"Bloedbad niet voorzien"
Communisten in
Italië oneens
over nieuwe
C
Britse regering zwijgzaam over schandaal
Schmidt niet beschikbaar
voor bondskanselierschap
Frans voorstel
voor misdaadhof
ketst af in EG
Sharon voor onderzoekscommissie:
Reagan op
reis naar
Z.-Amerika
Gaddafi in
China voor
verzoening
DINSDAG 26 OKTOBER 1982
BONN (DPA) De Westduitse
oud-bondskanselier Helmut
Schmidt wil, naar het zich laat
aanzien, niet meer dingen naar
de macht. Enkele weken na de
val van zijn liberaal-sociaalde
mocratische regering werd giste
ren in Bonn vernomen dat de 63-
jarige politicus zich bij de voor
genomen verkiezingen op 6
maart 1983 niet namens de SPD
kandidaat stelt voor het kanse
lierschap.
In de Westduitse hoofdstad werd
vooral zijn gezondheidstoestand
genoemd als reden voor zijn wei
gering zich kandidaat te stellen.
De jarenlange beslommeringen
van een "volbloedpoliticus", 16-
urige werkdagen en zijn voortdu
rende betrokkenheid bij zowel
de binnenlandse als de buiten
landse politiek hebben hun tol
geëist. Schmidt heeft een hart
kwaal en leeft al een jaar met een
pacemaker.
Buitenland
Schmidt, vaak getypeerd als brug
genbouwer tussen Oost en West,
is van 16 mei 1974 tot 1 oktober
1982 kanselier van de Bondsre
publiek geweest. Hij moest aftre
den omdat de liberale FDP haar
coalitie met de sociaaldemocra
ten beëindigde en een alliantie
met de christendemocratische
CDU/CSU aanging.
De afgelopen weken heeft de SPD
er bij Schmidt op aangedrongen
weer naar het kanselierschap
mee te gaan dingen hoewel hij
niet geldt als geschikste man
voor een coalitie met de pacifisti
sche milieupartij "die Grünen".
Het heeft er veel van weg dat de
sociaaldemocraten die party no
dig hebben om aan de macht te
kunnen komen. Terwijl SPD-lei-
der Willy Brandt naar "die Grü
nen" lonkt, staat Schmidt be
kend als een conservatiever poli
ticus met huiver voor deze partij.
Uit enquêtes blijkt dat Helmut
Schmidt bij de Westduitsers ver
reweg de geliefdste politicus is.
Gefluisterd wordt dat bij Schmidts
beslissing zich niet kandidaat te
stellen ook de invloed van zijn
vrouw Hannelore een rol heeft
gespeeld.
In politieke kringen wordt de
vraag gesteld wie nu voor de
SPD naar het kanseliersambt
gaat streven. Twee namen wor
den genoemd, die van Hans-Jo-
chen Vogel (56) en Johannes Rau
(51). Vogel, een man van het so
ciaaldemocratische midden, is
nu leider van de SPD-oppositie
in West-Berlijn. Het is hem in die
stad gelukt tot samenwerking
met "die Grünen" te komen. Rau
is minister-president van de
grootste deelstaat Noordrijn-
Westfalen. Hij behoort net als
Schmidt tot de conservatieve
vleugel van de SPD, maar hem
wordt grote genegenheid voor de
milieupartij toegedicht.
JERUZALEM - De Israëlische minister van defensie Sha
ron heeft voor de commissie van onderzoek die het
bloedbad in de vluchtelingenkampen in Beiroet onder
zoekt, onthuld dat hij op de tweede avond van de gebeur
tenissen in de kampen Sabra en Shatilla op de hoogte is
gesteld door opperbevelhebber Eitan, maar dat er daarna
nog acht uur is verlopen voordat de falangisten van de
Israëli's orders kregen de kampen te verlaten.
