Onrust dreigt na Franse adempauze Staalruzie bezworen Ontwikkeling van Zuid-ltalië zaak van lange adem C Rogers wekt wrevel in NAVO LICHT Extreme Sinn Fein wint in N.-Ierland Loon- en prijsstop loopt af "Raar hè,'t lijkt net of je naast me staat." Laat eens wat van je VRIJDAG 22 OKTOBER 1982 Buitenland Frankrijk bouwt reuze vuurtoren PARIJS (DPA) Frankrijk gaat volgend jaar aan de in gang van het kanaal voor de Bretonse kust de grootste vuurtoren van de wereld bou wen, zo heeft de minister voor het zeewezen, Louis le Pensee, meegedeeld. De to ren moet de oriëntering bij het binnenvaren van de "grootste en misschien ge vaarlijkste waterweg ter we reld" vergemakkelijken. Het gevaarte wordt in totaal 230 meter hoog, waarvan 100 me ter boven de waterspiegel uit rijst, en komt ongeveer 45 ki lometer van het vasteland ter hoogte van het eiland Oues- sant in volle zee te staan. De minister schat de kosten op ongeveer 200 miljoen frank. LONDEN - Sinn Fein, de politieke vleugel van de verboden extre mistische organisatie IRA, be looft de grote winaar te worden bij de verkiezingen voor een par lement in Noord-Ierland. Dat blijkt uit de eerste resultaten die bekend zijn geworden. Nadat ruim een derde van de stem men was geteld, bleek Sinn Fein drie zetels veroverd te hebben, en een vierde vrijwel zeker te zul- door Henk Dam len krijgen. De partij, die voor het eerst aan verkiezingen in Ul ster meedoet, haalde gemiddeld 13 procent van de stemmen. Binnen de starre politieke verhou dingen in Noord-Ierland is zo'n sterk debuut niet minder dan een sensatie. Sinn Fein behaalde zijn stemmen voornamelijk ten koste van de gematigde Katho- lieke partij Social Democratie Labour Party (SDLP). Afgewacht moet nog worden, hoe veel van de 76 zetels van het Noordierse parlement uiteinde lijk aan Sinn Fein zullen toeval len. De eindresultaten zullen niet voor vanavond bekend zijn, maar zelfs als het bij vier zetels zou blijven, dan nog is het een belangrijk resultaat. De uitslagen bewijzen dat er met name bij de katholieke bevol king van Noord-Ierland sprake is van een radicalisering die voor vele politici in Londen als een verrassing moet komen. De Brit se regering heeft tot dusver steeds volgehouden dat de gewo ne burger van Ulster de bulk vol heeft van geweld. Daar wijst het stemmenpercentage van 13 voor Sinn Fein echter geenszins op. Sinn Fein heeft er nooit een geheim van gemaakt, achter het gewapende verzet van de IRA te staan, en dus aansla gen op Britse militairen en poli tiemensen gerechtvaardigd te achten. Van velen die binnen Sinn Fein werkzaam zijn, wordt aangeno men dat ze ook lid zijn van de verboden IRA. De leidende poli ticus bij Sinn Fein, Gerry Adams, was tot 1973 een van de drie leiders van de IRA. In dat jaar werd hij in de beruchte Ma- ze-gevangems gezet. Na zijn vrijlating, in 1976, is nooit duidelijk geworden welke rol Adams precies speelt in de mili tante republikeinse knngen rond de IRA en Sinn Fein. Zeker is dat hij op de dodenlijst staat van vrij wel alle protestantse militante organisaties. Adams stond voor Sinn Fein kan didaat in het district West-Bel fast, waar enige van de ergste ka tholieke ghetto's in Noord-Ier land zijn te vinden, en waar het republikeinse ideaal het sterkst leeft. Hu werd in dit district met overgrote meerderheid gekozen. Sinn Fein zal de verworven zetels in het parlement niet innemen, omdat deze partij de Britse rege ring niet erkent, en dus ook niet in Britse politieke initiatieven kan geloven. De partu heeft wel aan de verkiezingen meegedaan, om duidelijkheid te verkrijgen over de steun