Wordt ds. Beyers Naudé
weer zwijgen opgelegd?
Geestelijke zorg tussen aankomst en vertrek
ZATERDAG 23 OKTOBER 1982
Geestelijk leven
pagina u
„Dit is een deel van de prijs die ik
kennelijk heb te betalen". Deze
woorden sprak ds. Christiaan
Frederick Beyers Naudé op 26
september 1973, toen hem voor
het eerst zijn paspoort werd ont
nomen door de Zuidafrikaanse
regering. Het gebeurde een dag
voordat de Zuidafrikaanse predi
kant naar Nederland af zou rei
zen. We zijn nu negen jaar verder
en de prijs die Beyers Naudé
heeft moeten betalen voor zijn
kritiek op de apartheid, is inmid
dels vele malen hoger geworden.
door
Hans Willems
Eind deze maand loopt de „ban
ning order" af die hem geduren
de vijfjaar een gevangene in zijn
eigen huis deed zijn. Vijf jaar
lang mocht hij niet buiten het
district Johannesburg komen,
mocht hij niet met meer dan één
persoon tegelijk spreken, mocht
hij niet publiceren of geciteerd
worden in welk medium dan
ook, en moest hij zich wekelijks
melden op het politiebureau.
En nog lijkt de prijs niet betaald,
want, zoals het Zuidafrikaanse
dagblad Rand Daily Mail
schreef: „Er bestaat een diepe
zorg in politieke en theologische
kringen dat de „zonden" van dr.
Naudé tegen het Afrikanerdom
vergeten noch vergeven zullen
worden". Daarmee wil gezegd
zijn, dat de banning order naar
alle waarschijnlijkheid nog deze
maand verlengd zal worden voor
een nieuwe periode van vijf jaar.
Of zullen de Zuidafrikaanse au
toriteiten eindelijk inzien dat een
Beyers Naudé, opgesloten als
een martelaar in zijn huis in Jo
hannesburg, minstens zo lastig is
als een Beyers Naudé die als vry
man door het leven gaat?
Ds. Beyers Naudé houdt er niet
van om in de schijnwerpers van
de publiciteit te staan. Hij heeft
het nooit kunnen uitstaan, dat
zijn eigen lot zo oneindig veel
meer aandacht krijgt dan het lot
van die talloze naamloze zwar
ten, wier lijden hij zich zo sterk
aantrekt. Een artikel over deze
markante gereformeerde Zuid
afrikaan zal dan ook altijd ge
schreven en gelezen moeten wor
den als een verhaal over die grote
groep anoniemen.
In Zuid-Afrika wordt dezer dagen
veel over Beyers Naudé geschre
ven. En dat is een hele opgave
voor de betrokken journalisten
en auteurs, want wanneer ze de
predikant letterlijk zouden cite
ren, lopen ze kans vervolgd te
worden. Toch slaagde Peter Ran
dall, vriend en voormalig mede
werker van Beyers Naudé's
Christelijk Instituut, erin een
ruim honderd pagina's tellend
boek te laten verschijnen onder
de titel: „Not without honour:
tribute to Beyers Naudé". Behal
ve Randall zelf schreven drie
vrienden en geestverwanten van
de gebande predikant er bijdra
gen voor. Onder hen is Denis
Hurley, de rooms-katholieke
aartsbisschop van Durban.
Ds. C. F. Beyers Naudé, door vrien
den omschreven als een uiterst
intelligent, charmant en pasto
raal zeer bewogen mens, heeft
zijn „banning" met geduld ge
dragen. Een van de weinige mo
menten waarop hij naar buiten
toe liet blijken er grote moeite
mee te hebben, was in maart dit
jaar, toen de autoriteiten botweg
toestemming weigerden om de
begrafenis van de blanke predi
kant Frikkie Conradie bij te wo
nen. Conradie, de eerste blanke
predikant die beroepen werd
naar een zwarte gereformeerde
kerk, kwam bij een ongeluk om
het leven, een dag voordat zijn
vrouw het leven schonk aan hun
eerste kind.
Een strikte dagindeling stelde het
echtpaar Naudé in staat de afge
lopen vijfjaar zo nuttig en plezie
rig mogelijk door te komen. Om
zes uur 's ochtends loopt de wek
ker af. Na wat gymnastische oe
Beyers Naudé: afwachten...
fening en een half uur gebed en
meditatie leest ds. Beyers Naudé
nog voor het ontbijt de zeven
dagbladen die in Johannesburg
verschijnen, waarbij de predi
kant met een stift aangeeft welke
knipsels hij graag wil bewaren.