Sharon werd gisteren drie uur lang
gehoord door de commissie, die
bestaat uit twee rechters van het
hooggerechtshof en een reserve-
generaal. 's Middags werd Sha
ron nog verder gehoord achter
gesloten deuren.
De commissie is vorige week met
zijn werk begonnen en heeft tot
dusver hoge officieren gehoord,
ónder anderen opperbevelheb
ber generaal Eitan, het hoofd van
de Mossad (de geheime dienst)
en ook diens voorganger gene
raal Hofi. Verwacht wordt dat de
commissie enige maanden nodig
zal hebben om zijn werk te vol
tooien. Algemeen wordt aange
nomen dat het lot van de rege-
door
Jaap van Wesel
ring-Begin afhangt van i
clusies in het rapport
de
Het bloedbad in de kampen Sabra
en Shatilla begon op donderdag
avond 16 september. Op die dag
had de Israëlische regering de fa
langisten toestemming gegeven
de kampen binnen te gaan, ten
einde ze te „zuiveren van terro
risten". Aan Sharon werd de
vraag gesteld of niemand aan de
mogelijkheid van een bloedbad
gedacht had. Een minister had
inderdaad een dergelijke vraag
gesteld, vice-premier David Le
vi, maar het was bij een losse
vraag gebleven. In strijd met eer
dere berichten dat van de kant
van de veiligheidsdienst gewaar
schuwd was tegen het inschake
len van de falangisten, verzeker
de Sharon de commissie dat nie
mand aan de mogelijkheid van
WASHINGTON (Reuter/AFP) -
De Amerikaanse president Rea
gan zal eind november of begin
december een bezoek brengen
aan Brazilië en een aantal andere
Latijns-Amerikaanse landen.
Nog niet bekend is welke andere
landen Reagan zal aandoen om
dat de plannen nog niet rond
zijn. Een bezoek aan Brazilië
staat echter vast, aldus functio
narissen. Reagan zal worden ver
gezeld door zijn minister van
buitenlandse zaken Shultz. Niet
uitgesloten is volgens de zegslie
den dat ook Mexico op het pro
gramma zal staan waar de geko
zen president Miguel de la Ma
drid op 1 december wordt beë
digd. Reagan en De la Madrid
hebben elkaar begin deze maand
voor het eerst ontmoet op de
grens tussen beide landen.
Reagan wil met zijn rondreis de be
trekkingen met Latijns-Amerika
opvijzelen die onder druk zijn
komen te staan tijdens de oorlog
tussen Engeland'en Argentinië
om de Falkland-eilanden. De eer
ste Latijns-Amerikaanse landen
keerden zich tegen de Ameri
kaanse steun van Londen.
De spanningen tussen Washington
en Brasilia ten tijde van presi
dent Carter zijn weliswaar ver
minderd met de komst van Rea
gan, maar nog niet geheel ver-
dwêhen en tijdens de Falkland-
crisis weer aangescherpt. Rea
gan heeft Carters harde opstel
ling op het gebied van de men
senrechten en de druk op Brazi
lië kernbrandstof te kopen over
eenkomstig de internationale be
palingen tegen de verspreiding
van kernwapens verzacht. De
huidige problemen met Brazilië
houden onder meer klachten in
over de export van gesubsi
dieerd Braziliaans staal en kleine
vliegtuigen naar de Verenigde
Staten.
i dergelijk bloedbad gedacht
"Overdreven"
De volgende avond - vrijdag om
negen uur - werd Sharon door
generaal Eitan gebeld. Eitan
deelde Sharon mee dat de falan
gisten bij hun „zuiveringsactie
hadden overdreven". Wat daar
gebeurd was „ging te buiten wat
verwacht kon worden", aldus ci
teerde eerder Sharon generaal
Eitan. In elk geval: de actie was
gestaakt, en de falangisten moes
ten voor vijf uur 's morgens de
kampen verlaten. „Waarom zo
laat pas?", vroeg rechter Barak.
