-c
Exposities illustreren
veranderingen sieraden
'Fierf
traag
op gang
c
3
c
J
Kunst
te
kijk
WOENSDAG 27 OKTOBER 1982
Kunst
DEN HAAG De tijd van sieraden alleen mooi konden
zijn als ze van goud of zilver of een ander kostbaar metaal
waren, is wel voorgoed voorbij. Nog steeds spelen edele
metalen een grote rol. Maar de meeste nieuwe ideeën
vinden toch hun vorm in kunststoffen en allerlei andere
materialen.
Om misverstanden te voorkomen:
het gaat hier niet over sieraden
van de gemiddelde juwelier of
het doorsnee warenhuis, vaak
machinaal en op grote schaal
vervaardigde produkten. Het
gaat over het werk van edelsme
den-sieraadontwerpers, kunste
naars die hun werk als enkel
stuk of in kleine series vervaardi
gen.
[Dit najaar biedt ruime mogelijkhe
den van hun activiteiten kennis
te nemen. Er is een plotselinge
hausse in tentoonstellingen, ma
nifestaties en radio- en tv-uitzen-
dingen over moderne sieraden.
In het Stedelijk Museum in Am
sterdam loopt sinds half oktober
een tentoonstelling van werk van
leden van de Vereniging van
Edelsmeden en Sieraadontwer
pers (VES). Van 5 november tot
en met 19 december kan men in
hetzelfde museum de tentoon
stelling "visies op sieraden" zien
AMSTERDAM Erica Terpstra (rechts) bedankt Cristina Deutekom
voor de symbolische cheque die zij als ambassadrice van "Terre des Hom
mes" in ontvangst mocht nemen. Een gedeelte van de opbrengst van de
dubbel-LP die ter gelegenheid van het 20-jarig zangeres-jubileum van
Cristina Deutekom is uitgebracht komt aan Terre des Hommes ten goede.
Cristina kreeg zelf het eerste exemplaar met opnamen van haar concert
Iop 14 juni van collega Marco Bakker.
met Nederlands en buitenlands
werk uit de periode 1965-1982,
het tijdvak dat een kleine revolu
tie op sieraadgebied te zien heeft
gegeven. Een tentoonstelling
met werk van ontwerpster Ma
rion Herbst reist door het land en
is nu te zien in het Rotterdams
museum Boymans- Van Beunin-
gen. Ook Openbaar Kunstbezit
besteeds aandacht aan het on
derwerp en heeft ondermeer een
kunstschrift aan het onderwerp
gewijd.
Vanwaar die plotselinge belang
stelling? Paul Deirez, eigenaar
van de sieradengalerie RA in
Amsterdam en sinds jaar en dag
de grote promotor van het eigen
tijdse, liefst experimentele sie
raad, heeft er geen sluitende ver
klaring voor. Misschien dat het
werk van jaren nu vruchten be
gint af te werpen. Overigens zou
het verkeerd zijn te veronderstel
len dat plotseling massa's men
sen zich tooien met objecten met
minder voor de hand liggende
vormen. De kring van kopers op
dit terrein blijft beperkt, aldus
Derrez, en kopers zijn ook niet
altijd dragers.
Concessies
Dat de groep belangstellenden
naar verhouding klein blijft, is
begrijpelijk. Bij de juwelier
speelt de verkoopbaarheid een
grote rol en dat leidt vaak tot tra
ditionele en risicoloze ontwer
pen die zoveel mogelijk mensen
moeten aansDreken. De wereld
van de kunstenaar-sieraadont
werper is anders. Derrez. zelf
sieraadontwerper: "daar worden
weinig concessies gedaan, veel
sieraden worden compromisloos
gemaakt. Van de toeschouwer of
drager vergt dit enig inzicht in
vormgeving om zo'n ontwerp te
kunnen accepteren".
