvallen en er ook onder zijn ei
gen partijgenoten in de Senaat
Nieuwe maas in
veiligheidsnet
van Buckingham
LONDEN (Reuter) - De Britse
politie heeft gisteren in Buc
kingham Palace gezocht naar
een "bom", nadat de Daily
Mirror had bericht dat twee
medewerkers tot de binnen
plaats hadden kunnen door
dringen op een parkeerkaart
die zij na een paar glazen bier
in een nabijgelegen café van
een bewaker hadden losge
kregen. Zij konden gaan zit
ten in een van de rijtuigen
waarmee de koningin enkele
uren later zou uitrijden voor
de ceremoniële opening van
het parlement.
De Daily Mint>r had geschre
ven dat zijn fotograaf en ver
slaggever een nieuwe maas in
het veiligheidsnet rondom
het paleis hadden gevonden,
enkele maanden nadat ie
mand tot de slaapkamer van
de koningin" had weten door
te dringen.
"Voor hetzelfde geld waren zij
terroristen geweest die bom
men bij zich. hadden", aldus
de krant.
De hoofdcommissaris van poli
tie van Londen, Sir Kenneth
Newman, gaf opdracht tot
een onderzoek en hoge po
litieambtenaren gingen naar
het paleis ter ondervraging
van personeel.
Een journalist en een fotograaf
van The Sun zijn gisteren
aangehouden in de tuin van
'Highgrove House', het land
huis van de prins en prinses
van Wales in Gloucestershire.
Ze werden later vrijgelaten.
The Sun en de Daily Mirror zijn
eikaars concurrenten in de
strijd om de gunst van het
Britse ochtendblad-lezende
publiek dat sappig
wil hebben.
Vermaan
Bij alle verzekeringen dat de ver
hezen Vein de Republikeinen bin
nen de marges zijn gebleven,
wijst Reagans verzoenende toon
erop dat hij de uitslag beschouwt
als een vermaan zijn koers te wij
zigen. Reagan zelf had de verkie
zingen uitgeroepen tot een stem
ming over zijn beleid. De Ameri
kaanse kiesgerechtigden zijn
niet alleen in meerderheid thuis
gebleven, zij hebben niet alleen
bijna alle zittende volksvertegen
woordigers een nieuw mandaat
gegeven, maar zij hebben ook
niet duidelijk gemaakt hoe een
ander beleid eruit zal moeten
zien.
Niettemin is het uit opiniepeilin
gen duidelijk dat het electoraat
zich vooral heeft laten leiden
door vrees en zorg: omtrent de
werkloosheid, de sociale bij
stand, die ook in de VS vrijwel
bankroet is, en de economische
omstandigheden.
Met deze richtlijnen bij de hand zal
Reagan middelen voor defensie
moeten overhevelen naar de so
ciale sector, hij zal het belasting
inkomen van de overheid moe
ten verhogen en zijn pla,nen tot
verdere verlaging van de inkom
stenbelasting prijsgeven, terwijl
de Democraten grote invloed
zullen uitoefenen op een werkge
legenheidsprogramma van bete
kenis.
Andere uitspraken die wezen op
een behoefte van Democraten en
Republikeinen twee jaar van
confrontatie-politiek tot 1984 te
vermijden, kwamen van de mo
gelijke presidentskandidaten
Edward Kennedy en Walter
Mondale en van de 'speaker' van
het Huis van Afgevaardigden
Thomas O'Neill, alsmede de Re
publikeinse fractieleider in de
Senaat, Howard Baker. De laat
ste waarschuwde dat de Republi
keinen in de Senaat 'een zelfstan
dige politieke macht' zijn. De
president heeft naar die woorden
kennelijk goed geluisterd.
Als Reagan zich in 1984 opnieuw
kandidaat wil stellen (en de stra
tegen in zijn eigen partij gaan
daarvan uit) moet hij allereerst
pogen de Republikeinse meer
derheid in de Senaat veilig te
stellen. Deze loopt tegen die tijd
veel meer gevaar dan dit jaar het
geval was.
De Democraten hebben tevreden
vastgesteld dat hun versterkte
positie in het bestuur van de sta
ten een goede basis is voor hun
nieuwe greep naar de macht. Zij
zullen niet nalaten Reagan tot
grotere compromissen te dwin
gen dan hij wenst te sluiten, in de
zekerheid dat de president aan
een beleid van twijfelachtige be
tekenis voor het economisch her
stel niet nog meer werklozen kan
opofferen. Die zekerheid berust
mede op het feit dat de Democra
ten erin zijn geslaagd de traditio
nele coalitie met minderheids
groepen en vakbonden te her
stellen, waar de werkloosheid
het hardste toeslaat. Het uiteen
vallen van dat bondgenootschap
vanwege ontevredenheid over
Jimmy Carters' beleid legde voor
Reagan de weg naar het Witte
Huis open. Hij wordt nu door een
herhaling van die gebeurtenis
sen zelf bedreigd.