Per dag wordt ongeveer drie uur
gereserveerd om te lezen, te cor
responderen en te studeren. Een
journalist die een blik op de boe
kenplank van ds. Naudé mocht
werpen, meldt dat de onderwer
pen theologie, sociale en politie
ke ethiek, plattelandsontwikke
ling en zwarte literatuur het
rijkst vertegenwoordigd zijn.
Voor het ontvangen van bezoek
trekt de gebande predikant on
geveer vier uur per dag uit. Voor
veel kerkleiders en politici uit
Europa en de Verenigde Staten
is een bezoek aan Zuid-Afrika
niet compleet zonder een ge
sprek met Beyers Naudé. Dat
vergt nogal wat van de predikant
en zijn vrouw Ilse. Bezoekers
moeten immers altijd één voor
één ontvangen worden en boven
dien kan mevrouw Naudé er
nooit bij zitten, omdat daarmee
de banning-order overtreden zou
worden.
Ook veel Zuidafrikanen zoeken ds.
Beyers Naudé op voor advies en
bemoediging. Onder hen zijn
nogal wat zwarten uit Johannes
burg en omgeving voor wie
Beyers Naudé pastor en vertrou
wensman is.
Omdat de wetgeving rond de ban-
ning-order in het „christelijke"
Zuid-Afrika wat onduidelijk is
aangaande het al of niet mogen
preken, heeft ds. Beyers Naudé
wel de mogelijkheid gehad kerk
diensten te leiden. Iedere zon
dagmiddag is hij te vinden in de
hal van de (blanke) Nederduits-
Gereformeerde Kerk van Park-
hurst Twee jaar geleden verliet
Beyers Naudé deze gemeente om
lid te worden van de zwarte ge
meente van ds. Sam Buti in de
zwarte woonwijk Alexandra. De
diensten daar mag hij niet bezoe
ken, omdat de woonwijk voor
hem verboden terrein is. In de
kerk van ParkhurSt mag hy ech
ter voor gebed en meditatie sa
menkomen met een kleine groep
zwarten, voor het merendeel
vrouwen die bij blanke families
in de huishouding werken.
Verder vervult ds. Naudé van tijd
tot tijd op uitnodiging preek
beurten in anglicaanse en pres
byteriaanse diensten. Na afloop
moet hy onmiddellyk verdwij
nen, want contact met de kerk
bezoekers zou opgevat kunnen
worden als een overtreding van
de banning-order.
Peter Randall, zelf ook lange tijd
„ge-banned", probeert in „Not
without honour" uit te leggen
hoe moeilijk Ilse en Beyers Nau
dé het de afgelopen vijf jaar ge
had moeten hebben. Toen de
banning-order hen en verschil
lende andere medewerkers van
het Christelijk Instituut op 19 ok
tober 1977 werd aangezegd, had
den ze de keus tussen emigreren
of de vrijheidsbeperking onder
gaan. Op z'n 62e, een leeftyd
waarop anderen aan hun pen
sioen gaan denken, stond Beyers
Naudé met zijn vrouw voor een
volledig nieuwe fase in hun le
ven. Want zijn banning-order, die
zonder gerechtelijke procedure
of beroepsmogelijkheid wordt
opgelegd, heeft effecten op alle
levensterreinen.
Wie met voor de minstens zo moei
lijke weg van emigreren kiest,
wordt teruggeworpen op een be
staan binnen de vier muren van
een huis. De spontaniteit van
menselijke relaties gaat volledig
verloren. Je telefoon wordt afge
tapt en iedere bezoeker kan een
agent of een handlanger van de
veiligheidspolitie zijn. Randall:
„Naudé wordt tijdens zijn ban
ning gesterkt door de diepe over
tuiging dat zijn straf het resultaat
is van zijn gehoorzaamheid aan
Christus' wil Zelfs in zyn hui
dige situatie gelooft hi) dat hij
een getuigenis geeft van Gods
Woord. En misschien is er de
hoop, dat hij in de toekomst nog
eens in staat zal zijn meer actief
te getuigen".
Een hervormd zendingsechtpaar
heeft na ruim anderhalf jaar een
visum voor Indonesié gekregen.