„Omdat er in de kampen gevoch
ten werd en de falangsiten niet
over moderne communicatie
middelen beschikken. Het was
dus niet mogelijk ze er sneller uit
te krijgen", zei Sharon.
De formuleringen van Sharon
wekken duidelijk de indruk dat
hij dc verantwoordelijkheid op
de opperbevelhebber wil schui
ven, een indruk die al eerder
werd gevestigd.
Had nou echt niemand aan de mo
gelijkheid van een bloedbad ge
dacht, wilden de rechters van
Sharon weten. Het lag toch voor
de hand dat ér wraakgevoelens
waren na de moord op de geko
zen president Beshir Gemayel
twee dagen tevoren. En het was
niet de eerste keer dat Palestij-
nen en falangisten elkaar af
slachtten. Sharon antwoorrdde
dat er natuurlijk wel in het alge
meen aan wraak en bloedvergie
ten was gedacht, maar niet speci
fiek tegen de Palestijnen. De eer
dere stadia van de oorlog hadden
daar ook geen aanleiding toe ge
geven. Weliswaar erkende Sha
ron dat er een grote vijandigheid
was van de kant van de falangis
ten tegenover de Palestijnen,
maar aan een dergelijk bloedbad
had niemand gedacht.
De commissie maakt een bijzonder
zakelijke en serieuze indruk. Tel
kens als Sharon ontwijkende
antwoorden wilde geven, werd
de vraag herhaald totdat er een
antwoord kwam. Zo vertelde
Sharon na veel aandringen dat
de politieke beslissing om de fa
langisten bij de oorlog in te scha
kelen al op 15 juni was genomen,
in het beginstadium van de oor
log dus, en dat de acties in de
vluchtelingenkampen een uit
voering waren van die regerings
beslissing.
De commissie zal de komende we
ken ook andere ministers verho
ren, waarschijnlijk ook premier
Begin, die trouwens volgens
Sharon niet direct van het bloed
bad op de hoogte werd gesteld.
De leden van de commissie heb
ben een beroep gedaan op een ie
der, waar ook ter wereld, die over
relevant materiaal beschikt, zich
tot hen te wenden. Binnen het le
ger zijn speciale kantoren ge
opend voor militairen van lagere
rangen om verklaringen af te leg
gen. Verwacht wordt dat pas te
gen het einde van dit jaar het on
derzoek voltooid zal zijn.
r zijn echtgenote bij het verlaten i
PEKING (REUTER/AFP/
DPA) - De Libische leider,
kolonel Gaddafi, is gisteren
voor zijn eerste officiële be
zoek aan China in Peking
aangekomen.
De komst van Gaddafi moet de
verzoening aan tussen Libië
en China benadrukken. Nog
nauwelijks een jaar geleden
vielen Chinese kranten de Li
bische leider heftig aan als
"fanatieke moslim", bezeten
van het idee de Afrikaanse en
Arabische landen tegen elke
prijs te verenigen.
De crisis in het Midden-Oosten
zal zeker onderwerp van ge
sprek zijn tussen de Chinese
en Libische leiders. Voorts
zullen vermoedelijk de sa
menwerking met landen in
de Derde Wereld ter sprake
komen en het Libische voor
stel het vetorecht van de vijf
permanente leden van de
Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties af te schaffen.
Sinds Gaddafi in 1969 het be
wind van koning Idris omver
wierp, zijn de banden met
Moskou altijd nauw geweest.
Maar sommige diplomaten in
Peking menen dat er de laat
ste tijd tekenen zijn van span
ningen tussen de Sowjet-
Unie en Libië, en dat China
daarvan wil profiteren.
LUXEMBURG (GPD) - De Franse plannen voor een speciaal Europees
gerechtshof tegen terrorisme en georganiseerde misdaad zijn gisteren
door een aantal Europese ministers van justitie de grond in geboord.