die zij bij de katho lieke bevolking geniet. PARIJS - De Franse regering beleeft volgende week een van zijn moeilijkste ogenblik ken als er besluiten moeten worden genomen over de salarisverhogingen op het mo ment dat eind van de maand, althans officieel, de loon- en prijsstop wordt opgeheven. Lonen en prijzen waren vier maanden geleden bevroren tegelijk met de tweede deva luatie van de franc. De regering zal nu alles in het werk stellen om na de vrijheid, die de onderhandelingspartners heb ben teruggekregen, ten slotte zelf te beslissen hoever de verho gingen mogen gaan. De werkge vers vrezen dat de prijsverhogin gen niet zover zullen gaan als ze in de gesprekken hebben ge vraagd, en de vakbonden vrezen hetzelfde voor hun lonen. Om de prijsverhogingen binnen de perken te houden, heeft de rege ring een aantal ingewikkelde maatregelen afgekondigd, die van geval tot geval verschillen. Zo zal de industrie in ruil voor door Rudolph Bakker prijsverhogingen een belofte moeten ondertekenen 'ter be strijding van de inflatie'. Deze 'belofte' zal tot komend vooijaar geldig zijn. De dienstverleners moeten een document onderte kenen waarin ze beloven veer tien maanden lang matiging te betrachten. In de handel blijven de marges geblokkeerd tot eind volgend jaar. Binnen de vakbonden gist het al danig en er wordt ernstig ge dreigd met stakingen op ver schillend gebied. De machtige vakbond van onderwijzend per soneel heeft echter te elfder ure bakzeil gehaald, maar eist met klem de belofte dat de koop kracht van zijn aanhang niet zal worden aangetast. Bij de spoor wegen heeft de directie over dit jaar een verhoging van totaal 8 procent voorgesteld, maar ook voor volgend jaar zou de verho ging niet boven de 8 procent uit gaan. De bonden zijn dan ook in het geweer gekomen en er drei gen stakingen bij de spoorwe gen. Ook in de steenkool-sector is de spanning stijgend. De directie heeft over volgend jaar nog niet willen praten, maar wel tot aan nieuwjaar vier extra werkdagen verordonneerd die tegen 150 pro cent van het salaris zullen wor den gehonoreerd. Deze maatre gel is nodig geworden als gevolg van het besluit van de regering de werktijd te verkorten en de vijfde vakantieweek in te voeren. De socialistische vakbond CFDT heeft zich al tegen deze extra-ar beid verzet. Of dit nog niet genoeg is, heeft de regering-Mauroy ook weer on enigheid met de werkgevers op ander terrein, en moet er tegelij kertijd alles aan worden gedaan om de export te verbeteren, die de afgelopen maand in een re cord-deficit is beland. Ook de po sitie van de franc is weer eens on dermijnd, ditmaal door Britse geruchten dat minister van eco nomische zaken Delors de Fran se goudvoorraad zou hebben aangesproken om de franc te redden. De minister heeft dit met nadruk ontkend. Het aantal de viezen dat echter recentelijk het land verlaten heeft, is gelijk aan een derde van de grote lening van omgerekend 28 miljard francs die de Franse staat een maand geleden bij buitenlandse (privé-)banken gesloten heeft. Ongelukkige uitlatingen van lei dende figuren over een eventu eel 'moratorium' hebben Franse financiers tot razernij gebracht, omdat dit woord bij buitenland se banken vanzelfsprekend een bijna mystieke waarde heeft. Geen wonder dat een van de pas benoemde directeuren van een zojuist genationaliseerde bank achter de hand opmerkte dat men nooit uit de moeilijkheden zal komen zonder eerst een rege ring van nationale eenheid te hebben gevormd. Maar die is pas te verwachten als de kalveren op het ijs dansen. Een kleine troost voor president Mitterrand is zijn