In afwachting van het visum is
dr. C. de Jonge reeds in maart
van dit jaar met zyn gezin naar
Singapore vertrokken. Hy heeft
daar college gegeven aan het Tri
nity College en pastoraal werk
onder Indonesische studenten
verncht. In dienst van de evan-
gehsche-chnstelijke kerk van
Minahassa zal hy meewerken
aan de predikantenopleiding aan
de christelijke universiteit te To-
mohon.
In de loop van volgend jaar ver
trekt de gereformeerde theoloog
J. van den Berg met zyn echtge
note naar Sao Paulo (Brazilië),
waar hij predikant wordt van de
gereformeerde kerk van Brazilië
(Igreja Evangelica Reformada).
Hy zal tevens oude testament do
ceren aan een theologenoplei-
ding te Rudge Ramos. Van den
Berg wordt de opvolger van ds.
P. Gilhuis, die is ber\pemd tot se
cretaris Zuid-Afrika van de gere
formeerde zending. De nieuwe
zendeling, die nu nog leraar
godsdienstonderwys te Rotter
dam is. wordt uitgezonden door
de gereformeerd kerk te Buiten
post.
•De methodistenkerk in Zuid-
Afrika heeft in Johannesburg de
apartheid als dwaalleer veroor
deeld. De methodisten roepen de
blanke kerken in het land op dit
ook te doen. Dit besluit werd ge
nomen op het congres, dat een
maal per tien jaar wordt gehou
den.
Tot de methodistenkerk behoren
byna een miljoen Zuidafrikanen,
ongeveer 10 procent van de be
volking. Ruim driekwart van de
leden is zwart, de rest is blank of
kleurling.
De methodisten hebben hun be
sluit ter kennis gesteld van de sy
node der Nederduits-gerefor-
meerde Kerk. die in Pretoria ver
gadert.
Op een groot aantal luchthavens in
de wereld zullen de reizigers de
komende week tevergeefs zoe
ken naar de luchthavendominee
of -priester. Ongeveer 40 luchtha
venpastores zullen dan namelijk
op Schiphol aanwezig zijn voor
de zestiende jaarlijkse conferen
tie van hun internationale orga
nisatie, de Civil Aviation Cha
plains International.
door
Jan Geert Majoor
Het is de vraag of deze mededeling
de gemiddelde reiziger diep zal
duperen. Wie is er op de hoogte
van de aanwezigheid van geeste
lijke verzorgers op zulke wereld
se oorden als de internationale
luchthavens? Ooit is er op Schip
hol een enquête gehouden naar
de bekendheid van een en ander
bij de reizigers. Honderd procent
was op de hoogte van de tax-free
shop, slechts elf procent wist van
het bestaan van een kapel af en
een nog geringer percentage was
op de hoogte van het feit dat er
ook nog een luchthavenpastor
rondliep.
Ook Schiphol heeft luchthaven
pastores. Met onvervalst Hol
landse namen fungeren pater
Jan en dominee Jan er als geeste
lijk verzorgers in de smalle mar
ges tussen aankomst en vertrek.
Bij gelegenheid van de conferen
tie een gesprek met de man die
het luchthavenpastoraat op
Schiphol vorm heeft gegeven,
pater Jan Duin.
„Mensen die op een luchthaven
zijn, lezen alleen maar wat ze no
dig hebben en zelfs daar hebben
ze nog moeite mee. Soms staan
ze onder een levensgroot bord
met vertrektijden en gaan ze nog
voor alle zekerheid even by in
lichtingen vragen hoe laat ze weg
moeten. Het is niet zo gek dat ze
het bordje 'chapel' dan over het
hoofd zien".
Pater Jan Duin lijkt niet zichtbaar
te lijden onder dit gebrek aan be
langstelling. „Mensen die me
echt nodig hebben kunnen me
vinden en de kapel wordt zeer re
gelmatig bezocht". Pater Duin
bracht een groot deel van zijn le
ven door als missionaris in Kon
go en werd legeraalmoezenier
toen hij terug moest naar Neder
land vanwege de gespannen poli
tieke situatie in de voormalige
Belgische kolonie.
„In de periode dat ik begon, was
net de uitbreiding van Schiphol
aan de orde en kwam er ruimte
vrij voor een geestelijk centrum.
Ik ben begonnen aan iets waar
van ik bij geen benadering wist
wat het zou moeten worden".
Het werken als eenling op een
luchthaven, een bedrijf waar hij
niets van wist, viel pater Duin zo
tegen, dat hij na drie maanden
het liefst het bijltje erbij neer had
gegooid.