De Franse minister Badinter had op de vergadering van de ministers van
justitie van de Europese Gemeenschap in Luxemburg met veel verve
de noodzaak van een nieuwe Europese aanpak van de internationale
criminaliteit en het terrorisme bepleit en daar zelfs een ontwerp-con-
ventie voor op tafel gelegd. Hij trok deze voorstellen echter snel weer in
nadat Nederland, Groot-Brittannië, Italië en België zware kritiek had
den uitgeoefend.
Het Franse initiatief werd voornamelijk gezien als een poging van presi
dent Mitterrand om de problemen van Parijs met het terrorisme naar
het Europese niveau af te schuiven. Mitterrand heeft namelijk in de
verkiezingstijd beloofd de ruime asielmogelijkheden in Frankrijk voor
politieke vluchtelingen te zullen handhaven. Die belofte komt de laat
ste tijd zwaar onder druk na een reeks terroristische aanslagen in
Frankrijk en na de arrestatie van twee leden van de Italiaanse Rode
Brigade. Frankrijk zou nu mogelijkheden tot uitlevering of berechting
van dit soort politieke criminelen willen uitbreiden, maar daarmee
komt Mitterrand in conflict met zijn eerdere verkiezingsbeloften. Via
een Europees hof voor terrorisme zou dat probleem kunnen worden
opgelost.
De Europese partners voelden er mets voor aan dit frrianse opzetje mee te
werken. „Wij zijn het met de Fransen eens dat er internationale samen
werking nodig is voor de bestrijding van het terrorisme, maar de be
staande instrumenten zijn daarvoor toereikend", zei de Nederlandse
minister van justitie, mr. J. de Ruiter. Anders dan zijn Franse collega
meent De Ruiter dat de nationale rechters best in staat zijn internatio
naal gecompliceerde zaken tegen terroristen te behandelen.
LONDEN - De Britse regering wil
voorlopig nog niets zeggen over
een lek in Britse geheime-dienst-
kringen, waardoor uiterst gehei
me informatie, in de loop van ve
le jaren verzameld door de Britse
en Amerikaanse inlichtingen
diensten, aan de Sowjet-Unie
zou zijn doorgespeeld.
Berichten hierover verschenen dit
weekeinde in Amerikaanse kran
ten. In de New York Times werd
in dat verband een bron geci
teerd die sprak over „de meest
schadelijke Sowjet-penetratie
van de westerse geheime dien
sten sinds de Tweede Wereldoor
log".
Government Intelligence Head
quarters in Cheltenham, het
grootste afluistercentrum ter we
reld, dat zowel door de Britten
als door de Amerikaanse gehei
me dienst wordt gebruikt. Deze
medewerker, Geoffrey Prime,
Door
Henk Dam
De Britse premier mevrouw That
cher wilde direct na deze arresta
tie niet veel kwijt over de activi
teiten van Prime, maar zei alleen
dat Prime in 1977 het afluister
centrum had verlaten, dat hij in
zijn eentje had geopereerd, en
dat hij geen bijzonder hoge post
daar had ingenomen. Zo sugge
reerde ze dat het niet om een bui
tengewoon ernstige zaak zou
gaan.
Naar de onthullingen in Ameri
kaanse bladen duidelijk maken,
gaat het wel degelijk om een zeer
ernstig te nemen spionage-zaak.
Prime zou aan de Russen hebben
verteld tot welke van hun infor
matiekanalen de westerse gehei
me diensten toegang hebben. Hij
zou ook de locatie van alle Britse
en Amerikaanse nucleaire kop
pen hebben doorgegeven.
Amerikaanse regeringsfunctiona
rissen zyn naar verluidt woe
dend geworden over de weige
ring van de Britten om zelfs maar
een voorlopig rapport over de
schade van deze spionagezaak
door te geven. Dat verklaart
waarom zo uitgebreid naar de
Amerikaanse kranten is 'gelekt'.