Wat de VS betreft, moet in de ko
mende twee jaar dus worden ge
rekend met een minder opzichti
ge confrontatie-politiek, tegen
over veronderstelde tegenstan
ders en bondgenoten. Deze
boodschap hebben de kiezers
Reagan in elk geval kunnen
overbrengen: er is behoefte aan
een pragmatische politiek op ba
sis van overeenstemming tussen
de partijen, die het land uit het
moeras kan helpen. Of aan die
wens wordt voldaan, is de vraag.
Zoals een televisie-commentator
zei: „Deze verkiezingen beslis
sen over boodschappers, maar
tonen geen boodschap".
Party Strengt
Senate
In Congress
1968-1982
House
gjls
76
76 IHu^'
54
2 Vacancies
4 Undecided
Georgia elections for
two House seats Nov 3oth
EEU)276
dm Democrats
■HH Republicans
Ap
Dit kaartje toont aan hoe de zetelverdeling van het Amerikaanse Con
gres er nu uitziet: in de Senaat hebben de Republikeinen 54 zetels tegen
over 46 van de Democraten: in het Huis van Afgevaardigden echter heb
ben de Democraten nu 264 zetels tegenover 165 bij de Republikeinen.
WASHINGTON/DEN HAAG
(DPA/UPI/ANP/Reuter) - Het
Internationaal Monetair Fonds
(IMF) heeft gisteren besloten
Zuid-Afrika een bedrag van 2,7
miljard gulden te lenen. De rege-
99
99
WASHINGTON (GPD) - Volgens
de Italiaanse premier Giovanni
Spadolini is het conflict tussen
de VS en zijn Europese bondge
noten over de Russische aard-
gasleiding dicht bij een oplos
sing. Spadolini heeft gisteren ge
sproken met president Reagan
en minister van buitenlandse za
ken George Shultz. Hij zei tij
dens een persconferentie, dat de
Amerikanen „een stap in de rich
ting van Europa" hebben ge
daan. Een hooggeplaatste zegs
man in het Witte Huis ontkende
echter dat er iets nieuws op tafel
is gekomen.
Spadolini verklaarde dat de VS
een formule hebben opgesteld,
die nu aan de ambassadeurs van
de landen die de onderhandelin
gen voeren zal worden doorgege
ven. Zij vertegenwoordigen Ita
lië, Frankrijk, Groot-Brittannië
en de Bondsrepubliek, waar be
drijven door Reagans sancties
zijn getroffen omdat zij onderde
len voor de pijpleiding hebben
geleverd. Ook de Europese Ge
meenschap is bij de onderhande
lingen betrokken, terwille van de
belangen van kleinere Europese
landen, zoals Nederland.
De Italiaan herhaalde het stand
punt, dat bestaande contracten
moeten worden gehonoreerd om
de betrouwbaarheid van de be
trokken landen als handelspart
ners onverlet te laten. Hij voor
ziet dat een overeenkomst tot
stand zal komen zodra de VS en
zijn bondgenoten het eens wor
den over een beleid dat de Rus
sen geen 'ongepaste schenkin
gen' geeft in de vorm van finan
ciële kredieten, streng toeziet op
de overdracht van technologie
aan de Sowjet Unie en de afhan
kelijkheid van Russische le
veranties op het gebied van
grondstoffen en energieproduk-
ten vermindert.
Van Amerikaanse kant werd Spa-
dolini's bezoek uiterst succesvol
genoemd. Een deel van het over
leg was gewijd aan mogelijke uit
breiding van het aantal militai
ren in de multinationale vredes
macht, die Italië, de VS en
Frankrijk in Libanon op de been
houden. Italië en de VS zullen
overleggen of de 'rol en missie'
van die vredesmacht kan worden
veranderd.
ring heeft dat geld nodig om de
financiële problemen, als gevolg
van sterk gedaalde exportinkom
sten, het hoofd te bieden.
De lening is van meet al aan een
omstreden zaak geweest. Zowel
binnen de Verenigde Naties als
in het Amerikaanse Congres le
ven grote bezwaren tegen steun
aan een regering die de apartheid
in stand houdt. Volgens IMF-
functionarissen hebben die be
zwaren tijdens de besluitvor
ming echter nauwelijks een rol
gespeeld. Er is steeds op gewe
zen dat het IMF zich richt op lan
den met betalingsbalansmoei-
lijkheden en dat doet zonder po
litieke oogmerken.