Na een ontmoeting met zijn collega
van het Zuidengelse Gatwick,
die hem vertelde dat „hij blij
mocht zijn als na twee jaar de
eerste resultaten van zijn werk
zichtbaar zouden zijn", besloot
hij toch door te gaan. Binnen
twee jaar werd alles wat duidelij
ker en kreeg hij meer zicht op de
dingen die hij binnen de luchtha
ven kon doen.
Op de eerste plaats is er de kapel.
„Een oase van rust", achter de
douane, die de hele dag voor ie
dereen open staat. De inrichting
kan religieus neutraal genoemd
worden, maar is onmiskenbaar
christelijk geinspireerd. Op de
vloer ligt een tapijt waarin een
windroos geweven is; ook mos
lims kunnen zich er dus zonder
moeite houden aan de voor
schriften van hun eredienst.
.Alleen orthodoxe joden krijg ik er
met geen stok binnen", verzucht
pater Duin. „Ze staan te bidden
in de telefooncellen en voor de
ramen, maar wensen geen ge
bruik te maken van de kapel,
omdat die ook gebruikt wordt
door mensen van andere gods
diensten. Ik heb al voorgesteld
aan een orthodoxe rabbijn om
een gordijn voor het kruisbeeld
te hangen, maar hij heeft me dui
delijk gemaakt dat dat geen ver
schil zal maken".
Elke zondag om elf uur houdt pa
ter Duin er een rooms-katholieke
dienst „Afhankelijk van de be
zoekers doe ik dat in het Engels
of in het Latijn".
Dominee Jan Hoogervorst, die vier
jaar geleden' pater Duin ging hel
pen met het luchthavenpasto
raat, houdt nooit diensten. Pater
Duin: „De woorddienst speelt bij
de protestanten een centrale rol.
Hy zit met hetzelfde probleem
als ik net noemde bij mijn pre
ken. Ik geloof ook niet dat ergens
op de wereld een protestantse
dienst gehouden wordt op een
luchthaven".
De kapel wordt voor verschillende
doeleinden gebruikt. Sinds an
derhalf jaar heeft pater Duin er
een „intention book" neerge
legd, waarin bezoekers kunnen
neerschrijven wat hen bezig
houdt. Gezien de hoeveelheid
boeken die al volgeschreven zijn,
mag de kapel zich verheugen in
een redelijke belangstelling.
De angst voor het vliegen brengt
nogal wat mensen m de kapel.
Pater Duin: „Je hebt mensen die
het daarom op een drinken gaan
zetten in de vertrekhal en je hebt
mensen die even de kapel bin
nenlopen". Kennelijk zijn er toch
mensen die meer vertrouwen
hebben in hun persoonlijke God
dan in de trots besnorde piloot
van de „steeds maar neervallen
de" DC-10.
Het is niet alleen de geestelijke
zorg voor reizigers die pater
Duin een volle dagtaak bezorgt.
Er werken op Schiphol 30.000
mensen en ook voor hen wil hy
proberen een vertrouwensman
te zijn. In het werk dat hy doet, is
luchthaven pastores heeft dit toepas
een goede verhouding met het
personeel onontbeerlijk.
„Ik loop veel rond op Schiphol en
de mensen kennen my zo langza
merhand wel. Soms willen ze
met my praten over problemen
waarin ze verzeild zijn geraakt.
Op mijn beurt steun ik weer
sterk op het personeel in myn
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds.
Dronkers; 11.45 oec. studentendienst.
Marekerk 10 dr. Meijers; 5 ds. De Jong.
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kra
mer; 5 ds. Koolstra.
Regenboog (Merenwijk) 9.30 pst. Van
Well; 11.15 pst. Van Well en ds. Van
Leeuwen.
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Panne-
koek.
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 9 dr.
Jongeneel; 10.30 ds. Rietveld.
Vredesk. (Burggravenl.) 10 ds. de Mey
(gezamenlgezinsdienst
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 pst. Ribs.
Acad. Ziekenhuis 9 rk dienst; 10.15 ds.
Bovenberg.
Diakonessenhuis katholieke dienst zat.
10.30 H. Delemarre; 10.30 ds. Vroeginde-
wey, Katwijk.
Endegeest: zie Oegstgeest.
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Horten-
Oude Vest 10 ds. Koolstra.
Maranathak. (L. Morsw.) zie herv. gem.
10 ds. Kramer; 5 ds. Koolstra.
Bevrijdingsk.(Montgomerystr.) 9 dr.