In de vormgeving van sieraden
ontstond aan het eind van de ja
ren zestig een breuk. De nadruk
kwam sterk op de vormgeving
en functie te liggen. De vrijheid
die de kunstenaars op dit punt
voor zich opeisten, maakte het
noodzakelijk naar andere mate
rialen om te zien, zoals roestvrij
staal, aluminium en kunststof
fen.
Veel meer dan in andere Westeuro-
pese landen verliep deze ontwik
keling in Nederland rigoureus-
Het sieraad werd ontdaan van
opsmuk. Een koele strakke
vormgeving met soms minimale
ingrepen leidde tot heldere, zo
eenvoudig mogelijke, ontwer
pen. De grote namen uit die pe
riode zijn Gijs Bakker en Emmy
van Leersum, Nicolaas van Beek
en de in 1977 overleden Francoi-
se van den Bosch. De constructie
of de sluiting van het sieraad
hoefden niet langer verborgen te
blijven. Zij werden vaak het uit
gangspunt voor de vormgeving.
Omwenteling
Een omwenteling als deze heeft
sindsdien niet meer plaatsgehad.
Wel zijn veel ontwerpers hun ei
gen weg gegaan, waardoor een
breed scale is ontstaan van siera
den en draagbare objecten van
weerbarstige, al of niet edele me
talen tot zacht of "warm" mate
riaal zoals plastics, hout en tex
tiel, van intellectuele vernuftige
koele sieraden tot kleurige siera
den met een gevoelsmatige
aanpak. Derrez constateert de
laatste jaren een verschuiving
ten gunste van de laatste catego
rie. De genoemde tentoonstellin
gen illustreren dat.
Op dit moment is geen enkele ma
teriaal meer veilig voor de expe
rimenterende ontwerper, of dat
nu zilver of goud, staaldraad of
garen, een bamboestokje of pvc,
porselein of een lapje zijde, rub
ber of papier mache.
Een voorbeeld
Wolf
modem sieraad. Dit draagobject i
AMSTERDAM (GPD) Een totaal
vereenzaamde Fien de la Mar
maakte op 25 apnl 1965 een eind
aan haar leven Gevraagd naar
het waarom van haar wanhoops
daad gaf zij op haar sterfbed m
een Amsterdams ziekenhuis een
kort maar veelomvattend ant
woord: „Om alles' Met die dra
matische woorden begint en ein
digt de musical „Fien" die gister
avond in theater Carré de eerste
voorstelling beleefde Het stre
ven was een stukje vervlogen
theatersfeer terug te roepen en
inzicht te verschaffen over de
wijze waarop de legendarische
actrice Fien do la Mar inhoud
pleegde te geven aan haar gnlli
ge carrière
Voor wie wat meer aarrde weet wil
komen over hoe Fien de la Mar
zich destijds door theater en pn-
véleven bewoog is een bezoek
aan deze produktie zeker een lo
nende affaire, ook al is het in het
begin van deze drie uur durende
gebeurtenis wel even flink door
bijten geblazi-n. Het spel komt
traag op gang en draagt hier en
daar zelfs sporen van saaiheid
met zich mee. Pas halverwege
lijkt Jaspenna de Jong goed
warmgedraaid. Zy zet Fien de la
Mar haarscherp neer en is op
haar best m de steeds terugke
rende scènes waann zij in haar
eentje telefonerend uiting geeft
aan de grote eenzaamheid waar
aan Fien de la Mar gedurende de
laatste jaren van haar leven heeft
geleden. Jaspenna de Jong blijft
ook in de ovenge onderdelen on
betwist als de grote vedette over
eind.
Stillevens
Lia Hoek exposeert haar bloemstil-
levens en landschappen uit Ne
derland. Noorwegen, Oostenrijk,
Joegoslavië en de Franse kust in
verpleegtehuis 'Leythenrode',
Hoogmadeseweg 55 in Leider
dorp. Deze expositie is dagelijks
van tien tot acht uur te bezichti
gen. vanaf 29 oktober tot en met
7 december.