opvallend goe de relatie met de nieuwe rechtse Westduitse bondskanselier Kohl, met wie Mitterrand als socialist veel opvattingen gemeen blijkt te hebben. Helaas is de Westduit se economie niet zo gezond dat ze de Fransen erg zal kunnen hel pen. De machtige bankiers in Frankfort zijn aanzienlijk min der geneigd de franc te steunen dan de nieuwe regering in Bonn. In Bonn werd gisteren de halfjaarlijkse top gehouden tussen Frankrijk en West-Duitsland. Mitterrand en Kohl ontmoetten elkaar voor de tweede keer in twee weken. "Europese kern afschrikking is noodzakelijk" BONN (Reuter) - President Fran cois Mitterrand van Frankrijk heeft gisteravond na overleg met de nieuwe Westduitse bondskan selier Helmut Kohl verklaard, dat hun landen vooruitgang heb ben geboekt op het punt van strategische samenwerking. De president sprak over het overleg over de veiligheidspolitiek tus sen Frankrijk en de Bondsrepu bliek, dat eerder op de dag was begonnen. Over dit overleg, waaraan ook de ministers van buitenlandse zaken en defensie van beide landen deelnemen. werden officieel geen bijzonder heden meegedeeld. Maar, naar uit naaste kringen van de Franse president werd verno men, streeft Frankrijk naar sa menwerking op lange termijn om tot een Europese afschrik king door middel van kernwa pens te komen. Waarschijnlijk zal, zo werd verder gezegd, het overleg geen specta culaire resultaten opleveren, maar toch vormt het een essen tiële eerste stap om uiteindelijk dit doel te bereiken, dat West-Eu ropa onder de bescherming van een Franse defensieve atoompa raplu zou kunnen brengen. Zo een samenwerking zou op lange termijn kunnen leiden tot een vervanging voor de Amerikaanse bescherming, als deze haar ge loofwaardigheid zou gaan verlie- ADVERTENTIE lichtpunt zit wil dat niet zeggen dat er altijd maar een lamp op moet! wij willen graag over uw verlichting praten OUDSHOORN Haarlemmerstraat 165b Leiden een vooruitgeschoven indoorO lichtpunt. BRUSSEL - Een aantal NAVO-lan- den is niet gelukkig met het re cente publieke optreden van de NAVO-opperbevelhebber in Eu ropa, de Amerikaanse generaal Bernhard Rogers. Dit ongenoe gen zal duidelijk aan de orde ko men op een speciaal beraad van door Ferry Mingelen de NAVO-ambassadeurs met Ro gers volgende week vrijdag op het hoofdkwartier van Rogers in het Belgische Bergen. „Het be zoek aan Rogers' hoofdkwartier was al eerder geregeld, maar dat zal nu wel gebruikt worden om de gevolgen van Rogers' recente optreden te bespreken", zegt een hoge NAVO-diplomaat in Brus sel. Rogers zelf heeft deze week een brief gestuurd naar alle NAVO- ministers van buitenlandse za ken en defensie om „misverstan den" op te helderen. Met name ontkent hij dat hij op zijn eentje en zonder de NAVO-landen daar in te kennen, een nieuwe NAVO- verdedigingsstrategie aan het in voeren zou zijn. Die misverstanden zijn ontstaan rond Rogers' recente pleidooien voor drastische verhoging van de defensie-uitgaven (vier procent groei per jaar) teneinde de con ventionele verdediging zo te ver sterken dat de rol van de kernwa pens kan worden verminderd. BRUSSEL - President Reagan is zeer ingenomen met het akkoord dat gisteren binnen de Europese Gemeenschap is bereikt over het probleem van de staalexport naar de Verenigde Staten. Het akkoord, aldus Reagan is een goed bewijs dat de Westerse bondgenoten goed in staat zijn hun problemen op te lossen. door Ferry Mingelen Europese en Amerikaanse autori teiten sloten gistermiddag in Washington een overeenkomst die tot in 1985 de rust op het staalfront moet garanderen. De overeenkomst werd na weken