Auditeur-generaal Michael Havers
zei gisteren in het Lagerhuis
geen commentaar te willen ge
ven zolang de zaak tegen Prime
nog onder de rechter is. Prime
moet op 29 november terecht
staan. Mevrouw Thatcher zal
over enkele dagen schriftelijk
antwoord geven op vragen die
haar over het spionageschandaal
zyn gesteld door Labour-parle-
mentariër Ted Leadbitter.
De Italiaanse communistische
partij PCI heeft de vertegen
woordiger van het Kremlin
voor de betrekkingen met de
buitenlandse communisti
sche partijen, Wladimir
Zagladin, tijdens diens be
zoek aan Italië een onaange
name verrassing bereid. Juist
voor zijn ontmoeting met
partijleider Enrico Berlin-
guer maakte de partykrant
„l'Unita" gisteren in een
klein berichtje het royement
bekend van Roberto Napo-
leone, een van de trouwste
aanhangers van het „gereali
seerde socialisme" in Oost-
Europa.
Napoleone, die in het koude-
oorlogsjaar 1949 lid werd van
de PCI, startte vorig jaar, na
Berlinguers veroordeling van
de Sowjet-druk op Polen, de
uitgave van een maandblad
„Interstampa", grotendeels
gewijd aan de vertaling van
Oosteuropese propagandage
schriften
Zijn uitstoting uit de partij
heeft officieel absoluut niets
van doen met de uitgave van
zijn dissidente blaadje. De re
den van het royement is. vol
gens de „Unita", het feit dat
Napoleone „een perscampag
ne tegen de party heeft ont-
kentend, waardoor de ver
trouwensband wordt verbro
ken die hoort bij het lidmaat
schap van onze organisatie".
Wat had Napoleone namelijk
gedaan? In een interview aan
het 'bourgeois' (d.w.z. niet-
communistische) dagblad „II
Messaggero" had hy losgela
ten te beschikken over het
dagboek van de intussen
overleden kameraad Paolo
Robotti, zwager van „partij-
heilige" Palmiro Togliatti.
Hieruit blijkt, dat in de jaren
'30 minstens een honderdtal
door
Hein ten Kortenaar
Italiaanse communisten in
Russische concentratiekam
pen was gefolterd en ver
moord, met medeweten of
zelfs in opdracht van de toen
malige PCI-leiding. Een affai
re, die veertig jaar geleden al
door Ignazio Silone aan de
kaak was gesteld, en die Na
poleone overigens nu nog
niet eens wenst te publice
ren, omdat het naar zijn zeg
gen „op dit delicate ogenblik
afbreuk zou kunnen doen
aan het beeld van de Sowjet-
Unie". Maar intussen had de
'bourgeois-pers' zich wel
meester gemaakt van zijn
verkapte dreigement, en
daarmee de „perscampagne"
ontketend, die hem noodlot
tig werd.
Op zich is de uitstoting van Na
poleone geen schokkend feit,
maar het is wel een teken van
de innerlijke verdeeldheid
van de PCI, en van de angst
die de partijleiding koestert
voor degenen die door dik en
dun de band met de Sowjet-
partij blijven verdedigen
Berlinguers grote probleem
is, dat hij zyn aanval op de
Sowjet-politiek uit naam van
de democratie moet verdedi
gen met weinig democrati
sche middelen als uitstoting
uit de partij. Berlinguers ont
moeting met Zagladin stond,
zo heette het, in het teken van
de „vriendschappelijke en
openhartige dialoog", waar
bij „diepgaande verschillen
van mening" niet uit de weg
werden gegaan
In de bakermat van de euro-
communistische stroming,
dc Italiaanse communisti
sche partij, beginnen zich de
laatste tijd toch als steeds
meer scheuren te vertonen.
Op de jongste bijeenkomst van
het centraal comité moest
partijleider Enrico Berlin-
guer het zich laten welgeval
len dat hij openlijk werd aan
gevallen door een dissidente
Armando Cossutta.