Jongeneel; 10.30 ds. Rietveld; 5 ds. Hor-
tensius.
bejaardenhuis Groenhoven 10 hr. De
Geref. K. Vryg- (Herengr.): 10 en 5 ds.
Chr. Geref. K. (Steenschuur): 10 kand.
Van de Vegt Utrecht,; 5 ds. Den Hertog.
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 lees-
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr 11.30 en 530.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 prop. Stoepker, Amsterdam.
Doopsgez. Remonstr. Gem. (Lokhorstk.
Pieterskerkstr 10.30 ds. Koek en. mw.
Wierda (gezinsdienst).
Church of England 5 nam. dienst in
oud-kath.kerk, Zoeterw.singel 50.
Baptistengem. (O. Ryn 3):
Evang. Christengem (Middelstegr. 3):
10 hr. Dikkes.
Zendingswerk Middemachtsroep (Zoe
terw.singel 21): 5 hr. De Leeuw.
Evangehecentrum (Zijlsingel 2): zond.
10 hr. Zijlstra; dinsdag 26 8 uur hr. Zyl-
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. Eiker-
Leger des Heils (Hooigr.): 10 en 17 uur.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30
en 4. wo. 8
Zevendedagadventisten (Lokhorstk):
elke zat. 9.45 bijbelstudie, 10.45 predik
dienst.
Christian Science (Steensch. 6): 10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl.): 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): 10.
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 7; zo. 9
en 10.45.
Herensingel zat. 7; zo. 9.30 en 11.
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7; zo.
9.30 en 1130.
Steenschuur zat. 7; zo. 8.30, 10, 11.30, 6
en 7 (lof).
Boshuizerkade zat. 7; zo. 9.30 en 11.
Lammenschansweg zat. 7; zo. 9,10.30 en
12.
Haarl.straat zat. 7; zo. 9.30, 10.45 en
12.15.
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds.
Goverts; 7 ds. Kolkman, Den Haag
(jeugddienst).
Blenk, Oudawater.
Kruiskerk 10 ds. De Jonge.
Opstand.kerk 10 ds. Heijmans, Bos
koop; 6.30 ds. Bogers.
De Bron 9 en 10 ds. MoU; 6.30 ds. Mul-
Ashram 10 ds. De Graaf, Hazerswoude.
Driehoome 7 ds. Nieuwenhuis (interk-
.dienst).
Goede Herderkerk 10 ds. Mulder; 6.30
ds. MoU.
Albanianae (Diamantstr.) 10 mevr. Van
Everdingen, Leiden.
Oudshoornsekerk (Lijsterlaan) 10 ds.
Oort (H.A.).
Sionskerk 9.30 ds. Ouwendijk; 6.30
kand. Van de Hul, Amersfoort.
Geref. K. Maranathakerk 10 drs. Vree
(H.A.); 6.30 dr. Fernhout (H.A.).
Sal va ton kerk 10 ds. Stolk (H.A.); 6.30
drs. Vree (H.A.).
Zie verder herv. gemeente.
Geref. K. Vryg.(Rijnstroom): 9.30 en 5
ds. Blokland.
Ned. Geref. K. (school WiUemstr.): 10.30
ds Moggré, Ryswyk; 4.30 ds. Janse.Kat-
wyk.'
Chr. Geref. K.: 9.30 dienst; 2 ds. Beek-
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
4.
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1): 10 ds. v.d.
Wetering; 6.30 ds. Koekkoek.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62): 10 hr. Jongejan.
VoUe-evang gem. (techn. school Bos-
parkweg): 10 hr. v.d. Hoorn.
Pinkstergem (school Batenstein 16): 10.
Leger des H. (Com. de Vlamingstr.). 10
en 6.30.
Rk Kerk: Bonifaciusk. 2
11.30.
Piusk. zat. 7; zo. 9 en 10.30.
De Bron zat. 7; zo. 9.30 en 11
Geref. Gem. 9.30 en 6 leesdienst.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk 10 en 6.30 ds. Wieman.
Salv.kerk 10 ds. Richter; 6.30 ds. Droog-
ers, Werkendam.
Bethl.kerk 10 ds. Wolthers, Wassenaar;
6.30 ds. Richter (Jeugddienst).
Geref. K.: 10.30 ds. v.d. Berg; 6.30 ds.
Vaatstra, Ridderkerk, (jeugddienst).
Geref. K. Vryg-: 9.30 ds. Post; 4.30 lees-
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
ds. Vlasblom; 6.30 ds. Ouwendijk.