lang koortsachtig beraad getrof fen, slechts twee uur voordat de Amerikaanse regering had moe ten beslissen over speciale hef fingen op de Europese staalim- port. De Amerikaanse klachten tegen Europese staalindustrieën wegens concurrentievervalsing, waarop die strafheffingen steu nen, zijn inmiddels ingetrokken. West-Duitsland bleef tot het laatste moment dwars liggen, maar ging donderdagmiddag uiteindelijk akkoord. Deels omdat aan zijn bezwaren tegemoet werd geko men, deels ook omdat zonder vergelijk de toch al zo gespannen politieke betrekkingen tussen Amerika en Europa verder zou den verslechteren. „De overeen komst is van groot belang voor de verhoudingen tussen Europa en de Verenigde Staten, omdat het de politieke wil uitdrukt om moeilijke problemen samen op te lossen", zei de Europese com missaris voor economische be trekkingen Haferkamp. De staalcnsis heeft negen maan den geduurd en begon met klachten van Amerikaanse staal industrieën dat de staalconcerns in een aantal Europese landen met behulp van overheidssubsi dies tegen te lage prijzen op de Amerikaanse markt concurreer den. Het ging en gaat nog steeds heel slecht met de Amerikaanse staalindustrie. De Amerikaanse handelscommis sie vond de klachten terecht te gen de staalindustrieën in Groot- Brittannië. Frankrijk, Italië en België. Op de exporten van deze landen dreigde de VS zware strafheffingen in te voeren. Ne derland, Luxemburg en West- Duitsland werden niet getroffen, omdat zij zich niet aan deze on eerlijke concurrentiemethoden schuldig hebben gemaakt. Om die strafheffingen te voorko men, is er nu tussen de Europese Gemeenschap en de Verenigde Staten een akkoord gesloten, waarin Europa de staalexport naar de Verenigde Staten vrijwil lig beperkt tot een aandeel van 6,3 procent naar 5,7 procent op de Amerikaanse staal markt. Voor de Nederlandse staalindus trie heeft deze beperking geen invloed. De Nederlandse staalex port naar de Verenigde Staten kan gewoon doorgaan. Sommige lidstaten, waaronder Nederland, vinden dit pleidooi onverantwoord. Ten eerste omdat een defensie- groei met vier procent in de hui dige financieel-economische moeilijkheden onhaalbaar is. Ten tweede omdat de door Ro gers gewenste aanschaf van zeer geavanceerde conventionele wa pens daar toch niet van betaald kan worden en ten derde omdat Rogers suggereert dat met wat meer geld voor defensie (33 gul den per Nederlandse inwoner) er tegen het eind van de jaren '80 aanzienlijk minder atoomraket ten nodig zouden zijn. Die boodschap komt de NAVO on gelegen nu men probeert de pu blieke opinie in West-Europa er van te overtuigen dat eventuele plaatsing van de omstreden nieu we atoomkruisraketten noodza kelijk kan zijn. De kritiek vanuit de hoofdsteden en met name vanuit de door de Westduitse regering beinvloede Duitse pers ging zo ver dat NA- VO-secretaris-generaal Luns meende Rogers officieel in be scherming te moeten nemen. Luns ontkende deze week in een speciale verklaring dat er rond Rogers' uitlatingen problemen zijn ontstaan. „Generaal Rogers is nooit tekort geschoten in hof felijkheid en begnp voor de bondgenoten. De NAVO-lidsta- ten hebben het volste vertrou wen in generaal Rogers", aldus Luns. Waardeloos JERUSALEM - In Israël gaat de geldontwaarding zo snel dat de posterijen hebben be sloten af te zien van een waar- de-aanduiding op de postze gels. De inflatie komt dit jaar op 135 procent. De jongst postzegel is voorzien van de vermelding "geldig voor een gewone brief in Is raël". Men dient zich voor taan dus van dag tot dag te vergewissen van wat een postzegel kost. Op n