Nederland, zo heeft een woord
voerder van het ministerie van fi
nanciën gisteren bekend ge
maakt, heeft vóór de lening ge
stemd. Dat zou gebeurd zijn om
dat Zuid-Afrika aan alle gestelde
financieel-technische voorwaar
den voldeed. Toen eind vorige
maand in de Algemene Vergha-
dering van de Verenigde Naties
een motie in stemming kwam
om Zuid-Afrika geen IMF-lening
te verstrekken onthield Neder
land zich van stemming
WASHINGTON (GPD) - De Amerikaanse kiezers hebben belangrij
ke steun gegeven aan de beweging voor de bevriezing van het
kernwapenbestand. In negen van de tien staten waar de bevol
king zich per referendum over de 'freeze' kon uitspreken en in de
Amerikaanse hoofdstad Washington kreeg het voorstel een ruime
meerderheid. Alleen Arizona leek zich te zullen stellen achter pre
sident Reagans opvatting dat een bevriezing van de nucleaire ar
senalen de Verenigde Staten zou vastnagelen op een achterstand
De 23 zetels die de Democraten in het Huis van Afgevaardigden by
hun meerderheid kunnen optellen, maken het zeker dat het stre
ven naar wederzijdse en gecontroleerde bevriezing van kernwa
pens in de VS en de Sowjet Unie ook daar een meerderheid krijgt
Eerder wees het Huis een motie in die richting met twee stemmen
verschil terug.
In hun aanloop naar de presidentsverkiezingen van 1984, waarbij
genoeg Republikeinse senaatszetels op het spel komen te staan
om de Democraten de meerderheid terug te geven die zy in 1980
verloren, zullen de bewapeningswedloop en de uitgaven die er
mee gepaard gaan een belangrijke rol gaan spelen. Democraten
én Republikeinen in het Congres achten het onvermijdelijk dat
Reagan de defensie-uitgaven vermindert en aanmerkefijk meer
gaat besteden aan sociale programma's.
Republikeinse strategen vrezen en de Democraten verwachten dat
de boodschap van de kiezers, die in 1982 nog enigszins tweeslach
tig was. bij een voortdurende economische malaise zich in 1984
tegen Reagan en zijn programma's zal keren. Vandaar dat poten
tiële Democratische presidentskandidaten als Kennedy en Mon
dale zich met grote voldoening uitlaten over de resultaten van het
referendum over de nuclear freeze' het is de eerste golf van een
wassend tij waarop zij ver willen meerijden.
De kansen dat de bevriezingsvoorstellen onder Reagan tot beleid
zullen worden verheven, zijn gering. In de Senaat, die van de twee
huizen van het parlement de grootste stem heeft in de buitenland
se politiek, hebben de Republikeinen hun meerderheid behou
den.
PARAMARIBO/DEN HAAG
(ANP) - De Surinaamse vakcen
trales C 47, PWO. de ambtena
renbond CLO en de boerenbond
F AL willen dat nog deze week de
gesprekken met de autoriteiten
worden voortgezet over het tot
standkomen van een democrati
sche structuur in het land. Dit
heeft Fred Derby, leider van de
vakbond C 47, desgevraagd mee
gedeeld. Met zijn verklaring rea
geerde Derby op de situatie die
in Paramaribo is ontstaan nu de
vakcentrale "Mpederbond" van
Cyriel Daal de stakingsacties in
Suriname heeft opgeschort. Dit
gebeurde na langdurige onder
handelingen met het beleidscen
trum, het hoogste gezagsorgaan
in Suriname waarvan onder
meer premier Neijhorst en leger
leider Bouterse deel uitmaken.
De vier Surinaamse vakorganisa
ties willen met het voortzetten
van de gesprekken met de auto
riteiten bereiken dat deze de
plannen tot democratisering van
de staatsstructuur niet op de lan
ge baan schuift nu Cynel Daal
weinig concrete toezeggingen
van het beleidscentrum heeft ge
kregen.
Met het opschorten van de acties
door de Mocderbond is overi
gens de rust in Suriname voorlo
pig teruggekeerd. De gesprek
ken die in de nabije toekomst
zullen worden gevoerd zullen
zich vrijwel zeker concentreren
op het zogenaamde fasenplan
waarmee C 47. PWO. CLO en
FAL begin deze week probeer
den een oplossing voor de crisis
tot stand te brengen. Het plan
beoogt een gefaseerde terugkeer
naar een democratisch staatsbe
stel. De belangrijkste punten
zyn: een nieuwe assemblee, sa
mengesteld uit (democratisch
gekozen) vertegenwoordigers
van functionele groepen, vóór 1
januari 1983, de assemblee moet
een wet op de politieke partijen
aannemen vóór eind februari
1983, uiterlijk maart 1983 moet
de assemblee een grondwet heb
ben opgesteld en aanvaard, een
nationaal reconstructieplan
moet vóór mei van dat jaar zijn
opgesteld.