„De party is verdeeld", zei Ber
linguers grote tegenstander,
„over de internationale kwes
ties en andere belangryke
punten van het politiek pro
gramma". De meningsver
schillen bestaan naar zyn me
ning ook binnen de partylei-
ding en zijn „oorzaak van
ernstige verwarring" De na
righeid is dat de party deze
meningsverschillen onder
drukt, of er althans geen re
kening mee houdt: „Zelden
wordt er openlyk over ge
sproken en gewoonlyk wor
den ze onttrokken aan een
eerlyk debat en aan een waar-
lyk democratische opiniepei
ling".
Het aardige van Cossutta's op
positie is nu juist dat hij als
vertegenwoordiger van de
Son^et-Uin aandringt op de
mocratie biqnon de party,
terwijl Berhnguer en zijn
meerderheid binnen het cen
traal comité, die zich uiterst
kritisch opstellen tegenover
het Oosteuropese model van
het 'gerealiseerde socialis
me', daardoor gedwongen
worden een beroep te doen
op het traditionele 'democra
tische centralisme', waarby
de minderheid zich zonder
morren neerlegt by het meer
derheidsstandpunt.
De PCI, die zich al sinds de in
val van de Warschaupaktlan-
den in Tsjechoslowakije dui
delijk distantieerde van de
satellietpolltiek van de Sow-
jet-Unie, is na de gebeurte
nissen in Polen tot een open
breuk met Moskou gekom-
men. Berlinguer verklaarde
toen, dat „het stimulerend ef
fect van de oktoberrevolutie
nu uitgewerkt is". Een nog
nooit eerder gehoorde kette
rij die door de andere partyen
in Italië met gejuich, maar
door een deel van zijn eigen
achterban met verbijstering
en woede werd ontvangen.
Hoe groot dit deel is, kan in de
huidige partyorganisatie
moeilyk worden achterhaald.
Cossutta verzekert - en er is
geen reden om daaraan te
twijfelen - dat hij duizenden
adhesiebetuigingen uit heel
Italië ontvangt, van partijle
den die er evenals hy be
zwaar tegen hebben de navel
streng met Moskou door te
snyden. Een dergelijke inter
ne oppositie in de partij is
iets geheel nieuws en de par
tyleiding weet er nog niet
goed raad mee.
Berlinguer geeft enerzijds toe,
dat "het bijeenroepen van on
tevredenen geen verboden
zaak is" en dat de "juiste lyn"
ligt in het "rekening houden
met het standpunt van de ka
meraden. ook al lykt het op
het eerste gezicht geheel of
gedeeltelyk onjuist". Van de
andere kant werpt hij de
schuld van de verdeeldheid
op "bewuste beinvloeding
van buiten onze partij, die er
op uit is onze eenheid te
doorbreken".
Intussen heeft Armando Cos
sutta een boek geschreven,
dat binnenkort bij de uitge
verij Mondadon (een 'bour-
geois-onderneming') ver
schijnt en dat hy 'Lo Strap-
po', de scheur, heeft ge
noemd: nl. „De scheur in on
ze traditie" veroorzaakt door
„de bezinning op de interna
tionale gebeurtenissen, die
de PCI ertoe heeft gebracht
een kritisch standpunt in te
nemen van veroordeling van
Enrico Berlinguer
de socialistische landen, en
met name van de Sowjct-
Unie".
Dat hy deze kans heeft gekre
gen zonder, zoals vroeger, au
tomatisch uit dc party te zyn
gestoten, is op zich al een be-
wys van de verandering bin-
n< n de PCI maar U r-|k n
teken van haar innerlykc ver
deeldheid. Zijn boek is zeker
een oproep om kleur te be
kennen. die vroeger of later
eveneens (al bezweert hy zelf
dat het niet zyn bedoeling is)
tot een 'strappo' in de party
zou kunnen leiden