droogje OSLO - Binnenkort kunnen de Noren nergens in hun land nog stérke drank kopen. Van daag beginnen de arbeiders bij de staatsbedrijven, die het monopolie hebben voor het gehele land, met een staking. Zij willen meer geld zien. De cafetjes zijn dicht en dui zenden restaurants en hotels hebben personeel met ge dwongen verlof gestuurd. ADVERTENTIE ptt telecommunicatie „Wat jammer dat u niet kunt blijven eten", zegt schapen fokker Michele de Benedetto, terwfjl hij pikante schapen kaas en zware rode wijn uit deelt aan het gezelschap van 24 buitenlandse journalisten dat zijn bedrijfje is komen be kaken. Hij zegt dat niet, zoals sommige andere gastheren, in de hoop de 'Financial Ti mes', de 'Frankfurter Allge- meine' of deze krant te halen, maar uit de traditionele gast vrijheid van het Italiaanse platteland Zijn bedrijfje ligt op de dorre hoogvlakte 'Le Murge' in Apulie, de hak van de Ita liaanse laars, een gebied dat vanouds bekend staat om zijn totale armoede en nu dus ook grotendeels ontvolkt is. Michele zelf is nog maar pas uit de armoede: vroeger moest hij met zijn kudde van 300 schapen, al naar de sei zoenen. heen en weer trek ken om voedsel voor zijn beesten te vinden en hu ver diende er geen droog brood mee voor zijn gezin met zes kinderen. De meesten van zijn buren maakten de voor de hand liggende keus: ze lie ten hun geboorteland in de steek en zochten werk in de industrieën van het Noorden of in het buitenland. Michele zocht een andere weg: vandaag woont hij in een mo derne behuizing met ruime stallen voor zijn 600 schapen, die hem 1000 lammeren per jaar opleveren, en zun 50 melkkoeien. Zijn land, dat hu heeft kunnen uitbreiden tot 250 ha, is bevloeid en hij kan er gras en wintervoer voor het vee op telen, maar ook graan en tuingewassen. Hij geeft werk aan dne vaste ar beiders en kan er met zijn ge zin behoorlijk van leven. Dit wonder is bewerkstelligd door (behalve zijn eigen ken nelijke werkkracht) de 'Cassa del Mezzogiorno', het staats fonds voor de ontwikkeling van het Zuiden, dat eerst in het algemeen belang irriga- tiewerken en wegen aanleg de, om vervolgens zijn privé- plannen voor uitbreiding en hervorming van zijn bedrijf te financieren met de eigen lijk bescheiden budrage van 150 miljoen lire (300.000 gul den volgens de huidige koers), waarvan 63 miljoen a fonds perdu, d.w.z. zonder te ruggave te eisen, en de rest in de vorm van een 15-jange le ning tegen een rente van 4,5 procent (waarbij het verschil met de geldende rentevoet door het fonds wordt bijbe taald). door Hein ten Kortenaar Van het piepkleine bedrüfie op Le Murge, dat overigens wel deel uitmaakt van een groot opgezet project voor de vee teelt, naar de hypermoderne fabnek in Val di Sangro (Abruzzen), waar FIAT sa men met Peugeot en Citroen sinds maart vorig jaar 280 be stelwagens per dag produ ceert, geeft ongeveer de rei kwijdte aan van de huidige ontwikkelingsprojecten van de Cassa del Mezzogiorno. Daartussenin liggen de zeer veel grotere veefokkerijen, als die in Cerignola, bij Fog- gia, waar ongeveer 20.000 kal veren per jaar worden gefokt, de zuivere landbouwprojec ten als de citroengaarden rondom Amalfi, waar de vruchten geproduceerd wor den in de periode mei-no- vember, wanneer de traditio nele zuidvruchtengebieden in Calabriè en Sicilië niet pro duceren, en de kleine tot middelgrote industrieën Interessante voorbeelden daar van zijn de ambachtelijke leerlooierijen in het dorp So- lofra, bu Avellino, waar de hele bevolking zich al sinds eeuwen met 1 eerbewerking bezighoudt, en door de Cassa in staat werd gesteld hun be drijven