De Stek 9.30 ds. Van 't Hoff.
Geref. K.: 9.30 ds. Boer, Arnhem; 5 ds.
Den Heeten, Hoofddorp.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 5 drs. Peels, Zoe-
Rk Kerk: zat 7;
10.
Rk Kerk:
9.30 en 11.15.
en 11.
HAZERSWOUDE: Herv. Gem. 9.30 ds.
Siebelink; Linschoten; 6.30 ds. De
Graaf.
Geref. K.: 9.30 hr. Van Duin, Noordwyk;
5 ds. Versluys, Maassluis.
Rk Kerk: dorp zat 7; zo. 9.30 en 11.30.
Anker zat. 7; zo. 8.45 en 11.15.
Rijndijk zo. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 10.15 en 5 ds.
Rothfusz.
Geref. K.: in herv. kerk 8.45 ds. v.d. Wal;
5 ds. Rothfusz.
Chr. Geref. K.: 10 en 5 ds. Bies ma (HA.).
Rk Kerk: Mart. zat. 7; zo 8.30; 10 en
11.30.
Jozefk. zat 7; zo. 10 en 11.30.
HOOG MADE: Herv. Gem. 10 ds. v.d.
Hoek.
Rk Kerk: zat 7; zo. 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN: Heiv
Gem. Dorpsk. 10 ds. Gebraad; 6 ds. Van
MeUe, vliegkamp Valkenburg (Jeugd
dienst).
Ontm.kerk 10 ds. De Boer; 6.30 ds. Van
Niel, Rijnsburg.
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwijk (au
la P. Groen-college): zie Katwyk aan
Zee (bij geen vermelding geen dienst).
Geref. K.: 9.30 ds. Koster; 5 ds. Den Hee-
n. Hoofddorp.
Ichthusk. 10 ds. Schuurman; 5 kand.
Van Meyeren.
Pnièlk. 9.30 ds. Visser; 6 ds. Juckema,
Berkel en Roderijs.
Aula Bestevaer mavo, Rijnsoever 10 ds.
Van Roon.
Overduin 2.15 ds. Baas.
Hoeksteen 10 hr. Van de Bos (doven-
dienst).
Ver. ter voorbereiding van een herv.
deelgemeente 'De Rank' te Katwyk (au
la P. Groen-coUege): geen dienst
Geref. K.: Vr.kerk 10 ds. Bakker, Am
stelveen; 5 ds. Koster.
Triumfatork. 10 en 5 ds. v.d. Horst.
Geref. K. Vryg.: 10.15 en 3.30 ds. Heida.
Ned. Geref. K.: 8.45 en 7 ds Janse.
Chr. Geref. K.: 10 en 5 ds. Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds. v.d. Belt
Geref. Gem. (Remisestr 10 ds. Boog
aard (HA.); 5 ds. Boogaard (nabetrach
ting).
VoUe-evang.gem. (Voorstr. 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv.
Gem. 10 ds. Lapré; 7 ds. Bade (gez-
dienst).
Geref. K.: 10 en 7 ds. Bade. (7 gez. dienst
in herv.kerk).
Hoofdstr. 10 ds. Knorth.
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Stegeman.
Leythenrode 10 rector Vyftigschild
Bapt.gem. (wykgeb. Zylkw.): 10 br.
Lugthart (opdrachtdienst).
Rk Kerk: zat 7; zo. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Schalk.
Geref K.: 9.30 ds. Baas. Sassenheim; 7
kand. Van Wallinga, Ter Aar.
Rk Kerk: zat 7; zo. 7.30; 9.30 en 11.15.
LISSE Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds.
De Gelder.
Pauluskerk 10 en 7 ds 't Hooft
Geref. K.: 10 en 7 ds. Veenstra, Leiden.
Geref. K. Vryg 8 45 en 4 30 ds De Put-
Ned. Geref. K. (Salvatori): 10.45 ds.
Schuurman; 5 leesdienst.
Chr. Geref. K.: 10 en 4.30 ds. Van Dij
ken.
Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg;
vrijdag 29/10 19.30 ds. Golverdingen, 's
Gravenzande (hervormingsdienst).
Rk Kerk: Agathakerk zat 7; zo. 10 en
11.30.
Poelpolder zat 7; zo. 9 en 11.30.
Manakerk zat 7; zo. 8.30; 10 en 11.45.