Beeldhouwwerk
Frans van der Veld laat zijn sculp
turen en reliéfs zien in 't Atelier
in Lisse. Naast dit grote werk
zijn er ook tekeningen en schil
derijen te zien van Giel Lange-
veld. Deze schilder is in de bol
lenstreek geen onbekende: hij
exposeert regelmatig. Het afgelo
pen jaar he^t hij gewerkt aan
een serie olieverfschilderijen in
de fijnschildertechniek.
't Atelier is gelegen aan de Heere-
weg 309 (ingang Vuursteeglaan)
in Lisse. en is dagelijks geopend
van tien tot vijf uur. Op donder
dagavond is de expositie ook van
zeven tot negen uur te bezichti
gen.
Dierenwerk
In het gorillahuis van Dierenpark
Wassenaar is nog tot 16 novem
ber de tentoonstelling 'potlood
safari', kunstenaars kijken naar
dieren, te zien De tentoonstel
ling bestaat uit 110 werken van
60 inzend(st)ers. Het gaat om
werk van amateurs en beroeps
kunstenaars
Tekeningen
Van 1 november tot en met 15 de
cember laat Geert Baas zijn teke
ningen zien in de LAK-foyer aan
het Levendaal 150 in Leiden. Ge
durende deze periode hangen
zijn schilderijen in het Acade
miegebouw aan het Rapenburg
73 in Leiden.
Collages
Marry Ho vig exposeert collages en
tekeningen in Galerie Denise
Stephan, Bakkersteeg 18 in Lei
den. De tentoonstelling duurt tot
en met 21 november, en is ge
opend op vrijdag-, zaterdag- en
zondagmiddag van half twee tot
half zes
Bioscopen
Lcidse bioscmpen
LUXOR (121239): "The road warrior",
da. 1430, 19.' en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30, 19.00 en 21.15 uur. 16 jr.
UDO 1 (124130): "Van de koele meren
des doods", da. 14.30,19.00 en 21.00 uur.
2o. ook 16.45 uur. 16 jr.
LIDO 2: "Time is on our side", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16 45 uur. al.
L>IDO 3: "Veel liefs uit Moskou", da.
19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "The Aristocats", da.
14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 4: "Rocky 3". da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
STUDIO: (124130): "Porky's pikante
pretpark", da. 14.00, 19.00 en 21.15 uur,
Zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
TRIANON (123875). "Young doctors in
love", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr
REX (125414): "Eiland der wellust", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Her name was Li-
pa". vr. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
tEURO 1 en 2: "The road warrior", da.
33.30, 18.45 en 21.15 uur, za. 13.30, 18.30
én 21.00 uur, zo. 13.30, 16.00, 18.30 en
21.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee Euro 1: "Oom Ferdi
nand en de toverdrank", do. t/m woe.
33.30 uur.
Nachtvoorstelling EURO 1: "The road
Warrior", za. 24.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling EURO 2: "Satijn-
izachte lusten", za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "Porky's pikante pretpark",
da. 13.30, 18.45 en 21.15 uur, zo. 13.45,
16.15, 18.45 en 21.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "The Wall", da. 13.30, 18.45 e
21.15 uur, zo. 16.15,18.45 en 21.15 uur, 1
jr.. za. ook 24.00 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Stripes", do. 15.45 en
19.00 uur, vr. en za. 15.45 en 19.30 uur.
zo. 18.15. woe. 16.00 uur. al.
"On golden pond", do. 21.00 uur, vr. en
za. 21.30 uur, zo. 15.45 uur. woe 20.30
uur. di. 14 30 uur. al
Kindermatinee: "Pinocchio", do t/m zo.
woe 20.30 uur, di 14.30 uur.
"Die Blechtrommel, di 21.00 uur.
Bioscopen Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075, b.g.g.