voldoende te moder niseren om de concurrentie het hoofd te bieden, zodat ze hun traditionele werkzaam heden kunnen voortzetten en gespaard blijven voor ge dwongen emigratie; een ko- gellagerfabnek van de ge mengd Italiaans-Zweedse on derneming RIV-SKF bu Ban. die 480 arbeiders tewerk stelt, waarmee vorig jaar een omzet van 29.500 miljoen lire (59 miljoen gulden) en een winst van 850 miljoen (1,7 miljoen gulden) werd be reikt; en een vleesverwer kingsbedrijf, eveneens bij Ban, werkgelegenheid ver schaft aan 263 man en vong jaar een omzet van 180 mil jard lire (360 miljoen gulden) maakte, waarvan 80 procent in het buitenland, met name Libië. De laatste twee industrieën lig gen m Modugno, de ïndus- tnezone van Ban, een van de 123 die de Cassa in alle gewesten van het Zuiden heeft ingericht. Dit betekent, dat de Cassa zorgt voor de he le infrastructuur: water, gas. elektriciteit, wegennet, spoorwegverbindingen en eventuele havenwerken, waarna de industrieën, om het even of ze aan de staat of particulieren, aan binnen- of buitenlandse eigenaren toe behoren, worden uitgeno digd te profiteren van de voordelen die de Cassa te bie den heeft. Voor de industrie komt dit erop neer, dat de ondernemer moet aantonen over 30 pro cent van het te investeren ka pitaal te beschikken, waarna hij automatisch een budrage a fonds perdu tot een maxi mum van 40 procent ont vangt (een budrage die af neemt naarmate de omvang van het bedrijf proter wordt) en een financiering op mid dellange termijn (tot een ma ximum van 15 jaar voor nieu we bedrijven) tegen een rente die de 36 procent van de gel dende rentevoet niet te bo ven gaat. Volgens de statistie ken staat Zuid-ltalië, wat be treft de verhouding tussen geinvesteerd kapitaal en fi nanciële voordelen, boven aan de lijst van EG-landen. onmiddelhjk gevolgd door Ierland en Ulster, en pas heel in de verte door de rest van Europa Het fonds voor de ontwikke ling van het Zuiden werd in 1950 opgericht, als oplossing voor het levensgrote pro bleem van het achtergeble ven deel van het land. waar ongeveer de helft van de Ita liaanse bevolking woont Het was gedacht naar het voor beeld van de Tennessee Val ley Authority' in de VS uit de jaren dertig, als een staatsin stelling die sneller en wend baarder kon ïngnjpen dan het logge burocatische appa raat. Nu. ruim dertig jaar la ter. moet men constateren, dat het Zuiden nog altud ach terligt op de rest van het land. en men kan zich afvragen of de vele miljarden die de Cas sa heeft uitgedeeld wel altud in de goede zakken terecht zijn gekomen. Maar de nog bijna middeleeuw se samenleving zoals Carlo Levi die nog maar vuftig jaar geleden beschreef in zijn be roemde boek 'Christus ging niet verder dan Eboh' bestaat niet meer, en dat is voor een niet onbelangrijk deel te dan ken aan het ontsluitings- en ontwikkelingswerk van de Cassa. Het hoofdelijk inko men in Zuid-ltalië. dat in 1951 965 dollar bedroeg (waarde 1980), in 1980, is nu gestegen tot 4460 dollar, de toegevoegde waarde van 17,6 tot 84,1 miljard dollar en de consumpties van 15,5 tot 60 miljard dollar. In het parle ment ligt een wet die voorziet in een verdere financiering van 90 duizend miljard lire (180 miljard gulden) voor de komende tien jaar, waar schunluk een van de meest indrukwekkende inspan run gen die een staat zich ge troost voor de ontwikkeling van een achtergebleven ge bied. Tot overmaat van ramp xvordt juist het zuidelijk deel van Itahe nogal eens door aardbevingen opgeschrikt, zoah hier op archieffo to een dorpje in Sicilië

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 9