Engelbew. zat. 7; zo. 8; 9.30, 11 en 5.45.
geest
Geref. K.: 9.30 mw. Speelman, Amster
dam; 6.30 ds. Rang, Nieuw Vennep.
Chr. Geref. K.; 9.30 en 6.30 ds. Veenen-
daal, Barendrecht.
Remonstr. Gem.: 10 ds. Bosman-Huizin-
ga (streekdienst).
Rk Kerk: zat. 7;
110.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Koe-
lewyn, Woubrugge; 6.30 ds. Kielder, Ze
venhoven.
Geref. K.: 9.30 hr. Rozenboom, Ma ars -
senbroek; 7 ds. Byleveld, Woerden.
Rk Kerk: zat. 7; zo 9 en 11.
NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 ds.
Bergsma (gezinsdienst); 7 ds. Goverts.
Geref. K.: 9.30 ds. Rang; 4.30 ds. Wijn
gaarden.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 4.30 ds. Visser
Rk Kerk; zat. 7; zo. 10. (wereldmissie-
dag).
NOORDEN: Herv. Gem 9.30 kand.
Kok, Stolwyk; 7 kand. Van Wyk, Neder-
Geref. K.(W. Verlaat): 10 ds. Hoogen-
raad, Zeist; 7 ds. Schaafsma, Utrecht
Rk Kerk: zat 7.30; zo. 9 en 10.30.
NOORD WIJK Herv. Gem. Voorstr-
(Binnen) 10 ds. De Keuning; 3.30 hr.
Goyert 't Harde; 7 ds. De Gelder, Lisse
Hoofdstr. (Zee) 10 hr. Geursen, Haar
lem; 5 ds. Kuiper.
De Rank (Golfbaan) 10 ds. Westland,
Geref. K.: Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Kuiper.
Vlnkenl. (Binnen) 9.30 en 5 ds. Elgersma
(HA).
Stichtingskerk 11 ds. Bouma
Sole Mjo 9 ds. Keuning.
Ned. Prot Bond (aula O.Zeew.) 10 30 ds.
Meyering, Oegstgeest
Rk Kerk: Zee zat 7; zo. 9.30 en 11.
Binnen zat 7; zo. 8; 10 en 1140
NOORD WIJ KERHOUT herv. gem.
Dorpsk. 10 ds. Streeftand, Nykerk
De Zilk geen dienst
Rk Kerk: Victork zat 7; zo. 9 en 10.30.
Jozefk. zat 7; zo. 8.30 en 10.
OEGSTGEEST: Herv. Gem. Groene of
Will kerk 11 ds Pnederich (H A
Pauluskerk 9.30 ds. Ter Linden.
Gemeentecentrum (Lytw.) 10.30 dr. Bol-
kestein; 7 ds. Cramer.
Geref K 10 ds. Vegter
Geref. K Vryg 10.30 ds De Putter; 5
Ned. Geref K. (Genvcentrum) 8.45 ds.
De Lange, 4 br. Stahhe
Van Wyckerslooth: 4 ds. Boer.
Endegeest 9.30 pater Boshouwers
VoUe-evangeliegem. Gemeentrum). 4.
Rk Kerk: WÜl.kerk zat 7; zo. 9 en 10.30
8 30 en
Geref. K.: 9.30 drs. Broer, Ter Aar; 6.30
drs. Jaspers Focks.
Remonstr. Gem: geen dienst
Rk Kerk: zat 7; zo. 8; 9.30 en 11.30.
Petrus-B. zat 7;
RUNSATERWOUDE Herv Gem 9.30
ds. Van Soest Rotterdam; 7 ds. De Vree,
Leimuiden.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 2.15 dienst
RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentius-
kerk 9.30 ds. Romein (HA 5 ds. Van
Niel (HA).
Bethelkerk 9.30 ds. Smaling.
Geref. K.: Petrak. 9.30 dr Van Oeveren,
Imm knklTm 10.30 Ai Snel. 5 dr Van
Oeveren.
Mar kerk 9 30 drs. Cziria; 5 ds Snel
Geref. K. Vr(jg.: 10 en 5.15 ds. Brüning.
Chr. Geref. K: 9.30 en 5 ds. Van Sorge.
Evang. Christengem (aula mavo): 10 ds.
Visser.
Rk Kerk: zat 7; zo. 10.30
SASSENHEIM Herv Gem 9 en 10 30
j. Leiden; 7 ds. Baas.
Ferwerda, 7 ds. Baas
(gezamenl jeugd d m herv .kerk).