C 47 en de andere drie organisaties
houden er aan vast dat ook de
Moederbond by een gesprek
wordt betrokken. Het beleids
centrum lijkt daartoe bereid, nu
stakingsacties zijn beëindigd
Neijhorst zei maandag dat met
de Moederbond kon worden ge
praat, als eerst de acties waren
beëindigd. Gisteren zei hy: "Ze
kunnen er nu bijkomen". De pre
mier herhaalde overigens dat er
in het faseplan niets staat waar
de autoriteiten tegen zijn.
WARSCHAU (AFP) - De recht
bank in Warschau heeft gisteren
de eerste "nieuwe vakbond" ge
registreerd, gebaseerd op de wet
van 9 oktober, die de ontbinding
van Solidariteit betekende
Het gaat om een bond van werkne
mers van een in Warschau geves
tigd handelsbedryf. Hoeveel le
den de nieuwe bond heeft, werd
met vermeld.
Volgens de nieuwe vakbondswet
kan om registratie gevraagd wor
den wanneer tien personen een
oprichtingscomité hebben ge
vormd De nieuwe bonden kun
nen met ingang van 1 januari
1983 activiteiten gaan ontplooi
en. Zij moeten dan minimaal 50
leden hebben.
Naar PAP meldde zijn ook in Wro
claw en Poznan nieuwe bonden
geregistreerd In totaal zyn er 610
aanvragen om registratie inge
diend
toe
Groene Betaalcheques en de Groene Betaalpas.
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
erkrijgbaar bi] alle banken en spaarbanken van Nederland.
LONDEN - De Britse regering wil
de telefoondienst British Tele
com en de genationaliseerde
scheepsbouwindustrie British
Shipbuilders zo snel mogelijk in
particuliere handen brengen.
Dat blijkt uit de rede die konin
gin Elizabeth gisteren heeft uit
gesproken bij de opening van het
parlementaire jaar.
door
Henk Dam
De speech die de koningin elk jaar
aan het begin van het parlemen
taire seizoen uitspreekt, is opge
steld door de regering en bevat
de beleidsvoornemens voor het
komende jaar. Anders dan in Ne
derland gaat deze 'troonrede'
niet gepaard met de presentatie
van de landsbegrotingen: die
worden in Engeland pas in de
lente openbaar gemaakt.
De rede die de Britse vorstin giste
ren temidden van veel pracht en
praal in de zaal van het Hoger
huis voorlas, bevatte weinig ech
te verrassingen. De privatisering
van British Telecom en British
Shipbuilders bijvoorbeeld past
in het streven van de regering-
Thatcher om een eind te maken
aan de genationaliseerde indus
trieën.
Diezelfde privatisering staat de
Britse regering nu ook toe bij de
produktie en verkoop van elek
triciteit, zo blijkt uit de rede van
de koningin, terwijl haast zal
worden gemaakt met de invoe
ring van kabeltelevisie, iets dat
eveneens door het particuliere
bedrijfsleven zal moeten worden
mogelijk gemaakt.
Interessanter, aldus politieke
waarnemers, was wat er niet in
de rede te horen was. Er was bij
voorbeeld geen woord gewijd
aan de sedert lang door de Britse
regering toegezegde wetgeving
die de macht van de vakbonden
moet beknotten.
Het was in de rede toch al opval
lend dat er naar verhouding wei-
wetten worden voor
gesteld, en dat uitgesproken con
troversiële wetsvoorstellen bo
vendien vermeden zyn. Dat wyst
er op, dat de Britse regering snel
schone handen wil hebben om
daarna alle energie te kunnen
wijden aan de algemene verkie
zingen.
De regering-Thatcher heeft for
meel het recht om tot mei 1984 te
blijven zitten, maar de geruchten
dat al in de herfst van komend
jaar naar algemene verkiezingen
wordt gestreefd, worden steeds
sterker. De inhoud van de rede
van de koningin bevestigt dit
beeld alleen nog maar
De rede bevestigt verder, dat de
conservatieve regering geenszins
van plan is van de huidige harde
economische lyn af te wyken
'De regering is zich bewust van
dc bezorgdheid en het verdriet
die de werkloosheid met zich
meebrengt', zo las de koningin
voor. Maar tegelykertyd is de re
gering niet bereid wyzigingen
aan te brengen in haar monetaire
en fiscale politiek, zo ging de re
de verder.
Premier Margaret Thatcher en oppositieleider Michael Foot wandelden
guteren samen het Hogerhuis uit. uaar de Britse koningin de troonrede
had uitgesproken