14664).
CITY 1: "Pursuit" da. 14.45, ma. t/m do.
20.00 uur. vr. za. en zo. 18.45 en 21.15
uur, al.
CnV 2: "Knock out cop", zelfde tijden
als City 1, 16 jr.
CITY 3: "Alien 2". zelfde tijden als City
1. 12 jr.
CITY 4: "Sex in de klas", do. 14.45 en
20.00 uur. vr. 14.45,18.45 en 21.15 uur, 16
jr
CITY 4: "Hair", zo. 14.45, 18.45 en 21.15
uur, za 18.45 en 21.15 uur, ma. en di.
14 45 en 20.00 uur. wo. 20.00 uur, al. Kin
dermatinee: "Heksen en bezemstelen",
za. en woe. 14.30 uur.
Scheepvaart
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Exposities
Kunstcentrum Lange Voort - Lange
Voortplein 1, Oegstgeest. tot 24/10. ten
toonstelling van werk van recent afge
studeerden van de Koninklijke Acade
mie van Beeldende Kunsten, di t/m vr
van 13.30-17.30 uur, vr van 19-21 uur en
za van 12-17 uur.
Gemeentearchief Boisotkade 2a,
"Leiden in koper gesneden", kopergra
vures en etsen, t/m 6 november, maan
dag t/m vrijdag 9-17 uur, donderdag
9.30-21.30 uur, zaterdag 10-12 uur.
Stadhuis - t/m 19 december, foto-im
pressie van het popfestival gehouden in
het Van der Werffpark, van de groep Re
flex '82, maandag t/m vrijdag van 9-17
Leiderdorp Muzenhof, tot 27/10, Cora
van Veen en Marianne Geertsma aqua
rellen, ma. t/m vr. van 9-18 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde - ten
toonstelling van Japanse prentkunst,
LAK-foyer, Levendaal 150iii, t/m 29/10,
Wim Lamboo, politieke foto-collages,
politieke, performance; Academiege
bouw, Rapenburg 73, abstracte schilde
rijen, ma. t/m vr. 10-17 uur.
De Lakenhal: 'Under the arches', tien
kunstenaars uit Oxford, di. t/m za. 10-17
u; zo. en feestdagen 13-17 u., t/m 24 okt.
Waaggebouw - t/m 31 10. beeldenten
toonstelling 'Triënnale', ma tJir) zo van
10-17 uur, do ook van 17-21 uur.
Jacques van Bellen - Lange Voort,
Oegstgeest, t/m 20'H, expositie Batik -
Paintings va
za van 8-18 i
Ars Studio - Pieterskerkgracht 9. tot 6/
11. werken van Fer Hakkaart, Peter
Cox. Popco Bakkers, ma t/m do 19-21
ir, di t
i do 9.30-12 u
Galerie De Oude Rijn - Stille Mare 4,
tot 10/11 expositie Anja Duyvesteyn,
olieverfschilderijen en aquarellen, di V
m za 10-19 uur, do 10-21 uur, zo 11-18
uur, ma 12-18 uur.
Fenix Galerie - Botermarkt 26, tot 3/11,
G. Sinvani, di t/m zo 10-18 uur.
Alphen Galerie de Leeuw, Toussaint-
straat 25, t/m 23/10, expositie Philippine
Heering, woe t/m za 11-16 uur, vr 11-21
Leiderdorp gemeentehuis, t/m 24/11,
weefkleden van A.E. Sassen-van Wer-
meskerken, Hanneke Schuitema kera
mische plastieken, ma t/m vr van 9-17
uur, do van 19-21 uur.
Galerie Denis Stephan - Bakkersteeg
18-20, t/m 21/11, expositie Marry Hövig,
collages en tekeningen, vr, za, zo van
13.30-17.30 uur.