Chr. Geref K. 10 ds Den Hertog. Lei
den; 5 kand. v.d. Vegt, Apeldoorn
Ned. Prot Bond (Jul-laan 17): 10.30 hr.
Hulsbos
Rk Kerk: zat 7; zo. 9.30 en 11.
TER AAR Herv. Gem. 9 JO ds. Lefeber.
Alpben. 6.30 ds. Meyers, Leiden
Geref K. 9 30 drs Aalders, Woubrugge.
6.30 drs. Broer
Rk Kerk Aardam zo 9 en 12.
kerk Langeraar zat 7; zo. 8 30; 9-30 en
1130
VALKENBURG: Herv Gem 10 ds.
Vermeulen, 6 30 ds. Gebraad. Katwyk
Geref. K.: 9 30 drs Oegema. Oegstgeest.
6.30 ds. Kraan, Amsterdam
Geref K. Vryg.: 8 45 ds. Heida; 3 ds.
Briining
VOORHOUT: Herv Gem. 10 ds Bro
kerhof.
Rk Kerk: zat 7; zo 9. 10 30 en 11.45
VOORSCHOTEN Herv Gem Dorps
kerk 10 ds Mackaav. Leiden
De Ontmoeting (Noordhofland) 9 30 da
v d Schoot.
Hulp en Heil Schakenbosch) 10 da Ver-
heule (HA).
Geref. K.: 10 en 5 ds. De Zwart
Geref. K. Vryg 10 15 en 4 30 ds Bos
man. Ede.
Aulagemeenschap Noord hofland 10 30
gespreks- en gebedsdienst "Werkloos
Rk Kerk: Laur.kerk zat 7. zo. 1130
M Godskerk zat 7; zo. 10.
WADDINXVEEN Herv. Gem. Brugk
(in Kruiskerk en Bethelkerk) Kruiskerk
8 45 en Bethelkerk 10.30 ds Maasland.
6.30 ds. Roetman
Hoeksteen 9.30 ds. Roetman. 6.30 ds
Baan. Putten
Bethelk. a 45 da Plomp, Barendrecht.
4.45 ds. Maasland
Imm.kerk 10 ds. Hulst; 5 hr. TVlekeyer,
Reeuwyk
Geref. Kerk: Kruisk. 10 en 5 da De
Moor
Ontm.kerk 10 ds. v.d. Berg
Remonstr Gem geen dienst.
Rk Kerk: Victork. zat 7; zo. 10.
Ontm.kerk zat 7; zo. 11 45
WARMOND: Herv. Gem. 10 da Kolk-
man. De Kaag
Rk Kerk: zat 7; zo. 830. 10 en 1130.
WASSENAAR: Herv Gem. Dorpsk. 10
ds Steenstra. 4 30 da Wolters; 7 ds
Steenstra
Kievietk. 10 ds Wier*ma, Otterlo
Messiask 10 ds Van Waas bergen
Dorpscentrum 9.30 ds. Van Laar, Oegst-
IS
K Zi)liaan 10 en 5 ds. v.d Meu
ten.
Zuid (Bloemcamplaan) 10 da v.d.
Ned Prot Bond (Kerkdam) 1030 mw
Westerouwen van Meeleren, Berg en
Dal
Rk Kerk Will zat 7; zo 030 en 11.
Jozefk zat 7. zo 030. 11 en 6 30
G. Herderk. zat 5. ao 9 en 1130
WOUBRUGGE. Herv. Gem. 930 da
Molenaar. Nieuwveen. 6 30 da Koele
Geref. K 9 30 da Jaspers Focks, O. en
N Wetering. 6 30 ds Aalders
Ned. Prot Bond (De WykV geen dienst
Rk Kerk zat 7; zo 10
ZEVENHOVEN Herv Gem. 930 da
De Korte, O en N Wetenng
Geref. K 930 hr. Stam. Nieuwkoop, 7
dra Helderman, Badhoevedorp.
Rk Kerk. zat 7; zo 9 en 10 45
ZOETERWOUDE: Herv Oem. 10
dienst
Rk Kerk: St Jan zo 930 en 11.
Chr Dienaark zat 7. zo. 10
H. Ryndyk zat 7. to 9 30 en II.
ZWAMMERDAM Herv Gem 10 en
630 ds Haakman (H A.)
Geref Gem 10 ds Byleveld. Woerden: 3
intrede/bevestiging drs Buikema
Remonstr Gem. 10 streekdienst ui
Nieuwkoop.