Ziekenhuizen
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16 00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage-
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
J - de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20.30 uur
Bezoekuren St. Eusabeth-Ziekenhuis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd: dage
lijks van 11 15-12.00 uur, van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling dagelyks van 15.00-
18 30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage-
Ujks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Intensieve verpleging dagelijks van
14 00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur
Academisch ziekenhuis
Tel 269111
/oor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19.00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
14.30-14.45 uur en van 18.30-18 45 uur.
iFfcNCfc ÉVgM
-igeg CKT egxoMgN MIPPTN
IN ÊgN rteR&gNlXNer"-!
NU w ce KuSPe- Hgpfr,
Serf ui) PooieuoPgNP
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.0C
Bezoektijden kinderafdelingen
Elke dag 14.15-15.00 uur en 18 30-19 00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kaïf er een afwykende tyd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
vonds 18.30-19 30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking 's ochtends
11.00-11 30 uur Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling 's avonds
19.30-20 30 uur Kinderafdeling 's mid
dags 14 30-15.30 uur. 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld by het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000)
En 2oals gewconlylt zyn ne nunrner)
Vtihtnnrierrl fin FPn'
J Ja. ook 'n visser.
En de domkop vaart j
l maar verder naar
PICOLAT
PULP Zuid
b- «-rr-ngcrecht
und kalft en
Voor di
heb*
fijngehakt' peterselie
en knoflook naar tmaak
ter grootte van een «al
vocht Roer er 3
bloem door, laat dit
eetlepel tomatenpuree.
Blyf daarbij roeren bo
bindt Voeg
e* ragfijn getmpper
groene oly<
twee ragfyi
de plakje,
lee, ballen 20 r
Oud.lieuins
27 Oktober 1982.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Dezer dagen is te 's Hertogen
bosch een huwelijk voltrokken
tusschen een 18-jarig jonkman
en eene 36-jarige weduwe, die
haar tweeden echtvriend zes
kinderen uit haar eerste huwe
lijk als bruidsgeschenk mee
bracht. Het zeldzame geval doet
zich nu voor, dat 'stief-)vader
en (stief-)zoon zich beiden in Ja
nuari zullen hebben aan te ge
iten voor de nationale miltrie.
Meisjes die veel van dansen
houden om het dansen zelf. on
verschillig met wien, als zij
maar kunnen walsen, moeten
wel zeer blijde zijn met de vol
gende uitvinding De "onberi
spelijke walser' is een samen
stel van dunne houten lateen,
omstreeks vijf voet lang. dat
min of meer overeenkomst heeft
met het raam van een ouder-
toetschen vlieger Bovenop ts
een kussentje als rustpunt voor
de hand der jonge dame en om
streeks het midden is een door
scharnieren beweeg ba re arm,
die om hel middel van de jonge
dame geslagen kan worden en
in die houding met een duim
schroef kan worden vastgezet
Er zijn aan dat toestel twee uoe-
ten met rolletjes, die hun i>er-
eenigingspunl tn hetzelfde
scharnier hebben, zoodat het »n
elke richting kan draaien De
geheele dansmachine weegt
maar vijf pond en ts zoo ge
maakt, dat zij dichtgeslagen
kan worden, zoodat eene dame
haar danser in de hand kan
meedragen'
Vijftig jaar geleden
Tc Oostermeer (Frietlandu
plotseling een 78-jarige vrouw
overieaen die als arm bekend
stond en steun genoot t an de
diaconie Na haar overlijden
bleek zij toch nog een aardig
spaarduitje te bezitten Op ver
schillende plaatsen in d>- wo
ning vond men zooveel klein
geld. dat men een grooten em
mer noodig had om een groote
hoeveelheid centen, oude stui
vertjes. oude guldens enz naar
het politiebureau te brengen
Ook vond men een sigarenkistje
met oude-guldensbriefje:die
thans waardeUx>.\ zijn Ver
scheidene bankbiljetten pan
tien gulden lagen tusschen een
paar kleeden op tafel
